سخاوت در معارف و سیره امام باقر: تفاوت میان نسخه‌ها

[[کرم]] و [[بخشندگی]] از آشکارترین [[فضایل]] و مکارمی بود که همه [[ائمّه]] از [[اهل بیت پیامبر اکرم]]{{صل}} بدان ممتاز بودند. آنان همواره دستانی گشاده داشته و سخاوت‌شان به [[فقرا]] و [[نیازمندان]] بسیار بی‌مانند بود. درباره فضل و [[کرامت]] و [[جود]] [[اهل بیت]]{{عم}} [[شاعر]] چنین گفته است: «اگر پیش از ایشان (اهل بیت پیامبر) رویه و [[سنّت]] [[بزرگواری]] و عزّتی یافت شود، هر آینه که با رتبه بزرگواری آنان فرسنگ‌ها فاصله خواهد داشت. اگر به سوی آنان بروی در میان خانه‌هایشان بخشندگی و کرمی، خواهی دید که باوجود آن هرگز محتاج درخواست و خواهش نخواهی بود [چون پیش از خواهش حاجتت را برآورده می‌کنند].

[[امام]] محمّد [[باقر]]{{ع}} فطرتاً [[دوستدار]] [[خیر]]، [[نیکوکاری]]، عطا و [[دهش]] به [[مردم]] و شاد کردن [[دل]] آنان بود.

#'''[[بزرگداشت]] نیازمندان‌''': از [[اخلاق]] والای آن حضرت این بوده است که آن حضرت فقرا و نیازمندان را بسیار [[احترام]] می‌نموده، [[شأن]] آنها را بالا می‌برده تا [[ذلّت]] احتیاج بر آنها [[غلبه]] نکند و اثری از آن در آنها دیده نگردد، تاریخ‌نویسان این‌گونه نگاشته‌اند که به [[خانواده]] و اهل بیت خود سفارش کرده بود، اگر [[سائل]] و [[نیازمندی]] به نزد آنها آمد، هنگامی که به او چیزی می‌دهند نگویند: ای سائل این را بگیر، بلکه به او بگویند: ای [[بنده خدا]] بگیر که مبارکت باشد<ref>عیون الاخبار، ج۳، ص۲۰۸.</ref>. آن حضرت همچنین فرموده‌اند: آنها را با بهترین نام‌هایشان صدا بزنید<ref>البیان و التبیین، ص۱۵۸.</ref>.

#'''[[آزاد]] کردن بندگان‌''': [[امام باقر]]{{ع}} بسیار به آزاد کردن بندگان و [[رهایی]] دادنشان از زنجیر [[بندگی]] علاقه وافری داشت. آن حضرت یک خانواده برده را که تعدادشان به یازده نفر می‌رسید یکجا [[آزاد]] فرمود<ref>به نقل از شرح شافیه ابى فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>. همچنین آورده‌اند که آن حضرت شصت [[بنده]] داشت که در هنگام [[وفات]] یک سوّم از آنها را آزاد فرمود<ref>شرح شافیه ابى فراس، ج۲، ص۱۷۶.</ref>.

تاریخ‌نویسان ذکر کرده‌اند که امام باقر{{ع}} در میان [[اهل بیت]] از کم‌درآمدترین و پرهزینه‌ترین آنان بوده است‌<ref>فى رحاب ائمّة اهل البیت{{عم}}، ج۴، ص۱۲.</ref>. در عین‌حال آن حضرت آنچه که در دست داشته برای [[خوشی]] و راحتی [[فقرا]] و [[محرومان]] به آنها می‌بخشیده است. راویان موارد بسیاری از این [[جود]] و [[بخشش]] بی‌نظیر ذکر کرده‌اند که در اینجا نمونه‌هایی از آن را می‌بینیم:

# [[حسن بن کثیر]] گوید: به نزد [[امام]] محمّد [[باقر]]{{ع}} رفته و [[شکایت]] [[نیازمندی]] خود و عدم رسیدگی و کمک [[یاران]] و [[اصحاب]] را به آن حضرت گفتم، [[امام باقر]]{{ع}} از شنیدن این سخن متأثّر شده و فرمودند: بدترین [[برادران]] کسی است که در حال [[بی‌نیازی]] و [[دارایی]] دائم به تو سر بزند و با تو رابطه داشته باشد. امّا چون [[فقیر]] و نیازمند گردیدی با تو قطع رابطه کند. سپس به [[غلام]] خود امر کردند کیسه‌ای که در آن هفتصد درهم بود بیاورد و آن را به آن مرد داده فرمودند: این پول‌ها را به [[مصرف]] خود و خانواده‌ات برسان و چون تمام شد به من خبر بده‌<ref>صفة الصّفوه، ج۲، ص۶۳.</ref>.

# امام باقر{{ع}} همواره به کسانی که به مجلس درس ایشان رفت‌وآمد می‌نمودند [[بذل و بخشش]] داشته و به آنان از صد تا هزار درهم [[پول]] می‌دادند. آن حضرت مجالست و [[همنشینی]] با آنان را [[دوست]] می‌داشتند. از جمله آنان می‌توان به [[عمرو بن دینار]] و [[عبدالله بن عبید]] اشاره کرد. امام باقر{{ع}} پول و [[لباس]] را به [[خانه]] آنان می‌فرستاد و می‌فرمود: ما از اوّل سال اینها را برای شما آماده کرده بودیم‌<ref>عیون الاخبار و فنون الآثار، ج۳، ص۲۱۷؛ ارشاد، ص۲۲۹.</ref>.

# سلمی کنیز امام محمّد باقر{{ع}} [[روایت]] می‌کند که: وقتی [[برادران دینی]] به نزد امام باقر{{ع}} می‌آمدند، آن حضرت پیش از آنکه به آنها از غذاهای گوارا بخوراند، لباس‌های خوب به آنها بپوشاند و به آنها درهم و دینار عطا کند نمی‌گذاشت تا از نزدش خارج شوند، سلمی امام باقر{{ع}} را از این کار [[نهی]] کرد. امام باقر{{ع}} به او فرمودند: ای سلمی، در [[دنیا]] بعد از [[شناخت خداوند]] و [[معرفت دینی]] جز برادران دینی به چه چیزی می‌توان [[امید]] داشت؟<ref>صفة الصّفوه، ج۲، ص۶۳.</ref> و آن حضرت همواره می‌فرمودند: [[دنیا]] را فقط نیکویی به برادران، کسب معارف و شناخت خداوند [[زیبا]] کرده است‌<ref>صفة الصّفوه، ج۲، ص۶۳.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۷ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۷]]، ص۳۸.</ref>