پرش به محتوا

لوح محو و اثبات: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=120%' به '{{عربی'
جز (جایگزینی متن - '}} }}' به '}}')
جز (جایگزینی متن - '{{عربی|اندازه=120%' به '{{عربی')
خط ۱۷: خط ۱۷:
*آنچه مسلم است این است که [[لوح محفوظ]] جایگاه و مظهر علم خدا و لوح محو‌ و اثبات‌ مظهر قدرت خداوند است و وجود‌ لوح محو و اثبات، این حقیقت را ثابت می‌کند که هیچ چیزی حتی مقدرات و قضا و قدر و قوانین‌ حاکم‌ بر طبیعت نمی‌تواند قدرت‌ خدا‌ را محدود کند و او همواره و هر لحظه توانایی انجام هر کاری را دارد و این درست مقابل نقطۀ نظر برخی از فلاسفه و یهود است<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۹۴.</ref>.  
*آنچه مسلم است این است که [[لوح محفوظ]] جایگاه و مظهر علم خدا و لوح محو‌ و اثبات‌ مظهر قدرت خداوند است و وجود‌ لوح محو و اثبات، این حقیقت را ثابت می‌کند که هیچ چیزی حتی مقدرات و قضا و قدر و قوانین‌ حاکم‌ بر طبیعت نمی‌تواند قدرت‌ خدا‌ را محدود کند و او همواره و هر لحظه توانایی انجام هر کاری را دارد و این درست مقابل نقطۀ نظر برخی از فلاسفه و یهود است<ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۹۴.</ref>.  
==روایات دربارۀ لوح محو و اثبات==
==روایات دربارۀ لوح محو و اثبات==
*در‌ برخی از روایات در تفسیر آیۀ شریفۀ  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref> خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و [[لوح محفوظ]]  نزد اوست؛ سوره رعد، آیه:۳۹.</ref> تصریح شده است طبق این آیه قضای الهی قابل تغییر و دگرگونی است‌ و برخی‌ از اعمال‌ خوب یا بد، سرنوشت انسان را تغییر می‌دهد و خداوند هر چه را بخواهد مقدّم و آنچه را که‌ بخواهد مؤخر می‌کند و او هر گونه تغییری را که بخواهد می‌دهد‌: "از [[امام علی|امیرالمؤمنین‌]]{{ع}} نقل شده که او از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] دربارۀ آیۀ {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}} پرسید‌، آن حضرت فرمود: چشمان تو را با تفسیر آن روشن خواهم کرد و چشمان امت خود را نیز با تفسیر آن روشن خواهم کرد: صدقه دادن درست و نیکی به پدر و مادر و انجام‌ کار خوب، شقاوت را تبدیل به سعادت می‌کند و بر عمر می‌افزاید و از حوادث بد حفظ می‌کند"<ref>{{عربی|اندازه=120%|" عن‌ علی‌{{ع}} أنّه سأل رسول الله{{صل}} عن هذه الآیة  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}} ، فقال: لاقرّنّ عینیک بتفسیرها و لاقرّنّ عین اُمّتی بعدی بتفسیرها: الصدقة علی‌ وجهها‌ و برّ‌ الوالدین و اصطناع المعروف یحوّل الشقاء سعاة و یزید فی العمر و یقی مصارع السوء‏ ‏‏"}}؛ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج ۴، ص۶۶.</ref>؛ [[امام صادق]]{{ع}} در مورد این آیه فرمود: "آیا جز این است که‌ آنچه‌ را که ثابت بوده محو می‌کند و آنچه را که نبوده ثابت می‌کند؟<ref>{{عربی|اندازه=120%|" عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: فِي هَذِهِ الْآيَةِ  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}} ‏ قَالَ فَقَالَ وَ هَلْ‏ يُمْحَى‏ إِلَّا مَا كَانَ‏ ثَابِتاً وَ هَلْ‏ يُثْبَتُ إِلَّا مَا لَمْ يَكُنْ‏ ‏‏"}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۱، ص ۱۴۶.</ref>؛ [[امام سجاد]]{{ع}} می‌فرمود‌: "اگر‌ آیه‌ای‌ در [[قرآن]] نبود شما را‌ از‌ آنچه‌ شده و آنچه تا روز قیامت خواهد شد خبر می‌دادم. گفتم:  کدام آیه؟ فرمود:  آیۀ {{عربی|اندازه=120%| {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref> {{عربی|اندازه=120%|" لَوْ لَا آيَةٌ فِي‏ كِتَابِ‏ اللَّهِ‏ لَحَدَّثْتُكُمْ‏ بِمَا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَقُلْتُ أَيَّةُ آيَةٍ قَالَ  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}  ‏‏"}}؛ تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۱۵</ref><ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۹۴.</ref>.
*در‌ برخی از روایات در تفسیر آیۀ شریفۀ  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref> خداوند هر چه را بخواهد (از لوح محفوظ) پاک می‌کند و (یا در آن) می‌نویسد و [[لوح محفوظ]]  نزد اوست؛ سوره رعد، آیه:۳۹.</ref> تصریح شده است طبق این آیه قضای الهی قابل تغییر و دگرگونی است‌ و برخی‌ از اعمال‌ خوب یا بد، سرنوشت انسان را تغییر می‌دهد و خداوند هر چه را بخواهد مقدّم و آنچه را که‌ بخواهد مؤخر می‌کند و او هر گونه تغییری را که بخواهد می‌دهد‌: "از [[امام علی|امیرالمؤمنین‌]]{{ع}} نقل شده که او از [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]] دربارۀ آیۀ {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}} پرسید‌، آن حضرت فرمود: چشمان تو را با تفسیر آن روشن خواهم کرد و چشمان امت خود را نیز با تفسیر آن روشن خواهم کرد: صدقه دادن درست و نیکی به پدر و مادر و انجام‌ کار خوب، شقاوت را تبدیل به سعادت می‌کند و بر عمر می‌افزاید و از حوادث بد حفظ می‌کند"<ref>{{عربی|" عن‌ علی‌{{ع}} أنّه سأل رسول الله{{صل}} عن هذه الآیة  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}} ، فقال: لاقرّنّ عینیک بتفسیرها و لاقرّنّ عین اُمّتی بعدی بتفسیرها: الصدقة علی‌ وجهها‌ و برّ‌ الوالدین و اصطناع المعروف یحوّل الشقاء سعاة و یزید فی العمر و یقی مصارع السوء‏ ‏‏"}}؛ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور، ج ۴، ص۶۶.</ref>؛ [[امام صادق]]{{ع}} در مورد این آیه فرمود: "آیا جز این است که‌ آنچه‌ را که ثابت بوده محو می‌کند و آنچه را که نبوده ثابت می‌کند؟<ref>{{عربی|" عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} قَالَ: فِي هَذِهِ الْآيَةِ  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}} ‏ قَالَ فَقَالَ وَ هَلْ‏ يُمْحَى‏ إِلَّا مَا كَانَ‏ ثَابِتاً وَ هَلْ‏ يُثْبَتُ إِلَّا مَا لَمْ يَكُنْ‏ ‏‏"}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، ج ۱، ص ۱۴۶.</ref>؛ [[امام سجاد]]{{ع}} می‌فرمود‌: "اگر‌ آیه‌ای‌ در [[قرآن]] نبود شما را‌ از‌ آنچه‌ شده و آنچه تا روز قیامت خواهد شد خبر می‌دادم. گفتم:  کدام آیه؟ فرمود:  آیۀ {{عربی| {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref> {{عربی|" لَوْ لَا آيَةٌ فِي‏ كِتَابِ‏ اللَّهِ‏ لَحَدَّثْتُكُمْ‏ بِمَا يَكُونُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَقُلْتُ أَيَّةُ آيَةٍ قَالَ  {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}  ‏‏"}}؛ تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۲۱۵</ref><ref>[[یعقوب جعفری|جعفری، یعقوب]]، [[بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات (مقاله)|بحثى در باره لوح محفوظ و لوح محو و اثبات]]، [[کلام اسلامی (نشریه)|فصلنامه کلام اسلامی]]، ش ۳۴، ص ۹۴.</ref>.
==لوح محو و اثبات در موعودنامه==
==لوح محو و اثبات در موعودنامه==
*آن لوح خداوند است که مثبتات و مندرجاتش قابل تغییر باشد. برگرفته از آیه کریمه {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref>سوره رعد، ۳۹.</ref> است. مرحوم مجلسی گفته: آیات و اخبار دلالت دارند که خداوند دو لوح را آفریده که همه حوادث و وقایع عالم در آن دو لوح ثبت است. یکی [[لوح محفوظ‍‌]]، که هیچ‌گونه تغییر در آن راه ندارد و آن مطابق علم خداوند است. دیگری لوح محو و اثبات، که در آن چیزی ثبت می‌گردد و سپس محض مصالح بسیاری که بر خردمندان پنهان نیست، چیز دیگری برخلاف آن به ثبت می‌رسد. دگرگونی‌هایی که در این لوح به وجود می‌آید، "بداء" نامیده می‌شود<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۶۰۵.</ref>.
*آن لوح خداوند است که مثبتات و مندرجاتش قابل تغییر باشد. برگرفته از آیه کریمه {{متن قرآن|يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}<ref>سوره رعد، ۳۹.</ref> است. مرحوم مجلسی گفته: آیات و اخبار دلالت دارند که خداوند دو لوح را آفریده که همه حوادث و وقایع عالم در آن دو لوح ثبت است. یکی [[لوح محفوظ‍‌]]، که هیچ‌گونه تغییر در آن راه ندارد و آن مطابق علم خداوند است. دیگری لوح محو و اثبات، که در آن چیزی ثبت می‌گردد و سپس محض مصالح بسیاری که بر خردمندان پنهان نیست، چیز دیگری برخلاف آن به ثبت می‌رسد. دگرگونی‌هایی که در این لوح به وجود می‌آید، "بداء" نامیده می‌شود<ref>[[مجتبی تونه‌ای|مجتبی تونه‌ای]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص:۶۰۵.</ref>.