آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع فرعی        = آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟

| نمایه وابسته     =  

| مدخل اصلی         = [[مهدویت]]

| موضوعات وابسته    = ۲

| پاسخ‌دهندگان      =[[محسن قرائتی]]؛ [[سید جعفر موسوی‌نسب|موسوی‌نسب]]؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی]]؛ [[پژوهشگران مؤسسه آینده روشن]]

'''آیا صدقه دادن برای امام مهدی صحیح است؟''' یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث '''[[مهدویت (پرسش)|مهدویت]]''' است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی '''[[مهدویت]]''' مراجعه شود.

* صدقه دادن به جهت سلامتی امام مهدی چه حکمی دارد؟

* آیا صدقه دادن و هدایای مادی و معنوی برای امامان به خصوص امام مهدی اثری دارد؟

* آیا امام مهدی به صدقات ما نیازمند است که برای سلامتی ایشان صدقه دهیم و اعمال مستحبی دیگر به نیابت ایشان مانند حج و نماز و... انجام دهیم؟

::::::حجت الاسلام و المسلمین [[محسن قرائتی]] در کتاب ''«[[جهت‌نما (کتاب)|جهت‌نما]]»'' در اين باره گفته است:

::::::« آری؛ دعا برای دیگری مؤثر است. [[قرآن]] هم به فرزندان سفارش می‌کند که برای والدین دعا کنید: {{متن قرآن|وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا }}<ref> و بگو پروردگارا! بر آنان بخشایش آور چنان که آنها مرا در کودکی پروردند؛ سوره اسراء، آیه: ۲۴.</ref> [[امام]] پدر انسان است و رهبر الهی، پدر معنوی ماست. [[قرآن]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ هُوَ سَمَّاكُمُ الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَفِي هَذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ وَتَكُونُوا شُهَدَاء عَلَى النَّاسِ فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ}}<ref> و در (راه) خداوند چنان که سزاوار جهاد (در راه) اوست جهاد کنید؛ او شما را برگزید و در دین- که همان آیین پدرتان ابراهیم است- هیچ تنگنایی برای شما ننهاد، او شما را پیش از این و در این (قرآن) مسلمان نامید تا پیامبر بر شما گواه باشد و شما بر مردم گواه باشید پس نماز را برپا دارید و زکات بپردازید و به (ریسمان) خداوند چنگ زنید؛ او سرور شماست که نیکو یار و نیکو یاور است؛ سوره حج، آیه: ۷۸.</ref> و یا [[پیامبر]]{{صل}} فرمود: {{عربی|" أَنَا وَ عَلِيٌ‏ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّة‏‏‏‏"}}<ref>کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۲۶۱.</ref> به والدین هم سفارش شده که در حق فرزندان دعا کنند: {{متن قرآن|رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاةِ وَمِن ذُرِّيَّتِي رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاء}}<ref> پروردگارا! مرا برپادارنده نماز گردان و از فرزندانم نیز و دعای مرا بپذیر!؛ سوره ابراهیم، آیه: ۴۰.</ref> پس ما باید برای پدران و مادران خود دعا کنیم.

:::::*جالب توجه آن که در میان عبادات، نماز از ویژگی خاصی برخوردار است؛ زیرا در موارد متعددی از [[قرآن]] با آن که سخن از عبادات و کارهای خیر به میان می‌آید؛ اما نام نماز جداگانه برده شده است؛ مثلاً می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ إِنَّ صَلاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref> بگو: بی‌گمان نمازم و نیایشم و زندگیم و مرگم از آن خداوند پروردگار جهانیان است؛ سوره انعام، آیه: ۱۶۲.</ref> با این که نماز جزئی از مناسک الهی است خداوند درباره آن می‌فرماید: {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلاةِ وَإِيتَاء الزَّكَاةِ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ}}<ref> و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک و برپا داشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستندگان ما بودند؛ سوره انبیاء، آیه: ۷۳.</ref> یعنی با وجود این که نماز جزئی از  {{متن قرآن|فِعْلَ الْخَيْرَاتِ}} یا همان کارهای خوب است؛ ولی نام نماز جداگانه برده شده و این بر اهمیت و ویژگی خاص نماز دلالت می‌کند. از سوی دیگر در میان ارکان نماز، سجده جایگاه ویژه‌ای دارد تا آن جا که خداوند متعال در آیه آخر سوره علق که خواندن آن، سجده واجب دارد، به پیامبرش می‌فرماید: "راه قرب تو به ما سجده است" و در میان سجده‌ها، امتیاز و ارزش سجده آخر بیشتر است. در آن حالت حساس سفارش شده است که برای رزق همسر خود دعا کنید و مستحب است که بگوییم: {{عربی|" وَ ارْزُقْنِي‏ وَ ارْزُقْ‏ عِيَالِي‏ مِنْ‏ فَضْلِك‏‏‏‏‏"}}<ref>کافی، ج۲، ص۵۵۱.</ref>؛ بنابر این وقتی در این حالت حساس، آیا دعا برای رزق همسر سفارش شده است، دعا برای نجات نسل بشر از انواع ظلم، شرک، جهل و تفرقه به اندازه رزق همسر ارزش ندارد؟ این همه روایات که برای صلوات نقل شده به خاطر تأثیر دعاست. خداوند متعال در [[قرآن]] با کمال صراحت به همه مؤمنین خطاب می‌کند و می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ وَمَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا}}<ref> خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستند، ای مؤمنان! بر او درود فرستید و به شایستگی (بدو) سلام کنید؛ سوره احزاب، آیه: ۵۶.</ref>. بر این اساس، اگر صلوات ما برای [[پیامبر]]{{صل}} بی‌اثر بود، این دستور با این صراحت صادر نمی‌شد. بر همین اساس دادن صدقه و سایر هدایای مادی و هدایای معنوی برای معصومین و از جمله [[امام مهدی|امام عصر]]{{ع}} مؤثر است»<ref>[[محسن قرائتی|قرائتی، محسن]]، [[جهت‌نما (کتاب)|جهت‌نما]]، ص ۷۶ - ۷۸.</ref>.

::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[سید جعفر موسوی‌نسب]]'''، در کتاب ''«[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]»'' در این‌باره گفته است:

::::::«در منابع روایی زیاد بر می‌خوریم به اعمالی که شیفتگان برای مقتدای خود انجام داده‌اند و از محضر [[ائمه]] {{ع}} پرسیده‌اند و آنها تأیید کرده‌اند و آن اعمال را دارای ارزش معنوی دانسته‌اند از جمله:

::::::در روایتی از [[امام کاظم]] {{ع}} که شخصی به حضرت عرض کرد روز عید فطر که فرا می‌رسد شروع می‌کنم به یک ختم [[قرآن]] برای [[پیامبر خاتم|رسول اللّه]] {{صل}} و یک ختم [[قرآن]] برای حضرت [[فاطمه زهرا|فاطمه]] {{س}} و یک ختم [[قرآن]] برای [[امامان]] {{ع}} و یک ختم برای شخص شما آیا این کار ثوابی برایم دارد؟ حضرت در جواب فرمودند ثوابش آنست که در روز قیامت با آنان خواهی بود. این شخص می‌گوید: گفتم اللّه اکبر، چنین ثوابی برای من است؟ حضرت سه مرتبه فرمود: بلی بلی بلی»<ref>بحار، ج ۹۸، ص ۵.</ref>.

::::::و موقعی که بررسی می‌کنیم در می‌یابیم که در عالم مادّه و فیزیک هیچ حرکت و عملی بدون بازتاب و اثر نیست و کوچک‌ترین عمل فیزیکی مانند برخورد دو جسم خرد با هم دارای اثر است. حال چگونه می‌شود حرکات روحانی و معنوی که در نشئه روحانیت است و تأثیر و تأثر در آن عالم با دنیای فیزیک قابل ملاحظه نیست، بدون اثر باشد؟

::::::ولو اینکه [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} و سایر [[معصومین]] {{ع}} نیازمند اعمال ما نیستند ولی خداوند ذوالفضل العظیم است و هیچ عملی را بدون اثر نمی‌گذارد به ویژه اگر برای اولیای او باشد.

::::::و در روابط عاطفی هدیه از بهترین ابزار جذب محبّت است، شخصیت‌ها هرچه که بزرگ و ستودنی باشند از هدیه چه مادّی و چه معنوی خشنود می‌شوند، [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} که قطب عالم امکان است از هدیه یک شاخه گل و یا یک سوره [[قرآن]] و یا صدقه از طرف آن حضرت معلوم است که آن حضرت را دلشاد می‌کند و در پی جبران و پاسخ به محبت‌کننده بر می‌آید و هدیه کننده را به محبت دوباره افتخار می‌دهد، و طبق روایات و احادیث، حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} دارای زندگی طبیعی و معمولی و عادی هستند، آن حضرت هم مانند سایر مردم در معرض امراض طبیعی و آفات و گرفتاری‌های جسمی و اندوه‌های روحی می‌باشند، بنابراین صدقه و دعا و نمازها و هدایای معنوی که به فرموده [[ائمه]] {{ع}} دورکننده بلاهاست آن حضرت را از بلایا دور می‌دارد و در سلامت جسم و جان آن عزیز اثر خواهد داشت.

::::::و مهم‌ترین نکته اینکه میان هدیه کننده و هدیه گیرنده ارتباط عاطفه و مهر برقرار می‌گردد این عمل ما را به او و او را به ما متوجّه می‌سازد و در این ارتباط ما را به رنگ و خوی او آشنا و صدای نیاز ما را به او می‌رساند و پاسخ پدرانه او را بر جان ما فرود می‌آورد، دل کوچک ما را به قلب بزرگ قطب عالم امکان و بی‌ساحل او پیوند می‌زند و جویبار عبادات ما را به دریای موّاج بندگی او متّصل می‌سازد و نهال خرد و ساقه نازک وجود ما را در سایه‌سار آن شجره فراگیر الهی به سایه می‌نشاند و ستاره وجود ما را از ماه و خورشید جهان‌تاب هستی او روشن می‌سازد<ref>یاد محبوب، ص ۲۷.</ref>»<ref>[[دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان (کتاب)|دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان]]، ص۱۴۸-۱۵۰.</ref>.

::::::«اصل صدقه دادن دارای ارزش و ثواب بسیاری است و می‌تواند بلاها را از انسان دور کند. و اگر انسان از طرف [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} و به وکالت از آن حضرت {{ع}} صدقه دهد، هم برای انسان مؤثر است و هم برای حضرت. برای انسان تأثیر دارد؛ زیرا هدیه به مؤمن، آن هم بالاترین مؤمن روی زمین ثواب دارد. برای حضرت نیز تأثیر دارد؛ زیرا موجب می‌شود که خداوند به او برکات بیشتری دهد و بر عنایاتش بیفزاید، زیرا عنایات خداوند حدّ و حصری ندارد. و نیز موجب دفع بلا از وجود حضرت می‌گردد، زیرا خداوند متعال حضرت را از راه‌هایی که از آن جمله صدقه دادن است حفظ می‌نماید. در مورد دعا برای سلامتی امام زمان {{ع}} نیز همین جواب را خواهیم داد»<ref>[[علی ‎اصغر رضوانی|رضوانی، علی ‎اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۴۱۹.</ref>.

::::::«آری، علاقه مندان به حضرت می‌توانند اعمال عبادی مستحب را به نیابت از ایشان انجام دهند و به ویژه از طرف آن حضرت و یا برای سلامتی وجود مبارک آن حضرت صدقه دهند، و این خود یکی از جلوه‌های زیبای نمایش محبت و ارادت به آن امام عزیز است. [[سید بن طاووس]] می‌نویسد: صدقه دادن از سوی آن جناب را پیش از صدقه دادن از سوی خود و عزیزانت قرار ده و دعا برای آن حضرت را بر دعا کردن برای خودت مقدم بدار و نیز در هر کار خیری که مایه و فای به حق آن حضرت است، آن بزرگوار را مقدم بدار که سبب می‌شود به سوی تو توجه فرماید و به تو احسان کند<ref>کشف المحبة، ص۱۵۲</ref>»<ref>[[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۱۰۷.</ref>.