ابلیس در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

*[[ابلیس]]، [[آفرینش]] خود را با [[آفرینش آدم]]، [[قیاس]] کرد و علّت [[سرپیچی]] از [[سجده]] بر وی را [[برتری]] جنس خویش شمرد: {{متن قرآن| قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلاَّ تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قَالَ أَنَاْ خَيْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِينٍ}}<ref>  خداوند) فرمود: آنگاه که به تو فرمان دادم. چه چیز تو را از فروتنی بازداشت؟ گفت: من از او بهترم! مرا از آتش و او را از گل آفریده‌ای ، سوره اعراف، آیه: 12.</ref> بر پایه روایتی از [[پیامبر]]{{صل}}، [[ابلیس]] بنیان‌گذار [[قیاس]] است: {{متن حدیث| أَوَّلَ مَنْ قَاسَ أَمْرِ الدِّينَ بِرَأْيِهِ إِبْلِيسَ}}<ref>[[الکافی]]، ج۱، ص۵۸ ؛ الدّرالمنثور، ج۳، ص۴۲۵؛ [[المیزان]]، ج۸ ، ص۵۹.</ref>. همین تعبیر، از زبان ابن‌عبّاس، [[حسن بصری]]، و ابن‌سیرین و گروهی دیگر نیز [[نقل]] شده است<ref>جامع البیان، مج ۵ ، ج ۸ ، ص ۱۷۳؛ کشف‌الاسرار، ج۳، ص۵۶۶ ؛ مجمع‌البیان، ج ۴، ص ۶۲۰.</ref>. این [[قیاس]] [[ابلیس]] که [[تمثیل]] منطقی و نوعی [[استدلال]] ظنّی است<ref>[[المیزان]]، ج ۸ ، ص ۲۹.</ref>، از [[نادانی]]، [[خودبینی]] و [[پلیدی]] او سرچشمه می‌گیرد. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: [[ابلیس]] با این سخن، میان [[آتش]] و [[گِل]] [[قیاس]] کرد. اگر او [[نورانیّت]] [[آدم]] را با [[روشنایی]] [[آتش]] مقایسه می‌کرد، به مزایای یکی از آن دو [[نور]]، و [[صفا]] و زلالی آن بر دیگری [[آگاهی]] می‌یافت<ref>البرهان، ج ۲، ص ۵۲۰ ؛ [[قمی]]، ج ۱، ص ۷۰؛ [[بحارالانوار]]، ج ۶۰، ص ۱۹۸ و ۲۷۳.</ref>. مفسّران، [[قیاس]] [[ابلیس]] و نادرستی آن را به تفصیل بررسی کرده‌اند<ref>التبیان، ج۴، ص ۳۵۹؛ مجمع‌البیان، ج۴، ص ۶۲۰ ؛ کشف‌الاسرار، ج۳، ص۵۶۶ ؛ [[المیزان]]، ج۸ ، ص ۵۷.</ref><ref>[[علی محمدی آشنائی|محمدی آشنائی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱، ص 566.</ref>.