پرش به محتوا

حدیث من مات در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = حدیث من مات | عنوان مدخل = حدیث من مات | مداخل مرتبط = حدیث من مات در کلام اسلامی - حدیث من مات در معارف مهدویت | پرسش مرتبط = }} ==مقدمه== حدیث نبوی درباره ضرورت معرفت امام. این حدیث با تعابیر مختلفی نقل شده و مضم...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
خط ۲۸: خط ۲۸:


در برخی از نقل‌های حدیث {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ...}} آمده است که مقصود از امام، فردی از [[فرزندان]] و [[نوادگان]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} است: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مِنْ وُلْدِي مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ص۲۱۹؛ بحارالانوار، ج۲۳، ص۸۵ و ۹۳.</ref>. این مطلب از دیگر [[روایات نبوی]] نیز به روشنی به دست می‌آید. پیامبر اکرم{{صل}} در «[[حدیث ثقلین]]» [[عترت]] خود را [[همتای قرآن]] قرار داده و بر اینکه آن دو تا [[قیامت]] از هم جدا نخواهند شد و رمز [[نجات]] از [[ضلالت]] در [[تمسک]] به آن دو می‌باشد، تصریح کرده است<ref>ر.ک: مدخل حدیث ثقلین.</ref>. بنابراین، همان‌گونه که [[قرآن کریم]] تا [[روز قیامت]] باقی است، همواره فردی از [[اهل‌بیت پیامبر]]{{صل}} نیز وجود دارد که [[عالم به قرآن]] است و [[شایستگی]] آن را دارد که [[مردم]] از او [[پیروی]] کنند<ref>الصواعق المحرقة، ص۱۸۹.</ref>. همچنین پیامبر اکرم{{صل}} فرموده است: «در هر نسلی از [[امت]] من فردی [[عادل]] از [[اهل‌بیت]] من وجود دارد که [[حافظ دین]] از تغییرهایی است که [[جاهلان]]، [[غالیان]] و باطل‌گرایان، پدید می‌آورند<ref>کمال‌الدین، ص٢٢١؛ الصواعق المحرقة، ص۱۸۸.</ref>، نیز پیامبر اکرم{{صل}} در [[حدیث سفینه]]، اهل‌بیت خود را به [[کشتی نوح]] [[تشبیه]] کرده است که هرکس بر آن نشست نجات یافت و هرکس از آن [[تخلف]] کرد، هلاک شد<ref>ر.ک: مدخل حدیث سفینه.</ref>. به مقتضای این قاعده عقلایی و مورد [[تأیید]] [[شرع]] که در [[فهم]] [[کلام]] هر [[متکلم]] حکیمی باید نگاه مجموعی داشت و پاره‌ای از سخن متکلم یا نویسنده، پاره‌ای دیگر از سخن او را [[تفسیر]] می‌کند، این [[روایات]] بیانگر مراد پیامبر اکرم{{صل}} از [[امام]] در [[حدیث]] {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ...}} است، یعنی امامی از [[ذریه]] [[پیامبر]]{{صل}} که [[مبیّن]] و منادی [[اسلام راستین]] است و گفتار و [[رفتار]] او، همانند گفتار و [[رفتار پیامبر]]، [[راهنما]] و [[رهبر]] [[انسان]] به سوی [[حقیقت]] می‌باشد. چنان‌که او [[سلطان]] و [[امام جماعت]] (امت) [[اسلامی]] و مدار و محور [[وحدت]] [[جامعه اسلامی]] است. بنابراین، حدیث {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ...}} دلیل روشنی بر [[درستی]] دیدگاه [[شیعه امامیه]] درباره [[امامت]] است.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[حدیث من مات (مقاله)|مقاله «حدیث من مات»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]] ص ۵۵۸.</ref>
در برخی از نقل‌های حدیث {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ...}} آمده است که مقصود از امام، فردی از [[فرزندان]] و [[نوادگان]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} است: {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مِنْ وُلْدِي مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً}}<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ص۲۱۹؛ بحارالانوار، ج۲۳، ص۸۵ و ۹۳.</ref>. این مطلب از دیگر [[روایات نبوی]] نیز به روشنی به دست می‌آید. پیامبر اکرم{{صل}} در «[[حدیث ثقلین]]» [[عترت]] خود را [[همتای قرآن]] قرار داده و بر اینکه آن دو تا [[قیامت]] از هم جدا نخواهند شد و رمز [[نجات]] از [[ضلالت]] در [[تمسک]] به آن دو می‌باشد، تصریح کرده است<ref>ر.ک: مدخل حدیث ثقلین.</ref>. بنابراین، همان‌گونه که [[قرآن کریم]] تا [[روز قیامت]] باقی است، همواره فردی از [[اهل‌بیت پیامبر]]{{صل}} نیز وجود دارد که [[عالم به قرآن]] است و [[شایستگی]] آن را دارد که [[مردم]] از او [[پیروی]] کنند<ref>الصواعق المحرقة، ص۱۸۹.</ref>. همچنین پیامبر اکرم{{صل}} فرموده است: «در هر نسلی از [[امت]] من فردی [[عادل]] از [[اهل‌بیت]] من وجود دارد که [[حافظ دین]] از تغییرهایی است که [[جاهلان]]، [[غالیان]] و باطل‌گرایان، پدید می‌آورند<ref>کمال‌الدین، ص٢٢١؛ الصواعق المحرقة، ص۱۸۸.</ref>، نیز پیامبر اکرم{{صل}} در [[حدیث سفینه]]، اهل‌بیت خود را به [[کشتی نوح]] [[تشبیه]] کرده است که هرکس بر آن نشست نجات یافت و هرکس از آن [[تخلف]] کرد، هلاک شد<ref>ر.ک: مدخل حدیث سفینه.</ref>. به مقتضای این قاعده عقلایی و مورد [[تأیید]] [[شرع]] که در [[فهم]] [[کلام]] هر [[متکلم]] حکیمی باید نگاه مجموعی داشت و پاره‌ای از سخن متکلم یا نویسنده، پاره‌ای دیگر از سخن او را [[تفسیر]] می‌کند، این [[روایات]] بیانگر مراد پیامبر اکرم{{صل}} از [[امام]] در [[حدیث]] {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ...}} است، یعنی امامی از [[ذریه]] [[پیامبر]]{{صل}} که [[مبیّن]] و منادی [[اسلام راستین]] است و گفتار و [[رفتار]] او، همانند گفتار و [[رفتار پیامبر]]، [[راهنما]] و [[رهبر]] [[انسان]] به سوی [[حقیقت]] می‌باشد. چنان‌که او [[سلطان]] و [[امام جماعت]] (امت) [[اسلامی]] و مدار و محور [[وحدت]] [[جامعه اسلامی]] است. بنابراین، حدیث {{متن حدیث|مَنْ مَاتَ...}} دلیل روشنی بر [[درستی]] دیدگاه [[شیعه امامیه]] درباره [[امامت]] است.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[حدیث من مات (مقاله)|مقاله «حدیث من مات»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۳]] ص ۵۵۸.</ref>
== [[حدیث]] من مات در کتب فریقین ==
{{متن حدیث|قال رسول الله{{صل}}: من مات من أهل القبلة و لم يعرف إمام زمانه مات ميتة جاهلية}}<ref>شرح مقاصد، ج۲، ص۲۷۵؛ شرح عقائد نسفیه، ص۲۳۲.</ref>؛ هر کس بمیرد در حالی که [[امام]] زمانش را نمی‌شناسد به [[مرگ جاهلی]] از [[دنیا]] رفته است.
این حدیث به همین لفظ در کتاب شرح مقاصد و شرح [[عقاید]] نسفیه آمده است. [[تفتازانی]] این [[روایت]] را به طور ارسال مسلمات از [[رسول خدا]]{{صل}} نقل می‌کند. بر اساس نقل ملا علی قاری در کتاب مرقاة المفاتیح این حدیث با همین لفظ در [[صحیح مسلم]] آمده است<ref>الغدیر، ج۱۰، ص۴۹۳. در این منبع آمده که این حدیث از چاپ سال ۱۳۱۳ عقائد نسفیه اسقاط شده.</ref>.
اما در چاپ‌های موجود صحیح مسلم این حدیث به الفاظ دیگر از [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} نقل شده است. در صحیح مسلم آمده است: {{متن حدیث|من مات ولیس فی عنقه بیعة مات میتة جاهلیة}}<ref>صحیح مسلم، ج۶، ص۲۲، حدیث ۴۸۹۹؛ مرقاة المفاتیح، ج۱۱، ص۳۱۲.</ref>. [[احمد بن حنبل]] نیز روایت را به این صورت نقل می‌کند: {{متن حدیث|من مات بغير إمام مات ميتة جاهلية}}<ref>مسند احمد، ج۴، ص۹۶، حدیث ۱۶۹۲۲.</ref>. در برخی منابع اهل سنت نیز روایت به صورت زیر وارد شده است: {{متن حدیث|من مات وليس عليه إمام جماعة فإن موتته موتة جاهلية}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۱۵۰، ص۲۰۳، حدیث ۲۵۹ و ۴۰۳.</ref>.
این روایت مورد اتفاق فریقین است. [[مرحوم صدوق]] [[رحمة الله]] علیه نقل می‌کند: {{متن حدیث|إن الأرض لا تخلو من حجة لله على خلقه إلى يوم القيامة وإن من مات ولم يعرف إمام زمانه مات ميتة جاهلية}}<ref>کمال الدین، ج۲، ص۴۰۹.</ref>؛ [[زمین]] تا [[روز قیامت]] از [[حجت خدا]] بر [[خلق]] خالی نمی‌شود و هر کس بمیرد در حالی که امام زمانش را نمی‌شناسد به [[مرگ جاهلیت]] مرده است.
مرحوم [[کلینی]] روایت دیگری، از [[فضیل بن یسار]] نقل می‌کند که گفت: {{متن حدیث|ابتدأنا أبو عبد الله{{ع}} يوما وقال: قال رسول الله{{صل}}: من مات وليس عليه إمام فميتته ميتة جاهلية. فقلت: قال ذلك رسول الله{{صل}}؟ فقال: إي والله قد قال، قلت: فكل من مات وليس له إمام فميتته ميتة جاهلية؟ قال نعم}}<ref>کافی، ج۱، ص۳۷۶.</ref>؛ روزی [[امام صادق]]{{ع}} سخن آغاز کرد و فرمود: [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: هر کس بمیرد در حالی‌که امامی برای او نیست پس مرگش، [[مرگ]]، [[جاهلیت]] است. عرض کردم: رسول خدا{{صل}} چنین فرموده است؟ فرمود: بله به [[خدا]] [[سوگند]] ایشان چنین فرموده است. عرض کردم: هرکس بمیرد در حالی‌که [[امام]] ندارد مرگش، [[مرگ جاهلی]] است؟ فرمود: بله.
در این [[حدیث]] امام صادق{{ع}} در مقابل سؤال راوی قسم یاد می‌کند و تأکید می‌فرماید که این حدیث قطعا از رسول خدا{{صل}} صادر شده است.
در [[روایت]] دیگری [[حارث بن مغیره]] از امام صادق{{ع}} در مورد صحت استناد این حدیث به [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} سؤال می‌کند، و پس از [[تأیید]] امام{{ع}} عرض می‌کند: {{عربی|جاهلية جهلاء أو جاهلية لا يعرف إمامه؟ قال: جاهلية كفر ونفاق وضلال}}<ref>کافی، ج۱، ص۳۷۷.</ref>؛ منظور از جاهلیت جاهلیت [[نادانی]] است یا جاهلیت به معنای عدم [[شناخت امام]]؟ امام صادق{{ع}} فرمود: مراد جاهلیت به معنای [[کفر]]، [[نفاق]] و [[گمراهی]] است.
روشن است که بر اساس همین روایت که [[فریقین]] در مورد صدور آن از رسول خدا{{صل}} [[اتفاق نظر]] دارند، می‌توان [[حکم]] کرد به این که امامت اصلی از [[اصول دین اسلام]] است<ref>[[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام، ج۱]]، ص ۲۹۲.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
# [[پرونده:1224274.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[حدیث من مات (مقاله)|مقاله «حدیث من مات»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|'''دانشنامه کلام اسلامی، ج۳''']]
# [[پرونده:1224274.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[حدیث من مات (مقاله)|مقاله «حدیث من مات»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۳ (کتاب)|'''دانشنامه کلام اسلامی، ج۳''']]
# [[پرونده:Jawahir-kalam-1.jpg|22px]] [[سید علی حسینی میلانی|حسینی میلانی، سید علی]]، [[جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱ (کتاب)|'''جواهر الکلام فی معرفة الامامة و الامام ج۱''']]
{{پایان منابع}}
{{پایان منابع}}


۱۱۵٬۶۳۵

ویرایش