بحث:حج: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←منابع) |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۴۲۲: | خط ۴۲۲: | ||
#شب سیزدهم: اگر [[حاجی]] نتواند تا [[غروب]] [[روز دوازدهم ذی‌حجه]] از منی خارج شود در این صورت باید شب سیزدهم را هم در منی وقوف (بیتوته) کند و در [[روز]] سیزدهم [[رمی]] جمرات ثلاثه کرده و از منی خارج شود<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۲۰۸.</ref>. | #شب سیزدهم: اگر [[حاجی]] نتواند تا [[غروب]] [[روز دوازدهم ذی‌حجه]] از منی خارج شود در این صورت باید شب سیزدهم را هم در منی وقوف (بیتوته) کند و در [[روز]] سیزدهم [[رمی]] جمرات ثلاثه کرده و از منی خارج شود<ref>فرهنگ اصطلاحات حج، حریری، ص۲۰۸.</ref>. | ||
پس از وقوف در [[عرفات]]، وقوف در مشعر و وقوف در منی نیز از ارکان [[حج]] است.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۰۶۶.</ref>. | پس از وقوف در [[عرفات]]، وقوف در مشعر و وقوف در منی نیز از ارکان [[حج]] است.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۰۶۶.</ref>. | ||
==[[ولایت]] و [[حج]]== | |||
محوریت موضوع ولایت در مقایسه با سایر [[اعمال]]، موضوعی پذیرفته شده است که [[روایات]] فراوانی صریحاً به آن پرداخته است. حج نیز در [[اسلام]] از جایگاه بلندی برخوردار است. لکن در مقابل ولایت که قرار می‌گیرد ولایت از جایگاه [[برتری]] برخوردار می‌باشد؛ چراکه هر یک از این [[عبادات]] اگر در کنار [[رهبری]] صحیح قرار نگیرد از آن [[سوء استفاده]] می‌شود، حتی اگر در کنار [[قرآن]]، رهبری صحیح نباشد [[تفسیر به رأی]] شده و از آن استفاده ابزاری می‌شود. | |||
[[زراره]] از [[امام محمد باقر]]{{ع}} [[روایت]] می‌کند که فرمود: {{متن حدیث|بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسَةِ أَشْيَاءَ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَايَةِ}}. | |||
اسلام بر پنج پایه [[استوار]] است: «[[نماز]] و [[زکات]] و [[روزه]] و حج و ولایت». | |||
زراره می‌گوید از [[امام]] پرسیدم: کدام یک از این اصول پنج‌گانه مهم‌تر است؟ امام{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|الْوَلَايَةُ أَفْضَلُ لِأَنَّهَا مِفْتَاحُهُنَّ وَ الْوَالِي هُوَ الدَّلِيلُ عَلَيْهِنَّ}}<ref>کافی، ج۲، کتاب الایمان و الکفر، باب دعائم الاسلام، حدیث ۵.</ref>. | |||
ولایت از همه مهم‌تر است، چون ولایت کلید رسیدن به آنهاست (و محتوای آن [[دستورات]] در ولایت تحقق پیدا می‌کند) و امام و [[والی]]، [[راهنمای مردم]] به سوی این اعمال است. | |||
دو نکته اساسی در اینجا قابل ذکر است: | |||
نکته اول: این که این پنج مسأله بی‌جهت در کنار یکدیگر چیده نشده‌اند، بلکه رابطه‌ای با یکدیگر دارند. | |||
# نماز، رابطه [[خلق]] با [[خالق]] است بلکه بهترین [[زمان]] برای رابطه خلق و خالق هنگام نماز است. | |||
# زکات، رابطه خلق با خلق است. [[نیازمندان]] با [[اجرای قانون]] زکات از سوی [[ثروتمندان]]، [[بی‌نیاز]] می‌گردند و [[مشکلات]] [[اقتصادی]] آنان حل می‌شود. | |||
# روزه، رابطه [[انسان]] با خویش است، با ایجاد این رابطه انسان موفق می‌شود که با [[هوای نفس]] خویش [[مبارزه]] کند. سمبل مبارزه با هوای نفس روزه است. | |||
# حج، رابطه مجموع [[مسلمین]] با یکدیگر است تا با [[همفکری]] و تبادل نظر، مشکلات و گرفتاری‌های [[جهان اسلام]] را حل کنند و مرهمی بر زخم‌های [[مسلمانان]] بنهند. | |||
# ولایت، ضامن اجرای صحیح و تبییین کننده [[احکام]] این مسائل می‌باشد. بنابراین پنج اصل اساسی فوق تصادفاً در این [[حدیث]] در کنار هم جمع نشده‌اند. | |||
نکته دوم: این که چرا [[ولایت]] از چهار اصل دیگر مهم‌تر و [[افضل]] است؛ همان‌گونه که در خود [[روایت]] نیز آمده است؛ ولایت تحقق بخش [[نماز]] و [[روزه]] و [[حج]] و [[زکات]] است و محتوای این [[عبادات]] و سایر [[عبادت‌ها]] در [[سایه]] ولایت عملی می‌شود، یعنی بدون ولایت و [[حاکمیت اسلام]]، این [[دستورات]] نقشی است بر کاغذ و همانند نسخه [[طبیب]] است که بدون عمل به آن شفای دردها حاصل نخواهد شد. ولایت به معنای [[اجرای قانون]] [[اسلام]] توسط [[ائمه]] معصومین{{عم}} و [[جانشینان]] آنان می‌باشد. بنابراین [[ولایتی]] از نماز و روزه و حج و زکات بالاتر است که نتیجه‌اش [[حکومت اسلامی]] باشد، ولایتی که از [[ولایت حضرت علی]]{{ع}} در [[غدیرخم]] نشأت گرفته باشد<ref>آیات ولایت در قرآن، آیت‌الله مکارم شیرازی، ص۷۰.</ref>. | |||
ولایت، [[روح]] حج است؛ حج بدون «ولایت» و آهنگ [[کعبه]] بدون «[[امامت]]» و حضور در [[عرفات]] بدون «[[معرفت امام]]» و [[قربانی]] در [[منا]] بدون «[[فداکاری]] در راه امامت» و [[رمی]] جمره بدون «طرد [[شیطان]] و [[استکبار]] درونی و بیرونی» و سعی [[صفا و مروه]] «بدون [[کوشش]] در [[شناخت]] و [[اطاعت امام]] بی‌حاصل بوده و سودی نخواهد داشت؛ زیرا اگر چه یکی از [[مبانی اسلام]] حج است: {{متن حدیث|بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسَةِ}} لکن هیچ یک از نماز و روزه و زکات و حج همانند ولایت، رکن [[استوار]] اسلام نیست. از این رو در ادامه روایت مزبور آمده است، هیچ دعوتی از طرف [[خداوند]] به اندازه [[دعوت]] به ولایت و امامت نیست: {{متن حدیث|وَ لَمْ يُنَادَ بِشَيْ‌ءٍ كَمَا نُودِيَ بِالْوَلَايَةِ}}<ref>کافی، ج۲، ص۱۸.</ref> زیرا که [[انسان کامل]] که خود اسلام ممثل است می‌تواند به همه ابعاد [[اسلامی]] آشنا باشد و آشنایی دهد و [[مردم]] را به روح [[توحید]] که همان فریاد و [[قیام]] علیه [[طاغوت]] است جهت بخشد<ref>صهبای حج، آیت‌الله جوادی آملی، ص۹۳.</ref>. | |||
از آنجا که [[ولایت]] از [[ارکان اسلام]] و [[حج]] است، در دعاهای [[ماه رمضان]] همراه با [[طلب]] حج، درخواست [[تشرف]] به اعتاب مقدسه [[معصومین]]{{عم}} آمده است یعنی در کنار [[زیارت]] «[[بیت الله]]» زیارت [[حرم مطهر]] [[رسول الله]]{{صل}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}} نیز مطرح است. چنان‌که در [[دعای ابوحمزه ثمالی]] آمده است: خدایا! مبادا جایم در [[مشاهد مشرفه]] خالی باشد. | |||
{{متن حدیث|اللَّهُمَّ ارْزُقْنِي حَجَّ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا وَ فِي كُلِّ عَامٍ... وَ زِيَارَةَ قَبْرِ نَبِيِّكَ{{صل}} وَ الْأَئِمَّةِ{{عم}} وَ لَا تُخْلِنِي يَا رَبِّ مِنْ تِلْكَ الْمَشَاهِدِ الشَّرِيفَةِ}}. در میهمانی عادی این چنین نیست که میزبان، چیزی را به میهمان پیشنهاد کند، ولی در این جا صاحب [[خانه]] به میهمان می‌گوید: از من زیارت خانه‌ام و [[تشرف به حرم]] [[رسول]] و حضور در مشاهد مشرفه را درخواست کن. این [[ضیافت]] ویژه در ماه رمضان، زمینه ضیافت حج را فراهم می‌کند<ref>صهبای حج، ص۷۲.</ref>. | |||
[[امام باقر]]{{ع}} فرمود: حضور در پیشگاه [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} و عرضه ولایت و اعلام [[وفاداری]] و [[فداکاری]]، [[متمم]] حج است. {{متن حدیث|تَمَامُ الْحَجِّ لِقَاءُ الْإِمَامِ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۳۲۵ – ۳۲۴.</ref> پس حجی که [[رهبری الهی]] در آن حضور و ظهور نداشته باشد ناقص است. البته این اختصاص به حج ندارد و از باب [[تمثیل]] است نه تعیین. یعنی نه تنها {{متن حدیث|تَمَامُ الْحَجِّ لِقَاءُ الْإِمَامِ}} بلکه {{عربی|تمام الصلاة و الصيام و الزكاة لقاء الامام}}. | |||
زیرا در [[حدیث]] {{متن حدیث|بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسَةِ...}} ضمن تأکید بر ولایت به نقش [[برتر]] [[والی]] تصریح شده است: {{متن حدیث|وَ الْوَالِي هُوَ الدَّلِيلُ عَلَيْهِنَّ}}. | |||
نکته مذکور، که در [[کلام]] [[نورانی]] امام باقر{{ع}} آمده است، مستفاد از [[آیه]] {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا}}<ref>«امروز دینتان را کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و اسلام را (به عنوان) آیین شما پسندیدم» سوره مائده، آیه ۳.</ref> است. | |||
[[خداوند]]، [[اسلام]] همراه ولایت و رهبری الهی را برای ما [[پسندیده]] است. [[التزام عملی]] و [[علمی]] به ولایت اولیای [[راستین]] [[حق]]، تمام [[نعمت الهی]] و [[کمال دین]] است و تنها چنین [[دینی]] خداپسند خواهد بود. پس نه تنها {{متن حدیث|تَمَامُ الْحَجِّ لِقَاءُ الْإِمَامِ}} بلکه {{عربی|تمام الاسلام لقاء الامام}}<ref>صهبای حج، آیت‌الله جوادی آملی، ص۱۰۹ و ۱۱۰.</ref>. | |||
درباره اتمام [[حج]] و [[عمره]] که در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلَّهِ}}<ref>«و حجّ و عمره را برای خداوند تمام (و کامل) بجا آورید» سوره بقره، آیه ۱۹۶.</ref> بدان اشاره شده است<ref>مصادیقی برای «اتمام» بیان شده است.</ref>. در برخی [[روایات]]، مصداق دیگری برای اتمام حج، ذکر شده است و آن این است که حج‌گزار پس از انجام [[مناسک]] به «[[زیارت امام]]{{ع}}» مشرف شود. نه فقط [[زیارت قبور]] (که آن نیز از [[حقوق]] [[ولایت]] است؛ زیرا [[زندگی]] و [[مرگ]] [[معصوم]] یکسان است) بلکه زیارت امام{{ع}} که نوعی [[تجدید عهد]] با [[امام]] است که حج‌گزاران ولایتشان را به امام اعلام کرده و [[یاری]] خود را بر آنان عرضه کرده، [[آمادگی]] خود را برای [[حمایت]] از آنان اظهار کنند. | |||
[[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|إِنَّمَا أُمِرَ النَّاسُ أَنْ يَأْتُوا هَذِهِ الْأَحْجَارَ فَيَطُوفُوا بِهَا ثُمَّ يَأْتُونَا فَيُخْبِرُونَا بِوَلَايَتِهِمْ وَ يَعْرِضُوا عَلَيْنَا نَصْرَهُمْ}}<ref>کافی، ج۴، ص۵۴۹.</ref>. | |||
«[[مردمان]] [[فرمان]] یافتند که نزد این سنگ‌ها آیند و آنها را [[طواف]] کنند، آن‌گاه نزد ما آیند و ولایت و حمایت خویش را بر ما عرضه دارند». | |||
به همین دلیل در برخی از روایات از [[فضیلت]] [[تشرف]] به [[مدینه]] پس از حج، سخن به میان آمده است که {{متن حدیث|ابْدَؤُوا بِمَكَّةَ، وَ اخْتِمُوا بِنَا}}<ref>کافی، ج۴، ص۵۵۰؛ صهبای حج، ص۴۸۶.</ref>؛ «با [[مکه]] آغاز کنید و با ما به پایان [[برید]]»؛ لذا شایسته است که [[حاجیان]] پس از [[زیارت]] [[خانه خدا]]، آن چه را که دریافت نموده‌اند بر [[پیامبر]] و امام معصوم و صاحبان ولایت عرضه کنند. | |||
[[حضرت علی]]{{ع}} نیز در بیانی فرمودند: {{متن حدیث|أَتِمُّوا بِرَسُولِ اللَّهِ{{صل}} حَجَّكُمْ إِذَا خَرَجْتُمْ إِلَى بَيْتِ اللَّهِ}}<ref>بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۱۳۹.</ref>. «هر گاه حج شما تمام شد به زیارت [[رسول خدا]]{{صل}} بروید که در [[حقیقت]] تکمیل کننده [[حج]] شماست».<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[محمدنامه (کتاب)|محمدنامه]]، ص ۱۰۶۹.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||