سخاوت در معارف و سیره امام باقر: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
(←پانویس) |
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
کرم و [[بخشندگی]] از آشکارترین [[فضایل]] و مکارمی بود که همه [[ائمّه]] از [[اهل بیت پیامبر]] اکرم{{صل}} بدان ممتاز بودند. آنان همواره دستانی گشاده داشته و سخاوت‌شان به [[فقرا]] و [[نیازمندان]] بسیار بی‌مانند بود. درباره فضل و [[کرامت]] و [[جود]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[شاعر]] چنین گفته است: «اگر پیش از ایشان (اهل بیت پیامبر) رویه و [[سنّت]] [[بزرگواری]] و عزّتی یافت شود، هر آینه که با رتبه | [[کرم]] و [[بخشندگی]] از آشکارترین [[فضایل]] و مکارمی بود که همه [[ائمّه]] از [[اهل بیت پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} بدان ممتاز بودند. آنان همواره دستانی گشاده داشته و سخاوت‌شان به [[فقرا]] و [[نیازمندان]] بسیار بی‌مانند بود. درباره فضل و [[کرامت]] و [[جود]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[شاعر]] چنین گفته است: «اگر پیش از ایشان (اهل بیت پیامبر) رویه و [[سنّت]] [[بزرگواری]] و عزّتی یافت شود، هر آینه که با رتبه بزرگواری آنان فرسنگ‌ها فاصله خواهد داشت. اگر به سوی آنان بروی در میان خانه‌هایشان بخشندگی و کرمی، خواهی دید که باوجود آن هرگز محتاج درخواست و خواهش نخواهی بود [چون پیش از خواهش حاجتت را برآورده می‌کنند]. | ||
چرا که پرتوهای [[نور]] [[نبوّت]] و [[مکارم اخلاق]] در [[خرد]] و کلانشان زبانه می‌کشد<ref>الفصول المهمّه، ص۲۲۷. {{عربی|لو كان يوجد عرف مجد قبلهم *** لوجدته منهم على أميال /// إن جئتهم أبصرت بين بيوتهم *** كرما يقيك مواقف التسآل /// نور النبوة و المكارم فيهم *** متوقد في الشيب و الاطفال}}.</ref>. | چرا که پرتوهای [[نور]] [[نبوّت]] و [[مکارم اخلاق]] در [[خرد]] و کلانشان زبانه می‌کشد<ref>الفصول المهمّه، ص۲۲۷. {{عربی|لو كان يوجد عرف مجد قبلهم *** لوجدته منهم على أميال /// إن جئتهم أبصرت بين بيوتهم *** كرما يقيك مواقف التسآل /// نور النبوة و المكارم فيهم *** متوقد في الشيب و الاطفال}}.</ref>. | ||
[[امام]] | [[امام]] محمّد [[باقر]]{{ع}} فطرتاً [[دوستدار]] [[خیر]]، [[نیکوکاری]]، عطا و [[دهش]] به [[مردم]] و [[شاد کردن]] [[دل]] آنان بود. | ||
#'''[[بزرگداشت]] نیازمندان''': از [[اخلاق]] والای آن حضرت این بوده است که آن حضرت | #'''[[بزرگداشت]] نیازمندان''': از [[اخلاق]] والای آن حضرت این بوده است که آن حضرت فقرا و نیازمندان را بسیار [[احترام]] می‌نموده، [[شأن]] آنها را بالا می‌برده تا [[ذلّت]] احتیاج بر آنها [[غلبه]] نکند و اثری از آن در آنها دیده نگردد، [[تاریخ‌نویسان]] این‌گونه نگاشته‌اند که به [[خانواده]] و اهل بیت خود سفارش کرده بود، اگر [[سائل]] و [[نیازمندی]] به نزد آنها آمد، هنگامی که به او چیزی می‌دهند نگویند: ای سائل این را بگیر، بلکه به او بگویند: ای [[بنده خدا]] بگیر که مبارکت باشد<ref>عیون الاخبار، ج۳، ص۲۰۸.</ref>. آن حضرت همچنین فرموده‌اند: آنها را با بهترین نام‌هایشان صدا بزنید<ref>البیان و التبیین، ص۱۵۸.</ref>. | ||
#'''[[آزاد]] کردن بندگان''': [[امام باقر]]{{ع}} بسیار به آزاد کردن بندگان و [[رهایی]] دادنشان از زنجیر [[بندگی]] علاقه وافری داشت. آن حضرت یک خانواده برده را که تعدادشان به یازده نفر می‌رسید یکجا آزاد فرمود<ref>به نقل از شرح شافیه ابى فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. همچنین آورده‌اند که آن حضرت شصت [[بنده]] داشت که در هنگام [[وفات]] یک سوّم از آنها را آزاد فرمود<ref>شرح شافیه ابى فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. | #'''[[آزاد]] کردن بندگان''': [[امام باقر]]{{ع}} بسیار به [[آزاد کردن بندگان]] و [[رهایی]] دادنشان از زنجیر [[بندگی]] علاقه وافری داشت. آن حضرت یک خانواده برده را که تعدادشان به یازده نفر می‌رسید یکجا [[آزاد]] فرمود<ref>به نقل از شرح شافیه ابى فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. همچنین آورده‌اند که آن حضرت شصت [[بنده]] داشت که در هنگام [[وفات]] یک سوّم از آنها را آزاد فرمود<ref>شرح شافیه ابى فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. | ||
#'''[[نیکی]] به [[اصحاب]] و یاران''': امام باقر{{ع}} هیچ‌چیز را در [[دنیا]] بیشتر از نیکوکاری نسبت به برادران [[ایمانی]] [[دوست]] نمی‌داشت. آن حضرت هیچگاه از | #'''[[نیکی]] به [[اصحاب]] و یاران''': [[امام باقر]]{{ع}} هیچ‌چیز را در [[دنیا]] بیشتر از [[نیکوکاری]] نسبت به برادران [[ایمانی]] [[دوست]] نمی‌داشت. آن حضرت هیچگاه از نیکوکاری به [[دوستان]] و اصحاب خود خسته نمی‌شد و همواره درصدد نیکی به کسانی بود که به سمت آن حضرت آمده و به [[کرم]] آن حضرت [[امیدوار]] بودند. امام باقر{{ع}} به فرزند خود [[امام صادق]]{{ع}} این‌گونه [[وصیت]] کرد که پس از وفات او به اصحاب و یارانش مستمرّی بدهد تا آنان برای انتشار [[دانش]] و پخش آن در میان [[مردم]] [[فراغت]] بال داشته و [[غم]] روزی نداشته باشند<ref>حیاة الامام محمّد الباقر{{ع}}، ج۱، ص۱۲۴.</ref>. | ||
#'''[[صدقه دادن]] آن حضرت به فقرای مدینه''': امام باقر{{ع}} به گدایان و [[فقیران]] یثرب بسیار نیکویی می‌کرد. هنگامی که [[صدقات]] آن حضرت را بر [[نیازمندان]] [[مدینه]] شماره کردند به هشت هزار دینار بالغ گردید<ref>شرح شافیه ابو فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. امام باقر{{ع}} هرروز [[جمعه]] یک دینار [[صدقه]] می‌داد و می‌فرمود: صدقه دادن در [[روز جمعه]] چند برابر صدقه دادن در روزهای دیگر [[ثواب]] دارد<ref>فى رحاب ائمّة اهل البیت{{عم}}، ج۴، ص۱۲.</ref>. | #'''[[صدقه دادن]] آن حضرت به فقرای مدینه''': امام باقر{{ع}} به گدایان و [[فقیران]] یثرب بسیار نیکویی می‌کرد. هنگامی که [[صدقات]] آن حضرت را بر [[نیازمندان]] [[مدینه]] شماره کردند به هشت هزار دینار بالغ گردید<ref>شرح شافیه ابو فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. امام باقر{{ع}} هرروز [[جمعه]] یک دینار [[صدقه]] می‌داد و می‌فرمود: صدقه دادن در [[روز جمعه]] چند برابر صدقه دادن در روزهای دیگر [[ثواب]] دارد<ref>فى رحاب ائمّة اهل البیت{{عم}}، ج۴، ص۱۲.</ref>. | ||
تاریخ‌نویسان ذکر کرده‌اند که امام باقر{{ع}} در میان [[اهل بیت]] از کم‌درآمدترین و پرهزینه‌ترین آنان بوده است<ref>فى رحاب ائمّة اهل البیت{{عم}}، ج۴، ص۱۲.</ref>. در عین‌حال آن حضرت آنچه که در دست داشته برای [[خوشی]] و راحتی [[فقرا]] و [[محرومان]] به آنها می‌بخشیده است. راویان موارد بسیاری از این [[جود]] و [[بخشش]] بی‌نظیر ذکر کرده‌اند که در اینجا نمونه‌هایی از آن را می‌بینیم: | [[تاریخ‌نویسان]] ذکر کرده‌اند که امام باقر{{ع}} در میان [[اهل بیت]] از کم‌درآمدترین و پرهزینه‌ترین آنان بوده است<ref>فى رحاب ائمّة اهل البیت{{عم}}، ج۴، ص۱۲.</ref>. در عین‌حال آن حضرت آنچه که در دست داشته برای [[خوشی]] و [[راحتی]] [[فقرا]] و [[محرومان]] به آنها می‌بخشیده است. [[راویان]] موارد بسیاری از این [[جود]] و [[بخشش]] بی‌نظیر ذکر کرده‌اند که در اینجا نمونه‌هایی از آن را می‌بینیم: | ||
# سلیمان بن قرم [[روایت]] کند که: امام باقر{{ع}} گاه پانصد درهم، ششصد درهم تا هزار درهم به ما بخشش می‌نمود و هیچگاه از نیکوکاری نسبت به [[برادران]] و همچنین کسانی که به [[امید]] کرم و [[بزرگواری]] به نزد آن حضرت می‌آمدند خسته و دلگیر نمی‌گردید<ref>الارشاد، ص۲۹۹.</ref>. | # [[سلیمان]] بن قرم [[روایت]] کند که: امام باقر{{ع}} گاه پانصد درهم، ششصد درهم تا هزار درهم به ما بخشش می‌نمود و هیچگاه از نیکوکاری نسبت به [[برادران]] و همچنین کسانی که به [[امید]] کرم و [[بزرگواری]] به نزد آن حضرت می‌آمدند خسته و دلگیر نمی‌گردید<ref>الارشاد، ص۲۹۹.</ref>. | ||
# حسن بن کثیر گوید: به نزد [[امام]] | # [[حسن بن کثیر]] گوید: به نزد [[امام]] محمّد [[باقر]]{{ع}} رفته و [[شکایت]] [[نیازمندی]] خود و عدم رسیدگی و کمک [[یاران]] و [[اصحاب]] را به آن حضرت گفتم، [[امام باقر]]{{ع}} از شنیدن این سخن متأثّر شده و فرمودند: بدترین [[برادران]] کسی است که در حال [[بی‌نیازی]] و [[دارایی]] دائم به تو سر بزند و با تو رابطه داشته باشد. امّا چون [[فقیر]] و نیازمند گردیدی با تو [[قطع رابطه]] کند. سپس به [[غلام]] خود امر کردند کیسه‌ای که در آن هفتصد درهم بود بیاورد و آن را به آن مرد داده فرمودند: این پول‌ها را به [[مصرف]] خود و خانواده‌ات برسان و چون تمام شد به من خبر بده<ref>صفة الصّفوه، ج۲، ص۶۳.</ref>. | ||
# | # امام باقر{{ع}} همواره به کسانی که به مجلس درس ایشان رفت‌وآمد می‌نمودند [[بذل و بخشش]] داشته و به آنان از صد تا هزار درهم [[پول]] می‌دادند. آن حضرت [[مجالست]] و [[همنشینی]] با آنان را [[دوست]] می‌داشتند. از جمله آنان می‌توان به [[عمرو بن دینار]] و [[عبدالله بن عبید]] اشاره کرد. امام باقر{{ع}} پول و [[لباس]] را به [[خانه]] آنان می‌فرستاد و می‌فرمود: ما از اوّل سال اینها را برای شما آماده کرده بودیم<ref>عیون الاخبار و فنون الآثار، ج۳، ص۲۱۷؛ ارشاد، ص۲۲۹.</ref>. | ||
# سلمی کنیز امام | # سلمی [[کنیز امام]] محمّد باقر{{ع}} [[روایت]] می‌کند که: وقتی [[برادران دینی]] به نزد امام باقر{{ع}} می‌آمدند، آن حضرت پیش از آنکه به آنها از غذاهای گوارا بخوراند، لباس‌های خوب به آنها بپوشاند و به آنها درهم و دینار عطا کند نمی‌گذاشت تا از نزدش خارج شوند، سلمی امام باقر{{ع}} را از این کار [[نهی]] کرد. امام باقر{{ع}} به او فرمودند: ای سلمی، در [[دنیا]] بعد از [[شناخت خداوند]] و [[معرفت دینی]] جز برادران دینی به چه چیزی می‌توان [[امید]] داشت؟<ref>صفة الصّفوه، ج۲، ص۶۳.</ref> و آن حضرت همواره می‌فرمودند: [[دنیا]] را فقط نیکویی به برادران، کسب [[معارف]] و شناخت خداوند [[زیبا]] کرده است<ref>صفة الصّفوه، ج۲، ص۶۳.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۷ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۷]]، ص۳۸.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||