بحث:آیا مفاتح الغیب یا کلیدهای غیب تنها در دست خدایند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

==پاسخ تفصیلی==

==چیستی مفاتح الغیب==

*یا جمع "مِفتح" به معنای مفتاح و کلید، در هر دوصورت، معنا یکی است؛ زیرا کسی که کلیدهای خزاین و گنجینه‌ها را در [[اختیار]] دارد، مانند کسی است که خود گنجینه‌ها نزد اوست و هر دو می‌توانند به دلخواه خود در آنها [[تصرف]] کند.<ref>ر.ک. مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۵، ص ۲۶۹؛ معارف، مجید، نقد شبهه تعارض آیات علم غیب در قرآن (مقاله)، ص ۳۹</ref> [[غیب]] هم مصدر غاب، به معنای استتار و [[پنهان]] بودن چیزی از چشم است و بر هر چیزی که از حواس و [[علم]] [[انسان]] پوشیده باشد، به کار می‌رود. لذا خزانه‌های [[غیب]] عبارت از اموری است که مقیاس‌های محسوسی که هر چیز را می‌سنجند، به آنها احاطه نداشته باشند و اندازه‌های معهود آنها را محدود کند.<ref>ر.ک. واعظی، حسین، گستره و چگونگی علم امام از منظر کتاب، سنت و عقل، ص ۱۹۲</ref>

==معنای انحصار [[علم غیب]]==

*آیۀ {{متن قرآن|وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لاَ يَعْلَمُهَا إِلاَّ هُوَ}}<ref>«و کلیدهای (چیزهای) نهان نزد اوست؛ (هیچ کس) جز او آنها را نمی‌داند؛ و او آنچه را در خشکی و دریاست می‌داند و هیچ برگی فرو نمی‌افتد مگر که او آن را می‌داند و هیچ دانه‌ای در تاریکی‌های زمین و هیچ تر و خشکی نیست جز آنکه در کتابی روشن آمده است» سوره انعام، آیه ۵۹.</ref> [[علم غیب]] را منحصر در [[خدای تعالی]] می‌داند، زیرا کسی جز [[خدا]] به آن خزینه‌‏ها و یا به گشودن درهای آن و [[تصرف]] در آن دسترسی ندارد.<ref>ر.ک. طباطبایی، سیدمحمد حسین، ترجمه المیزان، ج ‏۷، ص ۱۷۸. مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، ج ‏۱۷، ص ۹۸؛ واعظی، حسین، گستره و چگونگی علم امام از منظر کتاب، سنت و عقل، ص ۱۹۲</ref> آیۀ مذکور به [[علم]] بی‌کران [[الهی]] به همۀ جزئیات اشاره می‌کند و اینکه [[خدای متعال]] از همه منابع [[پنهان]] و کلیدهای دست‌رسی به آنها اطلاع دارد، همچنین از خشکی‌ها و دریاها [[آگاه]] است، یعنی او از میلیاردها موجود زنده در اعماق دریاها و خشکی اطلاع دارد، که [[علم]] بدان‌ها به صورت عادی غیر ممکن است و او می‌داند در هر شبانه روز چه تعداد برگ یا دانه بر [[زمین]] می‌افتد.<ref>ر.ک. رضایی اصفهانی، تفسیر قرآن مهر، ج ۶، ص ۱۰۹</ref> و [[علم]] [[خدا]] به زمان و مکان و یا حالت خاصی منحصر نمی‌شود، زیرا [[علم]] او ذاتی است و نه اکتسابی و [[ذات خدا]] نه زمان دارد نه مکان و نه با تغییر حالت‌ها و رویدادها تغییر می‌کند.<ref>ر.ک. مغنیه، محمدجواد، تفسیر کاشف، ج ۳، ص ۲۰۱</ref> با توجه به این مطلب صدر [[آیه]] گر چه از انحصار [[علم غیب]] به [[خدای تعالی]] خبر می‌دهد لیکن ذیل آن منحصر در بیان [[علم غیب]] نیست، بلکه از شمول [[علم]] او به هر چیز، چه [[غیب]] و چه [[شهود]]، خبر می‌دهد، برای اینکه می‌فرماید: [[خداوند]] به هر تر و خشکی [[آگاهی]] دارد. علاوه بر این، صدر [[آیه]]، همه غیب‌‏ها را هم متعرض نشده است، بلکه تنها متعرض غیب‌‏هایی است که در خزینه‏‌های در بسته و در پس پرده‌‏های ابهام قرار دارد. برای اینکه خزینه‏‌های [[غیب]] را عبارت دانسته از اموری که مقیاس‏‌های محسوسی که هر چیزی را می‌سنجد، احاطه به آن نداشته، اندازه‌‏های معهود نمی‌تواند آن را تحدید کند، در عین حال [[علم]] ما که تنها امور محدود و مقدر را [[درک]] می‌کند، از [[درک]] آنها عاجز است.<ref>ر.ک. طباطبایی، سیدمحمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، ج‏ ۷، ص ۱۷ـ ۱۸۳</ref> بنابراین، منظور [[آیه]] صرفا [[عدم آگاهی]] ماسوی‌الله نسبت به خزانه‌های [[غیب]] است و دلالت عامی بر سلب [[آگاهی]] نسبت به تمام غیب‌ها ندارد.<ref>ر.ک. مطهری، احمد، کاردان، غلامرضا، علم پیامبر و امام در قرآن، ص ۱۹ و ۲۰</ref>