پرش به محتوا

جبر و اختیار در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۶۲: خط ۶۲:


==[[وحدت]] شخصی وجود==
==[[وحدت]] شخصی وجود==
موضوع وحدت شخصی وجود از مسائل مهمی است که بر اساس آن، کثرتی که در عالم به چشم می‌آید، [[حقیقی]] نیست و [[وهم]] و [[خیال]] و نمود است و وجود حقیقتی واحد است. بنابراین نظریه، مسئله [[جبر و اختیار]]، یکسره منتفی است؛ زیرا جبر و اختیار آنگاه متصور است که کثرت امری حقیقی باشد<ref>جعفری، محمد تقی، جبر و اختیار، ص۲۰۹.</ref>. عبدالرحمان جامی در این باره می‌نویسد: هر [[قدرت]] و فعل که ظاهراً از مظاهر صادر می‌نماید فی الحقیقه از [[حق]] ظاهر در آن مظاهر، ظاهر است نه از مظاهر... پس نسبت فعل به [[بنده]] از جهت ظهور حق است به صورت او نه از جهت نفس او: {{متن قرآن|وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«در حالی که خداوند، شما و چیزهایی را که می‌سازید آفریده است» سوره صافات، آیه ۹۶.</ref>
موضوع وحدت شخصی وجود از مسائل مهمی است که بر اساس آن، کثرتی که در عالم به چشم می‌آید، [[حقیقی]] نیست و وهم و خیال و نمود است و وجود حقیقتی واحد است. بنابراین نظریه، مسئله [[جبر و اختیار]]، یکسره منتفی است؛ زیرا جبر و اختیار آنگاه متصور است که کثرت امری حقیقی باشد<ref>جعفری، محمد تقی، جبر و اختیار، ص۲۰۹.</ref>. عبدالرحمان جامی در این باره می‌نویسد: هر [[قدرت]] و فعل که ظاهراً از مظاهر صادر می‌نماید فی الحقیقه از [[حق]] ظاهر در آن مظاهر، ظاهر است نه از مظاهر... پس نسبت فعل به [[بنده]] از جهت ظهور حق است به صورت او نه از جهت نفس او: {{متن قرآن|وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ وَمَا تَعْمَلُونَ}}<ref>«در حالی که خداوند، شما و چیزهایی را که می‌سازید آفریده است» سوره صافات، آیه ۹۶.</ref>


از آنجا که بنابر این نظریه، در دار وجود جز [[خدای تعالی]] موجودی نیست و کثرت‌هایی که هست، وهم و خیال است، موضوع جبر و اختیار و [[امر بین الامرین]] پیش نمی‌آید و در [[حقیقت]] بنده و مولایی در میان نیست تا بتوان پرسید بنده در افعالش مجبور است یا مختار<ref>[[محمد بیابانی|بیابانی، محمد]]، [[جبر و اختیار و عدل الهی (مقاله)| مقاله «جبر و اختیار و عدل الهی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۲]]، ص ۳۳۰.</ref>.
از آنجا که بنابر این نظریه، در دار وجود جز [[خدای تعالی]] موجودی نیست و کثرت‌هایی که هست، وهم و خیال است، موضوع جبر و اختیار و [[امر بین الامرین]] پیش نمی‌آید و در [[حقیقت]] بنده و مولایی در میان نیست تا بتوان پرسید بنده در افعالش مجبور است یا مختار<ref>[[محمد بیابانی|بیابانی، محمد]]، [[جبر و اختیار و عدل الهی (مقاله)| مقاله «جبر و اختیار و عدل الهی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۲]]، ص ۳۳۰.</ref>.
۱۱۵٬۳۲۶

ویرایش