پرش به محتوا

اصطلاحات حدیثی: تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۷۷۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۴
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۵۴: خط ۵۴:
#'''مرسل''': مرسل معانی مختلفی دارد و مقصود از آن در این نرم افزار سندی است که در آن از یک یا چند نفر از سلسله [[راویان]] با تعبیر مبهم «بعض اصحابنا، «عمن ذکره»، «عن [[رجل]]» و مانند آن یاد شود. مثل: {{متن حدیث|علي بن ابراهيم عن ابيه عن الحكم بن بهلول عن رجل عن ابي عبدالله{{ع}}:....}}<ref>کافی، شیخ کلینی، ج۱، ص۴۲۷.</ref>
#'''مرسل''': مرسل معانی مختلفی دارد و مقصود از آن در این نرم افزار سندی است که در آن از یک یا چند نفر از سلسله [[راویان]] با تعبیر مبهم «بعض اصحابنا، «عمن ذکره»، «عن [[رجل]]» و مانند آن یاد شود. مثل: {{متن حدیث|علي بن ابراهيم عن ابيه عن الحكم بن بهلول عن رجل عن ابي عبدالله{{ع}}:....}}<ref>کافی، شیخ کلینی، ج۱، ص۴۲۷.</ref>
#'''موقوف''': روایتی است که سلسله سند آن به [[صحابی پیامبر]] یا مصاحب [[امام]] منتهی شود.<ref>مقباس الهدایه، ج۱، ص۳۲۱ ۳۲۲؛ تدریب الراوی، ج۱، ص۱۴۹ ۱۵۰.</ref> و به [[معصوم]] نرسد؛ و به عبارت دیگر محتوای [[حدیث]] [[کلام]] او باشد. مثل: {{متن حدیث|علي بن ابراهيم عن ابيه عن النضر بن سويد:....}}<ref>کافی، ج۱، ص۳۱۱.</ref>
#'''موقوف''': روایتی است که سلسله سند آن به [[صحابی پیامبر]] یا مصاحب [[امام]] منتهی شود.<ref>مقباس الهدایه، ج۱، ص۳۲۱ ۳۲۲؛ تدریب الراوی، ج۱، ص۱۴۹ ۱۵۰.</ref> و به [[معصوم]] نرسد؛ و به عبارت دیگر محتوای [[حدیث]] [[کلام]] او باشد. مثل: {{متن حدیث|علي بن ابراهيم عن ابيه عن النضر بن سويد:....}}<ref>کافی، ج۱، ص۳۱۱.</ref>
===از نظر نوع سند===
۱. '''عادی''':<ref>اصطلاح «عادی» در واقع جزو اقسام اصطلاحات حدیثی به شمار نمی‌‌‌‌رود و تهیه کنندگان نرم افزار به ناچار مجبور به استفاده از آن در برابر دیگر اقسام یاد شده، بوده‌اند.</ref> سندی است که عاری از شرایط اقسام هفتگانه ذیل باشد. و به عبارت دیگر [[حدیثی]] است که سند آن تعلیق، اشاره، تحویل و... نداشته باشد. مثل: {{متن حدیث|علي بن ابراهيم عن ابيه عن النوفلي عن السكوني عن ابي عبدالله{{ع}}:....}}<ref>کافی، ص۱۲.</ref>
۲. '''تعلیق''': آن است که یک یا چند واسطه از ابتدای سند به طور پیوسته حذف شده باشد و [[حدیث]] به [[راویان]] بعدی استناد شود.<ref>مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۱۵؛ الرعایه، ص۱۰۱؛ الرواشح السماویه، میرداماد، ص۱۲۸.</ref> مثل روایتی که [[شیخ طوسی]] از [[حسین بن سعید]] نقل می‌‌‌‌کند و واسطه میان خود و او را بیان نمی‌‌‌‌کند: {{متن حدیث|الحسين بن سعيد عن ابن ابي عمير عن عبدالله بن سنان عن ابي عبدالله{{ع}}:....}}<ref>تهذیب الاحکام، ج۵، ص۲۳.</ref>
۳. '''اشاره''': حدیثی است که در ابتدای سند افتادگی داشته باشد اما نشانی از آن وجود داشته باشد. مثل مواردی که [[راوی]]، [[سند روایت]] اول را به صورت کامل بیان کند و در [[روایت]] بعدی، ابتدای سند را حذف و با عبارتی مثل «و بهذا الاسناد» به آن اشاره نماید. مانند:
# سند کامل: {{متن حدیث|محمد بن يحيي عن محمد بن الحسين عن محمد بن اسماعيل عن صالح بن عقبه عن عبدالله بن محمد الجعفي عن ابي عبدالله{{ع}} قال:....}}<ref>کافی، ج۱، ص۴۶۰.</ref>
# سند دوم: {{متن حدیث|و بهذا الاسناد عن صالح بن عقبه عن يزيد بن عبد الملك عن ابي جعفر{{ع}} قال:....}}<ref>کافی، ج۱، ص۴۶۰.</ref> عبارت «بهذا الاسناد» به {{متن حدیث|محمد بن يحيي عن محمد بن الحسين عن محمد بن اسماعيل}} اشاره دارد. به اینگونه [[روایات]] «شبه تعلیق» نیز می‌‌‌‌گویند.
۴. '''تحویل''': نوعی از عطف در سند است که یک طبقه را بر یک طبقه و گاه یک طبقه را بر دو طبقه و گاه چند طبقه را بر چند طبقه عطف می‌‌‌‌کند. به این ترتیب [[راوی]] چند سند را که دارای اشتراکاتی با یکدیگرند را در یک سند جمع می‌‌‌‌کند. مثل: {{متن حدیث|الحسين بن محمد عن معلي بن محمد عن مسافر و عن الوشاء عن مسافر....}}<ref>کافی، ج۱، ص۴۰۴.</ref> که در اصل دو سند بوده است:
#{{متن حدیث|الحسين بن محمد عن معلي بن محمد عن مسافر....}}
#{{متن حدیث|الحسين بن محمد عن معلي بن محمد عن الوشاء عن مسافر...}}
نمونه دیگر: {{متن حدیث|محمد بن ابي عبدالله عن سهل بن زياد و علي بن ابراهيم عن احمد بن محمد و محمد بن يحيي عن احمد بن محمد جميعا عن علي بن الحكم عن صالح النيلي قال سالت ابا عبدالله{{ع}}... فقال لي:....}} این [[روایت]] در اصل دارای سه سند که در بخشی از اسناد مشترک می‌‌‌‌باشد، بوده است.
#{{متن حدیث|محمد بن ابي عبدالله عن سهل بن زياد عن علي بن الحكم عن صالح النيلي قال سالت ابا عبدالله{{ع}}... فقال لي:....}}
#{{متن حدیث|علي بن ابراهيم عن احمد بن محمد عن علي بن الحكم عن صالح النيلي قال سالت ابا عبدالله ع... فقال لي:....}}
#{{متن حدیث|محمد بن يحيي عن احمد بن محمد عن علي بن الحكم عن صالح النيلي قال سالت ابا عبدالله{{ع}}... فقال لي:....}}
در اسناد دارای تحویل، همیشه بررسی همه سند لازم نیست، بلکه بررسی یکی از اسناد در صورت [[صحت]] کافی است و در صورت [[ضعف]] می‌‌‌‌توان از اسناد دیگر به عنوان بدل و [[جانشین]] استفاده کرد.
۵. '''عطف''': روایتی است که در سند آن یک طبقه بر طبقه دیگر به وسیله «واو» عطف شده باشد. مثل: {{متن حدیث|محمد بن الحسن و علي بن محمد عن سهل بن زياد عن....}}<ref>کافی، ج۱، ص۳۲.</ref> دراین مثال «[[علی بن محمد]]» عطف بر «[[محمد بن الحسن]]» شده است. این سند از دو سند تشکیل شده است:
#{{متن حدیث|محمد بن الحسن عن سهل بن زياد عن....}}
#{{متن حدیث|علي بن محمد عن سهل بن زياد عن....}}
۶. '''ضمیر''': روایتی است که به جای تصریح به اسم [[راوی]] با ضمیر به آن اشاره شود. مانند نمونه‌های ذیل:
مثال ۱: [[روایت]] اول: {{متن حدیث|محمد بن يحيي عن احمد بن محمد بن عيسي عن علي بن حكم عن....}}
روایت دوم: {{متن حدیث|عنه عن احمد بن محمد عن حسين بن سعيد عن....}} [[مرجع]] ضمیر «عنه»، «[[محمد بن یحیی]]» است.
مثال ۲: روایت اول: {{متن حدیث|ابوعلي الاشعري عن محمد بن عبدالجبار عن صفوان بن يحيي عن....}}
روایت دوم: {{متن حدیث|و عنه عن صفوان عن....}} مرجع ضمیر «عنه»، «[[محمد بن عبدالجبار]]» است.
۷. '''تذییل''': گاه در پایان یک روایت به نقل دیگری از همان روایت اشاره می‌‌‌‌شود. در این گونه موارد معمولا قسمت مختص سند دوم در ذیل روایت اول آورده می‌‌‌‌شود و با عبارتی نظیر «[[مثله]]»، «رواه» و «فی روایه اخری» به [[اتحاد]] آخر سند دوم با سند اصلی اشاره می‌‌‌‌گردد.
مثال: {{متن حدیث|محمد بن یحیی و غیره عن احمد بن محمد بن عیسی عن الحسین بن سعید عن ابن ابی عمیر عن جمیل بن دراج عن ابن الطیار عن ابی عبدالله{{ع}}:....}}<ref>کافی، ج۱، ص۱۶۱.</ref> {{متن حدیث|محمد بن اسماعيل عن الفضل بن شاذان عن ابن ابي عمير عن جميل بن دراج مثله}}<ref>کافی، ج۱، ص۱۶۲.</ref>
۸. '''تردید''': روایتی است که در سند آن عطف، به وسیله حرف «او» صورت گرفته باشد. مثل: {{متن حدیث|عده من اصحابنا عن احمد بن محمد بن خالد عن ابن محبوب عن معاويه بن وهب او معاويه بن عمار عن ابي عبدالله{{ع}}:....}}<ref>کافی، ج۲، ص۲۱۰</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۷۵٬۰۴۳

ویرایش