امام مهدی قیام خود را از کجا آغاز میکند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخهها
امام مهدی قیام خود را از کجا آغاز میکند؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۴۸
، ۱۰ ژوئن ۲۰۱۹بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '{{عربی| {{متن قرآن' به '{{متن قرآن') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| موضوع فرعی = [[امام مهدی]]{{ع}} قیام خود را از کجا آغاز میکند؟ | | موضوع فرعی = [[امام مهدی]]{{ع}} [[قیام]] خود را از کجا آغاز میکند؟ | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | | تصویر = 7626626268.jpg | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
خط ۹: | خط ۹: | ||
| موضوعات وابسته = | | موضوعات وابسته = | ||
| پاسخدهنده = | | پاسخدهنده = | ||
| پاسخدهندگان = [[نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»]]؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]] | | پاسخدهندگان = [[سید محمد صدر]] ؛ [[محمد محمدی ریشهری]] ؛ [[نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»]]؛ [[نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»]] | ||
}} | }} | ||
'''[[امام مهدی]]{{ع}} قیام خود را از کجا آغاز میکند؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''[[امام مهدی]]{{ع}} [[قیام]] خود را از کجا آغاز میکند؟''' یکی از پرسشهای مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که میتوان با عبارتهای متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤالهای مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
==عبارتهای دیگری از این پرسش== | ==عبارتهای دیگری از این پرسش== | ||
== پاسخ نخست== | == پاسخ نخست== | ||
[[پرونده: | [[پرونده:1368171.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[سید محمد صدر]]]] | ||
:::::: | ::::::[[آیت الله]] [[شهید]] '''[[سید محمد صدر]]''' در کتاب ''«[[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]»'' در اینباره گفته است: | ||
:::::: | ::::::«نقطه آغازین حرکت [[امام]] {{ع}} برای [[فتح]] [[جهان]]، شهر [[کوفه]] است؛ شهری که مرکز [[دولت]] جهانی آن حضرت خواهد شد. وقتی در [[روایات]] سخن از [[کوفه]] میرود، [[نجف]] را هم شامل میشود؛ زیرا این دو بسیار به هم نزدیکاند. از این رو آن شهر در [[روایات]] گاهی به [[کوفه]] و گاهی به [[نجف]] نامبردار است. قندوزی از کتاب [[فضل]] الکوفة [[محمد بن علی]] [[علوی]]، به [[سند]] خود از [[ابو سعید خدری]]، [[روایت]] کرده است که [[پیامبر]] {{صل}} فرمود:{{عربی|"يَمْلِكُ اَلْمَهْدِيُّ سَبْعاً أَوْ عَشْراً أَسْعَدُ اَلنَّاسِ بِهِ أَهْلُ اَلْكُوفَةِ "}} <ref>القندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة؛ ص ۵۳۱.</ref>. [[مهدی]] {{ع}}، هفت یا ده سال زمام [[حکومت]] بر [[مردم]] را به دست میگیرد؛ خوشبختترین آنها [[مردم کوفه]] هستند. ابن صباغ از حضرت [[امام محمد باقر]] {{ع}} - در حدیثی طولانی - [[نقل]] کرده است:{{عربی|" إِذَا قَامَ اَلْقَائِمُ سَارَ إِلَى اَلْكُوفَةِ يَهْدِمُ بِهَا أَرْبَعَةَ مَسَاجِدَها"}}ref>ابن صباغ، [[علی بن محمد]]، همان؛ ص ۳۲۱.</ref>. زمانی که [[قائم]] {{ع}}، [[ظهور]] نماید، به [[کوفه]] رود و مساجد آنجا را توسعه دهد. [[شیخ مفید]] از [[ابو بکر]] حضرمی، [[نقل]] کرده است که آن حضرت فرمود:{{عربی|"كَأَنِّي بِالْقَائِمِ عَلَى نَجَفِ اَلْكُوفَةِ قَدْ سَارَ إِلَيْهَا مِنْ مَكَّةَ- فِي خَمْسَةِ آلاَفٍ مِنَ اَلْمَلاَئِكَةِ جَبْرَئِيلُ عَنْ يَمِينِهِ وَ مِيكَائِيلُ عَنْ يَسَارِهِ اَلْمُؤْمِنُونَ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُوَ يُفَرِّقُ اَلْجُنُودَ فِي اَلْبِلاَدِ"}} <ref>المفید، محمد بن محمد، همان؛ ص ۳۴۱.</ref>. گویی [[قائم]] {{ع}} را در [[نجف]] [[کوفه]] میبینم که از [[مکه]] با [[حمایت]] پنج هزار [[فرشته]]، در حالی که [[جبرئیل]] از سمت راست، [[میکائیل]] از سمت چپ و [[مؤمنان]] در پیشاپیش او در حرکتند، به آنجا آمده است. او سربازانش را به سرزمینهای مختلفی گسیل میدارد. همو از [[عمر]] بن شمر [[روایت]] کرده است که آن حضرت از [[امام مهدی]] {{ع}} یاد فرمود و گفت:{{عربی|"يَدْخُلُ حَتَّى يَأْتِيَ اَلْمِنْبَرَ فَيَخْطُبُ فَلاَ يَدْرِي اَلنَّاسُ مَا يَقُولُ مِنَ اَلْبُكَاءِ فَإِذَا كَانَتِ اَلْجُمُعَةُ اَلثَّانِيَةُ سَأَلَهُ -اَلنَّاسُ أَنْ يُصَلِّيَ بِهِمْ اَلْجُمُعَةَ فَيَأْمُرُ أَنْ يُخَطَّ لَهُ مَسْجِدٌ عَلَى اَلْغَرِيِّ وَ يُصَلِّي بِهِمْ هُنَاكَ"}}<ref>المفید، محمد بن محمد، همان؛ ص ۳۴۱.</ref>. [[مهدی]] {{ع}} در حالی وارد [[کوفه]] میشود که سه [[پرچم]] [و جریان اجتماعی] در آن شهر بر افراشته شده و هر سه با یکدیگر دچار اختلافاند. آنگاه راه برایش هموار میشود. او وارد [[کوفه]] شده، بر فراز [[منبر]] قرار میگیرد و سخن آغاز میکند [در آن حال [[مردم]] آن چنان میگریند که] از شدت گریه نمیفهمند که او چه میگوید. در دومین [[جمعه]] [[مردم]] از او خواهند خواست که [[نماز]] [[جمعه]] را اقامه فرماید. [[امام]] هم [[فرمان]] میدهد محدوده مسجدی را در [[غری]] ([[نجف]]) مشخص نمایند و با آنان در آنجا [[نماز]] میگزارد. | ||
::::::[[طبرسی]]، همین [[حدیث]] را در [[اعلام الوری]] آورده است<ref>الطبرسی، فضل بن الحسن، همان؛ ص ۴۳۰.</ref>. [[شیخ طوسی]] از [[عمر]] بن ثابت و او نیز از پدرش [[نقل]] کرده است که حضرت [[امام محمد باقر]] {{ع}} فرمود: {{عربی|"اَ يَدْرِي اَلنَّاسُ مَا يَقُولُ مِنَ اَلْبُكَاءِ...فَإِذَا كَانَتِ اَلْجُمُعَةُ اَلثَّانِيَةُ قَالَ اَلنَّاسُ يَا اِبْنَ رَسُولِ اَللَّهِ اَلصَّلاَةُ خَلْفَكَ تُضَاهِي اَلصَّلاَةَ خَلْفَ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اَلْمَسْجِدُ لاَ يَسَعُنَا فَيَقُولُ أَنَا مُرْتَادٌ لَكُمْ فَيَخْرُجُ إِلَى اَلْغَرِيِّ فَيَخُطُّ مَسْجِداً لَهُ أَلْفُ بَابٍ يَسَعُ اَلنَّاسَ... "}}<ref>الطوسی، محمد بن الحسن، الغیبة؛ ص ۲۸۱.</ref>. از همهمه صدای گریه، [[مردم]] نمیفهمند که او ([[مهدی]] {{ع}}) چه میگوید ... در دومین [[جمعه]]، [[مردم]] میگویند: ای [[فرزند]] [[رسول خدا]]، [[نماز]] پشت سر شما همانند [[نماز]] پشت سر [[پیامبر]] {{صل}} است ولی این [[مسجد]]، گنجایش ما را ندارد. [[امام]] میفرماید: من در پی انجام خواسته شمایم. آنگاه به سوی [[غری]] ([[نجف]]) میرود و [[حدود]] مسجدی را مشخص میسازد که با داشتن هزار در، گنجایش [[مردم]] را داشته باشد. | |||
:::::: | ::::::تعبیرات مختلفی هم چون: [[نجف]]، [[نجف]] [[کوفه]]، [[غری]] و ذکوات البیض همگی یک مصداق دارند و آن هم [[نجف اشرف]] کنونی است که مرقد [[امام علی بن ابی طالب]] {{ع}} در آنجا قرار دارد. [[مسجد سهله]]، یکی از مساجد [[کوفه]] است که در یک کیلومتری شمال آن شهر واقع گردیده. سازندهاش یکی از [[یاران]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} میباشد و دارای مکانهای خاصی است که [[روایت]] شده محل [[نماز]] گزاردن شماری از [[انبیا]] و [[اولیا]] بوده است. ظاهرا نخستین کسی که [[اقدام]] به تعیین آن نقاط نموده، [[سید]] [[مهدی]] [[بحر العلوم]] از برجستهترین علمای [[امامیه]] در قرن دوازدهم هجری است و او خود به آنچه گفته و انجام داده، داناتر میباشد. یکی از آن مکانها، به [[مقام امام زمان]] {{ع}} نامبردار است. [[نقل]] شده آن حضرت پس از آغاز [[عصر غیبت]] در آن مکان دو رکعت [[نماز]] گزارده است. | ||
::::::[[مسجد]] بزرگ [[کوفه]]، محل [[قضاوت]]، [[اقامه نماز]] [[جماعت]] و [[سخنرانی]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} بوده و در همان جا نیز با ضربت [[شمشیر]] [[ابن ملجم]] به [[شهادت]] رسیده است. این [[مسجد]] نقش مهمی در [[تاریخ اسلام]] داشته است و بیش از این نیازی به معرفی ندارد<ref>محور دوم و سوم در پیش نویس متن عربی کتاب حذف شده است. [م]</ref>»<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص۲۶۹-۲۷۲.</ref>. | |||
==پاسخهای دیگر== | ==پاسخهای دیگر== | ||
{{یادآوری پاسخ}} | {{یادآوری پاسخ}} | ||
{{جمع شدن|۱. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛}} | {{جمع شدن|۱. آیتالله ریشهری؛}} | ||
[[پرونده:11046759983.jpg||بندانگشتی|90px|right|[[محمد محمدی ریشهری]]]] | |||
::::::[[آیتالله]] '''[[محمد محمدی ریشهری]]'''، در کتاب ''«[[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]»'' در اینباره گفته است: | |||
::::::«[[احادیث]] فراوانی، [[مکه]] را [[جایگاه]] آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] میدانند. بیشتر این [[احادیث]]، در کتابهای مشهور و معتبری مانند [[الکافی (کتاب)|الکافی]] و [[الغیبة ۱ (کتاب)|الغیبة]] [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] [[نقل]] شده و افزون بر این، برخی از آنها دارای اسناد صحیح و معتبرند. این [[احادیث]]، مراحل آغازین [[قیام]] را به روشنی بر میشمرند و بیان میدارند که [[امام مهدی]]{{ع}} در حالی که میراثی از [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} شامل: [[پرچم]]، [[شمشیر]]، زره، کلاهخود، زین، عصا، [[عمامه]]، پیراهن و ردای [[پیامبر خاتم|پیامبر خدا]]{{صل}} را به همراه دارد، همانند ایشان، [[قیام]] [[خجسته]] خود را از [[مکه]] و کنار [[خانه خدا]] آغاز میکند<ref>ر.ک: ح ۱۵۰۸ و ۱۵۰۹، الملاحم و الفتن، ابن طاووس، ص ۱۳۷، ح ۱۵۷. نیز، ر.ک: منابع آورده شده در پانوشت چهار که مربوط به جایگاه بیعت گرفتن [[امام مهدی]]{{ع}} است.</ref>. [[امام]]{{ع}} در کنار پرده [[کعبه]]، سر از پرده [[غیبت]] بیرون میآورد<ref>ر.ک: ص ۲۸۳، ح ۱۵۹۱، ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، ج ۳، ص ۲۱۰، ح ۳۰۷.</ref> و میان رکن حجر الأسود و [[مقام]] ابراهیم- که از شریفترین و مقدسترین مکانهای روی [[زمین]] به شمار میآید-، از [[یاران]] و [[پیروان]] خویش [[بیعت]] میگیرد<ref>بسیاری از منابع کهن بر بیعت گرفتن قائم {{ع}} در مسجد الحرام و میان رکن و مقام، اتفاق نظر دارند. ر.ک: ح ۱۵۰۸- ۱۵۱۰، ج ۷، ص ۸۲، ح ۱۱۴۸ و ۱۱۴۹ و، ص ۹۰، ح ۱۲۴۸ و، ص ۱۹۳، ح ۱۲۵۴ و، ص ۳۷۰، ح ۱۳۶۸ و، ص ۳۳۱، ح ۱۳۸۲ و، ص ۳۶۷، ح ۱۳۹۱ و، ص ۳۷۵، ح ۱۳۹۲ و، ص ۳۹۷، ح ۱۴۰۱ و ج ۸، ص ۲۵۷، ح ۱۵۶۷- ۱۵۷۲ و، ص ۳۸۱، ح ۱۶۲۰ و الکافی، ج ۱، ص ۲۳۱، ح ۳ و الإرشاد، ج ۲، ص ۳۸۳ و کمال الدین، ص ۲۸۴، ح ۳۷ و، ص ۳۳۱، ح ۱۶ و، ص ۳۷۱، ح ۵ و، ص ۶۷۰، ح ۱۷ و الغیبة، طوسی، ص ۳۰۲، ۴۵۳، ۴۷۰ و ۴۷۷ و الغیبة، نعمانی، ص ۲۳۸، ح ۲۹ و مختصر بصائر الدرجات، ص ۱۸۲ و ۱۸۸، ح ۵۴ و إعتقادات الإمامیة، صدوق، ص ۱۲۲ و الاصول الستة عشر، ص ۲۴۸، ح ۳۱۶ و شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۰۱ و مجموعة نفیسة (تاج الموالید)، ص ۱۵ و إعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱، ۲۸۵ و ۲۸۸ و الخرائج و الجرائح، ج ۳، ص ۱۱۴۹ و کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۵۲ و سرور أهل الإیمان، ص ۹۴ و کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۵۴ و روضة الواعظین، ص ۲۹۱ و الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۲۵ و کفایة الأثر، ص ۲۷۱ و الفتن، ج ۱، ص ۳۱۴، ح ۹۰۹.</ref>. ایشان با حضور در [[مکه]] و ایستادن در کنار [[کعبه]] و فراز آوردن [[پرچم]] و [[شمشیر]] [[پیامبر]]{{صل}}، نشان میدهد که [[نهضت]] [[مهدوی]]، قیامی توحیدی و دنباله [[بعثت]] محمدی و برای احیای آن است. روایتهای متعددی در دست است که [[امام مهدی]]{{ع}} خود این نکته را در نخستین [[خطبه]] خویش در [[مکه]] فراز آورده و بر الهی بودن [[نهضت]] خود و [[پیوستگی]] آن به [[قیام]] فرستادگان [[راستین]] الهی تأکید ورزیده است. از جمله، [[شیخ صدوق]] چنین آورده است: "و چون [[خروج]] کند، پشتش را به [[کعبه]] تکیه دهد و [[سیصد و سیزده]] مرد به گرد او جمع شوند و نخستین سخنش این [[آیه]] است: {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}<ref>باقی نهاده خداوند برایتان بهتر است، اگر مؤمن باشید؛ هود، آیه ۸۶.</ref> سپس میفرماید: "من باقی نهاده [[خداوند]] در زمینش و [[جانشین]] او و حجتش بر شما هستم"<ref>{{عربی|" فَإِذَا خَرَجَ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْكَعْبَةِ وَ اجْتَمَعَ إِلَيْهِ ثَلَاثُمِائَةٍ وَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا وَ أَوَّلُ مَا يَنْطِقُ بِهِ هَذِهِ الْآيَةُ {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}} ثُمَّ يَقُولُ أَنَا بَقِيَّةُ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ وَ خَلِيفَتُهُ وَ حُجَّتُهُ عَلَيْكُم"}}؛ ر.ک: ج ۷، ص ۳۸۸، ح ۱۳۹۵.</ref>. همچنین [[محمد بن ابراهیم نعمانی|نعمانی]] مینویسد: "و [[قائم]]، آن روز در [[مکه]] است، پشتش را به [[کعبه]] تکیه داده و به آن پناه آورده است و ندا میدهد: ای [[مردم]]! ما از [[خدا]] [[یاری]] میجوییم. هر کس ما را پاسخ گوید بداند که ما [[اهل بیت]]{{عم}} پیامبرتان، [[محمد]] و سزاوارترین [[مردم]] به [[خداوند]] و به [[محمد]] {{صل}} هستیم ... و با او میان رکن حجرالأسود و [[مقام]] ابراهیم [[بیعت]] میکنند<ref>{{عربی|"وَ الْقَائِمُ يَوْمَئِذٍ بِمَكَّةَ قَدْ أَسْنَدَ ظَهْرَهُ إِلَى الْبَيْتِ الْحَرَامِ مُسْتَجِيراً بِهِ فَيُنَادِي يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا نَسْتَنْصِرُ اللَّهَ فَمَنْ أَجَابَنَا مِنَ النَّاسِ فَإِنَّا أَهْلُ بَيْتِ نَبِيِّكُمْ مُحَمَّدٍ... فَيُبَايِعُونَهُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ "}}؛ ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۱۳۹۰.</ref>. | |||
::::::یک [[روایت]] دیگر در این باره، ضمن تأکید بر آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] از [[مسجد الحرام]] و توصیف دقیق آن، مضمونی مشابه از بیانیه نخستین [[امام]]{{ع}} را گزارش کرده است<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۱۲۴، ح ۱۱۸۵.</ref>. دیگر گزارشهای مشابه، ضمن اعلام [[مکه]] به عنوان نقطه آغازین [[قیام]]، بخشها و مطالب دیگری از بیانیه [[قیام]] [[امام عصر]] را بازگو کردهاند. در این [[احادیث]]، [[امام]]{{ع}} [[مردم]] را به یاد کردن ###[[313]]### و ایستادن در پیشگاه الهی فرا میخواند و [[بعثت]] [[انبیای الهی]] و [[نزول]] [[کتابهای آسمانی]] را یاد میآورد. [[امام]] همچنین [[مردم]] را به [[اطاعت از خدا]] و رسولش و نیز احیای [[قرآن]]، دوری کردن از [[شرک]] و [[یاری]] رساندن به [[هدایت]] و [[تقوا]] [[دعوت]] میکند و ندا بر میآورد: "بیتردید، من شما را به [[خدا]] و رسولش و نیز عمل به کتاب او و میراندن [[باطل]] و احیای [[سنت پیامبر]] فرا میخوانم"<ref>ر.ک: ص ۲۷۴، ح ۱۵۸۴.</ref>. [[امام]] همچنین [[مظلومیت]] [[اهل بیت]]{{عم}} و [[حق]] [[مودت]] [[ذوی القربی]] را فراز میآورد و خواستار [[یاری]] رساندن [[مردم]] برای جبران [[ستم]] رفته بر [[اهل بیت]] [[پیامبر]] و قبول [[ولایت]] ایشان میشود<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۶، ح ۱۳۹۰- ۱۳۹۱.</ref>. گفتنی است که چند مکان دیگر به عنوان نقطه شروع [[نهضت]] [[مهدوی]] گفته شده است. یک [[حدیث]]، محل [[خروج]] و [[قیام]] [[امام مهدی]]{{ع}} را از زبان [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]]{{صل}} "تهامه" دانسته<ref>عیون أخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۶۵. نیز، ر.ک: ج ۸، ص ۲۴۴، ح ۱۵۵۵.</ref> که مؤید [[احادیث]] پیشین است؛ زیرا تهامه، مانند [[حجاز]] مشتمل بر [[مکه]] است<ref>ر.ک: معجم البلدان، ج ۲، ص ۶۳.</ref>. | |||
::::::دو [[روایت]] [[نبوی]] نیز به [[نقل]] از [[عبد الله بن عمرو]] و [[امام علی]]{{ع}}، محل [[خروج]] و [[قیام]] را جایی در [[یمن]] به نام [[کرعه]] (اکرعه) دانستهاند<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۲۷۶، ح ۱۳۳۳، الملاحم والفتن، ص ۲۷۸، ح ۴۰۴، الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۱۵۴ و ۲۵۹.</ref>. این [[حدیث]]، شاذ و غیر معتبر است و با [[روایات]] متعددی که گذشت، متعارض است. به احتمال فراوان، این [[روایت]]، ناظر به [[خروج یمانی]] از [[یمن]] است که از [[یاوران]] [[امام مهدی]]{{ع}} خوانده شده و اندکی پیش از ایشان [[خروج]] میکند. | |||
::::::همچنین احادیثی که [[قاضی]] نعمان [[مغربی]] در کتاب شرح الأخبار آورده و دلالت بر آغاز [[قیام]] [[مهدوی]] از [[مغرب]] دارد و یا احادیثی که [[شمس الدین محمد قرطبی]] در کتاب التذکره آورده و محل [[خروج]] را [[مغرب]] اقصی دانسته است <ref>التذکره، ص ۳۰۰ (باب منه فی المهدی و من این یخرج). گفتنی است در پانوشت کتاب آمده: سیوطی درکتاب العرف الوردی (ص ۸۶) این حدیث را بی اصل دانسته است.</ref>، نمیتوانند با [[احادیث]] فراوانی که همگی بر شروع [[قیام]] از [[مکه]] دلالت دارند، معارضه کنند؛ زیرا این گزارشها همگی بدون [[سند]] و یا مرسل هستند و [[احادیث]] [[ظهور]] از [[مغرب]] را تنها [[قاضی]] نعمان و [[حدیث]] [[مغرب]] اقصی را تنها [[قرطبی]] [[نقل]] کرده و هیچ کدام، از سوی [[محدثان]] دیگر تأیید نشده است. از این رو، محتمل است این [[روایات]]، جعلی و به انگیزه تأیید [[حکومت]] فاطمیان و یا تقویت مهدیان دروغین سر برآورده در شمال افریقا و غرب [[جهان]] [[اسلام]] ساخته شده باشند. تقویت کننده این احتمال، وجود انحصاری این [[روایات]] در دو کتاب متعلق به غرب [[جهان]] [[اسلام]] است: نخست: شرح الأخبار نوشته [[قاضی]] نعمان، مفتی [[حکومت]] فاطمیان در [[کشور]] [[مصر]] و شمال افریقا و دیگری التذکرة نوشته [[قرطبی]]، عالم اندلسی است. احتمال دیگر آن است که این [[احادیث]]، در نتیجه برداشتی نادرست و تحریفگونه از [[احادیث]] [[ظهور]] [[خورشید]] از [[مغرب]] پدید آمده باشند که خود یکی از [[نشانههای ظهور امام مهدی]]{{ع}} است. جالب توجه آن که [[قاضی نعمان]] که تنها ناقل [[احادیث]] مرسل [[ظهور]] از [[مغرب]] است، [[روایت]] زیر را [[نقل]] کرده که ناظر به شروع [[قیام]] از [[مکه]] و همسو با دیگر [[احادیث]] است: "پس از من مردی از [[بنی هاشم]] [[قیام]] مینماید که میان رکن حجر الأسود و [[مقام]] ابراهیم، [[بیعت]] و بر چهار هزار سپاهی اعزامی [[سفیانی]] از [[شام]] [[غلبه]] میکند. آنها نزدیک [[مدینه]] در صحرای [[بیدا]] به [[زمین]] فرو میروند و پس از آن، این مرد به سوی آنان حرکت میکند و محروم کسی است که از غنیمت [[نبرد]] با آنها بینصیب بماند، و سپس این مرد، هفتسال فرمانروایی میکند"<ref>{{عربی|" وَ عَنِ الدَّغْشِيِّ، يَرْفَعُهُ الَىَّ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}، أَنَّهُ قَالَ: يَخْرُجُ بَعْدِي مِنْ بَنِي هَاشِمٍ رَجُلٍ يُبَايِعُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَامِ، فيغلب صَاحِبُ الشَّامِ أَرْبَعَةَ آلَافِ يَخْسِفَ لَهُمْ بِالْبَيْدَاءِ، ثُمَّ يَسِيرُ إِلَيْهِمْ. وَ الْمَحْرُومَ مَنْ حُرِمَ غنيمتهم، ثُمَّ يَمْلِكُ بَعْدِ ذلِكَ سَبْعَ سِنِينَ "}}؛ شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۰۱، ح ۱۲۸۵. نیز، ر.ک: همین دانشنامه، ج ۷، ص ۱۱۳، ح ۱۱۷۵ و، ح ۱۱۷۶ و ....</ref>. افزون بر این، در [[روایات]] متعددی آمده است که [[خروج]] کننده از [[مغرب]] و یا [[شام]]، [[سفیانی]] است<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۵، ح ۱۱۴۹ و، ص ۳۸۳، ح ۱۳۹۳ و روایاتی که میگوید: سفیانی از مغرب میآید (الغیبة، نعمانی، ص ۲۵۹، ح ۱۸).</ref>. او پس از [[شورش]] در [[شام]]، سپاهی به سوی [[مدینه]] گسیل میدارد و [[امام مهدی]]{{ع}} در نتیجه همین [[اقدام]] او، از [[مدینه]]، خارج و عازم [[مکه]] میشود<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۷، ح ۱۳۹۰ و، ص ۳۷۵، ح ۱۳۹۱ و ج ۸، ص ۳۷۵ (فصل چهارم/ گرد هم آمدن یکباره وبدون قرار قبلی یاران قائم در مکه).</ref>. [[امام مهدی]]{{ع}} آن گاه پس از [[بیعت]] گرفتن از [[سیصد و سیزده]] یار ویژهاش<ref>ر.ک: ج ۷، ص ۳۶۷، ح ۱۳۹۰ و، ص ۳۷۵، ح ۱۳۹۱.</ref> در درههای اطراف [[مکه]]، و در پی حوادثی مانند [[قتل نفس زکیه|کشته شدن نفس زکیه]] که در [[مکه]] روی میدهد، از مخفیگاه [[ذی طوی]] در پیرامون [[مکه]]، به سوی [[مسجد الحرام]] بیرون میآید و پس از خواندن [[نماز]] عشا، با صدایی رسا، آغاز [[قیام]] خود را اعلام میکند<ref>الملاحم والفتن، ص ۱۳۷، ح ۱۵۷. نیز، ر.ک: ص ۱۳۶، ح ۱۴۸۶.</ref>. [[امام]] آن گاه [[بیعت]] عمومی میگیرد و چون عدد سپاهیانش به ده هزار تن میرسد، حرکت خود را آغاز میکند<ref>کمال الدین، ص ۳۷۸، ح ۲.</ref>. [[امام]] سپاهی به سوی [[مدینه]] میفرستد<ref>برخی روایات بیان میدارند که امام خود به سوی مدینه میرود (ر.ک: کمال الدین، ص ۳۷۸، ح ۲).</ref> و آن جا را آرام و امن میکند و خود برای سرکوب [[سفیانی]] و استقرار [[حکومت]] جهانیاش، به سوی [[عراق]]، آوردگاه بزرگ [[قیام]] میرود»<ref>[[محمد محمدی ریشهری|محمدی ریشهری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۸، ص۱۹۶، ۲۰۱.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۲. نویسندگان کتاب «آفتاب مهر»؛}} | |||
[[پرونده:1402.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | [[پرونده:1402.jpg|100px|right|بندانگشتی|]] | ||
::::::نویسندگان کتاب ''«[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]»'' در اینباره گفتهاند: | ::::::نویسندگان کتاب ''«[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]»'' در اینباره گفتهاند: | ||
::::::«بنابر آنچه از روایات متعدد به دست میآید، محل شروع نهضت و قیام [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[مکه]] و [[مسجد الحرام]] است. در حدیثی از [[امام باقر]]{{ع}} نقل شده است: "به درستی که [[قائم]] میان گروهی به عدد اهل بدر <ref>"سربازان اسلام در جنگ بدر"</ref> ۳۱۳ نفر، از گردنه ذی طوی <ref>"کوهی کنار [[مکه]]"</ref> پایین میآید، تا آن که پشت خود را به حجرالاسود تکیه میدهد و پرچم پیروزی را که پرچمی مخصوص است به اهتزاز در میآورد.<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۷۰.</ref>. در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است: "هنگامی که خروج کرد به [[مسجد الحرام]] آمده و به خانه کعبه تکیه میزند، و ۳۱۳ نفر مرد نزد او حاضر میشوند. اول سخنی که بر زبانش جاری میشود، این آیه است: {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ}}<ref> برنهاده خداوند برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم؛ سوره هود، آیه: ۸۶.</ref> سپس میگوید: "منم بقیه الله در زمین و خلیفه او و حجت او بر شما"<ref>کمال الدین، ج۱، ب۳۲، ح۱۶.</ref> در این که [[مکه]] و [[مسجد الحرام]]، محل [[ظهور]] و قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} است، همه مسلمانان _ چه [[شیعه]] و چه [[اهل سنت]] _ اتفاق نظر دارند؛ زیرا روایات در این زمینه، بسیار است. البته این | ::::::«بنابر آنچه از [[روایات]] متعدد به دست میآید، محل شروع [[نهضت]] و [[قیام]] [[امام مهدی|امام زمان]]{{ع}} [[مکه]] و [[مسجد الحرام]] است. در حدیثی از [[امام باقر]]{{ع}} [[نقل]] شده است: "به درستی که [[قائم]] میان گروهی به عدد اهل [[بدر]] <ref>"سربازان اسلام در جنگ بدر"</ref> ۳۱۳ نفر، از گردنه [[ذی طوی]] <ref>"کوهی کنار [[مکه]]"</ref> پایین میآید، تا آن که پشت خود را به حجرالاسود تکیه میدهد و [[پرچم]] [[پیروزی]] را که پرچمی مخصوص است به اهتزاز در میآورد.<ref>بحارالانوار، ج ۵۲، ص۳۷۰.</ref>. در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است: "هنگامی که [[خروج]] کرد به [[مسجد الحرام]] آمده و به خانه [[کعبه]] تکیه میزند، و ۳۱۳ نفر مرد نزد او حاضر میشوند. اول سخنی که بر زبانش جاری میشود، این [[آیه]] است: {{متن قرآن|بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ}}<ref> برنهاده خداوند برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم؛ سوره هود، آیه: ۸۶.</ref> سپس میگوید: "منم [[بقیه الله]] در [[زمین]] و [[خلیفه]] او و [[حجت]] او بر شما"<ref>کمال الدین، ج۱، ب۳۲، ح۱۶.</ref> در این که [[مکه]] و [[مسجد الحرام]]، محل [[ظهور]] و [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} است، همه [[مسلمانان]] _ چه [[شیعه]] و چه [[اهل سنت]] _ [[اتفاق نظر]] دارند؛ زیرا [[روایات]] در این زمینه، بسیار است. البته این [[روایات]]، در قالبهای گوناگون صادر شده است؛ در برخی، سخن از [[بیعت]] با حضرت در کنار [[کعبه]] شده: "[[بیعت]] میشود با او بین رکن (حجرالاسود) و [[مقام]] ([[ابراهیم]])"<ref>{{عربی|" إِنَّهُ يُبَايَعُ بَيْنَ الرُّكْنِ وَ الْمَقَام"}}؛ کتاب الغیبه، شیخ طوسی، ص۴۵۴و۴۶۳.</ref> و در برخی، [[خطبه]] آن عزیز کنار [[کعبه]] بیان شده<ref>منتخب الاثر، فصل۶، ب۱، ح۲.</ref> و در برخی، از تجمع [[یاران]] در [[مکه]]<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۶۹.</ref> یاد شده است»<ref>[[آفتاب مهر ج۱ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۳۱-۲۳۲.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{جمع شدن| | {{جمع شدن|۳. نویسندگان کتاب «نگین آفرینش»؛}} | ||
[[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]] | [[پرونده:991395.jpg|بندانگشتی|100px|right|]] | ||
::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفتهاند: | ::::::نویسندگان کتاب ''«[[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]»'' در این باره گفتهاند: | ||
::::::«وقتی ظلم و | ::::::«وقتی [[ظلم]] و [[تباهی]]، چهره عالم را سیاه و ظلمانی کرده است و آنگاه که [[ستمگران]]، گستره [[زمین]] را جولانگاه بدیها و نامردیها ساختهاند و [[مظلومان]] [[جهان]]، دست [[یاری]] خواهی را به [[آسمان]] گشودهاند، ناگهان ندایی آسمانی، سیاهی شب را میدرد و در ماه [[خدا]] [[رمضان]]، [[ظهور]] [[موعود]] بزرگ را [[بشارت]] میدهد.<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۴، ح ۱۷، ص ۳۶۵.</ref> قلبها به تپش میافتد و چشمها خیره میگردد. شب پرستان، مضطرب و هراسان از [[طلوع صبح]] [[ایمان]]، در پی راه چارهای هستند و [[منتظران]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} از هر کسی سراغ کوی یار میگیرند و برای [[دیدار]] او و حضور در زمره [[یاوران]] او سر از پا نمیشناسند. در آن زمان، [[سفیانی]] که بر منطقه وسیعی مانند [[سوریه]]، [[اردن]] و [[فلسطین]] [[سلطه]] دارد، سپاهی را تجهیز میکند، تا با [[امام]] مقابله کند. [[لشکر]] [[سفیانی]] که در مسیر مکّه به تعققب [[امام]] پرداخته است، در محلی به نام [[بیدا]] به کام [[زمین]] میرود و نابود میشود.<ref>بحار الانوار، ج ۵۳، ح ۱، ص ۱۰.</ref> پس از [[شهادت]] [[نفس زکیه]] به فاصله کوتاهی، [[امام مهدی]]{{ع}} در سیمای مردی [[جوان]] در [[مسجد الحرام]] [[ظهور]] میکند؛ در حالی که پیراهن مبارک [[پیامبر]]{{صل}} را بر تن دارد و [[پرچم]] آن حضرت را به دست گرفته است. او به [[دیوار کعبه]] تکیه میزند و در بین [[رکن و مقام]]،<ref>مراد مقام [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} نزدیک خانه کعبه و مقصود از "رکن"، رکن حجر الاسود است.</ref> سرود [[ظهور]] را زمزمه میکند و پس از [[حمد]] و ثنای الهی و [[درود]] و [[سلام]] بر [[پیامبر]] و [[خاندان]] او میفرماید: ای [[مردم]]! ما از خدای توانا [[یاری]] میطلبیم و نیز هر کس از جهانیان را که به ندای ما پاسخ دهد، به یاوری میخوانیم. آنگاه خود و خاندانش را معرفی میکند و ندا میدهد: {{عربی|" فَاللَّهَ اللَّهَ فِينَا لَا تَخْذُلُونَا وَ انْصُرُونَا يَنْصُرْكُمُ اللَّهُ تَعَالَى"}} <ref>درباره رعایت حقوق ما، خدا را در نظر بگیرید. ما را [در میدان عدالتگستری و ستم ستیزی] تنها نگذارید و یاریمان کنید تا خدا شما را یاری کند.</ref> پس از پایان گرفتن سخنان [[امام]]، آسمانیان بر زمینیان سبقت میگیرند و گروه گروه فرود میآیند و با [[امام]] [[بیعت]] میکنند؛ در حالی که پیشاپیش آنها [[فرشته]] [[وحی]]، [[جبرئیل]]{{ع}} است. آن گاه ۳۱۳ [[انسان]] وارسته که از نقاط مختلف عالم به سرزمین [[وحی]] آمدهاند همچون ستارگانی بر گرد [[خورشید]] تابناک [[امامت]] حلقه زده، [[پیمان]] [[وفاداری]] میبندند. این جریان سبز، جاری است تا آنکه ده هزار سرباز [[جان]] بر [[کف]] در اردوگاه [[امام]]{{ع}} حضور مییابند و با آن [[فرزند]] [[پیامبر]]{{صل}} [[بیعت]] میکنند.<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۴، ح ۶۷، ص ۳۹۴.</ref> [[امام]]{{ع}} با خیل [[یاوران]]، [[پرچم قیام]] را برافراشته و به سرعت بر [[مکه]] و اطراف آن مسلط میشوند و سرزمین [[پیامبر]] را از وجود نااهلان، [[پاک]] میکنند. آن گاه راهی [[مدینه]] میشود تا سایه [[عدالت]] و [[مهر]] را بر آن بگستراند و سرکشان شهر را بر جای خود بنشاند. سپس عازم [[عراق]] گشته و شهر [[کوفه]] را به عنوان مرکز [[حکومت جهانی]] برمیگزیند و از آنجا به [[مدیریت]] [[قیام]] میپردازد. آن حضرت برای [[دعوت]] جهانیان به [[اسلام]] و زندگی در پرتو [[قوانین]] [[قرآن]] و در هم کوبیدن بساط [[ظلم و ستم]]، [[یاران]] و [[سپاهیان]] [[نور]] را به نقاط مختلف عالم گسیل میدارد. [[امام]]{{ع}} یک به یک سنگرهای کلیدی [[جهان]] را [[فتح]] میکند؛ زیرا علاوه بر یارانِ [[وفادار]] و [[مؤمن]]، از امداد [[فرشتگان الهی]] نیز برخوردار است و مانند [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} از [[لشکر]] [[رعب]] و [[وحشت]] مدد میگیرد؛ یعنی [[خداوند]] توانا چنان ترسی از او و یارانش در دلهای [[دشمنان]] میافکند که هیچ قدرتی را توان رویارویی با آن حضرت نیست. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: "[[قائم]] از ما به وسیله رُعب [[وحشت]] در [[دل]] [[دشمنان]] [[یاری]] میشود".<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۳۲، ح ۱۶، ص ۶۰۳.</ref> گفتنی است یکی از نقاط [[جهان]] که به وسیله [[سپاه]] [[امام]] [[فتح]] میشود، [[بیت المقدس]] است.<ref>معجم احادیث الامام المهدی، ج ۴، ح ۶۶۱، ص ۱۷۵.</ref> و پس از آن، واقعه بسیار مبارکی اتفاق میافتد که در جریان [[قیام]] و [[انقلاب]] [[امام مهدی]]{{ع}} [[سرنوشت]] ساز است و جبهه آن حضرت را تقویت میکند و آن، فرد آمدن [[حضرت عیسی]]{{ع}} از [[آسمان]] است. [[حضرت مسیح]]{{ع}} که به فرموده [[قرآن]] زنده است و در آسمانها به سر میبرد به [[زمین]] میآید و پشت سر [[امام مهدی]]{{ع}} به [[نماز]] میایستد. بدین وسیله [[فضیلت]] و [[برتری]] پیشوای دوازدهم [[شیعیان]] را بر خود و [[پیروی]] خود را از [[امام مهدی]]{{ع}} به همگان اعلام میکند. [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمود: "[[سوگند]] به آن کس که مرا به [[حق]] برانگیخت در حالی که [[بشارت دهنده]] مردمان باشم! اگر از [[عمر]] [[دنیا]] نمانده باشد مگر یک روز، [[خداوند]] آن روز را چنان طولانی میکند تا فرزندم [[مهدی]]{{ع}} در آن [[قیام]] کند. پس از آن، [[عیسی بن مریم]] فرود میآید و پشت سر [[مهدی]] [[نماز]] میخواند.<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۷۱.</ref> به دنبال این [[اقدام]] [[حضرت عیسی]]{{ع}} بسیاری از [[مسیحیان]] که جمعیت فراوانی از [[جهان]] را تشکیل میدهند به [[پیشوایان]] [[شیعیان]]، [[ایمان]] میآورند. گویی [[خدا]] [[حضرت عیسی|عیسی]]{{ع}} را برای چنان روزی حفظ کرده است، تا چراغ هدایتی برای [[حق]] طلبان باشد. البتّه [[ظهور]] [[معجزات]] به دستِ [[هدایتگر]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} و طرح مباحث فکری برای [[راهنمایی]] [[بشریت]] از برنامههای [[انقلاب]] بزرگ [[مهدوی]] است که راه را برای [[هدایت مردم]] باز میکند. در همین راستا [[امام]]{{ع}} [[الواح]] [[تورات]] [[تحریف]] نشده –کتاب [[مقدس]] یهود- را که در نقاط خاصی از [[دنیا]] [[دفن]] شده است، خارج میکند.<ref>غیبت نعمانی، باب ۱۳، ح ۲۶، ص ۳۳۵.</ref> [[یهودیان]] که نشانههای [[امامت]] او را در [[الواح]] میبینند، به آن حضرت [[ایمان]] میآورند و [[پیروان ادیان]] دیگر نیز با مشاهده این تحول بزرگ و نیز شنیدن [[پیام]] [[حق]] [[امام]] و دیدن [[معجزات]] از آن حضرت، گروه گروه به آن حضرت میپیوندند. این گونه است که وعده حتمی [[پروردگار]] محقّق میشود و [[اسلام]] عزیز همه عالم را میگیرد همان گونه که [[قرآن کریم]] [[بشارت]] داده است: {{متن قرآن|هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ}}<ref> او خدایی است که پیامبرش را با [دلائل] هدایت و دین حق فرستاد تا [سرانجام] آن را بر همه دینها غالب گرداند؛ اگر چه مشرکان را خوش نیاید؛ سوره توبه: ۳۳.</ref> با توجه به تصویری که ترسیم شد، تنها قلدران و [[ظالمان]] میمانند که حاضر به [[تسلیم]] شدن در برابر [[حق]] و [[حقیقت]] نیستند. این عدّه در مقابل جریان غالب و [[اکثریت]] [[مؤمنان]] تاب [[مقاومت]] ندارند و با [[شمشیر]] [[عدالت]] [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} به [[کیفر]] اعمال ننگین خود خواهند رسید و [[زمین]] و اهل آن برای همیشه از شرّ و [[فساد]] آنها ایمن خواهد شد»<ref>[[محمد امین بالادستان|بالادستان، محمد امین]]؛ [[محمد مهدی حائریپور|حائریپور، محمد مهدی]]؛ [[مهدی یوسفیان|یوسفیان، مهدی]]، [[نگین آفرینش ج۱ (کتاب)|نگین آفرینش]]، ج۱، ص ۱۸۲ - ۱۸۵.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
خط ۵۶: | خط ۶۵: | ||
[[رده:پرسشهای مهدویت]] | [[رده:پرسشهای مهدویت]] | ||
[[رده:پرسشهای مهدویت]] | [[رده:پرسشهای مهدویت]] | ||
[[رده:( | [[رده:(اث): پرسشهایی با ۴ پاسخ]] | ||
[[رده:( | [[رده:(اث): پرسشهای مهدویت با ۴ پاسخ]] | ||
[[رده: اتمام لینک داخلی]] |