خانواده در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

ظاهر آیاتی از [[قرآن]]، [[نظام]] [[آخرت]] را فردی و فاقد [[روابط اجتماعی]] بیان می‌کند<ref>المیزان، ج۱۷، ص۲۴۹؛ تسنیم، ج۴، ص۲۲۳ـ۲۲۴.</ref>. در این [[آیات]]، به رخت بر بستن نسبت‌های [[دنیایی]] {{متن قرآن|فَإِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلَا أَنْسَابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَلَا يَتَسَاءَلُونَ}}<ref>«پس چون در صور دمند (دیگر) در آن روز میان آنان نه پیوندی است و نه از یکدیگر پرس و جو می‌کنند» سوره مؤمنون، آیه ۱۰۱.</ref>، سود نبخشیدن اعضای [[خانواده]] به یکدیگر: {{متن قرآن| يَوْمًا لّا يَجْزِي وَالِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَلَا مَوْلُودٌ هُوَ جَازٍ عَنْ وَالِدِهِ شَيْئًا}}<ref>«هیچ پدری نیست که از فرزندش و هیچ فرزندی نیست که از پدرش چیزی را باز تواند داشت» سوره لقمان، آیه ۳۳.</ref>، {{متن قرآن|لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحَامُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ}}<ref>«خویشان و فرزندانتان در روز رستخیز سودی برایتان نخواهند داشت» سوره ممتحنه، آیه ۳.</ref>، {{متن قرآن|يَوْمَ لَا يَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ}}<ref>«روزی که در آن دارایی و فرزندان سودی نمی‌رسانند» سوره شعراء، آیه ۸۸.</ref>، فرار آنها از هم: {{متن قرآن|يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِيهِ وَأُمِّهِ وَأَبِيهِ وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِيهِ}}<ref>«روزی که آدمی از برادر خود بگریزد، و از مادر و پدر خویش، و از همسر و پسران خود» سوره عبس، آیه ۳۴-۳۶.</ref> و آرزوی [[فدا]] کردن [[خانواده]] و [[نجات]] خود اشاره شده است. {{متن قرآن| يُبَصَّرُونَهُمْ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْويهِ وَمَن فِي الأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنجِيهِ}}<ref>«در حالی که (خویشاوندان) به هم نشان داده می‌شوند؛ گنهکار دوست می‌دارد کاش برای فرار از عذاب آن روز، فرزندانش را سربها دهد، و همسر و برادرش را، و خاندانش که به او، جا (و سامان) می‌دادند. و هر کس را که بر روی زمین است تا (از عذاب) بازش رهاند» سوره معارج، آیه ۱۱-۱۴.</ref>.

[[کتاب مقدس]] نیز [[زناشویی]] را در [[قیامت]] منتفی می‌داند<ref>کتاب مقدس، مرقس، ۱۲: ۲۵.</ref>. با این همه، آیاتی به وجود [[همسران]] [[پاک]] بهشتی اشاره می‌کنند {{متن قرآن|وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا قَالُوا هَذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ}}<ref>«و به کسانی که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند نوید ده که بوستان‌هایی خواهند داشت که جویبارهایی از بن آنها روان است. هرگاه میوه‌ای از آن بوستان‌ها روزی آنان گردد، می‌گویند این همان است که از پیش روزی ما شده بود و همانند آن برای آنان آورده می‌شود و آنها در آن همسرانی پاکیزه دارند و در آن جاودانند» سوره بقره، آیه ۲۵.</ref>، {{متن قرآن|قُلْ أَؤُنَبِّئُكُمْ بِخَيْرٍ مِنْ ذَلِكُمْ لِلَّذِينَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتٌ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَأَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ}}<ref>«بگو آیا (می‌خواهید) شما را به بهتر از آن آگاه سازم؟ برای کسانی که پرهیزگارند نزد پروردگارشان بوستان‌هایی است که از بن آنها جویباران روان است؛ در آنها جاودانند و (آنان را) همسرانی پاکیزه و خشنودی از سوی خداوند خواهد بود و خداوند به (کار) بندگان، بیناست» سوره آل عمران، آیه ۱۵.</ref>، {{متن قرآن|وَكَوَاعِبَ أَتْرَابًا}}<ref>«دختران (بهشتی) نارپستان همسنّ و سال،» سوره نبأ، آیه ۳۳.</ref> که به گونه‌ای یادآور مفهوم خانواده‌اند. برپایه ظاهر آیات {{متن قرآن|جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالْمَلَائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بَابٍ}}<ref>«بهشت‌هایی جاودان که آنان و شایستگان از نیاکان و همسران و فرزندانشان در آن وارد می‌شوند و فرشتگان از هر دری بر آنان درمی‌آیند» سوره رعد، آیه ۲۳.</ref>، {{متن قرآن|رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ}}<ref>«پروردگارا! و آنان و شایستگان از پدران و همسران و فرزندانشان را در آن بهشت‌های جاودان که به آنان وعده فرموده‌ای درآور که بی‌گمان این تویی که پیروزمند فرزانه‌ای» سوره غافر، آیه ۸.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمَانٍ أَلْحَقْنَا بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَمَا أَلَتْنَاهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ كُلُّ امْرِئٍ بِمَا كَسَبَ رَهِينٌ}}<ref>«و فرزندان مؤمنانی را که از آنان با ایمان، پیروی کرده‌اند به آنان می‌پیوندیم و از (پاداش) کردارشان چیزی نمی‌کاهیم، هر کس در گرو کرده خویش است» سوره طور، آیه ۲۱.</ref> نیز [[خانواده]] [[مؤمن]] انسان‌های با [[ایمان]] در [[بهشت]] به آنان می‌پیوندند. افزون بر این، بسیاری از [[مفسران]] «ازواج» را در [[آیه]] {{متن قرآن|ادْخُلُوا الْجَنَّةَ أَنْتُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ تُحْبَرُونَ}}<ref>«(به آنان گفته می‌شود) خود و همسرانتان شادان به بهشت درآیید!» سوره زخرف، آیه ۷۰.</ref> به معنای [[همسران]] مؤمن دانسته‌اند.

در [[تفسیر]] پاره‌ای دیگر از [[آیات]] [[اختلاف]] هست: دسته‌ای از مفسران، بازگشت شادمانانه [[بهشتیان]] به سوی اهلشان: {{متن قرآن|وَيَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا}}<ref>«و شادان نزد خانواده‌اش باز می‌گردد» سوره انشقاق، آیه ۹.</ref> را به بازگشت به سوی حوریان بهشتی<ref>جامع البیان، ج ۳۰، ص۷۵؛ روح المعانی، ج ۱۵، ص۲۸۹؛ المیزان، ج ۲۰، ص۲۴۳.</ref> تفسیر می‌کنند و گروهی معتقدند که بازگشت به سوی همسران با ایمان مراد است<ref>برای نمونه نک: جوامع الجامع، ج ۴، ص۷۶، ۴۶۶؛ تفسیر بیضاوی، ج ۵، ص۹۵، ۲۹۷؛ کنز الدقائق، ج ۱۲، ص۹۵.</ref>. در جمع‌بندی دو دسته [[آیات]] یادشده می‌توان گفت که آیات نخست به مرحله‌ای از [[قیامت]] اشاره می‌کنند که [[روابط خانوادگی]] و مانند آن در [[سرنوشت انسان]] اثر ندارند و دسته دوم به پس از گذشتن از این مرحله پرداخته و گویای برقراری گونه‌ای [[نظام]] روابط خانوادگی در بهشت‌اند که از جهاتی با [[خانواده]] [[دنیایی]] تفاوت دارد<ref>[[مهدی ملک‌محمدی|ملک‌محمدی، مهدی]]، [[خانواده (مقاله)|مقاله «خانواده»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]].</ref>.