ذکر: تفاوت میان نسخه‌ها

*در آن روزگار خشن و خفقان زده نسبت به «راه راست»، احیای فرهنگ [[اهل بیت]]{{عم}} یک تلاش مثبت و سازنده محسوب می‌شد. خطّ فکری [[امامان]] و طرح هدایتی [[ائمه]]{{عم}}، به عنوان راه کمال انسان و نجاتِ امت، در آشفته بازار آن همه خطوط گوناگون و جریان های فکری و سیاسیِ ساخته و پرداخته دستگاه‌های حاکم یا منحرفین شهرت طلب، عروهالوثقای اطمینان بخش و خوبی بود که می‌توانست مردم را در «صراط مستقیم»، آگاهی و وحدت و انسجام بخشد. از این رو تبیین و ابلاغ و احیای این فرهنگ و خط، بیشتر به دوش پیروان [[ائمه]]{{عم}} و شیعیان فداکار و آماده برای ایثار و تلاش، سنگینی می‌کرد. یکی از روش‌های عملی و اقدام‌های مفید برای این طرح، داشتن رابطه‌های مکتبی و جلسه‌ها و دیدارها و همفکری های فعال برای رسیدن به این هدف بود <ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۹۴-۹۶.</ref>.  

*طرح مسائل مکتبی و حیاتی و نقل سخنان [[ائمه]]{{عم}} و روایت کردن احادیث پیشوایان حق، کمک مؤثری به زنده ماندن این خط در ذهنیت و عینیت مردم آن روزگار می کرد. از این رو، تأکید و تشویق [[ائمه]]{{عم}} به داشتن چنین جلساتی و نشست‌ها و رفت و آمدها و رابطه‌ها و مذاکره‌ها و پیوندهایی بر محور [[ولایت]] و [[امامت]] آن [[معصومین]]، جای بسی دقت و تأمل است. چیزی که در احادیث مکرّر [[شیعه]]، به عنوانِ «امر» از آن یاد شده است<ref>امر، به معنای شیئ، چیز و مسأله و ... است نه به معنای فرمان و دستور، بلکه کنایه از خطّ و مرام اهل بیت است.</ref> و به خاطر جوّ آن روز [[ائمه]]{{عم}} به‌ناچار به صورت سمبلیک و کنایی و با رمز و اشاره از آن یاد می کردند و [[شیعه]] را به داشتن جلسه‌ها و رابطه‌ها برای «احیای امر» فرا می خواندند. منظور از آن، [[امامت]] و شئون مربوط به رهبری [[ائمه]]{{عم}} است که هم خطّ فکری و هم شیوه و مشی عملی آنان را شامل می‌شود و به تعبیر حضرت آیه الله خامنه ای، «امر»، سمبل و رمزی از آن «قیام» و آینده موعود [[تشیع]] بود که همه در انتظارش بودند<ref>پیشوای صادق، آیت الله سید علی خامنه‌ای، ص۶۳.</ref>. به یکی دو نمونه از اینگونه احادیث اشاره می کنیم: [[امام صادق]]{{ع}} به «فضیل» می‌فرماید: {{عربی|«تَجلسوُنَ و تحدّثون؟ قال: نَعم، جُعلت فداک. قال: انَّ تلکَ المجالس احبّها، فاحیُوا امرَنا یا فضیل، فرحم الله من احیا امر نا ... »}}<ref>بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۸۲؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۹۲.</ref>. آیا می‌نشینید و برای هم حدیث می‌گویید؟ فضیل پاسخ داد: آری، جانم به فدایت. فرمود: اینگونه مجالس را دوست دارم، پس «امرِ» ما را ای فضیل زنده نگهدارید، رحمت خدا بر آنکه امر ما را احیا کند. در حدیث دیگری [[امام صادق]]{{ع}} به اصحابش توصیه می کند: {{عربی|«اتّقوا اللهَ وکونُوا اخوهً بَرَره متحابیّن فی اللهِ، متواصِلین مُتراحِمینَ، تَزاوَروا وَتلاقُوا وتَذاکروا واحْیُوا امرَنا»}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۳۵۲.</ref>. تقوای الهی را داشته و برادرانی نیکوکار باشید، بر محور الله، دوستی کنید، با هم پیوند و عطوفت داشته باشید، با یکدیگر زیارت و ملاقات و مذاکره داشته باشید و امر ما را احیا و زنده کنید. بهترین مردم پس از ما، کسانی هستند که کار و امر ما را یادآوری می کنند و به یاد ما بر می گردند» <ref>بحارالانوار، ج۷۱، ص۳۵۴.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۹۴-۹۶.</ref>.

*این امر، همان چیزی است که مقوّم و ریشه و مبنای «اهل بیت» بودن آنان است، یعنی آن علم، [[عصمت]]، [[ولایت]]، تقوا و قرب به خدا، لزوم اطاعت مردم از آنان، حجّت بودنِ سخن و عمل آنان، لزوم اعتقاد به امامتشان و ...علامه مجلسی در تفسیر واژه «امر» می‌نویسد: «مراد از امر [[ائمه]]{{عم}}، [[امامت]] و دلایل [[امامت]] [[ائمه]]{{عم}} و فضیلت‌ها و صفات آنان است، و نیز، نقل اخبار و نشر آثارشان و بحث و یادآوریِ علومشان و احیای دانش‌هایشان از طریق عنایت و توجه و نوشتن و نقل کردن، به شکلی که مانع از کهنه و فراموش شدن و فرسودگی معارف آنان گردد و مایه حفظ آن شود»<ref>مرآۀ العقول، علامه مجلسی، ج۹، ص۵۰.</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۹۴-۹۶.</ref>.  

*روی این اصل، تشکیل جلساتِ ذکر و حدیث خوانی و نقل معارف [[اهل بیت]]{{عم}}، باعث زنده ماندن فکر و فرهنگ سازنده شیعی بود و علی رغم سیاست‌های خلفا در جهت بستن درب خانه [[معصومین]]{{عم}}: و تعطیل کردن مکتب انسان‌پرور و آگاهی بخش آنان و تلاش در جهت منزوی ساختن و به فراموشی سپردن این جریان حق، خورشید پر فروغ شخصیت علمی و اخلاقی‌شان همچنان می‌درخشید و جاذبه قوی و نیرومندِ معنوی و ارزش‌های متعالی‌شان، دل‌ها و جان‌ها و اندیشه‌ها را در تسخیر خود داشت و [[امامان]]، حاکمان بلا منازعِ دل‌ها بودند. ذکرها و یادها، نوعی مبارزه بود. جلساتِ انس و دیدار، وسیله‌ای برای الهام‌گیری و یافتن محورهای وحدتِ مکتبی بود. حلقات نقل احادیث [[ائمه]]{{عم}}، مایه انسجام فکری و پیوندهای عقیدتی بود. رفت و آمدها و دید و بازدید شیعیان، شبکه مواصلاتیِ آنان و تقویت کننده روح جمعی و تعاون و رشته‌های عاطفی هواداران خطّ [[امامت]] به حساب می‌آمد<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۹۴-۹۶.</ref>.

*از آدابی که برای [[زیارت]] مرقدهای مطهر بیان شده، گفتن [[تکبیر]] و تهلیل هنگام تشرف است. یاد خدا و حمد و ستایش او و ذکر [[توحید]] و تسبیح و تنزیه، هم توجه دادن به عظمت خداوند است که چنین شخصیت‌های عظیمی آفریده که عظمتشان در عبودیت و تواضع در پیشگاه خداست، هم نوعی تعدیل نگاه و توجه انسان [[زائر]] است، تا درباره این پیشوایان الهی، دچار غلوّ نشود و نسبت های غلوّآمیز ندهد و محوریت [[توحید]] در همه مسائل حفظ شود. مثلًا در [[زیارت]] [[امام حسین]]{{ع}} روایت شده که قبل از [[زیارت]] و در بدو ورود، حتی وقتی به [[فرات]] می‌رسد تا غسل [[زیارت]] کند، صد مرتبه الله اکبر، صد مرتبه لا إِله إلّا الله و صد مرتبه صلوات بگوید. نیز در روایت است: هنگام [[زیارت]]، وقتی مقابل قبر [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} قرار گرفت، اگر بگوید: {{عربی|«لا إِلَه إّلا اللهُ وَحْدَهُ لاشَرِیکَ لَهُ»}} ثواب بسیاری برای او نوشته می‌شود<ref> مفاتیح الجنان، ادب پنجم از آداب زیارت.</ref>. ذکر گفتن وخدا را به یکتایی ستودن و او را بزرگ شمردن، در همه حال خوب است و در حرم‌های مطهر اولیایی که مظهر اخلاص و [[توحید]] و [[ذکر]] و تسبیح‌اند، خوب‌تر<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۳۴۴.</ref>.