بحث:رابطه علم غیب با خواب چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
←نتیجه گیری
| خط ۸: | خط ۸: | ||
==نتیجه گیری== | ==نتیجه گیری== | ||
*در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله | *در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله خواب های [[صادق]] که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به [[آینده]] و حوادث آن است از [[غیب]] مطلع میشود.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی؛ موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ؟؟؟</ref> | ||
==پاسخ تفصیلی== | |||
==چیستی [[خواب]] و رؤیای صادق== | |||
*[[خواب]] انواع متعددی دارد و از امور فراحسی محسوب میشود که از میان آن خوابی که می‌توان به عنوان واقعیت آن را پذیرفت و به آن ترتیب اثر داد، خوابی است که در لسان [[روایات]] به عنوان [[رؤیای صادق]] نامیده شده و بخشی از [[نبوت]] است.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی، صفحه ؟؟؟</ref> خوابهایی است که از یک واقعیت جدا از [[اندیشه]] و ذهن، از واقعیتی محکم و [[استوار]] و پابرجا گزارش می‌‌دهد این نوع خواب‌های [[الهی]] است که ما را با [[جهان]] خارج از خود مربوط می‌سازد و از حقایقی دور از محیط ذهن و [[اندیشه]] پرده بر می‌دارد و به نوعی از خواب‌های [[الهی]] است به آن رویای [[صادق]] می‌‌گویند.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> این قبیل خوابها به اندازهای زیاد است که هرگز نمیتوان آن را [[انکار]] کرد و [[قرآن]] نمونههای پیچیدهای در سوره [[یوسف]] [[نقل]] مینماید. [[پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} درباره این نوع خوابها فرموده است: «[[رؤیای صادق]]، بخشی از [[نبوت]] است».<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> | |||
*همچنین خواب‌های [[صادق]]، برای [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} به عنوان نوعی از [[الهامات]] [[الهی]]، شامل [[امامان]] نیز میشود که خود این جزء قلمرو [[دانش]] [[امام]]، و همین طور به عنوان منشأ [[علم]] آنان تلقی میشود.<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸</ref> [[خواب]] [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{ع}} مطابق با واقع است و آنها افزون بر اینکه در [[بیداری]] از [[عنایات]] [[خداوند]] برخوردارند، در [[خواب]] و [[رؤیا]] نیز از [[تأییدات الهی]] بهره‌مندند و از [[غیب]] [[آگاه]] می‌شوند<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> از جمله موارد آن: | |||
#[[ابراهیم]]{{ع}} در [[خواب]] از [[مأموریت]] [[ذبح]] فرزندش [[آگاه]] شد. | |||
#[[پیامبر گرامی اسلام]](صلی [[الله]] علیه و آله ) ورود [[مسلمانان]] به [[مسجدالحرام]] و انجام [[اعمال]] [[عمره]] را در آینه [[رؤیا]] دید. [[امامان معصوم]]{{ع}} نیز بر بسیاری از [[امور غیبی]] از این راه [[آگاه]] می‌شدند و در [[حقانیت]] آن، تردیدی به خود راه نمی‌دادند برای نمونه: | |||
#[[امام علی]]{{ع}} در [[خواب]] از [[رحلت]] [[سلمان فارسی]] [[آگاهی]] یافت. سپس به [[مدائن]] رفت و به [[غسل]] و [[کفن]] او پرداخت.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> در واقع مهم‌ترین سرچشمه‌های [[علوم]] [[اهل‌بیت]]{{ع}} [[کتاب خدا]]، آثار [[پیامبر]]{{صل}} [[الهام]] و [[تحدیث]] و [[رؤیای صادق]] است.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی</ref> | |||
*برخی<ref>کراجکی، نجم الدین، آدرس ؟؟؟</ref> می¬گویند خواب‌های [[پیامبران]] چون در واقع [[وحی]] است، همیشه راست است و خواب‌های [[ائمه]]{{ع}} نیز به منزل [[وحی]] است هرچند [[وحی]] گفته نمی‌شود و لذا جز راست و [[حقیقت]] نیست.<ref>ر.ک. عظیمی، محمد صادق، سیر تطور گستره علم امام در کلام اسلامی، ص ۱۷۸</ref> [[شیخ مفید]] می‌گوید:<ref>نعمان، محمد بن محمد، اوائل المقالات ۳۹-۴۲: «من می‌گویم که رؤیاهـای رسـل و انبیاء و ائمه{{ع}} صادق است، و دروغ نمی‌گویند، و اینکه خدای تعالی آنان را از خـواب‌های پریشان و باطل نگاه می‌دارد، در این خصوص اخبار فراوانی از ایشان رسیده است».</ref> {{عربی|"و أقول إن منامات الرسل و الأنبیاء و الأئمة صادقة لا تکذب و إن الله تعالی عصمهم عن الأحلام و بذلک جاءت الأخبار عنهم"}}<ref>ر.ک. مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ش ۴۵، ص ۳۱۸</ref> | |||
==امکان [[آگاهی]] [[انسان]] از طریق [[خواب]] به غیب== | |||
*برای امکان [[آگاهی]] [[انسان]] به [[غیب]] از طریق [[خواب]] استدلالی¬های وجود دارد از جمله: | |||
#[[نفس]] انسانی به گونه‌ای که در حالت [[خواب]] به [[غیب]] دسترسی پیدا می‌کند، پس مانعی ندارد که این دسترسی در حالت [[بیداری]] نیز روی دهد: این [[استدلال]] بیان‌گر این است که اجمالاً امکان با خبر شدن از [[غیب]] وجود دارد، به این نحو که اگر [[شناخت]] از [[اخبار غیبی]] در [[خواب]] ممکن باشد، امکان اطلاع از آن در [[بیداری]] قطعی خواهد بود. و دلیلی هم که بر [[اطلاع از غیب]] در [[خواب]] می‌باشد. برای [[انسان]] بارها اتفاق افتاده است که خواب‌های خبردهنده از [[غیب]] دیده است و در خارج هم واقع شده است. و همچنین از دیگران گزارش‌های یقینی از حاضرین و گذشتگان شنیده است، که در [[خواب]] به [[غیب]] دسترسی پیدا کرده‌اند. پس وقتی [[اطلاع از غیب]] در [[خواب]] صحیح باشد، به طور قطع هیچ‌گونه محالی بر اطلاع آن در [[بیداری]] نخواهد بود، اگر فرض کنیم هیچ‌گونه تجربه‌ای در [[خواب]] نبوَد، حصول این معنی استبعادش از حالت [[بیداری]] شدیدتر بود.<ref>ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳</ref> | |||
#[[نفس]] [[انسان]] هرگاه کاملاً قوی شود و وافی به جوانب کشمکش باشد یعنی بتواند [[جامع اضداد]] باشد به نحوی که اشتغال آن به [[تدبیر]] [[بدن]] مانع از اتصال و ارتباط با مبادی غیر مادی نشود، و نیز قوّه متخیله قوی باشد، به نحوی که بتواند [[حس]] مشترک را از حواس ظاهری خلاص نماید، بعید نیست چنین نفسی بتواند آن چه برایش از ارتباط و اتصال با مبادی غیر مادی در حالت [[خواب]] پیش می‌آید، در حالت [[بیداری]] نیز برایش پیش آید و از عالم غیر مادی در چنین نفسی چیزهایی وارد شود و بعضی از [[امور غیبی]] مربوط به گذشته یا [[آینده]] را [[درک]] نماید.<ref>ر.ک. موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ۱۶۳</ref> | |||
==ادله [[نقلی]]: [[آیات]] روایات== | |||
*[[آیات]]<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰-۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸</ref> و روایاتی<ref>ر.ک. نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی صفحه ؟؟؟؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳</ref> که در آن به ارتباط [[علم غیب]] با [[خواب]] سخن گفته شده است: | |||
*الف) [[آیات]]: | |||
#{{متن قرآن|فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْیَ قَالَ یَا بُنَیَّ إِنِّی أَرَی فِی الْمَنَامِ أَنِّی أَذْبَحُکَ}}<ref>«و چون در تلاش، همپای او گشت (ابراهیم) گفت: پسرکم! من در خواب می‌بینم که تو را سر می‌برم پس بنگر که چه می‌بینی؟ گفت:ای پدر! آنچه فرمان می‌یابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت» سوره صافات، آیه ۱۰۲.</ref> <ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳</ref> | |||
#{{متن قرآن|إِذْ قَالَ یُوسُفُ لِأَبِیهِ یَا أَبَتِ إِنِّی رَأَیْتُ أَحَدَ عَشَرَ کَوْکَبًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَأَیْتُهُمْ لِی سَاجِدِینَ}}<ref>«(یاد کن) آنگاه را که یوسف به پدرش گفت:ای پدر! من (در خواب) یازده ستاره و خورشید و ماه را دیدم که برای من فروتن بودند» سوره یوسف، آیه ۴.</ref> <ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ـ ۱۵۳</ref> | |||
#{{متن قرآن|لَقَدْ صَدَقَ اللَّهُ رَسُولَهُ الرُّؤْیَا بِالْحَقِّ لَتَدْخُلُنَّ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِینَ مُحَلِّقِینَ رُءُوسَکُمْ وَمُقَصِّرِینَ لَا تَخَافُونَ}}<ref>«خداوند، به حق رؤیای پیامبرش را راست گردانیده است؛ شما اگر خداوند بخواهد با ایمنی، در حالی که سرهای خود را تراشیده و موها را کوتاه کرده‌اید، بی‌آنکه بهراسید به مسجد الحرام وارد می‌شوید». سوره فتح، آیه ۲۷.</ref> <ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸</ref> | |||
*ب) [[روایات]]: | |||
#[[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: «زمانی که بنده‌ای گرفتار [[مخالفت]] با [[خدا]] باشد و [[خداوند]] خواسته باشد به او خبری برساند در هنگام [[خواب]] منظره‌ای به او نشان داده میشود که او را نسبت به آن [[معصیت]] منزجر می‌سازد و [[خواب‌های راستین]] جزئی از هفتاد جزء [[نبوت]] محسوب میشود».<ref>ر.ک. نادم، محمد حسن، علم غیب از نگاه عقل و وحی صفحه ؟؟؟</ref> | |||
#[[حضرت علی]]{{ع}} یک روز صبح در [[مدینه]] وارد [[مسجد]] شد و گفت دیشب [[پیامبر خدا]]{{صل}} را در [[خواب]] دیدم که به من فرمودند همانا [[سلمان]] [[رحلت]] نموده است و [[پیامبر]]{{صل}} [[وصیت]] نمود او را [[غسل]] نمایم و [[نماز]] بر او بخوانم و سپس [[دفن]] کنم و اکنون برای این کار به سمت [[مدائن]] حرکت می‌کنم. پس [[عمر]] گفت از [[بیت‌المال]] [[کفن]] ایشان را تهیه نما، [[حضرت]]{{ع}} فرمودند: [[کفن]] فراهم شده است، نیازی نیست. پس در حالی که [[مردم]] او را بدرقه می‌کردند تا بیرون [[شهر]] [[مدینه]] رسیدند. از آنجا [[حضرت]]{{ع}} جدا شد و [[مردم]] مراجعت کردند. هنوز ظهر نشده ایشان بازگشت و فرمودند او را [[دفن]] کردم، اما اکثر [[مردم]] [[باور]] نکردند، تا اینکه بعد از مدتی از [[شهر]] [[مدائن]] نامه‌ای رسید که در آن نوشته شده بود: همانا [[سلمان]] در فلان شب از [[دنیا]] رفت و یک نفر از [[اعراب]] وارد شد او را [[غسل]] داد، [[کفن]] کرد، بر او [[نماز]] خواند و [[دفن]] نمود و رفت؛ با [[خواندن]] [[نامه]] همه متعجب شدند.<ref>راوندی، قطب الدین، الخرائج و الجرائح، ، ج٢، ص۵۶٢</ref>»<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳</ref> | |||
#روایتی که [[امام حسین]]{{ع}} نیز از [[شهادت]] خود و یارانش در [[خواب]] [[آگاه]] شد: آن [[حضرت]] شبی که فردایش از [[مدینه]] به سوی [[مکه]] حرکت کرد، برای وداع با جدش [[رسول خدا]]{{صل}} به [[حرم]] [[نبوی]] رفت و چند رکعت [[نماز]] به جای آورد و [[دعا]] کرد و گریست و سپس سر بر [[قبر]] نهاد و در [[خواب]] [[پیامبر]]{{صل}} را دید که از شهادتش خبر داد و فرمودند:<ref>نعمان، محمد بن محمد، امالی، ص١۵٢؛ شریف القرشی، الشیخ باقر، حیاة الإمام الحسین، ج۵، ص٢۶٠: «همانا خداوند برای تو در بهشت منزلتی معین کرده است که جز با شهادت به آن نخواهی رسید».</ref> {{متن حدیث|«وَ إِنَّ لَکَ فِی الْجَنَّةِ دَرَجَاتٍ لَا تَنَالُهَا إِلَّا بِالشَّهَادَة»}}<ref>ر.ک. سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳</ref> | |||
==نتیجه گیری== | |||
*در نتیجه [[معصوم]]{{ع}} به وسیله خواب‌های [[صادق]] که از موضوعاتی خبر می‌‌دهد که مربوط به [[آینده]] و حوادث آن است از [[غیب]] مطلع میشود.<ref>ر.ک. سبحانی، جعفر، منشور جاوید، ج ۶، ص ۲۲۸؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص ۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ مشکی، محمد، بررسی علم امام از دیدگاه شیخ مفید، فصلنامه فلسفی کلامی، ص ۳۱۸؛ هاشمی، سیدعلی، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامۀ مجازی امامت و ولایت، پژوهشگران وبگاه پرسمان دانشجویی؛ موسوی، سید امین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی؛ ص ۱۵۶ و ۱۵۹ و ۱۶۲ و ؟؟؟</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{یادآوری پانویس}} | {{یادآوری پانویس}} | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||