پرش به محتوا

بحث:کارکرد علم غیب معصوم در عصمت چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «==پاسخ اجمالی== ==ماهیت، منشاء و محور عصمت== *برای مشخص شدن نقش علم غیب در ع...» ایجاد کرد)
 
خط ۱۹: خط ۱۹:
==نتیجه گیری==
==نتیجه گیری==
*نتیجه اینکه [[عصمت]] [[معصوم]] یعنی مصون بودن آنها از هر [[گناه]]، [[خطا]] و نسیانی و این محقق نمی‌شود مگر به واسطۀ [[علم غیب]].<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامه معارف، شماره ۴۸</ref>
*نتیجه اینکه [[عصمت]] [[معصوم]] یعنی مصون بودن آنها از هر [[گناه]]، [[خطا]] و نسیانی و این محقق نمی‌شود مگر به واسطۀ [[علم غیب]].<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامه معارف، شماره ۴۸</ref>
==پاسخ تفصیلی==
==ماهیت، منشاء و محور [[عصمت]]==
*برای مشخص شدن نقش [[علم غیب]] در [[عصمت]] [[معصوم]] ابتدا باید نگاهی به ماهیت، منشأ، محور و أدلۀ [[عقلی]] و [[نقلی]] [[عصمت]] [[معصوم]]{{ع}} انداخته و بر اساس آن مسئله را بررسی کنیم.
#ماهیت [[عصمت]]: می‌‌تواند چند نوع باشد: [[عصمت]] یا [[لطف]] خاص [[الهی]] است، یا [[قوه]] و ملکۀ نفسانی مافوق [[تقوی]] و [[عدالت]] و یا [[علم]] خاص.<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۶۸ ـ ۷۱</ref>
#مواردی که منشأ و عامل [[عصمت]] [[معصوم]]{{ع}} هستند:
##[[علم]] قبلی [[خدا]] به اینکه [[معصوم]]{{ع}} از [[لطف خدا]] به آنها در تمام مراحل، [[بهترین]] استفاده را می‌‌کند.<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۶۸ ـ ۷۱</ref>
##[[درک]] [[معصوم]]{{ع}} نسبت به [[عظمت]] والای [[خالق]] و [[معرفت]] به [[صفات کمال]] و جمالش که موجب بالاترین [[خوف و رجاء]] می‌‌شود.<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۶۸ ـ ۷۱</ref>
##[[ارشاد]] [[معصوم]]{{ع}} به وسیله [[روح القدس]] و [[روح]] امری. [[روح القدس]]، وسیله‌ای است برای [[معصومین]] که به واسطۀ ایشان [[حقیقت]] اشیاء و [[علم]] به آن و همچنین [[اعمال]] [[بندگان]] دیده می‌‌شود و بلافاصله بعد از [[قبض روح]] هر [[نبی]] یا [[امامی]] به [[امام]] بعد منتقل می‌‌شود. همچنین [[روح]] امری یعنی مخلوقی بالاتر از [[ملائکه]]. این [[روح]] فقط همراه [[پیامبر]] و [[معصوم]]{{ع}} بوده، وقتی بر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نازل شده به [[آسمان]] نرفته و کار او خبر رسانی و [[هدایت]] است.<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۶۸ ـ ۷۱</ref>
همچنین محورهای [[عصمت]] [[معصوم]]{{ع}} عبارتند از:
#[[عصمت در شناخت]] و [[تبیین معارف]] و [[احکام دین]]؛<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود، علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref> یعنی حفظ و عدم [[فراموشی]] [[دین]]، بیان [[دین]]، [[شناخت]] موضوعات [[احکام]] و....<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۶۸ ـ ۷۱</ref>
#[[عصمت]] در عمل به [[احکام]] و [[دستورات]] [[دینی]].<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود، علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref>
#[[عصمت]] از [[خطا]] در [[تشخیص مصالح]] و [[مفاسد]] [[جامعه اسلامی]].<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود، علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref>
#[[عصمت]] در تصرفات [[تکوینی]] و امضای سالانه تقدیرات مخلوقات در [[شب قدر]] و واسطه‌گری در انتقال [[رحمت]] و فیوضات [[الهی]] به خلق.<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص۶۸ ـ ۷۱</ref>
==تاثیر [[علم غیب]] در به وجود آمدن [[عصمت]] [[معصومین]]==
*با این وجود می‌‌توان نقش [[علم غیب]] را در به وجود آمدن [[عصمت]] مشاهده کرد، چرا که دیدگاه رسمی و مشهور [[دانشمندان شیعه]] با توجه به ماهیت، منشا، محور و [[ادله]] [[عصمت]]، این است که [[معصوم]]{{ع}} [[افضل]] از دیگران است<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود، علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref> و از هرگونه [[گناه صغیره]] و کبیره و از هرگونه [[خطا]] و [[سهو]] و نسیان به دور هستند و چنین عصمتی از آغاز [[زندگی]] تا پایان [[زندگی]] آنها برقرار است. لازمۀ چنین عصمتی [[علم غیب]] وسیع است.<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامه معارف، شماره ۴۸</ref> البته، این نکته را باید توجه داشت [[علم غیبی]] که در اینجا از آن بحث می‌‌شود [[علم غیبی]] است که [[مردم]] از [[درک]] آن عاجز هستند، یعنی در [[زندگی]] متعارف و عادی [[انسان‌ها]]، مجموعه‌ای از اطلاعات وجود دارد که بین همه مشترک است و به وسیله ابزارهای ظاهری حواس پنج‌گانه و [[تفکر]] به دست می‌آید. [[ادراک]] ماورای این مسائل را ادراکات غیبی می‌‌گویند،<ref>ر.ک. وکیلی، محمد حسین، علم غیب امام (تاریخچه و اقوال)، فصلنامه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام، ؟؟؟</ref> در واقع [[علم غیب امام]] فراتر از ادراکات معمولی [[بشر]] است بلکه [[امام]] از حقایق اشیا و امور پنهانی آن [[آگاهی]] دارد،<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود، علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref> به بیان دیگر محقق شدن [[عصمت]]، زمانی اتفاق می‌‌افتد، که [[امام]] [[علم غیب]] که همان [[علم]] به حقایق اشیا هست را داشته باشد.
==[[ادله عقلی]] و [[نقلی]] بر ارتباط [[عصمت]] و [[علم غیب]]==
*[[ادله عقلی]]، دارا بودن [[علم غیب]] برای [[معصوم]] که نتیجه اش [[عصمت]] برای آنها می‌‌شود را تأیید می‌‌کند.
#[[عقل]]، نداشتن [[علوم]] از جمله [[علم غیب]] را نقض غرض [[امامت]] [[امام]] می‌‌داند؛ به این [[دلیل]] که غرض [[امامت]] که [[رهبری]] برای [[امت]] است، با ندانستن [[علوم]] از جمله [[علم غیب]] نقض می‌‌شود، چگونه‌ کسی‌ که‌ آگاهی‌ به‌ حال‌ مردم‌ ندارد، می‌تواند سعادت‌ [[دنیا]] و آخرت‌ آنان‌ را تأمین‌ و تضمین‌ نماید.<ref>ر. ک. شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، مقاله امام حسین و علم شهادت؛ ص ۱۰؛ خوش‌باور، داوود ،علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref>
#[[امام]] باید عالم به حقایق اشیا و امور پنهانی باشد تا چنین عصمتی محقق شود و حتی [[خطا]] و نسیان نیز از آنان سر نزند. نتیجه تلاش [[کلامی]] و [[فلسفی]] و صریح [[روایات]] در موضوع [[علم غیب]] [[پیامبر]](صلی [[الله]] علیه واله) و [[امام]] دو چیز است: یکی اثبات اصل [[علم غیب]] که به [[اذن الهی]] به آنان داده شده است، و دیگر اثبات وسعت و گستره این [[علم]] تا آنجا که [[عدالت]] و عصمت‌آور باشد<ref>ر.ک. شریعتمدار جزایری، سید نورالدین، مقاله امام حسین و علم شهادت، ص ۱۰</ref> و [[پیامبر]](صلی [[الله]] علیه واله) و [[امام]] در سایه آن هرگونه موارد [[عصیان]] و [[خطا]] و [[سهو]] و نسیان را بشناسند. چنانچه اگر [[علم]]، [[پیامبر]](صلی [[الله]] علیه واله) و [[امام]] محدود می‌بود و مرتکب خطاها یا فراموشی‌هایی می‌شدند این موارد با توجه به تعداد [[ائمه]]{{ع}} حتماً برای ما [[نقل]] می‌شد. بنابراین [[عصمت]] از اموری است که [[آگاهی]] بر آن، جز از طریق [[علم غیب]] ممکن نیست.<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود ،علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref>
#[[حفظ دین]] در گرو [[عصمت امام]] است: [[مسؤولیت]] [[حفظ دین]] از خطر [[تحریف]] و تغییر، برعهده [[امام]] است، چنانکه او عهده دار [[هدایت دینی]] افراد نیز هست. بدیهی است انجام این دو [[مسؤولیت]] و تحقق بخشیدن به این دو [[آرمان]] [[دینی]]، در گرو [[مصونیت]] [[امام]] از [[خطا]] و [[انحراف]] است، به خصوص که [[هدایت]] گری در سخن و گفتار خلاصه نمی‌شود، بلکه تأثیر عملی [[امام]] در جهت دادن به [[رفتار]] [[جامعه]]، به مراتب بیشتر از گفتار او است. به همین [[دلیل]]، باید [[امام]] در [[فهم]] و بیان [[احکام دینی]] و نیز در عمل به آنها، [[مصون از خطا]] و [[لغزش]] باشد تا [[پیروان]] خود را به طور صحیح [[هدایت]] کند.<ref>ر.ک. خوش‌باور، داوود ،علم غیب از دیدگاه فریقین؛ ص ۷۵ ـ ۷۶</ref>
#برداشت از [[روایات]]، ثابت می‌‌کند [[امام]] نسبت به حوادث گوناگون [[آینده]] [[علم]] دارد.<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامه معارف، شماره ۴۸</ref> مانند: علومی که [[پیامبر]]{{صل}} به شکل معجزه‌آسایی به [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در قالب [[هزار باب علم]] در لحظات پایانی [[عمر]] شریفشان [[آموزش]] دادند. این [[علوم]] از آنجا که منحصر در [[امام علی]]{{ع}} می‌شد و راهی جز انتقال از [[طریق وحی]] وجود نداشت به آن [[علم غیب]] می‌گفتند. این [[علم]] پس از [[امام علی]]{{ع}} به [[معصوم]]{{ع}} بعدی منتقل گردید. بنابراین [[معصوم]]{{ع}} با وجود این [[علم]] که همان [[علم غیب]] است؛ هیچ [[گناه]] یا حتی  اشتباه عمدی و سهوی و [[فراموشی]] ندارند.<ref>ر.ک. جزائری، سید محمود، کارکردهای علم غیب امامان معصوم در شئون ایشان، ص ۶۸ ـ ۷۱</ref>
==نتیجه گیری==
*نتیجه اینکه [[عصمت]] [[معصوم]] یعنی مصون بودن آنها از هر [[گناه]]، [[خطا]] و نسیانی و این محقق نمی‌شود مگر به واسطۀ [[علم غیب]].<ref>ر.ک. لطیفی، رحیم، علم غیب معصوم، ماهنامه معارف، شماره ۴۸</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
۱۱۷٬۲۱۳

ویرایش