|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = اصحاب امام علی | عنوان مدخل = ابوعطیه وادعی | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }}
| | ابوعطیه وادعی ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد: |
| {{جعبه اطلاعات اصحاب
| |
| | نام = ابوعطیه وادعی
| |
| | مشهور به =
| |
| | نام تصویر = تصویر نمادین جنگ جمل.jpg
| |
| | عرض تصویر =
| |
| | توضیح تصویر = تصویر نمادین جنگ جمل
| |
| | نام کامل = ابوعطیه وادعی
| |
| | نام‌های دیگر =
| |
| | جنسیت = مرد
| |
| | کنیه =
| |
| | لقب =
| |
| | اهل =
| |
| | از قبیله = [[بنی‌همدان]]
| |
| | از تیره =
| |
| | پدر =
| |
| | مادر =
| |
| | همسر =
| |
| | پسر =
| |
| | دختر =
| |
| | خواهر =
| |
| | برادر =
| |
| | خویشاوندان =
| |
| | وابستگان =
| |
| | تاریخ تولد =
| |
| | محل تولد =
| |
| | محل زندگی =
| |
| | تاریخ درگذشت =
| |
| | محل درگذشت = [[عراق]]
| |
| | تاریخ شهادت =
| |
| | محل شهادت =
| |
| | طول عمر =
| |
| | محل دفن =
| |
| | دین =
| |
| | مذهب =
| |
| | از اصحاب = [[امام علی]]
| |
| | از طبقه =
| |
| | در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ جمل]] | [[جنگ صفین]] | [[جنگ نهروان]] }}
| |
| | نقش‌ها =
| |
| | فعالیت‌ها =
| |
| | علت شهرت =
| |
| | علت درگذشت =
| |
| | علت شهادت =
| |
| | راوی از =
| |
| | روایات مشهور =
| |
| | مشایخ او =
| |
| | راویان از او =
| |
| | آخرین راوی از او =
| |
| }}
| |
|
| |
|
| == مقدمه ==
| | * [[ابوعطیه مالک بن عامر وادعی کوفی]]. |
| وی از قبیلة [[همدان]] و [[کوفی]] است<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۱.</ref>، بیشتر تراجم نویسان، نام او را [[مالک بن عامر]] و گاه با [[کنیه]] عامر، یعنی [[مالک بن ابی حمزه]]<ref>تصحیف حمره؛ ر. ک: ابن ماکولا، ج۲، ص۵۰۲.</ref> گفته‌اند<ref>بخاری، ج۷، ص۳۰۵؛ ابن حبان، ج۵، ص۳۸۴؛ ابن ابی‌حاتم، ج۸، ص۲۱۳؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۷۸.</ref> ولی نام‌های [[مالک بن عوف]]<ref>ابن معین ج۱، ص۳۸۲.</ref>، [[مالک بن زبید]]<ref>ابن حبان، ج۵، ص۳۸۴؛ ابن ابی‌حاتم، ج۸، ص۲۱۳.</ref>، [[مالک بن ابی جندب]]<ref>ابن حبان، ج۵، ص۱۷۰.</ref>، [[عمرو بن ابی جندب]]<ref>بخاری، ج۶، ص۳۲۰؛ ابن معین، ج۲، ص۲۲۸؛ ابن حبان، ج۵، ص۱۷۰؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۲۱۵.</ref> و [[عمر بن جندب]]<ref>ابن حبان، ج۵، ص۱۷۱.</ref> نیز گفته شده است. [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۲۱۵ و تهذیب، ج۸، ص۱۲.</ref> عمرو بن أبی جندب را غیر از مالک بن عامر دانسته و در تقریب<ref>ابن حجر، ج۲، ص۴۳۷.</ref> از این دو نفر با کنیه ابوعطیه وادعی نام برده است. [[بخاری]]<ref>بخاری، ج۶، ص۳۲۰ و ج۷، ص۳۰۵.</ref>، ابن معین<ref>ابن معین، ج۱، ص۳۱۲ و ج۲، ص۲۲۸.</ref> و [[ابوداوود]]<ref>ابوداوود، ج۱، ص۱۶۸ و ج۱، ص۱۹۹.</ref> نیز هر دو نام را برای ابوعطیه وادعی در دو نوبت گفته‌اند و چنانچه تکرار در این‌باره را نپذیریم، بلکه بگوییم با [[عنایت]] و توجه بیان شده است، گفته‌های آنان، مؤید نظر ابن حجر خواهد بود. شاید تشابه این دو در کنیه، تیره و [[قبیله]] سبب [[تصور]] [[اتحاد]] آنان شده است. برای تشخیص دقیق ابوعطیه وادعی از اعمش سؤال شد. گفت: نامش مالک بن ابی حمزه، یعنی مالک بن عامر است. سؤال شد: آیا همان که [[ابن سیرین]] از او [[روایت]] می‌کند؟ گفت: آری. گفتند: برخی تصور می‌کنند آن ابو عطیه‌ای که [[عمارة بن عمیر]] از او روایت می‌کند، غیر از آن کسی است که ابن سیرین از او روایت دارد. اعمش این مطلب را به شدت [[انکار]] کرد<ref>مزی، ج۳۴، ص۹۰-۹۱.</ref>. [[یحیی بن معین]]<ref>مزی، ج۳۴، ص۹۱.</ref> نیز همین مطلب اعمش را بیان کرده است. حتی [[ابن سیرین]]، به نام ابوعطیه، یعنی [[مالک بن عامر]] یا [[مالک بن عوف]] تشریح کرده است<ref>ابن حجر، تهذیب، ج۱۲، ص۱۵۳.</ref>.
| | * [[ابوعطیه عمرو بن جندب وادعی]]. |
| | | {{ابهام‌زدایی}} |
| توهم دیگر اینکه ابن عبدالبر<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۷۸.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۱۲.</ref> تنها از ابوعطیه وادعی نام برده و او را با أبوعلیه غیر منسوب یک نفر [[تصور]] کرده‌اند. با این تصور، [[روایت]] غیر منسوب را به وادعی نسبت داده‌اند، در حالی که چنین نیست. هر چند در برخی از [[روایات]] ابوعطیه وادعی، [[کنیه]] او به صورت متعلق بیان شده، ولی به [[دلیل نقل]] همان روایات با قید وادعی در دیگر منابع، [[شبهه]] [[اختلاف]] از بین می‌رود<ref>مقایسه کنید عبدالرزاق صنعانی، ج۷، ص۴۶۳ و طبرانی، المعجم الکبیر، ج۹، ص۹۱ با طیرانی، المعجم الکبیر، ج۹، ص۹۱ و دارقطنی، ج۴، ص۱۰۲؛ عبدالرزاق صنعانی، ج۳، ص۵۸۷ و بیهقی، ج۱، ص۴۴۷ و ج۴، ص۲۳۷ با نسائی، ج۲، ص۷۸ و طبرانی، المعجم الاوسط، ج۲، ص۲۱۷ و بیهقی، ج۴، ص۲۳۷.</ref>. تراجم نویسان نیز بیان نکرده‌اند که خاند بن معدان - [[راوی]] ابوعطیه غیر منسوب - از ابوعطیه وادعی روایت کرده است.
| |
| | |
| ابوعطیه وادعی را از مخضرمین برشمرده‌اند<ref>ابن اثیر، ج۵، ص۲۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۲۱۵.</ref>. به تصریح بیشتر تراجم نویسان از جمله [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۱.</ref>، [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۵، ص۱۷۰.</ref>، [[دولابی]]<ref>دولابی، ج۲، ص۳۰-۳۱.</ref>، [[ابوموسی]]، [[عسکری]] و [[ابوزرعه رازی]]<ref>ر. ک: مغلطای، ج۲، ص۱۴۰.</ref> و [[ابن حجر]]<ref>الاصابه، ج۶، ص۲۱۵.</ref> او از [[تابعین]] شهیر است، به همین دلیل، صحابه‌نگارانی چون [[طبرانی]]<ref>المعجم الکبیر، ج۲۲، ص۳۷۸.</ref>، [[ابن ابی عاصم]]<ref>ابن ابی عاصم، ج۵، ص۱۹۶.</ref> و [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۹۷۲.</ref> از ابوعطیه، بدون قید وادعی نام برده‌اند. با این حال، مغلطای<ref>مغلطای، ج۲، ص۱۴۰.</ref>، نظر مطین<ref>محمد بن عبدالله حضرمی کوفی، ص۲۰۲-۲۹۷، مؤلف المسند و تاریخ صغیر.</ref>، طبرانی، [[أبونعیم]]، [[ابن منده]] و باوردی را مبنی بر [[صحابی]] بودن ابوعطیه وادعی نقل کرده است. این سخن درباره ابونعیم و طبرانی [[صحت]] ندارد و آنان از ابو عطیة غیر منسوب نام برده‌اند. درباره مطین، [[ابن منده]] و باوردی، به دلیل نبود کتاب‌های آنان معلوم نیست آیا منظور این افراد، ابوعطیه وادعی بوده یا ابوعطیه غیر منسوب، یا همانند ابن عبدالبر و [[ابن اثیر]] بر اساس [[تصور]] [[اتحاد]] هر دو، او را [[صحابی]] دانسته و [[روایت]] ابوعطیة غیر منسوب را از [[رسول خدا]] {{صل}} ذیل ابوعطیه وادعی آورده‌اند. در این میان، [[عسکری]] [[ابوالحسن علی بن سعید]] و مؤلف کتاب الصحابه. ابوعطیه وادعی را از [[اصحاب]] برشمرده و روایت او را از رسول خدا {{صل}} چنین نقل کرده است: {{متن حدیث|نظر النبي الى نساء في جنازة فقال: ارجعن مأزورات وغير مأجورات}}<ref>ابن اثیر، ج۴، ص۱۹۶؛ ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۲۲۱.</ref>؛ [[ابن حجر]] این روایت را مرسل دانسته است. [[ابوموسی مدینی]]، این روایت را ذیل [[عمرو بن جندب]] با [[کنیه]] ابوعطیه وادعی آورده و پس از تصریح به [[تابعی]] بودن او، در معرفی‌اش می‌گوید: این همان کسی است که از [[علی]] و [[ابن مسعود]] روایت دارد<ref>ابن اثیر، ج۴، ص۱۹۶.</ref>. چنانچه نظر ابن حجر را مبنی بر تفاوت این دو (ابوعطیه و [[عمرو بن جندب]]) بپذیریم، باید گفت اساساً این روایت ارتباطی به فرد مورد بحث ندارد.
| |
| | |
| عبدالرزاق<ref>عبدالرزاق، ج۱، ص۳۶۳.</ref> به اختصار و [[بیهقی]]<ref>بیهقی، ج۲، ص۲۴۳.</ref> به تفصیل، روایت دیگری از ابوعطیه وادعی از [[رسول الله]] {{صل}} چنین آورده اند: رسول الله {{صل}} از کنار مردی عبور می‌کرد که با جامه‌ای باز و شکافته شده [[نماز]] می‌خواند. [[حضرت]] [[جامه]] آن مرد را به دور او پیچاند. بیهقی، این روایت را منقطع وصف کرده و با این [[کلام]]، ابو عطیه وادعی را صحابی ندانسته است؛ زیرا از نظر بیهقی، به روایتی منقطع گفته می‌شود که [[سند]] آن به یکی از [[صحابه]] هستند نباشد<ref>ر. ک: بیهقی، ج۲، ص۳۴۱.</ref>.
| |
| | |
| ابوعطیه را از اصحاب ابن مسعود و [[راوی]] [[احادیث]] او، [[امیرمؤمنان]] {{ع}} و [[عمر]] برشمرده‌اند<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۱؛ مزی، ج۳۴، ص۹۱؛ ذهبی، ج۴، ص۵۵۳.</ref>. او در جنگ‌های [[جمل]]، [[صفین]] و [[نهروان]] به همراه [[امام علی]] {{ع}} شرکت داشت<ref>مزی، ج۳۴، ص۹۱؛ ابن حجر، الاصابه، ج۷، ص۲۵۰.</ref>. ابوعطیه در [[زمان]] [[امارت]] [[مصعب بن زبیر]] بر [[عراق]] درگذشت<ref>ابن سعد، ج۶، ص۱۲۱؛ ابن حبان، ج۵، ص۱۷۱.</ref><ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوعطیه وادعی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۴۴-۴۴۵.</ref>
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| {{مدخل وابسته}}
| |
| * [[بنی‌همدان]] (قبیله)
| |
| {{پایان مدخل وابسته}}
| |
| | |
| == منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| # [[پرونده:IM009657.jpg|22px]] [[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|'''مقاله «ابوعطیه وادعی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱''']]
| |
| {{پایان منابع}}
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| | |
| [[رده:اعلام]]
| |
| [[رده:اصحاب امام علی]]
| |
| [[رده:بنی‌همدان]]
| |
