پرش به محتوا

نظریه نصب الهی امام در قرن نهم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


== [[تعریف امام]] و [[امامت]] و [[الهی]] بودن این منصب ==
== [[تعریف امام]] و [[امامت]] و [[الهی]] بودن این منصب ==
مرحوم [[فاضل مقداد]] و ضیاء الدین جرجانی[[امامت]] را تعریف کرده، آن را [[پیشوایی]] و [[ریاست]] عمومی در امور [[دین]] و [[دنیا]] دانسته‌اند<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیة، ص۳۱۹؛ همو، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین ص۳۲۵؛ ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۲۱۰.</ref>. مرحوم [[نجم الدین رازی]] و بیاضی هم اگرچه این منصب را تعریف نکرده‌اند، در میان مباحث خویش، [[امام]] را [[خلیفه خدا]] و [[رسول]]، ولی و [[سرپرست]] [[مردم]] و محافظ [[شرع]] شمرده‌اند<ref>ر.ک: نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۳۴۸، ۶۸ -۶۹و ۵۹؛ علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۸۰.</ref> که می‌توان این سخنان را بیانگر عقیده‌شان به ریاست [[دینی]] و [[دنیوی]] امام دانست. [[اعتقاد]] به انتصاب الهی امام، به روشنی از آثار [[متکلمان]] یادشده نمایان می‌گردد. ایشان افزون بر ادله‌ای که در [[اثبات]] [[الهی بودن منصب امامت]] ذکر کرده‌اند و در ادامه خواهد آمد، به صراحت از این اعتقادشان سخن گفته‌اند. از نظر ایشان، [[خلقت]]، تمکّن بخشیدن به امام و معرفی وی کار [[خداوند]] است<ref>ر.ک: فاضل مقداد، ارشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۳۱.</ref>. تنها خداوند می‌تواند فرد شایسته امامت را شناخته و [[منصوب]] سازد<ref>ر.ک: فاضل مقداد، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۵۹؛ نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۵۸۵؛ ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۲۱۵.</ref> و [[امام]]، کسی است که [[باری تعالی]] به [[امامت]] او تصریح نماید<ref>ر.ک: نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۶۵؛ ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۱۸۵.</ref>.
مرحوم [[فاضل مقداد]] و ضیاء الدین جرجانی[[امامت]] را تعریف کرده، آن را [[پیشوایی]] و [[ریاست]] عمومی در امور [[دین]] و [[دنیا]] دانسته‌اند<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیة، ص۳۱۹؛ همو، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین ص۳۲۵؛ ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۲۱۰.</ref>. مرحوم نجم الدین رازی و بیاضی هم اگرچه این منصب را تعریف نکرده‌اند، در میان مباحث خویش، [[امام]] را [[خلیفه خدا]] و [[رسول]]، ولی و [[سرپرست]] [[مردم]] و محافظ [[شرع]] شمرده‌اند<ref>ر.ک: نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۳۴۸، ۶۸ -۶۹و ۵۹؛ علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۸۰.</ref> که می‌توان این سخنان را بیانگر عقیده‌شان به ریاست [[دینی]] و [[دنیوی]] امام دانست. [[اعتقاد]] به انتصاب الهی امام، به روشنی از آثار [[متکلمان]] یادشده نمایان می‌گردد. ایشان افزون بر ادله‌ای که در [[اثبات]] [[الهی بودن منصب امامت]] ذکر کرده‌اند و در ادامه خواهد آمد، به صراحت از این اعتقادشان سخن گفته‌اند. از نظر ایشان، [[خلقت]]، تمکّن بخشیدن به امام و معرفی وی کار [[خداوند]] است<ref>ر.ک: فاضل مقداد، ارشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، ص۳۳۱.</ref>. تنها خداوند می‌تواند فرد شایسته امامت را شناخته و [[منصوب]] سازد<ref>ر.ک: فاضل مقداد، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۵۹؛ نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۵۸۵؛ ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۲۱۵.</ref> و [[امام]]، کسی است که [[باری تعالی]] به [[امامت]] او تصریح نماید<ref>ر.ک: نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۶۵؛ ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۱۸۵.</ref>.


دیدگاه بزرگان [[امامیه]] درباره [[الهی بودن منصب امامت]] در این دوران روشن شد. بنابراین امام کسی خواهد بود که [[خداوند]] وی را برای این منصب برگزیند. متکلمان شیعی درباره اینکه [[مردم]] چگونه می‌توانند چنین امامی را بشناسند، [[نص]] وارده از سوی خداوند، [[رسول]] و امام سابق، همچنین انجام [[معجزه]] را معرفی کرده‌اند. این سخنان نیز تأییدی بر انتساب [[اعتقاد به امامت]] [[الهی]] به این [[متکلمان]] است.
دیدگاه بزرگان [[امامیه]] درباره [[الهی بودن منصب امامت]] در این دوران روشن شد. بنابراین امام کسی خواهد بود که [[خداوند]] وی را برای این منصب برگزیند. متکلمان شیعی درباره اینکه [[مردم]] چگونه می‌توانند چنین امامی را بشناسند، [[نص]] وارده از سوی خداوند، [[رسول]] و امام سابق، همچنین انجام [[معجزه]] را معرفی کرده‌اند. این سخنان نیز تأییدی بر انتساب [[اعتقاد به امامت]] [[الهی]] به این [[متکلمان]] است.
خط ۱۶: خط ۱۶:
طبق گفته [[فاضل مقداد]]، امامیه در این مطلب اتفاق دارند که سخن باری تعالی، [[رسول خدا]]{{صل}} و یا امام سابق، در [[تعیین امام]] کافی است<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۲۳؛ همو، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۱۵۹.</ref>. البته این نص باید جلی و روشن باشد<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الهیه فی مباحث الکلامیه، ۳۲۳. نص جلی آن است که دلالتش بر امامت شخص مورد نظر روشن است و به قرینه و استدلال نیازی ندارد؛ اما نص خفی آن است که دلالت بر امامت آن شخص به کمک قراین و استدلال ممکن است علی بن حسین الشریف المرتضی، الشافی فی الامامه، ج۲، ص۶۷؛ ر.ک: محمد بن حسن طوسی، تلخیص الشافی، ج۲، ص۴۵-۴۶؛ فاضل مقداد، اللوامع الالهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۳۵ و ۳۳۷؛ همو، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۱۶۰).</ref>. وی [[معتقد]] است: این نص، ممکن است نصِ فعلیِ الهی باشد که مصداقش همان دادن توان معجزه به امام است؛ همچنین ممکن است نص فعلیِ [[پیامبر اعظم]]{{صل}} و یا نص فعلیِ امام سابق باشد که همان انجام افعالی است که بر امامت دیگری اشاره دارد<ref>ر.ک: فاضل مقداد، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۱۶۰؛ ر.ک: همو، اللوامع الهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۳۴.</ref>.
طبق گفته [[فاضل مقداد]]، امامیه در این مطلب اتفاق دارند که سخن باری تعالی، [[رسول خدا]]{{صل}} و یا امام سابق، در [[تعیین امام]] کافی است<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۲۳؛ همو، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۱۵۹.</ref>. البته این نص باید جلی و روشن باشد<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الهیه فی مباحث الکلامیه، ۳۲۳. نص جلی آن است که دلالتش بر امامت شخص مورد نظر روشن است و به قرینه و استدلال نیازی ندارد؛ اما نص خفی آن است که دلالت بر امامت آن شخص به کمک قراین و استدلال ممکن است علی بن حسین الشریف المرتضی، الشافی فی الامامه، ج۲، ص۶۷؛ ر.ک: محمد بن حسن طوسی، تلخیص الشافی، ج۲، ص۴۵-۴۶؛ فاضل مقداد، اللوامع الالهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۳۵ و ۳۳۷؛ همو، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۱۶۰).</ref>. وی [[معتقد]] است: این نص، ممکن است نصِ فعلیِ الهی باشد که مصداقش همان دادن توان معجزه به امام است؛ همچنین ممکن است نص فعلیِ [[پیامبر اعظم]]{{صل}} و یا نص فعلیِ امام سابق باشد که همان انجام افعالی است که بر امامت دیگری اشاره دارد<ref>ر.ک: فاضل مقداد، الانوار الجلالیه فی شرح الفصول النصیریه، ص۱۶۰؛ ر.ک: همو، اللوامع الهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۳۴.</ref>.


مرحوم [[نجم الدین رازی]] نیز گفته است: “امام باید [[منصوص]] از سوی [[خداوند]] باشد. البته این [[نص]] ممکن است در [[قرآن کریم]] یا در سخنان رسول خدا{{صل}} ذکر شده باشد و یا اینکه ممکن است چنین امامی از طریق انجام [[معجزه]] مشخص گردد”<ref>ر.ک: نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۵۹.</ref>.
مرحوم نجم الدین رازی نیز گفته است: “امام باید [[منصوص]] از سوی [[خداوند]] باشد. البته این [[نص]] ممکن است در [[قرآن کریم]] یا در سخنان رسول خدا{{صل}} ذکر شده باشد و یا اینکه ممکن است چنین امامی از طریق انجام [[معجزه]] مشخص گردد”<ref>ر.ک: نجم الدین رازی، التوضیح الانور، ص۵۹.</ref>.


مرحوم بیاضی در بیان [[باور]] [[امامیه]] می‌گوید: “آنها کسانی هستند که معتقدند [[امامت]] از طریق نص ثابت می‌شود”<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۶۵.</ref>. وی همچنین ظهور معجزه از سوی مدعی امامت را [[نص الهی]] بر امامت شخص می‌داند<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۹۴.</ref>.
مرحوم بیاضی در بیان [[باور]] [[امامیه]] می‌گوید: “آنها کسانی هستند که معتقدند [[امامت]] از طریق نص ثابت می‌شود”<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۶۵.</ref>. وی همچنین ظهور معجزه از سوی مدعی امامت را [[نص الهی]] بر امامت شخص می‌داند<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۹۴.</ref>.


[[ضیاء الدین جرجانی]] نیز از [[لزوم]] نص پیامبر اسلام{{صل}} و [[امام]] سابق در این موضوع سخن گفته است<ref>ر.ک: ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۱۶۵.</ref>.<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۴۶۴.</ref>
ضیاء الدین جرجانی نیز از [[لزوم]] نص پیامبر اسلام{{صل}} و [[امام]] سابق در این موضوع سخن گفته است<ref>ر.ک: ضیاء الدین جرجانی، رسائل فارسی، ص۱۶۵.</ref>.<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۴۶۴.</ref>


== [[استدلال]] بر [[نصب الهی]] [[مقام امامت]] و [[ائمه دوازده‌گانه]]{{عم}} ==
== [[استدلال]] بر [[نصب الهی]] [[مقام امامت]] و [[ائمه دوازده‌گانه]]{{عم}} ==
۱۱۵٬۳۲۶

ویرایش