پرش به محتوا

خانواده در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۷۵: خط ۱۷۵:


===[[اختلاف]] همسران با یکدیگر و [[ترس]] از جدایی ===
===[[اختلاف]] همسران با یکدیگر و [[ترس]] از جدایی ===
گاه آسیب به اندازه‌ای است که همسران توان رفع آن را ندارند و به [[مرز]] [[دشمنی]] و جدایی از یکدیگر می‌رسند؛ در چنین مواردی، [[قرآن]] به [[خویشاوندان]] دستور می‌دهد دو نفر را، یکی از [[خانواده]] مرد و یکی از خانوادهزن که [[آگاه]] از ویژگی‌های شخصی، [[خانوادگی]] و [[اجتماعی]] دو طرف هستند، برگزینند تا جنبه‌های گوناگون مشکل را بررسی و برای بازگرداندن زوجین به کانون خانواده تلاش کنند: {{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا}}<ref>«و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref>.<ref> من وحی القرآن، ج ۷، ص۲۴۶.</ref>. برخی [[مفسران]] به بیان [[سودمندی]] حل و فصل [[اختلاف]] از این راه پرداخته و از جمله یادآور شده‌اند [[خویشاوندان]] به شکل طبیعی از مشکل آگاه شده و برای رفع آن انگیزه‌های ذاتی و زمینه‌های [[عاطفی]] دارند<ref>الکشاف، ج ۱، ص۵۰۸؛ آلاء الرحمن، ج ۲، ص۱۰۸؛ نک: نمونه، ج ۳، ص۳۷۵ - ۳۷۷.</ref>. مفسران و [[فقیهان]]، ذیل [[آیه]] یاد شده مسائلی برشمرده و کوشیده‌اند به آنها پاسخ دهند؛ برای نمونه آیا [[برگزیدگان]] وکیل‌اند یا [[داور]]؛ و به تبع آن، آیا می‌توانند در باره [[طلاق]] و جدایی [[زن]] و شوهر تصمیم بگیرند<ref> احکام‌القرآن، جصاص، ج ۳، ص۱۵۲ - ۱۵۳؛ المبسوط، ج ۴، ص۳۳۹ - ۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۵، ص۱۷۷ - ۱۷۹.</ref>؛ نیز آیا جز برای خویشاوندان ایفای چنین نقشی جایز است و...<ref> المبسوط، ج ۴، ص۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۵، ص۱۷۵؛ تفسیر شاهی، ج ۲، ص۳۴۶.</ref>. بسیاری از مفسران، [[مرجع]] ضمیر فعلِ {{متن قرآن| يُرِيدَا}} در آیه {{متن قرآن|إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا}}<ref>«خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> را «حَکَمَین»؛<ref>جامع البیان، ج ۵، ص۴۹ - ۵۰؛ التبیان، ج ۳، ص۱۹۲؛ مجمع البیان، ج ۳، ص۷۰.</ref>ولی برخی زوجین دانسته، در نتیجه چنین برداشت کرده‌اند که در [[اصلاح]] روابط، خواست زن و شوهر بیش از هر چیز اهمیت دارد و اگر آنان بخواهند [[خدا]] آن را اصلاح می‌کند<ref>خانواده در قرآن، ص۱۲۰.</ref>. راهکار یاد شده، گویای اهتمام [[قرآن]] به [[حفظ]] [[نهاد خانواده]] و جلوگیری از [[فروپاشی]] آن است<ref>[[مهدی ملک‌محمدی|ملک‌محمدی، مهدی]]، [[خانواده (مقاله)|مقاله «خانواده»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]].</ref>.
گاه آسیب به اندازه‌ای است که همسران توان رفع آن را ندارند و به مرز [[دشمنی]] و جدایی از یکدیگر می‌رسند؛ در چنین مواردی، [[قرآن]] به [[خویشاوندان]] دستور می‌دهد دو نفر را، یکی از [[خانواده]] مرد و یکی از خانواده زن که [[آگاه]] از ویژگی‌های شخصی، [[خانوادگی]] و [[اجتماعی]] دو طرف هستند، برگزینند تا جنبه‌های گوناگون مشکل را بررسی و برای بازگرداندن زوجین به کانون خانواده تلاش کنند: {{متن قرآن|وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا}}<ref>«و اگر از ناسازگاری آنان نگرانید، چنانچه در پی اصلاح باشند داوری از خویشان مرد و داوری از خویشان زن برانگیزید» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref>.<ref> من وحی القرآن، ج ۷، ص۲۴۶.</ref>. برخی [[مفسران]] به بیان [[سودمندی]] حل و فصل [[اختلاف]] از این راه پرداخته و از جمله یادآور شده‌اند [[خویشاوندان]] به شکل طبیعی از مشکل آگاه شده و برای رفع آن انگیزه‌های ذاتی و زمینه‌های [[عاطفی]] دارند<ref>الکشاف، ج ۱، ص۵۰۸؛ آلاء الرحمن، ج ۲، ص۱۰۸؛ نک: نمونه، ج ۳، ص۳۷۵ - ۳۷۷.</ref>. مفسران و [[فقیهان]]، ذیل [[آیه]] یاد شده مسائلی برشمرده و کوشیده‌اند به آنها پاسخ دهند؛ برای نمونه آیا [[برگزیدگان]] وکیل‌اند یا [[داور]]؛ و به تبع آن، آیا می‌توانند در باره [[طلاق]] و جدایی [[زن]] و شوهر تصمیم بگیرند<ref> احکام‌القرآن، جصاص، ج ۳، ص۱۵۲ - ۱۵۳؛ المبسوط، ج ۴، ص۳۳۹ - ۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۵، ص۱۷۷ - ۱۷۹.</ref>؛ نیز آیا جز برای خویشاوندان ایفای چنین نقشی جایز است و...<ref> المبسوط، ج ۴، ص۳۴۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۵، ص۱۷۵؛ تفسیر شاهی، ج ۲، ص۳۴۶.</ref>. بسیاری از مفسران، [[مرجع]] ضمیر فعلِ {{متن قرآن| يُرِيدَا}} در آیه {{متن قرآن|إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا}}<ref>«خداوند میان آن دو آشتی برقرار کند» سوره نساء، آیه ۳۵.</ref> را «حَکَمَین»؛<ref>جامع البیان، ج ۵، ص۴۹ - ۵۰؛ التبیان، ج ۳، ص۱۹۲؛ مجمع البیان، ج ۳، ص۷۰.</ref>ولی برخی زوجین دانسته، در نتیجه چنین برداشت کرده‌اند که در [[اصلاح]] روابط، خواست زن و شوهر بیش از هر چیز اهمیت دارد و اگر آنان بخواهند [[خدا]] آن را اصلاح می‌کند<ref>خانواده در قرآن، ص۱۲۰.</ref>. راهکار یاد شده، گویای اهتمام [[قرآن]] به [[حفظ]] [[نهاد خانواده]] و جلوگیری از [[فروپاشی]] آن است<ref>[[مهدی ملک‌محمدی|ملک‌محمدی، مهدی]]، [[خانواده (مقاله)|مقاله «خانواده»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]].</ref>.


=== [[طلاق]] ===
=== [[طلاق]] ===
۱۱۷٬۲۱۳

ویرایش