علم امام علی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

اگر کسی در سخنان، [[خطبه‌ها]]، [[دعاها]]، و مناجات‌هایی که از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} نقل شده اندکی [[تدبّر]] و تعقّل و [[تأمّل]] کند به وضوح می‌یابد که مرتبه علم او قابل نیل و وصول برای ما نیست، حتی فصحاء و بلغاء گفته‌اند که [[کلام]] او، فوق کلام مخلوق و دون کلام [[خالق]] است، هم از حیث [[فصاحت]] و [[بلاغت]] و هم از حیث اشتمال آن بر [[علوم]] غریبه و حکمت‌های دقیقه. همین وفور [[علم]] آن حضرت و مزایای دیگر آن جناب باعث شد که جمعی - نعوذ بالله - قائل به [[ربوبیّت]] او شدند.

امیرالمؤمنین {{ع}} در [[حق]] خودش فرمود: {{متن حدیث|لَوْ كُشِفَ الْغِطَاءُ مَا ازْدَدْتُ يَقِيناً}}<ref>مناقب آل أبی طالب، ج۲، ص۳۸؛ مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، ص۹۲؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۷، ص۲۵۳؛ ج۱۰، ص۱۴۲؛ ج۱۱، ص۱۷۹؛ الطرائف، ج۲، ص۵۱۲؛ الصراط المستقیم، ج۱، ص۲۳۰؛ کشف الغمه، ج۱، ص۱۷۰؛ الفضائل ابن شاذان، ص۱۳۷؛ ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۲۴؛ بحار الانوار، ج۴۰، ص۱۵۳.</ref>؛ اگر پرده از [[غیب]] بردارند، (و پرده‌های [[حجاب]] بالا رود) برای من علم جدیدی به‌دست نیاید، و بر [[یقین]] من چیزی نیافزاید، (یعنی: یقین من به حدّ کمال است که نقصی در آن وجود ندارد.

و فرمود: {{متن حدیث|انْدَمَجْتُ عَلَى مَكْنُونِ عِلْمٍ لَوْ بُحْتُ بِهِ لَاضْطَرَبْتُمْ اضْطِرَابَ الْأَرْشِيَةِ فِي الطَّوِيِ الْبَعِيدَةِ}}<ref>نهج البلاغه، ج۱، ص۴۱؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱، ص۲۱۳؛ مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، محمد بن طلحه، ص۸۱؛ کشف الغمه، ج۱، ص۷۵؛ جواهر المطالب فی مناقب الامام علی {{ع}} ابن الدمشقی، ص۳۰۲؛ النهایه ابن اثیر، ج۲، ص۱۳۲؛ لسان العرب ابن منظور، ج۲، ص۲۷۵؛ تاج العروس، ج۳، ص۳۷۴.</ref>؛ چنان بر علوم و اسرار الهی (و [[معارف]] [[قضا و قدر]] و [[تکلیف]] و [[سعادت]] و [[شقاوت]]) وقوف یافته و آن خزینه‌های علوم در نفس من پیچیده و منطوی شده که اگر بعض آن را برای شما آشکار کنم، مانند لرزش و تکان ریسمانی دراز در چاه‌های عمیق و دور و دراز به خود خواهید لرزید و تاب و توان شنیدن آن را ندارید.

و فرمود: {{متن حدیث|إنّ هاهنا لعلما جمّا لو أجد له حمله....}}<ref>نهج البلاغه، ج۴، ص۳۶؛ مناقب آل ابی طالب، ابن‌شهرآشوب، ج۱، ص۳۱۷؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۸، ص۳۴۶؛ تاریخ بغداد، الخطیب البغدادی، ج۶، ص۳۷۶؛ تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، ج۵۰، ص۲۵۲؛ تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۰۶؛ ینابیع الموده، ج۳، ص۴۵۴.</ref>؛ به [[درستی]] که در این جا (با دست شان، اشاره به سینه [[مبارک]] نمودند) [[دانش]] فراوانی اندوخته ام، ای کاش! کسانی می‌یافتم که شایستگی پذیرش این [[علوم]] را داشته باشند.

این [[حدیث]] دلالت می‌کند بر این که آن حضرت به مرتبه ای از [[علم]] رسید که برای احدی از [[مخلوقات]] - خواه از [[ملائکه]] و خواه از [[بشر]] - رسیدن به آن مرتبه ممکن نیست، غیر از [[رسول خدا]] {{صل}} که [[امیر المؤمنین]] {{ع}} نفس رسول خدا {{صل}} است، چنان که در [[آیه مباهله]] آمده است<ref>{{عربی|إنّ الله جعل فی الآية نفس رسول الله، نفس علي {{ع}}، حيث قال: {{متن قرآن|وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ}} و المراد بها نفس علي {{ع}} كما نقله جمهور المفسّرين. و ليس المراد الحقيقة؛ لأنّ الاتّحاد محال فيحمل على أقرب المعاني و هو المواساة له في جميع الوجوه الممكنة فيثبت له {{ع}} حينئذ جميع ما ثبت للرسول {{صل}} من الفضايل العلمية و العملية ما خلا النبوّة لقوله {{صل}}: {{متن حدیث|لَا نَبِيَّ بَعْدِي‌}}. و كفى بهذه الآية دليلاً واضحا و برهانا لائحا على فضائله. فقد روي المخالف و المؤالف ما ظهر عنه {{ع}} من الفتاوى المشكلة و القضايا الصعبة التي عجز عنها كلّ من عاصروه و راجعوه في أكثر الأحكام و قضوا بقوله و عملوا بفتواه}}.</ref>.<ref>[[سید قاسم علی‌احمدی|علی‌احمدی، سید قاسم]]، [[حقانیت در اوج مظلومیت ج۱ (کتاب)|حقانیت در اوج مظلومیت ج۱]]، ص ۳۲۵.</ref>