بحث:عصمت در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←منابع) |
||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
[[پیامبر]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} آن حضرت کسانی هستند که با [[اراده]] [[قطعی]] [[خداوند]]، از هرگونه [[آلودگی]] ظاهری و [[باطنی]] در تمام [[دوران عمر]] از ولادت تا [[وفات]] و در همه [[شئون زندگی]] [[پاک]] و [[پاکیزه]] هستند و لحظه‌ای برخلاف [[رضایت خدا]] گام برنداشته‌اند<ref>راه و راهنما‌شناسی، ص۱۴۸-۲۱۲.</ref>. چنین مفهوم وسیعی از عصمت تنها در [[فرهنگ شیعه]] جای دارد و در جای خود با [[دلایل]] روشن به [[اثبات]] رسیده است. البته [[اراده خداوند]] در طول اراده معصوم است، نه در عرض آن تا [[شبهه]] [[جبر]] پیش بیاید؛ به این معنا که [[مشیت خداوند]] به آن تعلق گرفته تا معصوم{{ع}} با اراده و اختیار خود به کمال مطلوب برسد؛ چنانکه انجام همه امور و کارهای [[انسان]]، در نهایت به [[اراده تکوینی]] [[خدا]] منتهی می‌شوند<ref>آموزش عقاید، ص۲۰۹.</ref>. منظور از [[عصمت]]، به فرموده [[شیخ مفید]] مصونیت بخشیدن به [[معصومین]]{{عم}} از [[اشتباه]] و [[گناه]] در تمام [[شئون زندگی]] و [[قوای نفسانی]] در [[طول عمر]] است؛ به گونه‌ای که آن بزرگواران از هرگونه [[آلودگی]] [[فکری]] و عملی، چه عمدی و چه [[سهوی]] [[پاک]] و [[منزه]] بوده و هستند و حتی تخیل گناه هم در [[مقام]] والای ایشان راه ندارد<ref>آموزش عقاید، ص۲۰۹. اوایل المقالات، ص۷۴؛ معارف امامیه، ج۲، ص۶۵۶.</ref>.<ref>[[محمد احسانی|احسانی، محمد]]، [[سیره اخلاقی و تربیتی معصومین (کتاب)|سیره اخلاقی و تربیتی معصومین]]، ص ۲۹.</ref>. | [[پیامبر]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{عم}} آن حضرت کسانی هستند که با [[اراده]] [[قطعی]] [[خداوند]]، از هرگونه [[آلودگی]] ظاهری و [[باطنی]] در تمام [[دوران عمر]] از ولادت تا [[وفات]] و در همه [[شئون زندگی]] [[پاک]] و [[پاکیزه]] هستند و لحظه‌ای برخلاف [[رضایت خدا]] گام برنداشته‌اند<ref>راه و راهنما‌شناسی، ص۱۴۸-۲۱۲.</ref>. چنین مفهوم وسیعی از عصمت تنها در [[فرهنگ شیعه]] جای دارد و در جای خود با [[دلایل]] روشن به [[اثبات]] رسیده است. البته [[اراده خداوند]] در طول اراده معصوم است، نه در عرض آن تا [[شبهه]] [[جبر]] پیش بیاید؛ به این معنا که [[مشیت خداوند]] به آن تعلق گرفته تا معصوم{{ع}} با اراده و اختیار خود به کمال مطلوب برسد؛ چنانکه انجام همه امور و کارهای [[انسان]]، در نهایت به [[اراده تکوینی]] [[خدا]] منتهی می‌شوند<ref>آموزش عقاید، ص۲۰۹.</ref>. منظور از [[عصمت]]، به فرموده [[شیخ مفید]] مصونیت بخشیدن به [[معصومین]]{{عم}} از [[اشتباه]] و [[گناه]] در تمام [[شئون زندگی]] و [[قوای نفسانی]] در [[طول عمر]] است؛ به گونه‌ای که آن بزرگواران از هرگونه [[آلودگی]] [[فکری]] و عملی، چه عمدی و چه [[سهوی]] [[پاک]] و [[منزه]] بوده و هستند و حتی تخیل گناه هم در [[مقام]] والای ایشان راه ندارد<ref>آموزش عقاید، ص۲۰۹. اوایل المقالات، ص۷۴؛ معارف امامیه، ج۲، ص۶۵۶.</ref>.<ref>[[محمد احسانی|احسانی، محمد]]، [[سیره اخلاقی و تربیتی معصومین (کتاب)|سیره اخلاقی و تربیتی معصومین]]، ص ۲۹.</ref>. | ||
==معنای لغوی عصمت== | |||
عصمت، اسم مصدر و از ریشه «ع صم» است که در لغت چند معنا برای آن ذکر شده است؛ مانند: | |||
#'''دفع''': صاحب کتاب العین در تعریف عصمت می‌نویسد: {{عربی|العصمة أن يعصمك الله من الشر أي: يدفع عنك}}<ref>فراهیدی، کتاب العین، ج۱، ص۳۱۳.</ref>؛ «عصمت یعنی اینکه [[خداوند]] [[شرور]] را از تو دور می‌کند». | |||
#'''منع''': برخی لغویون، عصمت را به منع تعریف کردند<ref>برای نمونه ر.ک: جزری، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، ج۳، ص۲۴۹؛ زبیدی، تاج العروس، ج۱۷، ص۴۸۱.</ref>. برای نمونه، ابن منظور گفته است: {{عربی|العِصْمة في كلام العرب: المَنْعُ. و عِصْمةُ الله عَبْدَه: أن يَعْصِمَه مما يُوبِقُه}}<ref>ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۴.</ref>؛ «عصمت در [[زبان عرب]]، به معنای منع است و عصمت خداوند درباره [[بنده]] به این معناست که خداوند، بنده را از آنچه موجب هلاک اوست باز می‌دارد». طریحی نیز بعد از تعریف عصمت به منع، می‌نویسد: «به امر [[ازدواج]]، عصمت گفته می‌شود؛ زیرا عصمت در لغت، به معنای منع است و [[زن]] به واسطه ازدواج، از غیرهمسرش منع شده است»<ref>طریحی، مجمع البحرین، ج۶، ص۱۱۶.</ref>. | |||
#'''امساک''': چنان که [[راغب]] [[اصفهانی]] گفته است: {{عربی|الْعَصْمُ: الْإِمْسَاكُ}}<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ص۵۶۹.</ref>. «عصم به معنای نگه‌داری است». | |||
از دقت در عبارات لغویون، روشن می‌شود که واژه «عصم»، مشترک لفظی نیست تا دارای معانی مختلف دفع، منع، امساک و... باشد؛ بلکه «عصم»، دارای معنای واحد «بازداشتن» است که هر یک از لغت‌شناسان از این معنای واحد، تعبیر مختلفی ارائه کرده‌اند. [[شاهد]] بر این ادعا، [[کلام]] صریح ابن فارس است که می‌گوید: {{عربی|العين و الصاد و الميم أصل واحد صحيح يدل على إمساك و منع و ملازمة و المعنى في ذلك كله معنى واحد}}<ref>ابن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۳۳۱.</ref>؛ «ع صم»، دارای یک معنای اصلی و مستعمل است که بر امساک، منع و ملازمه دلالت می‌کند و در همه آنها یک معنا وجود دارد. | |||
آقای مصطفوی هم در [[تأیید]] این مطلب می‌فرماید: «اصل ماده عصم، به معنای [[حفظ]] همراه با [[دفاع]] است، و [[التجاء]]، [[تمسک]]، منع، نگه‌داری و... از لوازم آن است؛ بنابراین در ماده عصم، دو قید لحاظ می‌شود: یکی حفظ و دیگری دفع. [[عصمت]] نیز به معنای حفظ و [[پشتیبانی]] است»<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۱۵۳.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۱۷: | ||
# [[پرونده:1368101.jpg|22px]] [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت و خلافت (مقاله)| مقاله «امامت و خلافت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۳''']] | # [[پرونده:1368101.jpg|22px]] [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت و خلافت (مقاله)| مقاله «امامت و خلافت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۳''']] | ||
# [[پرونده:IM010671.jpg|22px]] [[محمد احسانی|احسانی، محمد]]، [[سیره اخلاقی و تربیتی معصومین (کتاب)|'''سیره اخلاقی و تربیتی معصومین''']] | # [[پرونده:IM010671.jpg|22px]] [[محمد احسانی|احسانی، محمد]]، [[سیره اخلاقی و تربیتی معصومین (کتاب)|'''سیره اخلاقی و تربیتی معصومین''']] | ||
# [[پرونده:IM010732.jpg|22px]] [[زکیه فلاح یخدانی|فلاح یخدانی، زکیه]]، [[بررسی شبهات فیصل نور پیرامون عصمت امام (کتاب)|بررسی شبهات فیصل نور پیرامون عصمت امام]] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||