نکت در دل معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

۷٬۲۴۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ آوریل ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


*نکت در دل یکی از راه های علم آموزی امامان است که از زیرشاخه های الهام محسوب می شود.
*نقر در گوش یکی از راه‌های علم آموزی [[امامان]] {{عم}} است که از زیرشاخه‌های [[الهام]] محسوب می‌شود.
==مقدمه==
==مقدمه==
*امامان(علیهم السلام) دو نوع علم دارند: علوم عادی که از راه‌های معمولی فرا می‌گیرند و در فراگیری آن با دیگر انسان ها تفاوتی ندارند و علوم غیر عادی که در این قسم با دیگران متفاوت بوده و علمشان از طرق معمول حاصل نمی‌شود بلکه در ارتباط با عالم غیب تحقق پیدا می‌کند؛<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص ۳۳۰</ref> از این قسم با عنوان الهام یاد شده و در توضیح آن گفته شده است: گاهی ممکن است مطلبی به قلب القا شود و انسان یک مرتبه خود را بر مطلبی واقف و آگاه ببیند، به این نوع القاء، الهام می‏‌گویند،<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۱۰، ص 39 و آگاهی سوم یا علم غیب، ص ٣٣ ـ ٣٨؛ نادم، محمدحسن، افتخاری، منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش ص ۵۹ و ۶۹؛ خوش باور، داوود، علم غیب از دیدگاه فریقین، ص عظیمی، محمدصادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۶</ref> مانند الهام به مادر حضرت موسی(ع).<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۱۰، ص 39؛ سورۀ قصص، آیۀ 7: «وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏ أَنْ أَرْضِعيهِ»</ref>
*[[امامان]] {{عم}} دو نوع علم دارند: علوم عادی که از راه‌های معمولی فرا می‌گیرند و در فراگیری آن با دیگر انسان‌ها تفاوتی ندارند و علوم غیر عادی که در این قسم با دیگران متفاوت بوده و علمشان از طرق معمول حاصل نمی‌شود بلکه در ارتباط با عالم غیب تحقق پیدا می‌کند؛<ref>ر.ک. [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|علم غیب از نگاه عقل و وحی]]، ص ۳۳۰</ref> از این قسم با عنوان الهام یاد شده و در توضیح آن گفته شده است: گاهی ممکن است مطلبی به قلب القا شود و انسان یک مرتبه خود را بر مطلبی واقف و آگاه ببیند، به این نوع القاء، الهام می‏‌گویند،<ref>ر.ک. [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، ج ۱۰، ص ۳۹ و [[آگاهی سوم یا علم غیب (کتاب)|آگاهی سوم یا علم غیب]]، ص ٣٣ ـ ٣٨؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد]]، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش ۲، ص ۵۹ و ۶۹؛ [[داوود خوش‌باور|خوش‌باور، داوود]]، [[علم غیب از دیدگاه فریقین (پایان‌نامه)|علم غیب از دیدگاه فریقین]]، ص ۷؛ [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۶</ref> مانند [[الهام]] به مادر [[حضرت موسی]] {{ع}}.<ref>ر.ک. [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، ج ۱۰، ص ۳۹؛ سورۀ قصص، آیۀ ۷: {{عربی|اندازه=100%|﴿{{متن قرآن|وَ أَوْحَيْنا إِلى‏ أُمِّ مُوسى‏ أَنْ أَرْضِعيهِ}}﴾}}</ref>
 
==برخی از راه های علم آموزی امامان==
*در کتب روایی مانند کافی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، ج 1، ص 264، باب جهات علوم الائمه(علیهم السلام)</ref> و بحارالانوار ابواب و روایاتی وجود دارد که نشان می‏‌دهند همه علوم و دانش‌های امامان از رهگذر پیامبر یا حضرت علی(علیه السلام) به آنها نرسیده، بلکه آنان از طریق الهام با وحیِ غیر رسمی در ارتباط اند و پاسخ پرسش‌های نوظهور را از این طریق دریافت می‌کنند،<ref>ر.ک. نصیری، محمدحسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟</ref> از جملۀ آنها می توان به دو زیر مورد اشاره کرد:
===نکت فی القلب راهی برای علم آموزی امامان===
*یکی از منابع علم اهل بیت "نکت" یا "قذف فی القلب" است،<ref>ر.ک. مرتضوی، سیدضیاء، سخنرانی با موضوع: مجاری علوم امامان، پایگاه اطلاع رسانی مؤسسۀ فرهنگی فهیم</ref> که همان الهام است.<ref>ر.ک. برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، حقيقت تحديث و رابطه آن با نبوت، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲؛ مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 71؛ کردفیروزجایی، اسدالله، علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی، فصلنامه آیین حکمت، ش ۱۰، صفحه؟؟؟</ref> "نکت" به حالتی می‌گویند که مطلبی علمی بدون تحصیل مقدمات به قلب انسان بیاید.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مصاحبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران ماهنامۀ پرسمان در مقالۀ چند پاسخ درباره چگونگی علم امام</ref> شخصی از امام صادق(علیه السلام) پرسید: گاهی ما از شما سؤال می‌پرسیم و سریع پاسخ می‌دهید و گاهی کمی مکث می‌کنید، سپس پاسخ ما را می‌دهید، علّت آن چیست؟ حضرت فرمودند: «بله پاسخ برخی سئوالات به گوش ما رسیده یا به قلب ما می‌آید، سپس ما آنها را به زبان می‌آوریم.»<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۳۶</ref> و یا در روایت دیگری از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «برخی از ما علم در گوش‌شان قرار می‌گیرد. برخی از ما در خواب می‌بینند. برخی از ما صدایی می‌شنویم.»<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، افتخاری، منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش 2ص ۵۹ و ۶۹</ref> همچنین از ایشان دربارۀ نوع علم اهل بیت(علیهم السلام) سؤال شد<ref>ر.ک. معارف، مجید، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)، ص 46</ref> فرمودند: «از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) و حضرت علی(علیه السلام) به ما ارث رسیده است، علمی که به واسطه آنها از مردم بی‌نیازیم ولی مردم به ما احتیاج دارند. راوی گفت: آیا حکمت‌هایی که در قلب یا گوش شما القاء می‌شود نیز هست؟ آن حضرت فرمود: گاهی هم از این نوع است.»<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۱، ص ۲۴۸</ref>
*بر اساس روایتی از امام کاظم(علیه السلام)<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، ج 1، ص 264: «مبلغ علمنا علی ثلاثة وجوه: ماض و غابر و حادث. فامّا الماضی فمفسر و امّا الغابر فمزبور و امّا الحادث فقذف فی القلوب و نقر فی الاسماع و هو افضل علمنا و لا نبی بعد نبینا.»</ref> امامان سه گونه علم دارند: ماضی، غابر و حادث. علوم ماضی علومی هستند مربوط به گذشته و توضیح و تفسیر آن به وسیلۀ پیامبر به امام رسیده مانند علوم قرآن؛ علوم مربوط به آینده غابر نام دارد که توسط پیامبر، کتباً یا شفاهاً در اختیار امام قرار گرفته و از هر امامی به امام دیگر منتقل می شود. نوع سوم علومی هستند که به وسیلۀ الهام در اختیار امام قرار می گیرد. در روایات این نوع، توصیفاتی دارد مانند: این علم یا با انداختن به قلوب، یا با گفتن در گوش حاصل می‌شود؛ این علم از طرف خداوند عنایت شده و از برترین علوم ایشان است<ref>ر.ک. غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> و یا به وسیله ملک انجام می‌گیرد و از ناحیه گوش است، یا بدون ملک و از ناحیه قلب است، و یا به وسائل دیگر. این علم دائما در حال ازدیاد است و از مصادیق علم غیب.<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۳۳۰</ref>
*در نتیجه در روایات متعدد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص 264</ref> القاء در دل یا شنیدن صدا توسط گوش امام از شیوه‌های دریافت علوم آنان معرفی شده است.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، علم امام تام یا محدود، فصلنامه مشرق موعود، ش ۳۷، صفحه؟؟؟</ref>


==برخی از راه‌های علم آموزی [[امامان]]==
*در کتب روایی مانند کافی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۱، ص ۲۶۴، باب جهات علوم الائمه{{عم}}</ref> و بحارالانوار ابواب و روایاتی وجود دارد که نشان می‏‌دهند همه علوم و دانش‌های [[امامان]] از رهگذر پیامبر یا [[حضرت علی]] {{ع}} به آنها نرسیده، بلکه آنان از طریق [[الهام]] با [[وحی]] غیر رسمی در ارتباط‌اند و پاسخ پرسش‌های نوظهور را از این طریق دریافت می‌کنند،<ref>ر.ک. [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]، صفحه؟؟؟</ref> از جملۀ آنها می‌توان به دو زیر مورد اشاره کرد:
===نکت فی القلب راهی برای علم آموزی [[امامان]]===
*یکی از منابع علم [[اهل بیت]] "[[نکت]]" یا "[[نکت فی القلب]]" است،<ref>ر.ک. [[سید ضیاء مرتضوی|مرتضوی، سید ضیاء]]، سخنرانی با موضوع: مجاری علوم امامان، پایگاه اطلاع رسانی مؤسسۀ فرهنگی فهیم</ref> که همان [[الهام]] است.<ref>ر.ک. [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت (مقاله)|حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت]]، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲؛ [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، ص ۷۱؛ [[اسدالله کرد فیروزجایی|کرد فیروزجایی، اسدالله]]، [[علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی (مقاله)|علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی]]، فصلنامه آیین حکمت، ش ۱۰، صفحه؟؟؟</ref> "نکت" به حالتی می‌گویند که مطلبی علمی بدون تحصیل مقدمات به دل انسان بیاید.<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، مصاحبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران ماهنامۀ پرسمان در مقالۀ چند پاسخ درباره چگونگی علم امام</ref> شخصی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: گاهی ما از شما سؤال می‌پرسیم و سریع پاسخ می‌دهید و گاهی کمی مکث می‌کنید، سپس پاسخ ما را می‌دهید، علّت آن چیست؟ حضرت فرمودند: «بله پاسخ برخی سئوالات به گوش ما رسیده یا به قلب ما می‌آید، سپس ما آنها را به زبان می‌آوریم.»<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص ۳۳۶</ref> و یا در روایت دیگری از [[امام صادق]] {{ع}} آمده است: «برخی از ما علم در گوش‌شان قرار می‌گیرد. برخی از ما در خواب می‌بینند. برخی از ما صدایی می‌شنویم.»<ref>ر.ک. [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد]]، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش ۲ ص ۵۹ و ۶۹</ref> همچنین از ایشان دربارۀ نوع علم [[اهل بیت]] {{عم}} سؤال شد<ref>ر.ک. [[مجید معارف|معارف، مجید]]، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن]]، ص ۴۶</ref> فرمودند: «از [[رسول خدا]] {{صل}} و [[حضرت علی]] {{ع}} به ما ارث رسیده است، علمی که به واسطه آنها از مردم بی‌نیازیم ولی مردم به ما احتیاج دارند. راوی گفت: آیا حکمت‌هایی که در قلب یا گوش شما القاء می‌شود نیز هست؟ آن حضرت فرمود: گاهی هم از این نوع است.»<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، ج ۱، ص ۲۴۸</ref>
*بر اساس روایتی از [[امام کاظم]] {{ع}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۱، ص ۲۶۴: «مبلغ علمنا علی ثلاثة وجوه: ماض و غابر و حادث. فامّا الماضی فمفسر و امّا الغابر فمزبور و امّا الحادث فقذف فی القلوب و نقر فی الاسماع و هو افضل علمنا و لا نبی بعد نبینا.»</ref> [[امامان]] سه گونه علم دارند: ماضی، غابر و حادث. علوم ماضی علومی هستند مربوط به گذشته و توضیح و تفسیر آن به وسیلۀ [[پیامبر]] به امام رسیده مانند علوم قرآن؛ علوم مربوط به آینده غابر نام دارد که توسط پیامبر، کتباً یا شفاهاً در اختیار امام قرار گرفته و از هر امامی به امام دیگر منتقل می‌شود. نوع سوم علومی هستند که به وسیلۀ الهام در اختیار امام قرار می‌گیرد. در روایات این نوع، توصیفاتی دارد مانند: این علم یا با انداختن به قلوب، یا با گفتن در گوش حاصل می‌شود؛ این علم از طرف خداوند عنایت شده و از برترین علوم ایشان است<ref>ر.ک. [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟</ref> و یا به وسیله ملک انجام می‌گیرد و از ناحیه گوش است، یا بدون ملک و از ناحیه قلب است، و یا به وسائل دیگر. این علم دائما در حال ازدیاد است و از مصادیق [[علم غیب]].<ref>ر.ک. [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|علم غیب از نگاه عقل و وحی]]، ص۳۳۰</ref>
*در نتیجه در روایات متعدد<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۶۴</ref> القاء در دل یا شنیدن صدا توسط گوش امام از شیوه‌های دریافت علوم آنان معرفی شده است.<ref>ر.ک. [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، فصلنامه مشرق موعود، ش ۳۷، صفحه؟؟؟</ref>
===نقر فی الاسماع یا تحدیث راهی دیگر برای علم آموزی امامان===
===نقر فی الاسماع یا تحدیث راهی دیگر برای علم آموزی امامان===
*محدث بودن اهل بیت(علیهم السلام) از دیگر منابع علم ایشان است<ref>ر.ک. مطهری، منصف علی، علم ائمه از نظر عقل و نقل، ص 71</ref> که نوعی الهام است.<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، ص۳۳۰</ref> نقر فی الاسماع یا تحدیث<ref>ر.ک. برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، حقيقت تحديث و رابطه آن با نبوت، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲؛ غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref> ایشان عبارت است از صحبت کردن با فرشتگان اله<ref>ر.ک. نادم، محمدحسن، افتخاری، منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش صفحه ۵۹ و ۶۹</ref> به گونه ایی که فرشته با آنها صحبت کند، بدون اینکه پیامبر باشند و یا فرشته را ببینند.<ref>ر.ک. خسروپناه، عبدالحسین، کلام نوین اسلامی ج ص۳۹۶ و ۳۹۷؛ عظیمی، محمدصادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۶</ref> امام در اثر نزاهت روحی، صفای باطن و شایستگی علمی به مرتبه‌ای می‌رسد که فرشتگان آسمانی با او به گفتگو می‌پردازند.<ref>ر.ک. نصیری، محمدحسین، گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات، صفحه؟؟؟</ref> و این تحدیث غیر از وحی تشریعی است زیرا بعد از پیامبر اسلام نبوت خاتمه یافته است.<ref>ر.ک. غلامی، اصغر، آفاق علم امام در الکافی، صفحه؟؟؟</ref>
*نقر فی الاسماع یا محدث بودن [[اهل بیت]] {{عم}} از دیگر منابع علم [[امامان]] است<ref>ر.ک. [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|علم ائمه از نظر عقل و نقل]]، ص ۷۱</ref> که نوعی [[الهام]] است.<ref>ر.ک. [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|علم غیب از نگاه عقل و وحی]]، ص۳۳۰</ref> نقر فی الاسماع یا [[تحدیث]]<ref>ر.ک. [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت (مقاله)|حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت]]، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲؛ [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟</ref> ایشان عبارت است از صحبت کردن با فرشتگان الهی<ref>ر.ک. [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد]]، فصلنامه شیعه‌پژوهی، ش ۲، صفحه ۵۹ و ۶۹</ref> به گونه‌ایی که فرشته با آنها صحبت کند، بدون اینکه [[پیامبر]] باشند و یا [[فرشته]] را ببینند.<ref>ر.ک. [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|کلام نوین اسلامی ج۲]] ج ۲، ص۳۹۶ و ۳۹۷؛ [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی]]، ص ۱۷۶</ref> امام در اثر نزاهت روحی، صفای باطن و شایستگی علمی به مرتبه‌ای می‌رسد که فرشتگان آسمانی با او به گفتگو می‌پردازند.<ref>ر.ک. [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]]، صفحه؟؟؟</ref> و این تحدیث غیر از وحی تشریعی است زیرا بعد از [[پیامبر اسلام]] [[نبوت]] خاتمه یافته است.<ref>ر.ک. [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|آفاق علم امام در الکافی]]، صفحه؟؟؟</ref>
*در مورد محدث بودن اهل بیت(علیهم السلام) روایات فراوانی رسیده است<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۳۰ ـ 140</ref> مانند: امام باقر(علیه السلام) فرمودند: «أَنَّ أَوْصِیَاءَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ مُحَدَّثُون»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافى، ج ١، ص ٢٧٠؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ج ص 453</ref> همچنین ایشان فرمودند: «محدّث کسی است که سخن فرشته‌ها را می‌شنود بدون اینکه چیزی را ببیند بلکه در گوش و دل او نقش می‌بندد.» امام کاظم(علیه السلام) در پاسخ اینکه علم شما از کجا حاصل می شود فرمودند: «به وسیله القاء در قلب یا شنیدن ندایی در گوش و گاهی هر دو با هم.»<ref>ر.ک. عرفانی، محمدنظیر، بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین، ص ۱۸۵</ref>
*در مورد محدث بودن [[اهل بیت]] {{عم}} روایات فراوانی رسیده است<ref>ر.ک. [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]؛، ص ۱۳۰ ـ ۱۴۰</ref> مانند: [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: {{عربی|اندازه=155%|«أَنَّ أَوْصِیَاءَ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ مُحَدَّثُون»}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافى، ج ١، ص ٢٧٠؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۴۵۳</ref> همچنین ایشان فرمودند: «محدّث کسی است که سخن فرشته‌ها را می‌شنود بدون اینکه چیزی را ببیند بلکه در گوش و دل او نقش می‌بندد.» [[امام کاظم]] {{ع}} در پاسخ اینکه علم شما از کجا حاصل می‌شود فرمودند: «به وسیله القاء در قلب یا شنیدن ندایی در گوش و گاهی هر دو با هم.»<ref>ر.ک. [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین]]، ص ۱۸۵</ref>
*البته این صفت مخصوص به منصب امامت نیست بلکه ملائکۀ الهی با غیر پیامبران و امامان هم صحبت کرده اند<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمد جعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۳۰ ـ 140</ref> مانند تحدیث با حضرت زهرا(سلام الله علیها).<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۱۶، باب ۱۴۶، ح ۱ و ... </ref>
*البته این صفت مخصوص به منصب [[امامت]] نیست بلکه ملائکۀ الهی با غیر [[پیامبران]] و [[امامان]] هم صحبت کرده‌اند<ref>ر.ک. [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]؛، ص ۱۳۰ ـ ۱۴۰</ref> مانند [[تحدیث]] با [[حضرت زهرا]] {{س}}.<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، ج ۱، ص ۲۱۶، باب ۱۴۶، ح ۱ و ... </ref>


==نتیجه گیری==
==نتیجه گیری==
*در دستگاه معرفتی شیعه آموزه الهام یا "نکت فی القلب" و تحدیث "یا نقر فی السماع" دو مجرای تحقق آگاهی و دو شیوه برای رهیافت امام به حقیقت است که گاه از مجموعه این دو به تحدیث یاد شده است.<ref>ر.ک. برنجکار، رضا، شاکر، محمدتقی، حقيقت تحديث و رابطه آن با نبوت، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲</ref>
*در دستگاه معرفتی شیعه آموزه الهام یا "نکت فی القلب" و تحدیث "یا نقر فی السماع" دو مجرای تحقق آگاهی و دو شیوه برای رهیافت امام به حقیقت است که گاه از مجموعه این دو به تحدیث یاد شده است.<ref>ر.ک. [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت (مقاله)|حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت]]، فصلنامه آینه معرفت، ش ۳۷، ص ۱۵۲</ref>


== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
خط ۴۵: خط ۴۴:


==منابع==
==منابع==
{{پرسش‌های وابسته}}
{{ستون-شروع|2}}
* [[پرونده:1103985.jpg|22px]] [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|'''آفاق علم امام در الکافی''']]؛
* [[پرونده:1103985.jpg|22px]] [[اصغر غلامی|غلامی، اصغر]]، [[آفاق علم امام در الکافی (مقاله)|'''آفاق علم امام در الکافی''']]؛
 
* [[پرونده:11279.jpg|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد (مقاله)|'''منابع علم امام از نگاه متکلمان قم و بغداد''']]؛
* [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[داوود خوش‌باور|خوش‌باور، داوود]]، [[علم غیب از دیدگاه فریقین (پایان‌نامه)|'''علم غیب از دیدگاه فریقین''']]؛
* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[محمد صادق عظیمی|عظیمی، محمد صادق]]، [[سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی (پایان‌نامه)|'''سیر تطور موضوع گستره علم امام در کلام اسلامی''']]؛
* [[پرونده:136887.jpg|22px]] [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[منشور جاوید (کتاب)|'''منشور جاوید''']]؛
* [[پرونده:03657.png|22px]] [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[آگاهی سوم یا علم غیب (کتاب)|'''آگاهی سوم یا علم غیب''']]؛
* [[پرونده:95220153.jpg|22px]] [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|'''منابع علم امامان شیعه''']]؛
* [[پرونده:Daneshgahemaaref.jpg|22px]] [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|'''گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات''']]؛
* [[پرونده:11217.jpg|22px]] [[رضا برنجکار|برنجکار، رضا]]، [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت (مقاله)|'''حقیقت تحدیث و رابطه آن با نبوت''']]؛
* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[منصف علی مطهری|مطهری، منصف علی]]، [[علم ائمه از نظر عقل و نقل (پایان‌نامه)|'''علم ائمه از نظر عقل و نقل''']]؛
* [[پرونده:11121.jpg|22px]] [[اسدالله کرد فیروزجایی|کرد فیروزجایی، اسدالله]]، [[علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی (مقاله)|'''علم غیب از دیدگاه حکما و شریعت اسلامی''']]؛
* [[پرونده:motafsiri.jpg|22px]] [[مجید معارف|معارف، مجید]]، [[نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)|'''نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن''']]؛
* [[پرونده:علم غیب از نگاه عقل و وحی.png|22px]] [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[علم غیب از نگاه عقل و وحی (کتاب)|'''علم غیب از نگاه عقل و وحی''']]؛
* [[پرونده:مشرق موعود.jpg|22px]] [[سید علی هاشمی|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|'''علم امام تام یا محدود؟''']]؛
* [[پرونده:426310763.jpg|22px]] [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی ج۲ (کتاب)|'''کلام نوین اسلامی ج۲''']]؛
* [[پرونده:89913604.jpg|22px]] [[محمد نظیر عرفانی|عرفانی، محمد نظیر]]، [[بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین (پایان‌نامه)|'''بررسی علم غیب معصومان در تفاسیر فریقین''']]؛
{{پایان}}
{{پایان}}


==پانویس==
==پانویس==
۷۵٬۸۷۱

ویرایش