عصر امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
== در عصر پیامبر اکرم{{صل}} == | == در عصر پیامبر اکرم{{صل}} == | ||
دوران کودکی [[امام]] با قطحی در شبه [[جزیره عربستان]] همزمان شد، به گونه‌ای که [[زندگی]] بر [[ابوطالب]] سخت می‌گذشت. زمانی که [[قریش]] در [[سختی]] [[معیشت]] بودند روزی [[رسول خدا]]{{صل}} به عباس عموی خود که وضعیت [[مالی]] خوبی داشت فرمود: برادرت ابوطالب عائله زیادی دارد، برای کم کردن فشار و سختی زندگی هر یک از ما [[فرزندی]] از [[فرزندان]] او را تحت کفالت خود قرار دهیم. ابوطالب با پیشنهاد آنان موافقت کرد و [[رسول خدا]]{{صل}} علی{{ع}} و عباس، جعفر را با خود به [[خانه]] بردند و علی{{ع}} تا [[زمان]] [[بعثت]] رسول خدا{{صل}} در خانه آن حضرت بود<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۲، ص۵۸ و سیره ابن هاشم، ج۱، ص۱۶۲ و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۰۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۸، ص۲۰۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref> | دوران کودکی [[امام]] با قطحی در شبه [[جزیره عربستان]] همزمان شد، به گونه‌ای که [[زندگی]] بر [[ابوطالب]] سخت می‌گذشت. زمانی که [[قریش]] در [[سختی]] [[معیشت]] بودند روزی [[رسول خدا]]{{صل}} به عباس عموی خود که وضعیت [[مالی]] خوبی داشت فرمود: برادرت ابوطالب عائله زیادی دارد، برای کم کردن فشار و سختی زندگی هر یک از ما [[فرزندی]] از [[فرزندان]] او را تحت کفالت خود قرار دهیم. ابوطالب با پیشنهاد آنان موافقت کرد و [[رسول خدا]]{{صل}} علی{{ع}} و عباس، جعفر را با خود به [[خانه]] بردند و علی{{ع}} تا [[زمان]] [[بعثت]] رسول خدا{{صل}} در خانه آن حضرت بود<ref>ر.ک: تاریخ طبری، ج۲، ص۵۸ و سیره ابن هاشم، ج۱، ص۱۶۲ و شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۲۰۰؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۸، ص۲۰۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref> | ||
== از [[بعثت]] تا [[هجرت رسول خدا]]{{صل}} == | |||
نزدیکی امام علی{{ع}} به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} موجب آن شد که پس از بعثت [[حضرت محمد]]{{صل}} به [[مقام رسالت]] و [[نبوّت]]، علی{{ع}} نخستین مردی باشد که به آن حضرت [[ایمان]] آورد<ref>الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۷-۵۹؛ نهج البلاغة، ص۳۰۰-۳۰۱؛ مروج الذهب، ج۲، ص۲۷۸.</ref>. | نزدیکی امام علی{{ع}} به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} موجب آن شد که پس از بعثت [[حضرت محمد]]{{صل}} به [[مقام رسالت]] و [[نبوّت]]، علی{{ع}} نخستین مردی باشد که به آن حضرت [[ایمان]] آورد<ref>الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۷-۵۹؛ نهج البلاغة، ص۳۰۰-۳۰۱؛ مروج الذهب، ج۲، ص۲۷۸.</ref>. | ||
[[پیامبر]]{{صل}} در سال سوم [[رسالت]] خود و زمانی که امام علی{{ع}} سیزده ساله بود، به [[دستور خداوند]]: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.</ref> دعوتش را برای [[نزدیکان]] علنی کرد و علی{{ع}} در مهمانی خانوادگی که [[رسول اکرم]]{{صل}} ترتیب داده بود اولین نفری بود که دعوت حضرت را قبول کرد و لذا پیامبر ایشان را به عنوان وصی خود معرفی نمود<ref>الأمالی، طوسی، ۵۸۲-۵۸۳؛ تفسیر فرات الکوفی، ص۳۰۱-۳۰۲؛ الهدایة الکبری، ص۴۷؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۸۶؛ تاریخ الطبری، ج۲، ص۳۱۹-۳۲۱؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۶۲-۶۳.</ref> همچنین [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در شب [[هجرت]] پیامبر به [[مدینه]] جانفاشانی نموده و در بستر پیامبر خوابیدند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۵؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref>. | [[پیامبر]]{{صل}} در سال سوم [[رسالت]] خود و زمانی که امام علی{{ع}} سیزده ساله بود، به [[دستور خداوند]]: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.</ref> دعوتش را برای [[نزدیکان]] علنی کرد و علی{{ع}} در مهمانی خانوادگی که [[رسول اکرم]]{{صل}} ترتیب داده بود اولین نفری بود که دعوت حضرت را قبول کرد و لذا پیامبر ایشان را به عنوان وصی خود معرفی نمود<ref>الأمالی، طوسی، ۵۸۲-۵۸۳؛ تفسیر فرات الکوفی، ص۳۰۱-۳۰۲؛ الهدایة الکبری، ص۴۷؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۸۶؛ تاریخ الطبری، ج۲، ص۳۱۹-۳۲۱؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۶۲-۶۳.</ref> همچنین [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در شب [[هجرت]] پیامبر به [[مدینه]] جانفاشانی نموده و در بستر پیامبر خوابیدند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۵؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref>. | ||
== از [[هجرت]] تا [[رحلت پیامبر خاتم]] == | |||
بعد از [[هجرت پیامبر اکرم]]{{صل}} به [[مدینه]]، آن حضرت، [[علی]]{{ع}} را جایگزین خود در مکه کرده بود تا امانت‌های [[مردم]] را به آنان برگرداند و بدهی‌های [[مردمان]] را نیز از آنان بازستاند و آنگاه به همراه تنی چند از جمله مادرش، [[فاطمه بنت اسد]]، [[فاطمه زهرا]]{{س}} به پیامبر بپیوندد. | بعد از [[هجرت پیامبر اکرم]]{{صل}} به [[مدینه]]، آن حضرت، [[علی]]{{ع}} را جایگزین خود در مکه کرده بود تا امانت‌های [[مردم]] را به آنان برگرداند و بدهی‌های [[مردمان]] را نیز از آنان بازستاند و آنگاه به همراه تنی چند از جمله مادرش، [[فاطمه بنت اسد]]، [[فاطمه زهرا]]{{س}} به پیامبر بپیوندد. | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۱: | ||
امام علی{{ع}} در همه [[غزوات]]<ref>عزوه به جنگ‌هایی می‌گویند که پیامبر در آنها حضور داشت.</ref> مانند [[جنگ بدر]]، [[جنگ احد]]، [[جنگ خندق]] و ... (جز [[غزوه تبوک]]) و [[سرایا]]<ref>سریه به جنگ‌هایی گفته می‌شود که پیامبر در آن حضور نداشت و فرماندهی سپاه را به دیگری می‌سپرد.</ref> شرکت داشت و در [[جنگ]] نقش مهمی ایفا می‌کرد. بسیاری از سران [[مشرکان]] به دست او کشته شدند<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۵.</ref> | امام علی{{ع}} در همه [[غزوات]]<ref>عزوه به جنگ‌هایی می‌گویند که پیامبر در آنها حضور داشت.</ref> مانند [[جنگ بدر]]، [[جنگ احد]]، [[جنگ خندق]] و ... (جز [[غزوه تبوک]]) و [[سرایا]]<ref>سریه به جنگ‌هایی گفته می‌شود که پیامبر در آن حضور نداشت و فرماندهی سپاه را به دیگری می‌سپرد.</ref> شرکت داشت و در [[جنگ]] نقش مهمی ایفا می‌کرد. بسیاری از سران [[مشرکان]] به دست او کشته شدند<ref>[[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۵.</ref> | ||
=== [[غدیر خم]] === | |||
[[پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[سال دهم هجرت]] تصمیم گرفت [[حج]] به‌جا آورد و [[مناسک]] و [[آداب]] [[حج]] را به [[مردم]] بیاموزد. پس از [[مناسک حج]] و هنگام بازگشت در محلی به نام [[غدیرخم]]، در نزدیکی جُحفه، به [[امر الهی]] بازایستاد و فرود آمد: «ای [[پیامبر]] آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده است به مردم برسان. اگر چنین نکنی امر [[رسالت]] را ادا نکرده‌ای. [[خدا]] را از مردم [[حفظ]] می‌کند؛ که خدا مردم [[کافر]] را [[هدایت]] نمی‌کند»<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. [[دستور الهی]] مبنی بر [[نصب امام علی]]{{ع}} و جانشینانش به [[خلافت]] و [[رهبری]] [[مردمان]] بود. این واقعه در واپسین سال عمر گرامی [[رسول خدا]] اتفاق افتاد<ref>ر.ک: مسند احمد، ج ۱ صفحات ۸۴، ۱۱۸، ۱۱۹ و ۱۵۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۵۵-۱۵۶؛ [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]] ص۹۵؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref> | [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در [[سال دهم هجرت]] تصمیم گرفت [[حج]] به‌جا آورد و [[مناسک]] و [[آداب]] [[حج]] را به [[مردم]] بیاموزد. پس از [[مناسک حج]] و هنگام بازگشت در محلی به نام [[غدیرخم]]، در نزدیکی جُحفه، به [[امر الهی]] بازایستاد و فرود آمد: «ای [[پیامبر]] آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده است به مردم برسان. اگر چنین نکنی امر [[رسالت]] را ادا نکرده‌ای. [[خدا]] را از مردم [[حفظ]] می‌کند؛ که خدا مردم [[کافر]] را [[هدایت]] نمی‌کند»<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. [[دستور الهی]] مبنی بر [[نصب امام علی]]{{ع}} و جانشینانش به [[خلافت]] و [[رهبری]] [[مردمان]] بود. این واقعه در واپسین سال عمر گرامی [[رسول خدا]] اتفاق افتاد<ref>ر.ک: مسند احمد، ج ۱ صفحات ۸۴، ۱۱۸، ۱۱۹ و ۱۵۲.</ref>.<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۵۵-۱۵۶؛ [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]] ص۹۵؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref> | ||
== | == از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}} تا [[خلافت]] == | ||
پس از [[رحلت پیامبر اسلام]]{{صل}} مهم‌ترین رویداد، تشکیل شورای [[سقیفه بنی ساعده]] بود. در این [[شورا]]، [[ابوبکر]] را به عنوان نخستین [[خلیفه]] [[مسلمانان]] برگزیدند و [[فرمان]] و وصیت پیامبر{{صل}} درباره [[خلافت علی]]{{ع}} را کنار نهادند. [[پیامبر]]{{صل}} بارها از این موضوع سخن گفته و در روایاتی همچون [[یوم الانذار]]، [[غدیر]] و [[منزلت]]، از خلافت علی{{ع}} یاد کرده بود<ref>ر.ک: اعیان الشیعة، ج ۱ ص۴۲۱- ۳۲۴.</ref>. هر چند [[امام علی]]{{ع}} خلافت را از آن خویش می‌دانست، برای [[مصلحت]] مسلمانان و [[آیین]] نوپای [[اسلام]]، علیه [[غاصبان خلافت]] [[قیام]] نکرد و بیست و پنج سال از خلافت بر کنار ماند<ref>نهج البلاغه، خ ۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۵.</ref> | پس از [[رحلت پیامبر اسلام]]{{صل}} مهم‌ترین رویداد، تشکیل شورای [[سقیفه بنی ساعده]] بود. در این [[شورا]]، [[ابوبکر]] را به عنوان نخستین [[خلیفه]] [[مسلمانان]] برگزیدند و [[فرمان]] و وصیت پیامبر{{صل}} درباره [[خلافت علی]]{{ع}} را کنار نهادند. [[پیامبر]]{{صل}} بارها از این موضوع سخن گفته و در روایاتی همچون [[یوم الانذار]]، [[غدیر]] و [[منزلت]]، از خلافت علی{{ع}} یاد کرده بود<ref>ر.ک: اعیان الشیعة، ج ۱ ص۴۲۱- ۳۲۴.</ref>. هر چند [[امام علی]]{{ع}} خلافت را از آن خویش می‌دانست، برای [[مصلحت]] مسلمانان و [[آیین]] نوپای [[اسلام]]، علیه [[غاصبان خلافت]] [[قیام]] نکرد و بیست و پنج سال از خلافت بر کنار ماند<ref>نهج البلاغه، خ ۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۵.</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۱: | ||
در این دوره نسبتا طولانی علی{{ع}} هر چند [[قدرت]] و [[حکومت]] نداشت، اما این هرگز به معنای [[انزوا]] و [[گوشه‌گیری]] از [[جامعه اسلامی]] نبود بلکه در این دوران خدمات بسیار ارزنده‌ای را به [[امت اسلامی]] ارائه کرد. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} به خاطر نرسیدن به [[حکومت]] و [[قدرت]] [[دست]] از [[یاری]] [[اسلام]] و [[مسلمانان]] برنداشت. برخی از فعالیت‌های فرهنگی و [[اجتماعی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در عصر خلفا، به صورت خلاصه عبارت است از: [[دفاع]] از حریم [[عقاید]] در [[اصول اسلام]] در برابر تهاجمات [[علمی]] [[یهود]] و [[نصارا]] و پاسخگویی به سؤالات و دفع شبهات آنان؛ [[هدایت]] و [[راهنمایی]] [[دستگاه خلافت]] در مسائل دشوار؛ انجام خدمات اجتماعی مانند: [[انفاق]] به [[فقرا]] و [[یتیمان]] و...<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref>. | در این دوره نسبتا طولانی علی{{ع}} هر چند [[قدرت]] و [[حکومت]] نداشت، اما این هرگز به معنای [[انزوا]] و [[گوشه‌گیری]] از [[جامعه اسلامی]] نبود بلکه در این دوران خدمات بسیار ارزنده‌ای را به [[امت اسلامی]] ارائه کرد. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} به خاطر نرسیدن به [[حکومت]] و [[قدرت]] [[دست]] از [[یاری]] [[اسلام]] و [[مسلمانان]] برنداشت. برخی از فعالیت‌های فرهنگی و [[اجتماعی]] [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در عصر خلفا، به صورت خلاصه عبارت است از: [[دفاع]] از حریم [[عقاید]] در [[اصول اسلام]] در برابر تهاجمات [[علمی]] [[یهود]] و [[نصارا]] و پاسخگویی به سؤالات و دفع شبهات آنان؛ [[هدایت]] و [[راهنمایی]] [[دستگاه خلافت]] در مسائل دشوار؛ انجام خدمات اجتماعی مانند: [[انفاق]] به [[فقرا]] و [[یتیمان]] و...<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ [[مهدی کمپانی زارع|کمپانی زارع، مهدی]]، [[امام علی بن ابی‌طالب (مقاله)|مقاله «امام علی بن ابی‌طالب»]]، [[دانشنامه امام رضا ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام رضا ج۲]]، ص۳۹۲-۴۲۱.</ref>. | ||
== | == از [[خلافت]] تا [[شهادت]] == | ||
{{همچنین|خلافت امام علی|حکومت امام علی|بیعت با امام علی}} | {{همچنین|خلافت امام علی|حکومت امام علی|بیعت با امام علی}} | ||
پس از کشته شدن خلیفۀ سوم، مردمِ به [[خانه علی]]{{ع}} هجوم آورده و از او خواستند [[خلافت ظاهری]] و [[حکومت]] را بر عهده بگیرد. آن حضرت هر چند ابتدا استنکاف کرده و [[دعوت]] آنان را نپذیرفت اما در نهایت با اصرار [[مردم]] و تمام شدن حجت، خلافت را قبول کرده و شصت و نه ماه حکومت کرد<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۷؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶.</ref>. | پس از کشته شدن خلیفۀ سوم، مردمِ به [[خانه علی]]{{ع}} هجوم آورده و از او خواستند [[خلافت ظاهری]] و [[حکومت]] را بر عهده بگیرد. آن حضرت هر چند ابتدا استنکاف کرده و [[دعوت]] آنان را نپذیرفت اما در نهایت با اصرار [[مردم]] و تمام شدن حجت، خلافت را قبول کرده و شصت و نه ماه حکومت کرد<ref>ر.ک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۹۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]]؛ [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۹۷؛ [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه ج۲]]، ص۵۷۱-۵۸۶.</ref>. | ||