بحث:انتظار چه ابعادی دارد؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

==توجه به ابعاد انتظار در ادیان و مکاتب مختلف==

*انتظار به مفهوم مذهبی آن، نوعی پیشروی و استقبال از آینده بوده و دارای ابعاد گوناگونی از قبیل فلسفی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی است. توجه به این ابعاد، برای کسی که می‌داند در فرهنگ اسلام و شیعه، چه مقدار به انتظار اهمیت داده شده، ضروری است؛ به همین دلیل صاحبان ادیان و مذاهب، فیلسوفان، جامعه‌شناسان، روانشناسان، طرفداران احزاب و مکاتب، هر کدام با دید و نگرشی خاص دربارۀ آن بحث کرده‌اند<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص81-86؛ حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.</ref>.

==اهتمام به ابعاد انسان منتظِر از نگاه دین==

*از طرفی، می توان گفت انسان منتظر نیز از زوایای مختلف، دارای ابعاد گوناگون است؛ از سویی دارای بُعد نظری و عملی بوده و از سوی دیگر از بُعد فردی و اجتماعی برخوردار است و از زاویه‌ای دیگر در کنار بُعد جسمی، بُعد روحی و روانی دارد؛ از همین رو انتظار موعود جهانی در همۀ ابعاد زندگی منتظِر تأثیر می‌گذارد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.

==ابعاد انتظار==

*به طور کلی ابعاد انتظار را در دو بخش می توان مورد بررسی قرار داد:

===ابعاد انتظار در زمینۀ معنوی و درونی فرد و جامعه<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>===

====بعد فکری و اعتقادی انتظار (آمادگی علمی و معرفتی)<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

*در بعد فکری که زیر بنای اعمال و رفتار انسان است، مقولۀ انتظار، باورهای اساسی حیات آدمی را در حصار خود حفظ می‌کند<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>. این بعد می تواند شامل موارد زیر باشد:

=====بُعد توحید=====

*انتظار در ماهیت خود، انسان منتظِر را متوجّه خدای جهان می‌‏‏کند<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

=====بُعد نبوت=====

*منتظران چشم به راه کسی هستند که در او، صفات و آثار پیامبر گرد آمده است<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

=====بُعد امامت=====

*حضرت مهدی(علیه السلام)، وصی صدّیقین و خاتم ائمۀ طاهرین(علیهم السلام) است و امامان پیشین یکایک او را یاد کرده‏‌اند<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

=====بُعد عدل=====

*انتظار امام مهدی(علیه السلام)، انتظار ظهور عدل است؛ به گونه ای که او جهان آکنده از بیداد را از داد پر می‌‏‏سازد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

=====بُعد معاد=====

*در امر انتظار، اصل اعتقادی بسیار مهمِ، معاد و بازگشت مسئولانه به نزد خداوند، همواره حضور دارد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

*در این زمینه، انتظار این است که مذاهب متعدد و متنوع از آسمانی و زمینی تبدیل به مذهب واحدی گردند؛ چون بشریت انتظار دارد انسان‌ها در تحت لوای واحد و در زیر پرچم حکومت الله گرد هم آیند<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص81-86.</ref>.

====بعد روحی و روانی انتظار<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

*انتظار، شخص منتظِر را وادار می کند تا به تقویت حیات روحی و روانی و جسمی خود و کسب فضیلت‌های اخلاقی روی ‌آورد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.

====بعد اخلاقی و رفتاری انتظار<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

*انتظار باعث می شود منتظِر هم به ساختن خود و هم به سامان دادن جامعه همت می‌گمارد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>.

===ابعاد انتظار در زمینۀ مادی و برونی فرد و جامعه<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>===

====بعد سیاسی انتظار<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

*انتظار نه تنها در زندگی فردی منتظر مؤثر است که در حوزۀ رابطۀ فرد با جامعه نیز مطرح و برنامه دارد و او را به تأثیرگذاری مثبت در جامعه وا می‌دارد<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲.</ref>. در واقع، انتظار این است که مفاسد اجتماعی، رذالت‌ها، آشوب‌ها، طنین‌های نابجا و امواج تلاطم انگیز از میان برداشته شوند و روابط بر اساس تفاهم، همکاری و همیاری و خیرخواهی گردد<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص81-86.</ref>. انتظار، به انسان منتظِر می فهماند دولت کریمه نمی‌تواند خود را از حضور سیاسی و اجتماعی محروم نماید<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref> و نیز به انسان ها می آموزد خواستار حکومتی صالح، دور از منکر و ریا فریب باشند<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص81-86.</ref>.

====بعد فرهنگی و اقتصادی انتظار<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

*حراست از فرهنگ دینی و اسلامی و مرزبانی اندیشۀ اسلامی و زنده نگه داشتن آن از جمله ابعاد انتظار است<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>. به نوعی، انتظار این است که امیدها و انتظارها متوجه تعدیل عادلانه ثروت باشد و فواصل طبقاتی از میان برداشته شوند و در بخش فرهنگی هم، بشریت انتظار آنرا دارد که علوم و عالمان، متعهد باشند و تلاش‌ها مصروف دانشی گردد که از آن نفعی برای جامعه برخیزد<ref> ر.ک. قائمی، علی، نگاهی به مسأله انتظار، ص81-86.</ref>.

====بعد نظامی و انتظامی انتظار<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

====بعد تبلیغاتی و‌ روابط بین‌المللی انتظار<ref> ر.ک. واسطی، محمد حسین، مکاتبۀ اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت. </ref>====

==ابعاد انسان منتظِر==

*اما، برای انسان منتظِر نیز، ابعادی را برشمرده¬اند که عبارت اند از:

#قانع نشدن به وضع موجود: یعنی هرچه خیر و عملِ خوب انجام دادیم و به وجود آمده، کم و غیرکافی است و منتظریم، تا ظرفیت نیکی عالم با دست قدرتمند ولی خدا (علیه السلام) پُر بشود<ref> ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر (ع)، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.

#دلگرمی مؤمنین نسبت به آینده(اعتماد و امیدواری به آینده و مأیوس نبودن): یعنی اینکه تفکر الهی یک روز سراسر زندگی بشر را فرا خواهد گرفت و منتظِر، با شوق و امید حرکت بکند<ref> ر.ک. حسینی خامنه‌ای، سید علی، ما منتظریم و آفتاب در سایه، ص۱۵-۱۷.(سخنرانی در دیدار با اقشار مختلف مردم و میهمانان داخلی و خارجی در سالروز میلاد امام عصر (ع)، ۱۱/۱۲/۱۳۶۹)</ref>.

#دین داری: منتظر باید کوشش نماید تا دین و عقاید خود را در عمل، اعتقاد و مبانی حفظ نماید<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.

#دین آموزی و نشر معارف: از وظایف منتظران این است که روح تعهد و تعبد را در جامعه گسترش دهند<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.

#بُعد دانش روز و سازمان دهی: حضور منتظران در جامعه وقتی کارساز و کارآمد است که همراه با دانش، آگاهی و سازماندهی باشد<ref> ر.ک. فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹. </ref>.

#توانمندی‌های فکری: آنچه یک منتظر باید در زمینۀ فکری به آن مسلح باشد، درک و شناخت قدر خویش است که معیار انتخاب مکتب هاست و انسان را در برابر افکار گوناگون راهنمایی می‌نماید و انتخاب بهترین را ممکن می‌سازد<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.

#توانمندی‌های روحی: ایجاد روحیه، امر مهمی است که در دورۀ انتظار باید حاصل شود<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.

#برنامه ریزی: منتظر باید طرح داشته باشد و با توجه به نقشه سازندگی، دنبال مصالح و لوازمی باشد که قبلاً برنامه ریزی کرده است<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.

#توانمندی در عمل: در بینش دینی، افراد نه با عمل که با بینش خود از یک عمل، به ارزش می‌رسند<ref> ر.ک. حیدری‌نیک، مجید، نگاهی دوباره به انتظار، ص ۳۳-۴۳.</ref>.

#بُعد قرآنی: امام مهدی (علیه السلام) زنده کنندۀ همۀ احکام قرآن بوده و انسان منتظر همواره این آرمان را در دل زنده می‌‏‏دارد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

#دانش و خردورزی: که توجه ویژۀ منتظران به علم و دانایی را می طلبد<ref> ر.ک. کارگر، رحیم، مهدویت پیش از ظهور، ص ۱۹۹، ۲۰۲.</ref>.

==شواهد و مؤیدات ابعاد انتظار و انسان منتظر==

*در خصوص ابعاد انتظار و ابعاد انسان منتظِر روایاتی<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ فلاحی، صفر، امام مهدی ذخیره امامت، ص ۱۷ -۱۹؛ نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸؛ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref> وارد شده است که از آن جمله می توان به حدیث امام باقر(علیه السلام) اشاره کرد که به بِعد فکری و اعتقادی انتظار مربوط است، ایشان فرمودند<ref> ابن بابویه، محمد بن علی بن حسین، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۶۰۲، ح ۱۵.</ref>: «روزگاری بر مردم خواهد آمد که امام ایشان غایب خواهد شد؛ پس خوشا به حال آنان که در آن زمان، بر امرِ ولایت ما ثابت و استوار بمانند.»<ref> ر.ک. زهادت، عبدالمجید، معارف و عقاید ۵ ج۲، ص۲۴۲؛ بالادستان، محمد امین؛ حائری‌‎پور، محمد مهدی؛ یوسفیان، مهدی، نگین آفرینش، ج۱، ص ۱۳۹ ـ ۱۴۰.</ref> و یا می توان به حدیثی از امام صادق(علیه السلام) اشاره کرد که به بِعد اجتماعی انسان منتظِر مربوط می شود<ref> نعمان، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ج۵۲، ص۱۴۰.</ref>: «هر کس خوش دارد در شمار یاران قائم باشد، باید در عصر انتظار، مظهر اخلاق نیک اسلامی‌ باشد؛ اگر او پیش از قیام قائم(علیه السلام) در گذرد، پاداش او مانند کسانی است که قائم را درک کرده، به حضور او می‌رسند.»<ref> ر.ک. نویسندگان، آفتاب مهر، ج۲، ص ۱۰۴ ـ ۱۰۸. </ref>