بحث:دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:دیدگاه شیعه درباره انتظار چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۲:۲۲

۱۸٬۵۳۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۳۰ نوامبر ۲۰۱۹

←‏پانویس

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۲۵۵

ویرایش

@@ خط ۸: / خط ۸: @@
 ==[[انتظار]] پیوند [[معنوی]]==
 *البته باید توجه داشت گرچه [[انتظار]]، در مفهوم غیر [[شیعی]] تنها به معنای نظرداشت [[ظهور منجی]] به‌کار می‌رود؛ ولی طبق دیدگاه [[شیعه]]، افزون بر چنین انتظاری، [[انتظار]] [[ملاقات]] و [[دیدار]] با [[منجی]] نیز قابل تصور است<ref>ر.ک. نصیری، علی، نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن، ص ۹۷.</ref>.
+==پاسخ تفصیلی==
+==[[انتظار]] از [[اعتقادات]] بنیادین [[شیعه]]==
+*[[انتظار]] از [[اعتقادات]] بنیادی و تردید ناپذیر [[شیعه]] است. وجود [[عقیده]] به [[مصلح جهانی]] [[حضرت مهدی]]{{ع}} به خصوص در میان [[شیعیان]] از جمله [[اعتقادات]] بنیادی محسوب شده و در میان همۀ [[مذاهب اسلامی]]، [[شیعیان]] بیش از همه با این [[عقیده]] شناخته شده‌اند. برخی از افراد [[ناآگاه]] و معاند کوشیده‌اند تا این [[عقیده]] را از [[مذهب شیعه]] محصور کنند، ولی [[عقیده به ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} هرگز مختص [[شیعه]] نبوده و نیست و اغلب [[فرق اسلامی]] در این [[عقیده]] با هم هماهنگ و مدافع آن نیز هستند<ref>ر.ک. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۹۰-۹۱.</ref>.
+*از نظر [[شیعه]] مسألۀ [[انتظار]] [[مهدویت]] و نوید [[ظهور]] [[مهدی موعود]] {{ع}} یکی از مسائل بسیار حیاتی به شمار می‌رود و به اندازه‌ای اهمیت دارد که [[اعتقاد]] به [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} در ردیف وقوع [[قیامت]] و [[تکذیب]] و تصدیقش در ردیف [[تکذیب]] و [[تصدیق]] [[رسول اکرم]] {{صل}} است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۹۰-۹۱.</ref>. مسألۀ [[انتظار]] [[مهدویت]] و نوید [[ظهور]] آن [[مصلح]] [[الهی]] یک مسألۀ کهن و ریشه‌دار است و سابقۀ آن به نخستین روزهای [[طلوع فجر]] [[اسلام]] و دوران شخصی [[نبی اکرم]] {{صل}} بر می‌گردد<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷.</ref>.
+*البته در [[فرهنگ شیعی]]، [[انتظار]]، صرفاً [[چشم به راهی]] و یک حالت روحی روانی معمول و متعارف نیست؛ بلکه ماهیت [[انتظار]]، نگرش فعال برخاسته از [[ایمان]] به [[ظهور]] است. بر این اساس، [[انتظار]]، یک رویکرد عمل گرایانه از یک [[اعتقاد]] عمیق قلبی است. براین اساس، جوهر اصلی [[انتظار]]، [[اعتقاد]] و [[ایمان]] قلبی به حتمیت [[ظهور]] [[مصلح جهانی]]، [[حضرت مهدی موعود]] {{ع}} و دخالت مستقیم این [[باور]] در رفتارهای فردی و [[اجتماعی]] [[انسان]] [[منتظر]] و نگرش او نسبت به چگونگی [[زندگی]] حال و [[آینده]] است. مادامی که دخالت مستقیم و نقش تأثیرگذار این [[اندیشه]] و باورداشت را در ساختار ذهنی، اسلوب [[اندیشه]]، شیوه [[زندگی]] و چگونگی حال و [[آینده]]، به عنوان یک واقعیت پذیرفته نشود و در حیات فردی و [[اجتماعی]] به عنوان یک جریان [[فکری]] و [[رفتاری]] تبدیل نشود، هرگز آثار پر [[برکت]] این [[تفکر]] [[آشکار]] نخواهد شد. بنابراین، نخستین قدم در این راستا، آن است که [[درک]] درست و تصور صحیحی از این مفهوم ارزشی و [[اسلامی]] به دست آید تا اهمیت آن روشن شود.
+*با تأمل در روایاتی که به موضوع [[انتظار]] و الزامات آن پرداخته‌اند روشن می‌شود در [[فرهنگ شیعی]]، [[انتظار]] صرفاً یک مفهوم ذهنی و دانستنی نیست تا در لغت‌نامه‌ها و کتاب‌خانه‌ها سراغ آن گرفته شود؛ بلکه یک مفهوم کاربردی و سازنده است که باید در متن [[زندگی]] [[سیاسی]] و [[اجتماعی]] آن را جستجو کرد. ماهیت‌شناسی [[انتظار]]، در گرو تحلیل صحیح از رابطه [[ایمان]] قلبی با [[اقدام]] عملی و پیوند معنایی آن دو است. آموزۀ [[انتظار]]، [[اعتقادی]] [[فرهنگ]] زا و مسؤلیت آفرین است. [[انتظار]] به عنوان یک نگرش کاربردی مبتنی برآموزه‌های [[دینی]] و ارزشی، مدنظر قرار گرفته است؛ نگرشی که شرایط گذشته و حال را به چشم انداز [[آینده]] پیوند می‌دهد و در رویکرد و [[انتخاب]] [[انسان]]، تأثیر گذار است. [[انتظار]] یک آموزۀ [[دینی]] [[هدایت]] بخش است که [[رفتاری]] هدفمند را در پی داشته و به تصمیمات و اقدامات [[اصلاح]] گرایانه در عرصه‌های مختلف [[فرهنگی]]، [[سیاسی]]، [[اجتماعی]]، [[اقتصادی]] و... منتهی می‌گردد. این [[تفکر]] جریان ساز و [[هویت]] آفرین، چگونه بودن و چگونه زیستن را برای ما تعریف و اهداف کلی حرکت [[جامعه]] به سوی [[آینده]] را تعیین می‌کند<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۱۷، ۱۱۸.</ref>.
+*اگر در [[احادیث]] و [[روایات]]، این همه از [[فضیلت]] و [[ارزش انتظار]] و ارج گذاری [[منتظران]]، سخن به میان آمده و از [[انتظار ظهور]] [[مهدی]] {{ع}}، با عناوین و اوصافی چون [[برترین عمل]]<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ أَعْمَالِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}؛ الامامه و التبصره، ص۲۱؛ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ص۶۴۴.</ref>، بافضیلت‌ترین [[عبادت]]<ref>{{متن حدیث|"أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}؛ صدوق، محمد بن علی، کمال الدین، ص۲۸۷.</ref>، بالا‌ترین [[جهاد]] در [[راه خدا]]<ref>أَفْضَلُ جِهَادِ أُمَّتِی انْتِظَارُ الْفَرَجِ؛ تحف العقول، ص۳۸؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۴۱.</ref>، محبوب‌ترین عمل در پیشگاه [[الهی]]<ref>{{متن حدیث|"أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ انْتِظَارُ الْفَرَجِ"}}؛ عیون الحکم و المواعظ، ص۹۳.</ref>، هم‌سنگ بودن با [[شهادت]] و به [[خون]] طپیدن در [[راه خدا]]<ref>{{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ لِأَمْرِنَا کَالْمُتَشَحِّطِ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ"}}؛ الخصال، ۶۲۶؛ کمال الدین، ص۶۴۵؛ شرح الاخبار، ج۳، ص۵۶۰.</ref>، در رکاب [[حضرت قائم]] {{ع}} بودن<ref>{{متن حدیث|"کَمَنْ کَانَ فِی فُسْطَاطِ الْقَائِمِ{{ع}}"}}؛ المحاسن، ج۱، ص۱۷۳؛ کمال الدین، ص۶۴۴.</ref>، در حال [[پیکار]] با [[دشمنان]] و [[شمشیر]] زدن در محضر [[رسول خدا]] {{صل}}<ref>{{متن حدیث|"الْمُنْتَظِرُ لِلثَّانِی عَشَرَ مِنْهُمْ کَالشَّاهِرِ سَیْفَهُ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} یَذُبُّ عَنْهُ"}}؛ الغیبه النعمانی، ص۹۲؛ کمال الدین، ص۳۳۵- ۶۴۷.</ref> و دیگر تعابیری که هرکدام، با [[عنایت]] و ###[[313]]### خاصی بیان شده است، همه و همه از ارتباط و [[پیوستگی]] این [[باور]] درونی با عملکرد بیرونی و رفتارهای سازمان یافته فردی و [[اجتماعی]] [[انسان]] [[منتظر]]، حکایت دارد<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، اندیشه انتظار و جهانی شدن، ص؟؟؟</ref>. این تعابیر بیانگر پیوند معنایی [[ایمان]] و عمل در مقوله [[انتظار]] است. برپایۀ این گونه [[روایات]]، اندیشۀ [[انتظار]] چنان در انگیزش [[اراده]] و خواست [[انسان]] [[منتظر]]، کارساز و نقش آفرین است که ذهن او را به سمت اهداف مورد [[انتظار]] سوق داده و باورهای او را به [[عزم]] و [[اراده]] تبدیل می‌کند<ref>ر.ک. صمدی، قنبر علی، آخرین منجی، ص۱۱۷، ۱۱۸.</ref>.
+==[[روایات]] [[انتظار]]==
+*به [[اعتقاد]] [[شیعه]] علاوه بر [[آیات]] متعددی که در [[قرآن کریم]] وارد شده و [[پیشوایان دینی]] آنها را به وجود [[مقدس]] [[مهدی موعود]] {{ع}} و [[انتظار]] [[تفسیر]] و تاویل کرده‌اند، صدها [[حدیث]] معتبر و [[متواتر]] از [[حضرت]] [[رسول اکرم]] {{صل}} و [[جانشینان]] آن [[حضرت]] {{ع}} صادر شده که در آنها کلیۀ صفات و خصوصیات و جزئیات [[زندگی]] آن [[منتظر موعود]] {{ع}} که پس از [[تولد]] دو بار [[غیبت]] خواهد داشت و پس از [[غیبت طولانی]] [[ظهور]] خواهد کرد و با تشکیل [[حکومت واحد جهانی]] [[جهان]] را پر از [[عدل و داد]] خواهد نمود، بیان شده است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷؛ فروهی، ناصر، مقاله «انتظار فرج».</ref>.
+*[[شیعیان]] طبق وعده‌های [[انبیاء]] [[سلف]] و نویدهای کتب مذهبی و وعده‌های صریح [[قرآن کریم]] [[عقیده]] دارند: آنگاه که [[اخلاق]] و [[معنویت]] از میان [[بشر]] رخت بربندد و [[ظلم و ستم]] فراگیر شود و اسباب [[ظهور]] که یکی از [[وظایف منتظران]] است مهیا گردد. [[حضرت مهدی]] {{ع}} به [[فرمان]] [[حق]] [[قیام]] می‌کند و [[دنیا]] را پر از [[عدل و داد]] می‌نماید و به همه [[رنج‌ها]] پایان می‌دهد.
+*[[شیعیان]] براساس [[عقل]] و [[وجدان]] و [[کتاب و سنت]] [[عقیده]] دارند، با [[ظهور]] [[ولی خدا]] و آمدن [[موعود]] مکتب‌ها و رهایی‌بخش [[انسان‌ها]] هیچ [[حکومت]] باطلی روی [[زمین]] [[باقی]] نمی‌ماند بلکه همل مکتب‌های موجود و حکومت‌های [[مقتدر]] زمان یکی پس از دیگری از بین رفته و متلاشی می‌گردند، مرزهای جغرافیایی بین کشورها برداشته می‌شوند؛ مظاهر [[شرک]]، [[کفر]] [[الحاد]] و [[بی‌عدالتی]] از بین می‌روند [[عدالت اجتماعی]] تأمین می‌گردد. هر حقی به [[صاحب]] [[حق]] می‌رسد همگان در [[رفاه]] و [[آسایش]] [[زندگی]] می‌کنند از [[ظلم و ستم]] و بد عدالتی خبری نیست و در سرتاسر [[جهان هستی]] تنها یک [[نظام]] [[حکومت]] می‌کند، آن هم [[نظام]] عادلانۀ [[اسلام]] و [[احکام]] [[نجات‌بخش]] آسمانی و [[قرآن کریم]] است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۹۰-۹۱.</ref>.
+*[[شیعیان]] بر اساس [[روایات]]، [[عقیده]] دارند [[مهدی موعود]] {{ع}} سری از [[اسرار]] [[حق]] و [[رازی]] از رازهای نهفته [[خداوند]] و آخرین برگزیدۀ [[الهی]] است که پس از [[تولد]] از نظرها [[غایب]] شده است و بعد از مدت زمان طولانی [[ظهور]] خواهد کرد و او حجه [[الله]]، [[خلیفه]] [[الله]] و [[بقیة الله]] است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۹۰-۹۱.</ref>.
+==[[مهدی]] از [[نسل]] [[حسین]]==
+*[[شیعیان]] [[عقیده]] دارند [[مهدی موعود]] {{ع}}، [[دوازدهمین امام]] و [[حجت خدا]] در روی [[زمین]]، از [[اهل بیت]] و [[عترت]] [[رسول خدا]] و از [[نسل]] [[پاک]] [[پیامبر خدا]] {{صل}} و [[علی]] {{ع}} و [[زهرا ]]{{س}} است، [[یازدهمین امام]] و نهمین نفر از [[فرزندان امام حسین]] {{ع}} و [[فرزند]] [[بلافصل]] [[امام حسن عسکری]] {{ع}} است<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷؛ فروهی، ناصر، مقاله «انتظار فرج»؛ طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۹۰-۹۱.</ref>. آن [[حضرت]] در پانزدهم [[شعبان]] ۲۵۰هجری قمری متولد شده، همنام و هم کنیۀ [[پیامبر]] {{صل}} و هم اکنون زنده است و هنگامی که [[خداوند]] [[اذن]] ظهورش دهد [[قیام]] می‌کند و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] می‌نماید<ref>ر.ک. شفائی، محبوب، موعود حق، ص ۱۵۷؛ فروهی، ناصر، مقاله «انتظار فرج».</ref>. علاوه بر آن در [[روایات اسلامی]] چه در [[احادیث نبوی]] و چه در سخنان گران بهای [[امامان معصوم]] {{ع}} در مورد [[ظهور]] او و نیز [[وصف]] شخصیتش با اوصاف قُرَشی، [[هاشمی]]، فاطمی، [[علوی]]، [[حسنی]]، [[حسینی]]، سخن گفته شده و نوید [[ظهور]] [[مبارک]] آن [[حضرت]]، سال‌ها پیش از ولادت با [[سعادت]] او از زبان [[پاک]] آنان برای [[امت اسلامی]] بازگو شده است<ref>ر.ک. طاووسی، سکینه، انتظار از دیدگاه اهل بیت، ص ۹۰-۹۱.</ref>.
+*[[پیامبر اسلام]] {{صل}} در [[حدیثی]] که [[فریقین]] آن را [[نقل]] کرده، فرموده است: «اگر از [[دنیا]] جز یک روز نماند، [[خداوند]] آن روز را آن [[قدر]] طولانی می‌‌کند تا فرزندم [[مهدی]] که اسم او اسم من و [[کنیه]] او [[کنیه]] من است [[ظهور]] کند و [[عدالت]] را بگستراند بعد از آن که [[زمین]] را [[ظلم و جور]] فرا گیرد»<ref>{{متن حدیث|"لَوْ لَمْ یَبْقَ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا یَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِکَ الْیَوْمَ، حَتَّی یَبْعَثَ رَجُلًا مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی و یَمْلَأَهَا قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا"}}؛ غیبت کبری، ص ۸؛ الیوم الموعود بین الفکر المادی والدینی، ص ۶۳۶؛ الهیات، ج۲، ص ۶۳۲.</ref>. ایشان در [[روایت]] دیگری می‌فرماید: «هر کس قائمی را که از [[فرزندان]] من است [[انکار]] کند مرا [[انکار]] کرده است».<ref>{{متن حدیث|"مَنْ أَنْکَرَ الْقَائِمَ مِنْ وُلْدِی فَقَدْ أَنْکَرَنِی"}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۱، ص ۷۴؛ کشف الغمة، ج۲، ص ۴۴۶.</ref> همچنین فرموده‌اند: «[[قائم]] از [[فرزندان]] من است که اسم او اسم من و [[کنیه]] او [[کنیه]] من است و شمائلش شمائل من و [[سنت]] او [[سنت]] من است و [[مردم]] را بر اساس [[ملت]] و [[شریعت]] من برپا دارد و به [[کتاب خداوند]] [[دعوت]] می‌‌کند، پس هر کس او را [[اطاعت]] کند مرا [[اطاعت]] کرده، و هر کس او را [[معصیت]] کند مرا [[معصیت]] کرده، و هر کس او را در غیبتش [[انکار]] کند مرا [[انکار]] کرده است» <ref>{{متن حدیث|"الْقَائِمُ مِنْ وُلْدِی اسْمُهُ اسْمِی وَ کُنْیَتُهُ کُنْیَتِی وَ شَمَائِلُهُ شَمَائِلِی وَ سُنَّتُهُ سُنَّتِی یُقِیمُ النَّاسَ عَلَی مِلَّتِی وَ شَرِیعَتِی وَ یَدْعُوهُمْ إِلَی کِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ أَطَاعَهُ أَطَاعَنِی وَ مَنْ عَصَاهُ عَصَانِی وَ مَنْ أَنْکَرَهُ فِی غَیْبَتِهِ فَقَدْ أَنْکَرَنِی"}}؛ بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۷۳.</ref>.<ref>ر.ک. فروهی، ناصر، مقاله «انتظار فرج».</ref>
+==[[انتظار]] پیوند [[معنوی]]==
+*ذکر این نکته نیز در پایان لازم است که [[انتظار]]، در مفهوم غیر [[شیعی]] تنها به معنای نظرداشت [[ظهور منجی]] به‌کار می‌رود؛ درحالی‌که طبق دیدگاه [[شیعه]]، افزون بر چنین انتظاری، [[انتظار]] [[ملاقات]] و [[دیدار]] با [[منجی]] نیز قابل تصور است؛ بنابراین [[انتظار]] در دکترین [[شیعه]]، به دو گونه قابل تقسیم بوده، برای هر یک از آنها آثار و نتایج ویژه‌ای می‌توان بر شمرد. این دو گونه عبارتند از: [[انتظار ظهور]] [[منجی]] و [[تشکیل حکومت]] [[عدالت‌گستر]] جهانی و [[انتظار]] [[ملاقات]] [[منجی]] و تحقق پیوند [[معنوی]]<ref>ر.ک. نصیری، علی، نگاهی به پدیده انتظار و آثار حیات‌بخش آن، ص ۹۷.</ref>.
 ==پانویس==
 {{یادآوری پانویس}}
 {{پانویس2}}