آیه ابتلا در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه ابتلا در کلام اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۱

۷٬۰۰۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ سپتامبر ۲۰۲۴

←‏دلالت آیه

دیداریویکی‌متن

فرقانی

مدیران

۱۱٬۹۸۰

ویرایش

@@ خط ۲۷۰: / خط ۲۷۰: @@
 == دلالت آیه ==
+=== دلالت بر [[امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}} ===
+بیشتر [[علمای امامیه]] به [[آیه]] {{متن قرآن|إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگار ابراهیم، او را با کلماتی آزمود و او آنها را به انجام رسانید؛ فرمود: من تو را پیشوای مردم می‌گمارم. (ابراهیم) گفت: و از فرزندانم (چه کس را)؟ فرمود: پیمان من به ستمکاران نمی‌رسد» سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> برای [[اثبات امامت امیرالمؤمنین]]{{ع}}، [[استدلال]] کرده‌اند. می‌توان از این آیه دو نتیجه گرفت:
+# نخست: کسی که در هر زمانی [[ظالم]] بوده باشد، نمی‌تواند [[امام]] باشد. بر این اساس، [[امامت بلافصل امیرالمؤمنین]]{{ع}}[[ ثابت]] می‌شود؛ زیرا کسانی که پیش از او [[حکومت]] کردند، در گذشته مرتکب [[ظلم]] شده بودند.
+# دوم: این آیه نشان می‌دهد که امام باید [[معصوم]] باشد؛ زیرا اگر [[آیه امامت]] را از هر کسی که به هر نحوی ظالم باشد - چه آشکارا و چه پنهانی - [[نفی]] می‌کند، و از آنجا که هر کس که معصوم نیست، ممکن است در [[باطن]] ظالم و [[بدکار]] باشد هرچند ظاهرش [[نیکو]] باشد، و هیچ‌کس جز معصوم از این امر در [[امان]] نیست، پس به [[حکم]] این آیه، کسی که شایسته [[امامت]] است باید معصوم باشد تا از تداوم ظلم او [[اطمینان]] حاصل شود و ظاهر و باطنش یکسان باشد.
+'''پاسخ به چند اشکال:'''
+'''اشکال اول:'''
+اگر گفته شود: منظور آیه کسی است که بر ظلمش [[مداومت]] داشته باشد، و کسی که از ظلمش [[توبه]] کرده، ظالم نامیده نمی‌شود، پس چگونه آیه [[نفی امامت]] او را شامل می‌شود؟
+'''پاسخ:'''
+می‌گوییم: حتی اگر بپذیریم که توبه‌کار ظالم نامیده نمی‌شود، آیا در [[زمان]] ظلمش مشمول آیه نبوده است؟ و اگر مشمول بوده، این شمول در تمام احوال عام است؛ زیرا اختصاص آن به حالتی خاص نیاز به دلیل دارد و محدود کردن آن به کسی که بر ظلمش مداومت دارد - نه کسی که توبه کرده - تخصیص بدون دلیل است.
+آنچه نشان می‌دهد نام ظلم حتی پس از توبه بر آنها اطلاق می‌شود این است که تمام مخالفان [[امامیه]] در بحث [[وعید]]،[[ توبه]] را در [[آیات]] وعید شرط می‌دانند. اگر [[توبه]] آنها را از این نام خارج می‌کرد، شرط قرار دادن توبه در آیات معنای معقولی نمی‌داشت.
+کسی نمی‌تواند بگوید این مانند [[آیه]] {{متن قرآن|وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«به مؤمنان بشارت ده!» سوره بقره، آیه ۲۲۳.</ref>[[ بشارت]] به [[مؤمنان]] است و این [[بشارت]] تا زمانی که [[مؤمن]] هستند شامل آنها می‌شود و اگر از [[ایمان]] خارج شوند، دیگر شامل آنها نمی‌شود؛ زیرا اگر ما را با [[ظاهر آیه]] تنها می‌گذاشتند، آنها را از شمول آیه خارج نمی‌کرد، اما دلیل نشان داد که استمرار ایمان در [[آیه شرط]] است، پس ما هم آن را پذیرفتیم. اما آیه‌ای که ما ذکر کردیم چنین نیست.
+دلیلی که ما در [[آیه بشارت]] به ایمان، شرط قرار دادیم این است که بشارت شامل کسی می‌شود که مستحق [[پاداش]] است. پس کسی که پاداشش از بین رفته از آن خارج می‌شود. این بر اساس [[مذهب]] مخالفان ماست که به [[احباط]] (از بین رفتن [[اعمال نیک]] با [[گناه]]) معتقدند. اما بر اساس [[اعتقاد]] ما، بشارت در هر [[حال]] ثابت است.
+'''اشکال دوم:'''
+اگر گفته شود: منظور از [[امامت]] در این آیه [[اجرای حدود]] و [[احکام]] نیست و این موارد در آن داخل نمی‌شود.
+'''پاسخ:'''
+گفته می‌شود: این [[باطل]] است؛ زیرا ظاهر آیه به صراحت از امامتی سخن می‌گوید که مخاطبان بین آن و [[نبوت]] تفاوت قائل شده‌اند، پس باید بر همان حمل شود نه بر نبوت و چه اشکالی دارد که ابراهیم هم [[نبی]] باشد و هم [[امام]]، و علاوه بر [[ابلاغ رسالت]]، اجرای حدود و احکام نیز بر عهده او باشد؟
+'''اشکال سوم:'''
+اگر گفته شود: از کجا می‌دانید منظور از "عهدی" در آیه،[[ امامت]] است؟ این لفظ مجمل است و می‌تواند به معنای امامت یا چیز دیگری باشد.
+'''پاسخ:'''
+می‌گوییم: از دو جهت:
+#اول - [[سیاق آیه]] بر این دلالت دارد؛ زیرا وقتی [[خداوند]] به ابراهیم فرمود: "من تو را [[امام]] [[مردم]] قرار دادم"، ابراهیم گفت: "و از [[ذریه]] من نیز [امامانی قرار ده]". سپس [[خداوند]] فرمود: "[[عهد]] من به [[ظالمان]] نمی‌رسد". پس با لفظ "عهد" به آنچه ابراهیم درخواست کرده بود اشاره کرد تا [[کلام]] هماهنگ باشد و اجزای آن یکدیگر را [[تأیید]] کنند.
+#دوم - اگر لفظ "عهدی" مشترک باشد، باید بر هر آنچه که می‌تواند منظور از آن باشد حمل شود. پس می‌گوییم: [[ظاهر آیه]] اقتضا می‌کند که هر آنچه نام عهد بر آن اطلاق می‌شود، به [[ظالم]] نمی‌رسد. این مانند آن است که کسی بگوید: "[[بخشش]] من به [[بدکاران]] نمی‌رسد"، که ظاهر آن اقتضا می‌کند هیچ نوع بخششی به هیچ [[بدکاری]] نرسد و به نوع خاصی از بخشش اختصاص ندارد. <ref>شیخ طوسی، تلخیص الشافی ج ۲، ص۲۵۳ – ۲۵۵.</ref>.<ref>موسوعة الإمامة فی التراث الکلامی عند الإمامیة ج ۱، ص۳۹.</ref>.
 === دلالت بر [[عصمت امام]] ===
 بر پایه [[آیه]] بالا، از راه‌های متعدد و بیان‌های مختلف، بر [[اثبات عصمت امام]] [[استدلال]] شده که اثبات عصمت امام با توجّه به واژه {{متن قرآن|الظَّالِمِينَ}} از جمله آنهاست.