عصر امام حسن در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخهها
←در عصر خلفای سهگانه
(←منابع) |
|||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
=== دوران [[خلافت ابوبکر]] === | === دوران [[خلافت ابوبکر]] === | ||
{{اصلی|امام حسن مجتبی در زمان ابوبکر}} | {{اصلی|امام حسن مجتبی در زمان ابوبکر}} | ||
[[امام حسن]]{{ع}} هشت ساله بود که جد گرامیاش از [[دنیا]] رفت. در دوران خلافت ابوبکر، از امام حسن{{ع}} که خردسال بود، گزارشهایی در دست است: نقل شده است، روزی [[ابوبکر]] بر منبر پیامبر{{صل}} نشسته، در حال سخنرانی بود؛ در این حال، [[امام مجتبی]]{{ع}} که خردسال بود، به [[مسجد]] وارد شد و در مقابل حاضران خطاب به ابوبکر فرمود: "از [[منبر]] پدرم پایین بیا (جای تو آنجا نیست) و بر منبر پدرت بنشین!" حال حاضران دگرگون شد و ابوبکر نیز گفت: "راست گفتی، این، منبر پدر توست"<ref>مناقب آل ابیطالب، ابنشهرآشوب، ج۴، ص۴۰؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۸، ص۲۳۲؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج۴، ص۱۶۸؛ و ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، ج۳، ص۲۶؛ مناقب آل ابیطالب، ابن شهرآشوب، ج۴، ص۴۵.</ref>. مورد دیگر، اظهار سخنان [[ابوبکر]] به [[امام حسن]]{{ع}} و یادآوری شباهت وی به [[پیامبر]]{{صل}} نه [[امام علی]]{{ع}} است<ref>مسند احمد، ج۱، ص۸.</ref>.<ref>[[حسین شهسواری|شهسواری، حسین]]، [[امام حسن بن علی بن ابی طالب (مقاله)| مقاله «امام حسن بن علی بن ابی طالب»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)|اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص۵۲-۵۳ و [[حسن بن علی بن ابی طالب (مقاله)| مقاله «حسن بن علی بن ابی طالب»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۳۲- | [[امام حسن]]{{ع}} هشت ساله بود که جد گرامیاش از [[دنیا]] رفت. در دوران خلافت ابوبکر، از امام حسن{{ع}} که خردسال بود، گزارشهایی در دست است: نقل شده است، روزی [[ابوبکر]] بر منبر پیامبر{{صل}} نشسته، در حال سخنرانی بود؛ در این حال، [[امام مجتبی]]{{ع}} که خردسال بود، به [[مسجد]] وارد شد و در مقابل حاضران خطاب به ابوبکر فرمود: "از [[منبر]] پدرم پایین بیا (جای تو آنجا نیست) و بر منبر پدرت بنشین!" حال حاضران دگرگون شد و ابوبکر نیز گفت: "راست گفتی، این، منبر پدر توست"<ref>مناقب آل ابیطالب، ابنشهرآشوب، ج۴، ص۴۰؛ بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۸، ص۲۳۲؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، یوسفی غروی، ج۴، ص۱۶۸؛ و ر. ک: انساب الاشراف، بلاذری، ج۳، ص۲۶؛ مناقب آل ابیطالب، ابن شهرآشوب، ج۴، ص۴۵.</ref>. مورد دیگر، اظهار سخنان [[ابوبکر]] به [[امام حسن]]{{ع}} و یادآوری شباهت وی به [[پیامبر]]{{صل}} نه [[امام علی]]{{ع}} است<ref>مسند احمد، ج۱، ص۸.</ref>.<ref>[[حسین شهسواری|شهسواری، حسین]]، [[امام حسن بن علی بن ابی طالب (مقاله)| مقاله «امام حسن بن علی بن ابی طالب»]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)|اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص۵۲-۵۳ و [[حسن بن علی بن ابی طالب (مقاله)| مقاله «حسن بن علی بن ابی طالب»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۱]]، ص۳۳۲-۳۳۳؛ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]]، ص ۹۰.</ref> | ||
=== دوران [[خلافت عمر]] === | === دوران [[خلافت عمر]] === | ||
{{اصلی|امام حسن مجتبی در زمان عمر}} | {{اصلی|امام حسن مجتبی در زمان عمر}} | ||
در دوره خلافت عمر نیز در چندین موضوع از امام حسن{{ع}} یاد شده است: عمر هنگامی که برای پرداخت مقرری [[دیوان]] برقرار کرد، حسنین{{عم}} را به جهت [[قرابت]] با [[رسول خدا]]{{صل}} در ردیف [[اهل]] [[بدر]] نهاد<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۲۸۴.</ref>، چنان که به [[کارگزار]] خود بر [[یمن]] سفارش کرد برای آن دو حُلهای (پارچه) بفرستد<ref>تاریخ دمشق، ج۱۴، ص۱۷۷.</ref>. بر پایه گزارشی، عمر، افزون بر تعیین اعضای [[شورای خلافت]] در بستر [[مرگ]]، سفارش کرد امام حسن{{ع}} و [[عبدالله بن عباس]] بدون داشتن [[حق]] رأی به جهت قرابت ایشان به رسول خدا{{صل}} در جلسات [[شورا]] حضور یابند<ref>الامامة و السیاسه، ج۱، ص۴۲، | در دوره خلافت عمر نیز در چندین موضوع از امام حسن{{ع}} یاد شده است: عمر هنگامی که برای پرداخت مقرری [[دیوان]] برقرار کرد، حسنین{{عم}} را به جهت [[قرابت]] با [[رسول خدا]]{{صل}} در ردیف [[اهل]] [[بدر]] نهاد<ref>الطبقات، خامسه ۱، ص۲۸۴.</ref>، چنان که به [[کارگزار]] خود بر [[یمن]] سفارش کرد برای آن دو حُلهای (پارچه) بفرستد<ref>تاریخ دمشق، ج۱۴، ص۱۷۷.</ref>. بر پایه گزارشی، عمر، افزون بر تعیین اعضای [[شورای خلافت]] در بستر [[مرگ]]، سفارش کرد امام حسن{{ع}} و [[عبدالله بن عباس]] بدون داشتن [[حق]] رأی به جهت قرابت ایشان به رسول خدا{{صل}} در جلسات [[شورا]] حضور یابند<ref>الامامة و السیاسه، ج۱، ص۴۲، ۴۴؛ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]]، ص ۹۰.</ref>. | ||
=== دوران [[خلافت عثمان]] === | === دوران [[خلافت عثمان]] === | ||
خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
امام حسن{{ع}} هنگام به خلافت رسیدن عثمان<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۳۱.</ref>، نزدیک ۲۰ سال داشت. مواضع سیاسی حضرت با پدرشان در این ایام همسو بود، چنان که در [[آینده]] در نامهنگاری با معاویه تأکید کرد که [[خلافت]] را [[حق]] [[خاندان پیامبر]]{{صل}} میدانست<ref>الفتوح، ج۴، ص۲۸۵.</ref>؛ ولی به [[پیروی]] از پدر، [[سیاست]] [[مدارا]] و [[راهنمایی]] را در [[رفتار]] با [[خلفا]] در پیش گرفت. از حضور امام حسن{{ع}}، در چند حادثه در دوران عثمان یاد شده است: [[امام حسن]] در بدرقه [[ابوذر]] که از سوی [[حکومت]] [[تبعید]] شده بود، به همراه پدر شرکت جست<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۲.</ref>. | امام حسن{{ع}} هنگام به خلافت رسیدن عثمان<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۳۱.</ref>، نزدیک ۲۰ سال داشت. مواضع سیاسی حضرت با پدرشان در این ایام همسو بود، چنان که در [[آینده]] در نامهنگاری با معاویه تأکید کرد که [[خلافت]] را [[حق]] [[خاندان پیامبر]]{{صل}} میدانست<ref>الفتوح، ج۴، ص۲۸۵.</ref>؛ ولی به [[پیروی]] از پدر، [[سیاست]] [[مدارا]] و [[راهنمایی]] را در [[رفتار]] با [[خلفا]] در پیش گرفت. از حضور امام حسن{{ع}}، در چند حادثه در دوران عثمان یاد شده است: [[امام حسن]] در بدرقه [[ابوذر]] که از سوی [[حکومت]] [[تبعید]] شده بود، به همراه پدر شرکت جست<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۷۲.</ref>. | ||
هنگامی که [[شورش]] ضد عثمان اوج گرفت، امام حسن{{ع}} واسطه میان پدر و عثمان در پیامرسانی بود<ref>العقد الفرید، ج۵، ص۵۸-۵۹؛ المنتظم، ج۵، ص۵۱.</ref>. در پایان [[خلافت عثمان]]، با وجود [[اعتراض]] عمومی به عثمان، آن حضرت از طرف پدر [[مأمور]] حفاظت از جان عثمان در برابر [[شورشیان]] گردید، تا در [[آینده]] [[امام علی]]{{ع}} متهم به حمایت از [[قتل]] [[خلیفه]] نشود. به گزارش برخی منابع، امام حسن{{ع}}، در پاسداری از عثمان تیر خورد و خونآلود شد<ref>تاریخ المدینه، ج۳، ص۱۱۳۱؛ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۶۲.</ref>.<ref>[[منصور داداشنژاد|داداشنژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]]، ص۱۲ ـ ۱۴؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۹؛ [[سید علی رضا عالمی|عالمی، سید علی رضا]]، [[حسن بن علی (مقاله)| مقاله «حسن بن علی»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فاطمی ج۱]]، | هنگامی که [[شورش]] ضد عثمان اوج گرفت، امام حسن{{ع}} واسطه میان پدر و عثمان در پیامرسانی بود<ref>العقد الفرید، ج۵، ص۵۸-۵۹؛ المنتظم، ج۵، ص۵۱.</ref>. در پایان [[خلافت عثمان]]، با وجود [[اعتراض]] عمومی به عثمان، آن حضرت از طرف پدر [[مأمور]] حفاظت از جان عثمان در برابر [[شورشیان]] گردید، تا در [[آینده]] [[امام علی]]{{ع}} متهم به حمایت از [[قتل]] [[خلیفه]] نشود. به گزارش برخی منابع، امام حسن{{ع}}، در پاسداری از عثمان تیر خورد و خونآلود شد<ref>تاریخ المدینه، ج۳، ص۱۱۳۱؛ الامامة والسیاسه، ج۱، ص۶۲.</ref>.<ref>[[منصور داداشنژاد|داداشنژاد، منصور]]، [[حسن بن علی (مقاله)|مقاله «حسن بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱]]، ص۱۲ ـ ۱۴؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۹؛ [[سید علی رضا عالمی|عالمی، سید علی رضا]]، [[حسن بن علی (مقاله)| مقاله «حسن بن علی»]]، [[دانشنامه فاطمی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فاطمی ج۱]]، ص۱۸۸؛ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، [[تاریخ اسلام بخش اول ج۲ (کتاب)|تاریخ اسلام بخش اول ج۲]]، ص ۹۰.</ref> | ||
== عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]] == | == عصر [[خلافت امیرالمؤمنین]] == |