آیا بردن نام امام مهدی حرام است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
آیا بردن نام امام مهدی حرام است؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۱۴
، ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹بدون خلاصۀ ویرایش
جز (حذف پیوند از عنوان منبع‌شناسی جامع مهدویت توسط ربات) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{جعبه اطلاعات پرسش | {{جعبه اطلاعات پرسش | ||
| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | | موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]] | ||
| موضوع فرعی = آیا بردن نام امام مهدی حرام است؟ | | موضوع فرعی = آیا بردن [[نام امام مهدی]] [[حرام]] است؟ | ||
| تصویر = 7626626268.jpg | | تصویر = 7626626268.jpg | ||
| اندازه تصویر = 200px | | اندازه تصویر = 200px | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| مدخل اصلی = [[مهدویت]] | | مدخل اصلی = [[مهدویت]] | ||
| موضوعات وابسته = | | موضوعات وابسته = | ||
| پاسخ‌دهنده = | | پاسخ‌دهنده = | ||
| پاسخ‌دهندگان = | | پاسخ‌دهندگان = ۲ پاسخ | ||
}} | }} | ||
'''آیا بردن نام امام مهدی حرام است؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | '''آیا بردن [[نام امام مهدی]] [[حرام]] است؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود. | ||
==عبارت‌های دیگری از این پرسش== | ==عبارت‌های دیگری از این پرسش== | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== پاسخ نخست== | == پاسخ نخست== | ||
[[پرونده:11130.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد جواد مروجی طبسی]]]] | [[پرونده:11130.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[محمد جواد مروجی طبسی]]]] | ||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[محمد جواد مروجی طبسی]]'''، در کتاب ''«[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[محمد جواد مروجی طبسی]]'''، در کتاب ''«[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«[[علامه مجلسی]] سیزده روایت را از نُه [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} ذکر کرده است که در آنها [[معصومین]] فرموده‌اند: "نام [[امام زمان]] {{ع}} برده نشود". | ::::::«[[علامه مجلسی]] سیزده [[روایت]] را از نُه [[امام]] [[معصوم]] {{عم}} ذکر کرده است که در آنها [[معصومین]] فرموده‌اند: "نام [[امام زمان]] {{ع}} برده نشود". | ||
::::::[[امیر مؤمنان]] {{ع}} در پاسخ [[عمر بن خطاب]] که پرسیده بود: نام [[امام زمان]] {{ع}} چیست؟ فرمود: "نام او را نمی‌توانم ببرم، چون [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} از من پیمان گرفته، و این نام در نزد [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} به ودیعت گذاشته شده است"<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۳.</ref>. | ::::::[[امیر مؤمنان]] {{ع}} در پاسخ [[عمر بن خطاب]] که پرسیده بود: نام [[امام زمان]] {{ع}} چیست؟ فرمود: "نام او را نمی‌توانم ببرم، چون [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} از من [[پیمان]] گرفته، و این نام در نزد [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} به ودیعت گذاشته شده است"<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۳.</ref>. | ||
::::::[[امام باقر]] {{ع}} به [[ابوخالد کابلی]] فرمود: "از من سؤالی کردی که تاکنون اگر به کسی گفته بودم، به تو نیز پاسخ می‌دادم"<ref>همان، ص ۳۱.</ref>. | ::::::[[امام باقر]] {{ع}} به [[ابوخالد کابلی]] فرمود: "از من سؤالی کردی که تاکنون اگر به کسی گفته بودم، به تو نیز پاسخ می‌دادم"<ref>همان، ص ۳۱.</ref>. | ||
::::::[[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "بر شما جایز نیست که نامش را ببرید"<ref>همان، ص ۳۱.</ref>. | ::::::[[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "بر شما جایز نیست که نامش را ببرید"<ref>همان، ص ۳۱.</ref>. | ||
::::::[[امام کاظم]] {{ع}} فرمود: "جایز نیست نامش را ببرید، تا خداوند او را ظاهر گرداند"<ref>همان.</ref>. | ::::::[[امام کاظم]] {{ع}} فرمود: "جایز نیست نامش را ببرید، تا [[خداوند]] او را ظاهر گرداند"<ref>همان.</ref>. | ||
::::::[[امام زمان]] {{ع}} نیز فرمود: "از رحمت خدا دور باد، کسی که نام مرا در اجتماع مردم ببرد!"<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۳.</ref>. | ::::::[[امام زمان]] {{ع}} نیز فرمود: "از [[رحمت خدا]] دور باد، کسی که نام مرا در اجتماع [[مردم]] ببرد!"<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۳۳.</ref>. | ||
::::::با در نظر گرفتن روایات یاد شده، باید دید نظر [[اهل بیت]] و هدف آنها درباره نبردن نام [[امام زمان]] {{ع}} چیست. آیا سخنان [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} اختصاص به زمان خاص و شرایط خاصی دارد؟ | ::::::با در نظر گرفتن [[روایات]] یاد شده، باید دید نظر [[اهل بیت]] و [[هدف]] آنها درباره نبردن نام [[امام زمان]] {{ع}} چیست. آیا سخنان [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} اختصاص به زمان خاص و شرایط خاصی دارد؟ | ||
::::::بزرگان همانند [[شیخ صدوق]] <ref>همان، ص ۳۲.</ref> و [[علامه مجلسی]] به استناد همین | ::::::بزرگان همانند [[شیخ صدوق]] <ref>همان، ص ۳۲.</ref> و [[علامه مجلسی]] به استناد همین [[روایات]]، از بردن نام صریح [[امام زمان]] {{ع}} [[نهی]] کرده‌اند. | ||
::::::[[علامه مجلسی]] در شرح روایت [[امام کاظم]] {{ع}} فرموده است: "این تحدید (تا خداوند او را ظاهر گرداند) به روشنی دلالت می‌کند که هرگز این نهی مربوط به دوران [[غیبت صغری]] نمی‌شود که برخی به آن استناد جسته‌اند"<ref>همان.</ref>. | ::::::[[علامه مجلسی]] در شرح [[روایت]] [[امام کاظم]] {{ع}} فرموده است: "این تحدید (تا [[خداوند]] او را ظاهر گرداند) به روشنی دلالت می‌کند که هرگز این [[نهی]] مربوط به دوران [[غیبت صغری]] نمی‌شود که برخی به آن استناد جسته‌اند"<ref>همان.</ref>. | ||
::::::در برخی از روایات که به روایات [[ائمه اثنی عشر]] {{عم}} معروف هستند، به ویژه روایتی که [[جابر بن عبدالله انصاری]] از [[فاطمه زهرا]] {{س}} نقل می‌کند (معروف به حدیث لوح)<ref>کمال الدین، ج ۱، ص ۴۲۳.</ref> نامهای دوازده [[امام]] برده شده است، که از جمله آنها نام صریح [[امام زمان]] {{ع}} است. | ::::::در برخی از [[روایات]] که به [[روایات]] [[ائمه اثنی عشر]] {{عم}} معروف هستند، به ویژه روایتی که [[جابر بن عبدالله انصاری]] از [[فاطمه زهرا]] {{س}} [[نقل]] می‌کند (معروف به [[حدیث لوح]])<ref>کمال الدین، ج ۱، ص ۴۲۳.</ref> نامهای [[دوازده]] [[امام]] برده شده است، که از جمله آنها نام صریح [[امام زمان]] {{ع}} است. | ||
::::::همچنین [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} پس از بردن نامهای یازده | ::::::همچنین [[پیامبر خاتم|رسول خدا]] {{صل}} پس از بردن نامهای یازده [[امام]]، به [[سلمان فارسی]] می‌فرماید: {{عربی|"ثم ابنه محمد بن الحسن المهدي القائم بأمر اللّه"}}<ref>دلائل الامامه، ص ۲۳۷.</ref>. | ||
::::::و نیز [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به نام صریح فرزند خود اشاره می‌کند<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۰۹.</ref>. | ::::::و نیز [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به نام صریح [[فرزند]] خود اشاره می‌کند<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۰۹.</ref>. | ||
::::::شاید منع [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} از بردن نام [[امام زمان]] {{ع}} مربوط به دوران خاصی بود که [[معصومین]] {{عم}} می‌خواستند با خودداری از بردن نام [[حضرت مهدی]] {{ع}}، پیروان خود را از گزند حوادث محفوظ نگه دارند. شاهدش همان نامهای است که در دوران [[غیبت صغری]]، از [[امام زمان]] {{ع}} صادر شده و در آن آمده است: "از رحمت خدا دور باد کسی که نام مرا در میان مردم ببرد"<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۲.</ref>. که ممکن است مراد از کلمه "ناس" اشاره به دشمنان [[اهل بیت]] {{عم}} باشد. | ::::::شاید منع [[امامان]] [[معصوم]] {{عم}} از بردن نام [[امام زمان]] {{ع}} مربوط به دوران خاصی بود که [[معصومین]] {{عم}} می‌خواستند با خودداری از بردن نام [[حضرت مهدی]] {{ع}}، [[پیروان]] خود را از گزند حوادث محفوظ نگه دارند. شاهدش همان نامهای است که در دوران [[غیبت صغری]]، از [[امام زمان]] {{ع}} صادر شده و در آن آمده است: "از [[رحمت خدا]] دور باد کسی که نام مرا در میان [[مردم]] ببرد"<ref>کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۲.</ref>. که ممکن است مراد از کلمه "ناس" اشاره به [[دشمنان]] [[اهل بیت]] {{عم}} باشد. | ||
::::::اگر این نامه در [[غیبت کبری]] صادر شده بود -مانند نامه‌های [[امام زمان]] {{ع}} به [[شیخ مفید]]- بدون شک می‌گرفتیم اتفاق نظر بر این است که نام صریح [[حضرت مهدی]] {{ع}} برده نشود، اما این نامه در دوران [[غیبت صغری]] صادر شده است. | ::::::اگر این [[نامه]] در [[غیبت کبری]] صادر شده بود -مانند نامه‌های [[امام زمان]] {{ع}} به [[شیخ مفید]]- بدون [[شک]] می‌گرفتیم [[اتفاق نظر]] بر این است که نام صریح [[حضرت مهدی]] {{ع}} برده نشود، اما این [[نامه]] در دوران [[غیبت صغری]] صادر شده است. | ||
::::::اگر از همه این احتمالات بگذریم، آنچه که ما را بر آن می‌دارد تا به هر علت و جهت شده، از ذکر نام صریح [[امام مهدی]] {{ع}} خودداری کنیم، این است که تعدادی از این روایات مربوط به پیش از ولادت [[امام مهدی]] {{ع}} است و برخی دیگر مربوط به پس از ولادت و برخی دیگر مربوط به دوران [[غیبت صغری]] است و در تمام آنها نهی شده است که نام صریح [[امام زمان]] {{ع}} برده شود، که نشان دهنده این است که این ممنوعیت مربوط به دوران [[غیبت صغری]] نیست. | ::::::اگر از همه این احتمالات بگذریم، آنچه که ما را بر آن می‌دارد تا به هر علت و جهت شده، از ذکر نام صریح [[امام مهدی]] {{ع}} خودداری کنیم، این است که تعدادی از این [[روایات]] مربوط به پیش از ولادت [[امام مهدی]] {{ع}} است و برخی دیگر مربوط به پس از ولادت و برخی دیگر مربوط به دوران [[غیبت صغری]] است و در تمام آنها [[نهی]] شده است که نام صریح [[امام زمان]] {{ع}} برده شود، که نشان دهنده این است که این ممنوعیت مربوط به دوران [[غیبت صغری]] نیست. | ||
::::::شاید هدف و مقصود [[امامان]] {{عم}} این بوده که نام این خلیفه و این ذخیره الهی باید با رعایت ادب برده شود و سزاوار است که از القاب [[امام مهدی]] {{ع}} مانند [[حجت بن الحسن|حجت]]، [[قائم]]، [[بقیة الله]] و... استفاده شود، همان‌گونه که خودشان چنین یاد می‌کردند، چنانکه در حدیثی، [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به ابوهاشم چنین فرمود: "چه خواهید کرد در روزهایی که نه شخص او را می‌بینید و نه جایز است نامش را ببرید". ابوهاشم گوید: عرض کردم: پس چگونه نام او را یاد کنیم؟ حضرت فرمود: "بگویید: [[امام مهدی|الحجة من آل محمد]] {{عم}}"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۸۴.</ref>»<ref>[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۸۵-۸۸.</ref>. | ::::::شاید [[هدف]] و مقصود [[امامان]] {{عم}} این بوده که نام این [[خلیفه]] و این [[ذخیره الهی]] باید با رعایت [[ادب]] برده شود و سزاوار است که از [[القاب]] [[امام مهدی]] {{ع}} مانند [[حجت بن الحسن|حجت]]، [[قائم]]، [[بقیة الله]] و... استفاده شود، همان‌گونه که خودشان چنین یاد می‌کردند، چنانکه در حدیثی، [[امام حسن عسکری]] {{ع}} به ابوهاشم چنین فرمود: "چه خواهید کرد در روزهایی که نه شخص او را می‌بینید و نه جایز است نامش را ببرید". ابوهاشم گوید: عرض کردم: پس چگونه نام او را یاد کنیم؟ [[حضرت]] فرمود: "بگویید: [[امام مهدی|الحجة من آل محمد]] {{عم}}"<ref>مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۲۸۴.</ref>»<ref>[[بامداد بشریت (کتاب)|بامداد بشریت]]، ص ۸۵-۸۸.</ref>. | ||
==پاسخ‌های دیگر== | |||
{{یادآوری پاسخ}} | |||
{{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛}} | |||
[[پرونده:136863.JPG|بندانگشتی|right|100px|[[خدامراد سلیمیان]]]] | |||
::::::[[حجت الاسلام و المسلمین]] '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
::::::«وجود [[روایات]] متعارض در این موضوع، باعث شده نظرات مختلفی ارائه گردد. گروهی با استناد به روایاتی که ناظر به [[تحریم]] می‌باشند، بردن نام خاص آن [[حضرت]] را، [[ممنوع]] و [[حرام]] دانسته‌اند. عده‌ای جواز را [[مقید]] به زمان غیر از [[تقیه]] و [[ترس]] دانسته و برخی نیز با استناد به روایاتی که در آنها نام آن [[حضرت]] به صراحت ذکر شده، قائل به جواز شده‌اند. بنابراین می‌توان مستند روایی دیدگاه‌های فوق را چنین بیان کرد: | |||
:::::#روایاتی که [[حرمت]] را مربوط به هر زمان و هر مکان دانسته است؛ | |||
:::::#روایاتی که [[حرمت]] را تا زمان [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} دانسته است؛ | |||
:::::#روایاتی که نام بردن را تنها در شرایط [[تقیه]] و [[ترس]] بر آن [[حضرت]]، جایز نمی‌داند؛ | |||
:::::#روایاتی که بدون هیچ قیدی، نام بردن را جایز می‌داند و [[ائمه]] {{عم}} و یارانشان نیز در آنها تصریح به نام آن [[حضرت]] کرده‌اند. | |||
::::::انواع [[روایات]] درباره نام بردن [[حضرت مهدی]] {{ع}} به نام خاص (م ح م د) | |||
:::::*'''یک. [[روایات]] عدم جواز به صورت مطلق:''' [[روایات]] دسته اول را می‌توان به گروه‌هایی چند تقسیم کرد: | |||
:::::۱.نام بردن [[حضرت]] با نام مخصوص برابر با [[کفر]] است: [[محمد]] بن [[یعقوب]] کلینی در کافی با ذکر [[سند]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] کرده است: {{عربی|"صَاحِبُ هَذَا اَلْأَمْرِ لاَ يُسَمِّيهِ بِاسْمِهِ إِلاَّ كَافِرٌ "}}<ref>شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۳۳، ح ۴.</ref>؛ "[[صاحب]] این امر کسی است که جز [[کافر]]، نام او را به اسم خودش [[نبرد]]". این [[حدیث]] را [[شیخ صدوق]] در [[کمال الدین و تمام النعمة]]<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۴۸، ح ۱.</ref> و مسعودی در اثبات الوصیة<ref>اثبات الوصیة، ص ۲۸۰.</ref> [[نقل]] کرده‌اند و اگر در منابع بعدی نیز ذکر شده، عمدتا از این منابع است. این [[روایت]] صریح در [[حرمت]] است؛ اگرچه عده‌ای آن را حمل بر مبالغه کرده‌اند. برخی از شارحان کافی، درباره این [[حدیث]] گفته‌اند: شاید مراد از [[کافر]] در این [[روایت]]، کسی باشد که [[اوامر الهی]] را ترک و [[نواهی]] او را انجام می‌دهد؛ نه کسی که منکر [[پروردگار]] و یا [[مشرک]] به او است. شاید این مختص به زمان [[تقیه]] باشد؛ چرا که [[روایات]] فراوانی، به نام آن [[حضرت]] تصریح کرده است<ref>ر.ک: مولی صالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج ۶، ص ۲۲۴.</ref>. برخی دیگر از شارحان، همچنان بر استفاده [[حرمت]]، از این‌گونه [[روایات]] پافشاری کرده‌اند<ref>ر.ک: محمد باقر مجلسی، مرآة العقول، ج ۴، صص ۱۸- ۱۶.</ref>. | |||
:::::۲. نام بردن ایشان جایز نیست؛ همان‌گونه که ولادت ایشان، مخفی است: [[صدوق]] در [[کمال الدین و تمام النعمه]] از [[امام کاظم]] {{ع}} [[نقل]] کرده است: {{عربی|"ذَلِكَ اِبْنُ سَيِّدَةِ اَلْإِمَاءِ اَلَّذِي تَخْفَى عَلَى اَلنَّاسِ وِلاَدَتُهُ وَ لاَ يَحِلُّ لَهُمْ تَسْمِيَتُهُ "}}<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۶۸، ح ۶.</ref>؛ "او [[فرزند]] سرور کنیزان است؛ کسی که ولادتش بر مردمان پوشیده و ذکر نامش بر آنها روا نیست...". در این دسته از [[روایات]] به دو چیز اشاره شده است: یکی [[مخفی بودن ولادت]] و دیگری [[حرمت]] نام بردن [[حضرت]] با نام خاص. اگرچه ولادت آن [[حضرت]] بر عموم [[مردم]] پوشیده بود؛ ولی عده‌ای از این امر [[آگاه]] بودند. بنابراین می‌توان احتمال داد، این عدم جواز، برای همه [[مردم]] نیست. از طرفی [[مرجع]] ضمیر در {{عربی|"وَ لاَ يَحِلُّ لَهُمْ به اَلنَّاسِ "}} برمی‌گردد؛ یعنی، بر کسانی که ولادت آن [[حضرت]] بر آنها پوشیده است؛ ازاین‌رو نام بردن، برای ایشان نیز جایز نیست. با وجود این احتمالات، نمی‌توان گفت که این [[روایت]] صریح در [[حرمت]] مطلق است. | |||
:::::۳. نام بردن آن [[حضرت]] جایز نیست؛ همان‌گونه که جسم ایشان دیدنی نیست: [[داود]] بن قاسم [[جعفری]] گوید: از [[امام هادی]] {{ع}} شنیدم که فرمود:{{عربی|"اَلْخَلَفُ (مِنْ بَعْدِي اِبْنِيَ اَلْحَسَنُ ) فَكَيْفَ لَكُمْ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِ اَلْخَلَفِ؟ قُلْتُ: وَ لِمَ؟ جَعَلَنِيَ اَللَّهُ فِدَاكَ. قَالَ: لِأَنَّكُمْ لاَ تَرَوْنَ شَخْصَهُ، وَ لاَ يَحِلُّ لَكُمْ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ. قُلْتُ: فَكَيْفَ نَذْكُرُهُ؟ فَقَالَ: قُولُوا اَلْحُجَّةُ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُ اَللَّهِ عَلَيْهِ وَ سَلاَمُهُ "}}<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۸۱، ح ۵؛ کتاب الغیبة، ص ۲۰۲، ح ۱۶۹؛ مسعودی، اثبات الوصیة، ص ۲۷۸؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ص ۲۶۲؛ شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۳۲۸، ح ۱۳.</ref>؛ "[[جانشین]] پس از من فرزندم [[حسن]] است و شما با [[جانشین]] پس از [[جانشین]] من چگونه خواهید بود؟ گفتم: فدای شما شوم! برای چه؟ فرمود: زیرا شما شخص او را نمی‌بینید و بردن نام او به اسمش بر شما روا نباشد، گفتم: پس چگونه او را یاد کنم؟ فرمود: بگویید: [[حجت]] از [[آل محمد]] {{صل}}". [[امام صادق]] {{ع}} در جواب کسی که پرسید "[[مهدی]] از [[فرزندان]] کیست"؛ فرمود: {{عربی|"اَلْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ اَلسَّابِعِ يَغِيبُ عَنْكُمْ شَخْصُهُ وَ لاَ يَحِلُّ لَكُمْ تَسْمِيَتُهُ "}}<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۱۱، ح ۱۲.</ref>؛ "[[پنجمین امام]] از [[فرزندان]] [[امام هفتم]] که شخص او از دیدگان شما [[نهان]] شود و نام بردنش روا نباشد". در این دسته از [[روایات]] نیز به جهت وجود ضمایر مخاطب در {{عربی|"يَغِيبُ عَنْكُمْ و وَ لاَ يَحِلُّ لَكُمْ"}}، ممکن است گفته شود، [[حرمت]] تنها متوجه مخاطبان آن [[حضرت]] بود و این به [[دلیل]] فشارهایی است که از طرف [[ظالمان]] بر [[شیعیان]] به جهت نام بردن [[حضرت]] وارد می‌کردند<ref>ر.ک: مولی صالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج ۶، ص ۲۲۴.</ref>. همچنین {{عربی|"يَغِيبُ عَنْكُمْ"}} به ملاقات‌های قطعی تخصیص خورده و این [[غیبت]] همگانی نیست؛ بر این اساس عدم جواز نام بردن نیز تخصیص خورده است. به علاوه روایاتی نیز وجود دارد که می‌گوید [[حضرت مهدی]] {{ع}} را در [[دوران غیبت]] می‌بینند. بنابراین از این دسته [[روایات]]، به خاطر وجود احتمالات، نمی‌توان قطع به [[حرمت]] را برای همگان استفاده کرد. | |||
:::::۴. نام برنده آن [[حضرت]] بین [[مردم]] [[ملعون]] است: با این مضمون توقیعی از [[امام عصر]] {{ع}} صادر شده است که می‌فرماید: {{عربی|"مَنْ سَمَّانِي فِي مَجْمَعٍ مِنَ اَلنَّاسِ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اَللَّهِ"}}<ref>مولی صالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج ۲، ص ۴۸۳، ح ۳.</ref>؛ "[[لعنت خدا]] بر کسی که مرا در میان جمعی از [[مردم]] نام برد". در این [[روایت]] نیز احتمالاتی وجود دارد: مقصود [[روایت]]، [[دوران غیبت صغرا]] است؛ یعنی، زمانی که آن [[حضرت]] در میان جمعی حضور می‌یافتند و اگر کسی نام او را افشا می‌کرد، موجب فاش شدن [[اسرار]] می‌شد و خطری متوجه آن [[حضرت]] می‌گردید؛ وگرنه صرف نام بردن- بدون اشاره به وجود ظاهری ایشان- مایه ضرر و زیانی نخواهد شد. احتمال دیگر اینکه مقصود از "فی مجمع من الناس" [[مخالفان]] و [[اهل سنت]] باشد. | |||
:::::*'''دو. [[روایات]] عدم جواز تا [[هنگام ظهور]]:''' [[محمد]] بن زیاد [[ازدی]] از [[امام]] [[موسی بن جعفر]] {{ع}} درباره [[امام غایب]] {{ع}} [[نقل]] کرده است: {{عربی|"تَخْفَى عَلَى اَلنَّاسِ وِلاَدَتُهُ وَ لاَ تَحِلُّ لَهُمْ تَسْمِيَتُهُ حَتَّى يُظْهِرَهُ اَللَّهُ فَيَمْلَأَ اَلْأَرْضَ عَدْلاً وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً"}}<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۶۸، ح ۶.</ref>؛ "... کسی که ولادتش بر مردمان پوشیده و ذکر نامش بر آنها روا نیست، تا آن‌گاه که [[خدای تعالی]] او را ظاهر ساخته و [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده سازد؛ همان‌گونه که پر از ###[[313]]### شده باشد". [[عبد العظیم حسنی]] گوید: ... [[امام هادی]] {{ع}} فرمود: {{عربی|" وَ مِنْ بَعْدِيَ اِبْنِي اَلْحَسَنُ ، فَكَيْفَ لِلنَّاسِ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ قُلْتُ وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ لِأَنَّهُ لاَ يُرَى شَخْصُهُ وَ لاَ يَحِلُّ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَ اَلْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً"}}<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۹، ح ۱.</ref>؛ "... و پس از من پسرم [[حسن]] است و [[مردم]] با [[جانشین]] او چگونه باشند؟ گفتم: فدای شما شوم برای چه؟ فرمود: زیرا شخص او را نمی‌بینند و بردن نام او روا نباشد؛ تا آنکه [[قیام]] کند و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] نماید...". | |||
:::::*'''سه. [[روایات]] جواز بدون [[بیم]] خطر:''' در این دسته از [[روایات]]، به علت نام نبردن [[حضرت]] اشاره شده است. در این صورت اگر آن علت وجود نداشته باشد، [[نهی]] نیز ساقط است. [[امام باقر]] {{ع}} در جواب ابو خالد کابلی- که از [[نام حضرت مهدی]] {{ع}} پرسیده بود- فرمود: {{عربی|"...سَأَلْتَنِي وَ اَللَّهِ يَا أَبَا خَالِدٍ عَنْ سُؤَالٍ مُجْهِدٍ وَ لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ أَمْرٍ مَا كُنْتُ مُحَدِّثاً بِهِ أَحَداً وَ لَوْ كُنْتُ مُحَدِّثاً بِهِ أَحَداً لَحَدَّثْتُكَ وَ لَقَدْ سَأَلْتَنِي عَنْ أَمْرٍ لَوْ أَنَّ بَنِي فَاطِمَةَ عَرَفُوهُ حَرَصُوا عَلَى أَنْ يَقْطَعُوهُ بَضْعَةً بَضْعَةً"}}<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۲۸۸، ح ۲ و نیز ر.ک: محمد بن حسن طوسی، کتاب الغیبة، ص ۳۳۳، ح ۲۸۸.</ref>؛ "به [[خدا]] [[سوگند]] ای ابا خالد! پرسش [[سختی]] پرسیدی که مرا به [[تکلیف]] و زحمت می‌اندازد؛ همانا از امری سؤال کردی که [هرگز آن را به هیچ‌کس نگفته‌ام و] اگر آن را به کسی گفته بودم، مسلما، به تو می‌گفتم. همانا تو از من چیزی را سؤال کردی که اگر بنی [[فاطمه]] او را بشناسند، [[حرص]] ورزند که او را قطعه قطعه کنند". از [[روایت]] یاد شده استفاده می‌شود که اگر ضرر و خطری بر آن [[حضرت]] به وجود نیاید، دانستن و [[نقل]] نام آن [[حضرت]]، بدون اشکال است. از خود [[حضرت مهدی]] {{ع}} در توقیعی آمده است: {{عربی|"...فَإِنَّهُمْ إِنْ وَقَفُوا عَلَى اَلاِسْمِ أَذَاعُوهُ وَ إِنْ وَقَفُوا عَلَى اَلْمَكَانِ دَلُّوا عَلَيْهِ"}}<ref>کتاب الغیبة، ص ۳۶۴، ح ۳۳۱.</ref>؛ "پس به درستی که آنان اگر اسم را بدانند، آن را رایج ساخته و اگر بر مکان [[آگاهی]] یابند، آن را نشان خواهند داد". [[شیخ حر عاملی]] ذیل این [[روایت]] نوشته است: این دلالت می‌کند بر اینکه [[نهی]] اختصاص به [[ترس]] و ترتب مفسده دارد<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۶، ص ۲۴۰.</ref>. بنابراین، این دسته از [[روایات]]، دایر مدار [[ترس]] و [[تقیه]] است و با منتفی شدن آن، [[حرمت]] نام بردن نیز منتفی خواهد شد. | |||
:::::*'''چهار. [[روایات]] جواز نام بردن:''' بی‌گمان در [[روایات]] فراوانی وقتی سخن از [[حضرت مهدی]] {{ع}}، به میان آمده، به نام آن [[حضرت]] تصریح شده است. در اینجا به بعضی از این [[روایات]]، اشاره می‌شود: | |||
::::::روایاتی که قبل از ولادت ایشان، به نام مبارک آن [[حضرت]] اشاره کرده است: | |||
:::::#[[شیخ صدوق]] در [[کمال الدین و تمام النعمة]] از [[حضرت علی]] {{ع}}، [[نقل]] کرده است: [[رسول گرامی اسلام]] {{صل}}، نام [[امامان]] بعد از [[حضرت علی]] {{ع}} را یکی پس از دیگری برای آن [[حضرت]] برشمرد، تا اینکه فرمود: {{عربی|"...مَهْدِيِّ أُمَّتِي مُحَمَّدٌ اَلَّذِي يَمْلَأُ اَلْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً ..."}} <ref>شیخ صدوق؛ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۲۸۴، ح ۳۷.</ref>؛ "[[مهدی]] امتم [در میان ایشان] [[محمد]] است که [[زمین]] را از [[عدل و داد]] آکنده سازد..." | |||
:::::#[[حضرت علی]] {{ع}} از [[پیامبر]] {{صل}} [[نقل]] کرده که ضمن بردن نام [[ائمه دوازده‌گانه]] {{عم}}، فرمود: {{عربی|"فَإِذَا حَضَرَتْهُ اَلْوَفَاةُ(اَلْحَسَنِ ) فَلْيُسَلِّمْهَا إِلَى اِبْنِهِ مُحَمَّدٍ..."}}<ref>محمد بن حسن طوسی؛ کتاب الغیبة ص ۱۵۰، ح ۱۱۱.</ref>؛ "پس هنگام [[رحلت]] [[حسن]] آن را [[تسلیم]] به فرزندش [[محمد]] می‌کند...". | |||
:::::#در الفضائل نیز شبیه این [[روایت]] آمده و تصریح به نام "[[محمد]]" شده است<ref>ابن شاذان، الفضایل، ص ۱۵۸.</ref>.همچنین در [[الاحتجاج]] [[طبرسی]]، از [[رسول اکرم]] {{صل}} [[نقل]] شده است که فرمود: از [[جبرئیل]] شنیدم: {{عربی|"ثُمَّ اِبْنُهُ اَلْقَائِمُ بِالْحَقِّ مَهْدِيُّ أُمَّتِي مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ صَاحِبُ اَلزَّمَانِ"}}<ref>شیخ طبرسی، الاحتجاج، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۴.</ref>؛ "... سپس فرزندش [[قائم]] به [[حق]]، [[مهدی]] امتم، [[محمد بن حسن]] [[صاحب الزمان]]...". | |||
:::::#در [[کلام]] [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} به این نام، اشاره شده است؛ چنانکه [[شیخ صدوق]] در [[کمال الدین و تمام النعمة]] آورده است: [[حضرت علی]] {{ع}} بر فراز [[منبر]] درباره [[حضرت مهدی]] {{ع}} فرمود:{{عربی|"... لَهُ اِسْمَانِ اِسْمٌ يَخْفَى وَ اِسْمٌ يَعْلُنُ فَأَمَّا اَلَّذِي يَخْفَى فَأَحْمَدُ ، وَ أَمَّا اَلَّذِي يَعْلُنُ فَمُحَمَّدٌ..."}}<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۳، ح ۱۷؛ ر.ک: اعلام الوری، ص ۴۶۵؛ وسائل الشیعة، ج ۱۶، ص ۲۴۴.</ref>؛ "برای او دو نام است: یکی [[نهان]] و دیگری [[آشکار]]؛ اما [[نهان]] [[احمد]] و نام [[آشکار]] [[محمد]] است". | |||
:::::#از موارد دیگری که قائلان به جواز نام بردن [[حضرت]]، بدان اشاره کرده‌اند، [[حدیث لوح حضرت زهرا]] {{س}} است. در قسمتی از این لوح- که هدیه‌ای از طرف [[پیامبر]] {{صل}} به [[حضرت زهرا]] {{س}} بود- آمده است: {{عربی|"...وَ أُكْمِلُ ذَلِكَ بِابْنِهِ مُ حَ مَّ دٍ رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ، عَلَيْهِ كَمَالُ مُوسَى، وَ بَهَاءُ عِيسَى عَلَيْهِمَا اَلسَّلاَمُ، وَ صَبْرُ أَيُّوبَ..."}}<ref>شیخ کلینی، کافی، ج ۱، ص ۵۲۷، ح ۳.</ref>. "... و [[اوصیا]] را به وجود فرزندش محمد- [[رحمت]] بر جهانیان- تکمیل خواهم کرد؛ کسی که کمال [[موسی]] {{ع}} و بهاء [[عیسی]] {{ع}} و [[صبر ایوب]] {{ع}} را دارا است...". | |||
:::::#[[شیخ صدوق]]، قسمت مربوط به [[حضرت مهدی]] {{ع}} را این‌گونه آورده است: {{عربی|"...أَبُو اَلْقَاسِمِ مُحَمَّدُ بْنُ اَلْحَسَنِ هُوَ حُجَّةُ اَللَّهِ تَعَالَى عَلَى خَلْقِهِ..."}}<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، باب ۲۷.</ref>؛ "... [[ابو القاسم]] همو [[حجت]] [[خداوند متعال]] بر [[بندگان]] است...". خود [[جابر]] نیز در مواردی تصریح کرده که از [[حضرت مهدی]] {{ع}} در آن [[لوح]]، به عنوان [[محمد]] یاد شده است. | |||
:::::#[[امام باقر]] {{ع}} نیز در ذیل [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ}}<ref>«بی‌گمان شمار ماه‌ها نزد خداوند در کتاب وی روزی که آسمان‌ها و زمین را آفرید دوازده ماه است» سوره توبه، آیه ۳۶.</ref> یک یک نام [[ائمه]] را برد تا اینکه فرمود: "... و الی ابنه الحسن و الی ابنه [[محمد]] الهادی المهدی، اثنا عشر اماما..."<ref>محمد بن حسن طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۴۹، ح ۱۱۰.</ref>؛ "و به فرزندش [[حسن]] و به فرزندش [[محمد]] [[هدایت کننده]] [[هدایت]] شده، [[دوازده امام]] هستند". | |||
:::::#از [[امام صادق]] {{ع}} نیز در مواردی هنگام معرفی [[حضرت مهدی]] {{ع}} به نام "[[محمد]]" تصریح شده است؛ چنانکه می‌فرماید: {{عربی|" اَلْخَلَفُ اَلصَّالِحُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ اَلْمَهْدِيُّ اِسْمُهُ مُحَمَّدٌ وَ كُنْيَتُهُ أَبُو اَلْقَاسِمِ يَخْرُجُ فِي آخِرِ اَلزَّمَانِ يُقَالُ لِأُمِّهِ: صَقِيلُ"}}<ref>کشف الغمة، ج ۲، ص ۴۷۵.</ref>؛ "[[خلف صالح]] از فرزندانم [[مهدی]] است. نامش [[محمد]] و کنیه‌اش [[ابو القاسم]]، در [[آخر الزمان]] [[خروج]] می‌کند و مادرش [[صقیل]] نامیده می‌شود". [[شیخ صدوق]] شبیه این [[روایت]] را در [[کمال الدین و تمام النعمة]] آورده است<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۳۴، ح ۴.</ref>. | |||
:::::#[[امام صادق]] {{ع}} وقتی خواست در جواب [[زید]] شحام نام [[امامان معصوم]] {{عم}} را برشمرد، فرمود: {{عربی|"نحن اِثْنَا عَشَرَ، هَكَذَا حَوْلَ عَرْشِ رَبِّنَا فِي مُبْتَدَإِ خَلْقِنَا: أَوَّلُنَا مُحَمَّدٌ وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ"}}<ref>نعمانی، الغیبة، ص ۸۵، ح ۱۶.</ref>؛ "ما [[دوازده تن]] بدین‌گونه (اشاره با دست به صورت دایره) از [[آغاز آفرینش]] گرداگرد [[عرش]] پروردگارمان قرار داشته‌ایم، نام اولین فرد ما [[محمد]] و نفر میانه [[محمد]] و آخرین فرد ما نیز [[محمد]] است". | |||
:::::#از [[امام عسکری]] {{ع}} در موارد فراوانی [[نقل]] شده که به نام آن [[حضرت]] تصریح کرده است. زمانی که [[مادر حضرت مهدی]] {{ع}} به ایشان حامله شد، [[امام عسکری]] {{ع}} به او فرمود: {{عربی|"سَتَحْمِلِينَ ذَكَراً وَ اِسْمُهُ محمد وَ هُوَ اَلْقَائِمُ مِنْ بَعْدِي"}}<ref>کشف الغمة، ج ۲، ص ۴۷۵.</ref>؛ "تو حامل پسری هستی که نامش [[محمد]] است و او [[قائم]] پس از من است". همچنین آن [[حضرت]] در ضمن حدیثی فرمود: {{عربی|"اِبْنِي محمد هُوَ اَلْإِمَامُ وَ اَلْحُجَّةُ بَعْدِي، مَنْ مَاتَ وَ لَمْ يَعْرِفْهُ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً"}}<ref>کشف الغمة، ج ۲، ص ۴۰۹، ح ۹.</ref>؛ "فرزندم [[محمد]]، او است [[امام]] و [[حجت]] پس از من، هر کس بمیرد و او را نشناسد، به [[مرگ جاهلی]] از [[دنیا]] رفته است". | |||
::::::گروه دوم شامل سخنانی است که پس از ولادت ایشان، از آن [[حضرت]] با نام [[محمد]] یاد کرده‌اند: | |||
:::::#[[ابراهیم]] کوفی، [[نقل]] کرده است که [[امام عسکری]] {{ع}} گوسفندی سر برید و برای من فرستاد و فرمود: {{عربی|"مِنْ عَقِيقَةِ اِبْنِي مُحَمَّدٍ"}}<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۳۲، ح ۱۰.</ref>؛ "این بخشی از عقیقه فرزندم [[محمد]] است". | |||
:::::#[[محمد]] بن [[یعقوب]] کلینی از [[احمد]] بن [[محمد]] بن [[عبد الله]]، ضمن روایتی [[نقل]] کرده است: {{عربی|"وَ وُلِدَ لَهُ (ابی محمد) وَلَدٌ سَمَّاهُ محمد"}}<ref>کافی، ج ۱، ص ۳۲۹، ص ۵۱۴.</ref>؛ "برای او ([[امام عسکری]] {{ع}}) فرزندی به [[دنیا]] آمد که او را [[محمد]] نامید". | |||
:::::#[[شیخ طوسی]]، در [[کتاب الغیبة]] در بخشی از یک حکایت [[نقل]] کرده که [[حضرت مهدی]] {{ع}} با عنوان {{عربی|"مُحَمَّدٍ بْنِ اَلْحَسَنِ "}} از خود نام برده است<ref>ر.ک: کتاب الغیبة، ص ۲۶۹، ح ۲۳۴.</ref>. | |||
:::::#از ابی [[غانم]] خادم [[نقل]] شده است: {{عربی|"وُلِدَ لِأَبِي مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ مَوْلُودٌ فَسَمَّاهُ مُحَمَّداً..."}}<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۶، ص ۲۴۳، ح ۲۱۴۶۷.</ref>؛ "برای [[ابو محمد]] ([[امام عسکری]] {{ع}}) فرزندی به [[دنیا]] آمد که او را [[محمد]] نام نهاد و...". | |||
:::::#[[شیخ صدوق]]، به [[نقل]] از [[عبد الله]] سوری، در ضمن داستانی از [[ملاقات با حضرت مهدی]] {{ع}} در [[دوران غیبت صغرا]]، نوشته است: "... پس دیدم جوانانی را که در برکه، [[آب]] بازی می‌کردند. [[جوانی]] بر سجاده‌ای نشسته بود و آستین [[لباس]] خود را مقابل دهان قرار داده بود. پس گفتم: این [[جوان]] کیست؟ گفتند: [[محمد]] بن الحسن است و شبیه پدرش بود..."<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۴۱، باب ۴۳، ح ۱۳؛ الخرائج و الجرائح، ج ۲، ص ۹۵۹.</ref>. | |||
:::::#در [[کمال الدین و تمام النعمة]] ضمن بیان [[سرگذشت مادر حضرت مهدی]] {{ع}}، آمده است: {{عربی|"... وَ عَلَى قَبْرِهَا لَوْحٌ مَكْتُوبٌ عَلَيْهِ هَذَا قَبْرُ أُمِّ مُحَمَّدٍ"}} <ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۳۱، ح ۷.</ref>؛ "و بر آرامگاه او نوشته شده بود، این [[قبر]] مادر [[محمد]] است". | |||
::::::با توجه به اینکه از ایشان به عنوان "[[ام محمد]]" یاد نشده تا گفته شود [[لقب]] ایشان بوده است؛ بنابراین [[دلیل]] برای جواز نام بردن نام خاص آن [[حضرت]] است»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت ج۱ (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۰۱-۲۱۰.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
==پرسش‌های وابسته== | ==پرسش‌های وابسته== | ||
| خط ۵۴: | خط ۹۴: | ||
[[رده:پرسش‌های مهدویت]] | [[رده:پرسش‌های مهدویت]] | ||
[[رده:پرسش‌های مهدویت]] | [[رده:پرسش‌های مهدویت]] | ||
[[رده:( | [[رده:(اب): پرسش‌هایی با ۲ پاسخ]] | ||
[[رده:( | [[رده:(اب): پرسش‌های مهدویت با ۲ پاسخ]] | ||
[[رده: اتمام لینک داخلی]] | |||