پرش به محتوا

منظور از مهدویت نوعی و شخصی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ref>موعودشناسی و پاسخ به شبهات، ص' به 'ref>رضوانی، علی اصغر، [[موعودشناسی و...)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۶: خط ۱۶:


== پاسخ نخست==
== پاسخ نخست==
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«لفظ [[مهدی]] مفهوم عامی دارد و به کار بردن آن به هر فردی که [[خدا]] او را [[هدایت]] کرده باشد، جایز است. با این مفهوم، همه [[پیامبران]] و [[اوصیا]]{{عم}} [[مهدی]] هستند. حتی به کار بردن این واژه درباره افراد دیگری که در [[مکتب]] آن بزرگواران [[تربیت]] و [[هدایت]] یافته‏‌اند، جایز است. با این حال، روشن است مقصود از [[مهدی]] که بر زبان مبارک [[پیامبر خاتم|حضرت رسول]]{{صل}} جاری شده، یک عنوان خاص و [[لقب]] شخصی معین و عزیز است. [[پیامبر]]{{صل}} به [[ظهور]] او [[بشارت]] داده و [[مسلمانان]] را فراخوانده است که در ردیف [[منتظران]] [[ظهور]] او باشند.
::::::بر اساس [[اخبار]] معتبر، [[مهدی]] [[لقب]] [[موعود]] [[آخر الزمان]] است که حتی تبار و اوصاف او در [[احادیث]] معتبر مورد اشاره قرار گرفته است. این ویژگی‌‏ها بر هیچ کس، جز [[امام مهدی|امام دوازدهم]] [[فرزند]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} قابل تطبیق نیست.
::::::[[لقب مهدی]] به این معنا "مورد [[هدایت]] [[خدا]] و [[احیاگر]] [[اسلام]] و پرکننده [[جهان]] از عدل‏ وداد و ..." نخستین بار در باره آن حضرت به کار رفت و این، در عصر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} انجام گرفت و [[مهدی]] به عنوان رهایی‌‏بخش، معرفی شد.
::::::[[مهدی]] به مفهوم نوعی، فردی نامعین است که در زمانی مناسب، زاده خواهد شد و [[جهان]] را پر از [[عدل]] ‏وداد خواهد کرد. این، از هیچ‏یک از [[روایات]] [[نقل]] شده از [[پیامبر]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} قابل استفاده نیست.
::::::از نظر منطق و [[برهان]]، "نوعی بودن [[مهدی]]" [[باطل]] و نادرست است؛ چرا که نقض غرض می‌‏شود. مقصود از [[قیام]] او، پرکردن [[جهان]] از عدل‏ وداد است؛ ولی نوعی بودن [[مهدی]]، [[جهان]] را از [[ظلم و ستم]] پر خواهد کرد. در این صورت، هر قدرتمند [[دروغگویی]]، می‏‌تواند ادعا کند [[مهدی]] است و به نام [[عدالت]] ‏گستری، به چپاول [[جهان]] بپردازد. در این صورت وعده‏‌های [[قرآن]] و [[پیامبران]]، [[باطل]] و [[دروغ]] بوده یا [[وجود مهدی]] [[پس از ظهور]]، قابل [[انکار]] و [[تردید]] خواهد بود؛ چون دلیلی برای آن‏که او [[مهدی موعود]] است، وجود ندارد. در [[تاریخ اسلام]]، دیده شده است [[مدعیان مهدویت]]، بسیار آمدند و رفتند؛ اما چه خون‏ها که نریختند؛ چه ظلم‏ها و ستم‏ها که نکردند؛ پس بایستی، [[مهدی]]، شخص معینی باشد که شناختش برای [[مردم]] آسان باشد و اشتباهی در تشخیص او رخ ندهد.
::::::نیز [[مهدی]] نوعی، با آموزه‌‏های [[اسلام]] منافات دارد؛ چون [[روایات]] متواتری وارد شده که آن [[منجی موعود]]، شخصی معین و زنده است. از طرفی این امر، مستلزم آن است که سال‏ها [[زمین]]، خالی از [[حجّت]] باشد و این هم بر خلاف اصول و مبانی [[اسلام]] است. با این حال، [[مدعیان مهدویت]]، همگی از میان [[مسلمانان]] برخاسته‌‏اند؛ کسانی که از اصول و مبانی [[اسلام]] خبر نداشته‏‌اند یا [[حقیقت]] را به [[مسلمانان]] نگفته بودند<ref>ر.ک: سید رضا صدر، راه مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۶۳ و ۶۴( با تصرف)</ref>.
::::::یکی از [[دانشمندان]] [[شیعه]] در این باره نوشته است: "موضوع [[مهدی]]، نه [[اندیشه]] چشم به راه نشستن کسی است که باید زاده شود و نه یک [[پیشگویی]] است که باید در [[انتظار]] مصداقش ماند؛ بلکه واقعیتی استوار و فردی مشخص است که خود نیز، در [[انتظار]] رسیدن هنگام فعالیتش به سر می‏‌برد. در میان ما- با گوشت و [[خون]] خویش- زندگی می‏‌کند؛ ما را می‏بیند و ما نیز او را می‌‏بینیم "اما نمی‌‏شناسیم‏". در فضای دردها، رنج‏ها و آرزوهای ما است و در [[اندوه]] و شادی ما شریک است ... در [[احادیث]] نیز، پیوسته به [[انتظار فرج]] و درخواست [[ظهور مهدی]]، سفارش شده است، تا [[مؤمنان]] همواره چشم به راه او باشند.
::::::این [[تشویق]]، تحقّق همان همبستگی روحی و وابستگی وجدانی [[منتظران]] [[ظهور]] و رهبرشان است. این همبستگی و پیوند پدید نمی‏‌آید، مگر این‏که [[مهدی]] را هم‏اکنون انسانی تجسم یافته بشماریم. تجسّم یافتن [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} تحرک تازه‏‌ای به "[[فکر]] [[انتظار]] [[منجی]]" می‌‏بخشد و آن را از [[توانایی]] و آفرینندگی بیشتری برخوردار می‏‌کند.
::::::گذشته از آن، در انسانی که به طرد ستم‏ها پرداخته و [[رهبر]] [[منتظر]] خود را نیز هم درد، هم [[رنج]]، همسان و وابسته به خویش احساس می‏‌کند و نوعی [[مقاومت]] و [[شکیبایی]] برابر دردهایی که در اثر محرومیت به او رسیده است، ایجاد می‌‏شود<ref>  سید محمد باقر صدر، جست‏وجو و گفت‏وگو پیرامون حضرت مهدی عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف، ص ۶- ۸.</ref>.
::::::یکی از [[دانشمندان]] معاصر نیز بحث "[[مهدی]] نوعی" را بر اساس دیدگاه صوفیه چنین شرح کرده است: "صوفیه [[اعتقاد]] به [[ولایت]] [[عامه]] و [[مهدویت نوعیه]] دارند و [[اولیا]] را منحصر به [[دوازده]] [[امام]] نمی‌‏دانند. امروز هم بیشتر [[عقیده]] دارند که پیر آن‏ها در زمان خود، ولی است و هر قطبی، [[منصب ولایت]] دارد. کسانی امثال با [[یزید بسطامی]]، [[منصور حلاج]]، [[محی الدین عربی]]، [[احمد غزالی]] و [[جنید بغدادی]] را "ولی" می‌‏دانند. عجب است که صوفیان [[شیعه]] با این [[عقیده]] که مخالف اساس معتقدات [[شیعه]] است، باز دم از [[تشیع]] و لاف [[محبت]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} می‏زنند و سایر [[شیعیان]] و [[علمای ربانی]] را اهل ظاهر و قشری و خود را با [[انکار]] ضمنی ولی اللّه المطلق و [[مهدی موعود]] [[جهان]] که بعد از [[امام عسکری]]{{ع}} جز او ولی و [[قطب]] و امامی نیست، اهل معنی و اهل لب و "[[اهل حق]]" می‌‏دانند.
::::::بنابراین [[شیعه]] با ردّ این انگاره، فقط به [[مهدی]] شخصی [[معتقد]] است<ref>  محمد باقر مجلسی، مهدی موعود ( ترجمه جلد سیزدهم بحار الانوار)، ترجمه علی دوانی، ص ۳۴۰، پاورقی</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص: ۴۳۴ - ۴۳۷.</ref>.
==پاسخ‌های دیگر==
{{یادآوری پاسخ}}
{{جمع شدن|۱. [[مجتبی تونه‌ای|آقای تونه‌ای]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}}
[[پرونده:15207.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]]
[[پرونده:15207.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]]
::::::آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::«گاهی در تعبیرات از [[مهدویت]] شخصی و نوعی استفاده می‌شود، مثلاً گفته می‌شود: [[اهل سنت]] [[مهدویت]] نوعی را قبول دارند و [[شیعه]] امامی [[مهدویت]] شخصی را، مقصود از این دو چیست؟ [[شیعه]] قائل به [[مهدویت]] شخصی است؛ یعنی معتقد است به اینکه [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}} شخصی است معیّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آینده ظهور خواهد کرد، و او کسی جز فرزند [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} نیست. ولی [[اهل سنت]] معتقد به [[مهدویت]] نوعی است؛ یعنی معتقد است که در [[آخر الزمان]] شخصی از ذریه [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} به نام مهدی متولد شده، و ظهور خواهد کرد. و اوست کسی که زمین را پر از عدل و داد خواهد نمود همان گونه که پر از ظلم و جور شده باشد، گرچه وجود خارجی ندارد.
::::::«گاهی در تعبیرات از [[مهدویت]] شخصی و نوعی استفاده می‌شود، مثلاً گفته می‌شود: [[اهل سنت]] [[مهدویت]] نوعی را قبول دارند و [[شیعه]] امامی [[مهدویت]] شخصی را، مقصود از این دو چیست؟ [[شیعه]] قائل به [[مهدویت]] شخصی است؛ یعنی [[معتقد]] است به اینکه [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}} شخصی است معیّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آینده [[ظهور]] خواهد کرد، و او کسی جز [[فرزند]] [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} نیست. ولی [[اهل سنت]] [[معتقد]] به [[مهدویت]] نوعی است؛ یعنی [[معتقد]] است که در [[آخر الزمان]] شخصی از ذریه [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} به نام [[مهدی]] متولد شده، و [[ظهور]] خواهد کرد. و اوست کسی که [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] خواهد نمود همان گونه که پر از [[ظلم]] و [[جور]] شده باشد، گرچه وجود خارجی ندارد.
::::::تعبیر مهدی نوعی و شخصی کاربرد دیگری نیز دارد که نزد عرفا متداول است. برخی از عرفای [[اهل سنت]] همچون مولوی معتقدند به اینکه در هر زمانی باید یک مهدی موجود باشد خواه از نسل [[امام علی|علی]] و خواه از نسل [[عمر]]. مقصود آنان از مهدی، همان قطب عالم امکان است، ولی [[شیعه]] قائل است که در هر زمان باید [[امام]] [[معصوم]] موجود باشد، زیرا بدون آن زمین مضطرب خواهد شد»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۸۰.</ref>.
::::::تعبیر [[مهدی]] نوعی و شخصی کاربرد دیگری نیز دارد که نزد عرفا متداول است. برخی از عرفای [[اهل سنت]] همچون [[مولوی]] معتقدند به اینکه در هر زمانی باید یک [[مهدی]] موجود باشد خواه از نسل [[امام علی|علی]] و خواه از نسل [[عمر]]. مقصود آنان از [[مهدی]]، همان [[قطب]] عالم امکان است، ولی [[شیعه]] قائل است که در هر زمان باید [[امام]] [[معصوم]] موجود باشد، زیرا بدون آن [[زمین]] مضطرب خواهد شد»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۸۰.</ref>.
 
{{پایان جمع شدن}}
==پاسخ‌های دیگر==
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛}}
{{یادآوری پاسخ}}
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛}}
[[پرونده:783993038.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[قنبر علی صمدی]]]]
[[پرونده:783993038.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[قنبر علی صمدی]]]]
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است:
:::::*«اگر چه اعتقاد به [[مهدویت]]، یک اندیشه عام اسلامی و فرامذهبی است، اما باید توجه داشت که در حوزه درون دینی و میان تقریر‌های گوناگون پیروان نحله‌ها و مذاهب اسلامی، تنها شیعه، تفسیر جامعی از ایده [[مهدویت]] ارائه کرده است. در حالی که اکثریت [[اهل سنت]] به "مهدی نوعی" غیرموجود که بعداً متولد خواهد شد معتقد می‌باشند، [[شیعه]] به "مهدویت شخصی" یعنی امامی حی و حاضر با خصوصیات مشخص شناسنامه‌ای اعتقاد دارند و این، یکی از ویژگی‌های مهم دیدگاه [[شیعه]] [[امامیه]ه نسبت به سایر فرق اسلامی است که سبب بالندگی آن شده است. از نظر [[شیعه]]، [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}} که آیات [[قرآن]] و احادیث متواتر، [[ظهور]] او را بشارت داده است، فردی شناخته شده و معین است و هم اکنون نیز در میان ما حضور بالفعل اما غائبانه دارد. نام مبارکش، هم نام جدش [[پیامبر خاتم|رسول الله]]{{صل}} است و پدرش [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} مادربزرگوارش حضرت "نرگس {{س}}" و در پانزدهم شعبان سال ۲۵۵ هجری قمری در شهر [[سامرا]] متولد شده است<ref>خصوصیات فردی و نسبی حضرت مهدی {{ع}} در منابع معتبر روایی شیعی، نظیر الکافی، الغیبة، نعمانی و طوسی، کمال الدین و... ذکر شده است.</ref>. از دوران کودکی تا سال ۳۲۹ هجری قمری بنا به مصالحی دوره [[غیبت صغری]] را سپری نموده و از آن زمان تاکنون در دوره [[غیبت کبری]] به سر می‌برد و از آن روز تاکنون، عموم انسان‌ها، خصوصاً جهان تشیع در انتظار به پایان رسیدن این ارتباط نامحسوس و صدور فرمان [[ظهور]] آن حضرت از سوی خداوند بسر می‌برند تا او بیاید و جهان پر از ظلم و جور را اصلاح و قسط و عدل را حاکم سازد. این دیدگاه شیعی، بر قطعی بودن ولادت [[امام مهدی]] {{ع}} برپایه مدارک تاریخی و دلایل قطعی استوار است. وجود دلایل و مدارک متقن تاریخی و روایی که بر مشخصات نسبی و شخصی [[امام مهدی]] {{ع}} و تاریخ و محل ولادت ایشان تصریح دارند و در منابع معتبر [[شیعه]] و [[اهل سنت]] وارد شده‌اند، موجب شده است که بسیاری از چهره‌های علمی [[اهل سنت]] نیز با شیعیان هم عقیده شوند و نسبت به این موضوع اذعان و اعتراف نمایند و بلکه کتاب‌های ارزشمند و مستقلی را نیز در این مورد به نگارش در آورند<ref>ر.ک: خورشید مغرب، ص ۱۸.</ref>. نگاه واقع گرایانه اندیشه شیعی به موضوع [[مهدویت]] و تفاوت آن با قرائت خنثی و غیر کاربردی نوع علمای [[اهل سنت]] که عنوان "[[مهدی]]" را صرفاً یک نام برای فردی از دودمان [[پیامبر]]{{صل}} می‌دانند که در آینده نامعلوم، از پدر و مادری ناشناخته و در زمان و مکانی نامشخص متولد خواهد شد سبب پویایی تفکر شیعی و ژرف نگری آن در تفسیر آموزه‌های کلیدی قرآن نظیر مسأله [[مهدویت]] شده است. ظرفیت‌های ذاتی تفکر شیعی و پیوند آن با [[مهدویت]] اسلامی سبب شده است که خاستگاه اصلی فرجام‌شناسی اسلامی، تنها در اندیشه شیعی تبلور یابد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص: ۴۲ - ۴۴.</ref>.
:::::*«اگر چه [[اعتقاد]] به [[مهدویت]]، یک [[اندیشه]] عام اسلامی و فرامذهبی است، اما باید توجه داشت که در حوزه درون دینی و میان تقریر‌های گوناگون [[پیروان]] نحله‌ها و [[مذاهب اسلامی]]، تنها [[شیعه]]، [[تفسیر]] جامعی از ایده [[مهدویت]] ارائه کرده است. در حالی که [[اکثریت]] [[اهل سنت]] به "[[مهدی]] نوعی" غیرموجود که بعداً متولد خواهد شد [[معتقد]] می‌باشند، [[شیعه]] به "[[مهدویت]] شخصی" یعنی امامی حی و حاضر با خصوصیات مشخص شناسنامه‌ای [[اعتقاد]] دارند و این، یکی از ویژگی‌های مهم دیدگاه [[شیعه]] [[امامیه]ه نسبت به سایر فرق اسلامی است که سبب بالندگی آن شده است. از نظر [[شیعه]]، [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}} که [[آیات]] [[قرآن]] و [[احادیث]] [[متواتر]]، [[ظهور]] او را [[بشارت]] داده است، فردی شناخته شده و معین است و هم اکنون نیز در میان ما حضور بالفعل اما غائبانه دارد. نام مبارکش، هم نام جدش [[پیامبر خاتم|رسول الله]]{{صل}} است و پدرش [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} مادربزرگوارش حضرت "[[نرگس]] {{س}}" و در پانزدهم [[شعبان]] سال ۲۵۵ هجری قمری در شهر [[سامرا]] متولد شده است<ref>خصوصیات فردی و نسبی حضرت مهدی {{ع}} در منابع معتبر روایی شیعی، نظیر الکافی، الغیبة، نعمانی و طوسی، کمال الدین و... ذکر شده است.</ref>. از دوران کودکی تا سال ۳۲۹ هجری قمری بنا به مصالحی دوره [[غیبت صغری]] را سپری نموده و از آن زمان تاکنون در دوره [[غیبت کبری]] به سر می‌برد و از آن روز تاکنون، عموم [[انسان‌ها]]، خصوصاً [[جهان تشیع]] در [[انتظار]] به پایان رسیدن این ارتباط نامحسوس و صدور [[فرمان]] [[ظهور]] آن حضرت از سوی [[خداوند]] بسر می‌برند تا او بیاید و [[جهان]] پر از [[ظلم]] و [[جور]] را [[اصلاح]] و [[قسط]] و [[عدل]] را [[حاکم]] سازد. این دیدگاه [[شیعی]]، بر قطعی بودن ولادت [[امام مهدی]] {{ع}} برپایه مدارک تاریخی و [[دلایل]] قطعی استوار است. وجود [[دلایل]] و مدارک متقن تاریخی و روایی که بر مشخصات نسبی و شخصی [[امام مهدی]] {{ع}} و [[تاریخ]] و محل ولادت ایشان تصریح دارند و در منابع معتبر [[شیعه]] و [[اهل سنت]] وارد شده‌اند، موجب شده است که بسیاری از چهره‌های علمی [[اهل سنت]] نیز با [[شیعیان]] هم [[عقیده]] شوند و نسبت به این موضوع اذعان و اعتراف نمایند و بلکه کتاب‌های ارزشمند و مستقلی را نیز در این مورد به نگارش در آورند<ref>ر.ک: خورشید مغرب، ص ۱۸.</ref>. نگاه واقع گرایانه [[اندیشه شیعی]] به موضوع [[مهدویت]] و تفاوت آن با قرائت خنثی و غیر کاربردی نوع علمای [[اهل سنت]] که عنوان "[[مهدی]]" را صرفاً یک نام برای فردی از دودمان [[پیامبر]]{{صل}} می‌دانند که در آینده نامعلوم، از پدر و مادری ناشناخته و در زمان و مکانی نامشخص متولد خواهد شد سبب [[پویایی]] [[تفکر شیعی]] و ژرف نگری آن در [[تفسیر]] آموزه‌های کلیدی [[قرآن]] نظیر مسأله [[مهدویت]] شده است. ظرفیت‌های ذاتی [[تفکر شیعی]] و پیوند آن با [[مهدویت]] اسلامی سبب شده است که خاستگاه اصلی فرجام‌شناسی اسلامی، تنها در [[اندیشه شیعی]] تبلور یابد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص: ۴۲ - ۴۴.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}


خط ۵۰: خط ۶۴:
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌هایی با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:(اا): پرسش‌های مهدویت با ۱ پاسخ]]
[[رده:اتمام لینک داخلی]]
۷۲٬۲۶۷

ویرایش