دعای ندبه: تفاوت میان نسخه‌ها

دعای ندبه (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۴۶

۲۹٬۸۴۷ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ دسامبر ۲۰۱۹

←‏پرسش مستقیم

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۳۱: / خط ۳۱: @@
 *گروهی از [[اصحاب]] به محضر [[امام صادق]] {{ع}} شرفیاب شده و حضرتش را دیدند که روی خاک‌ها نشسته، همانند مادر داغ‌دیده، سیل [[اشک]]، روان کرده و ناله‌های جانسوز سر می‌دهد. هنگامی که از علت آن جویا شده بودند فرمودند که برای طولانی شدن [[غیبت]] [[حضرت قائم]] {{ع}} و پریشانی [[مؤمنان]] در [[دوران غیبت]] [[اشک]] می‌ریزند<ref>[[شیخ صدوق]]، [[کمال الدین و تمام النعمة (کتاب)|کمال الدین و تمام النعمة]]، ج ۲، ص ۳۵۳.</ref>.
 *بسیاری از [[امامان]]{{عم}} در قنوت [[نماز]] خود، از [[غیبت]] ولی، به پیشگاه [[خداوند]] شکایت می‌کردند و می‌فرمودند: {{عربی|"اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْكُو إِلَيْكَ فَقْدَ نَبِيِّنَا وَ غَيْبَةَ وَلِيِّنَا..."}} از جمله آنان، [[امام علی]]، [[امام جواد]]، [[امام هادی]]، [[امام حسن عسکری]] و [[امام باقر]] {{عم}} است<ref>با دعای ندبه در پگاه جمعه، علی اکبر مهدی‌پور، ص ۳۴.</ref>. عاشقان و [[منتظران]] مولا، [[دعای ندبه]] را هرصبح [[جمعه]] زمزمه می‌کنند. متن کامل این دعای ارزشمند در [[مفاتیح الجنان]] آمده است. علاوه بر [[دعای ندبه]]، یکی از زیارتنامه‌های [[سرداب]] مقدّس نیز "ندبه" نامیده می‌شود و آن [[زیارت]]، مشهور به "[[زیارت آل یاسین]]" است<ref>همان، ص ۱۶۷.</ref>.<ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۳۳۰.</ref>.
+==دعای ندبه در ادعیه و زیارات مهدوی==
+نکته اول: [[سند دعای ندبه]]
+مرحوم [[سید بن طاووس]] در کتاب ارزشمند [[اقبال]]، در بخش [[اعمال]] عید سعیدِ فطر باب ۲۳ بدون اشاره به [[سند]] این [[دعا]] می‌‌فرماید: "دعای دیگری پس از [[نماز]] عید است که در عیدهای چهارگانه خوانده می‌‌شود"<ref>ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۱، ص۵۰۴.</ref>، سپس [[دعای ندبه]] را بیان می‌‌کند.
+او در کتاب مصباح الزائر به [[نقل]] مرحوم [[علامه مجلسی]]، [[سند]] آن را این چنین بیان نموده است: {{عربی| ثُمَّ قَالَ السَّیِّدُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْه ذَکَرَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا قَالَ قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ أَبِی قُرَّهَ نَقَلْتُ مِنْ کِتَابِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سُفْیَانَ الْبَزَوْفَرِیِّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ دُعَاءَ النُّدْبَهِ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یُدْعَی بِهِ فِی الْأَعْیَادِ الْأَرْبَعَهِ وَ هُوَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین...}} <ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۹۹، ص۱۰۴.</ref>
+<ref>ابن مشهدی، مزار کبیر، ص۵۷۳.</ref>.
+[[صاحب]] [[مزار]] نیز [[سند]] این [[دعا]] را این گونه یادآور می‌‌شود: {{عربی| قَالَ مُحَمَّدُ بْنُ أَبِی قُرَّهَ: نَقَلْتُ مِنْ کِتَابِ أَبِی جَعْفَرٍ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سُفْیَانَ الْبَزَوْفَرِیِّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ هَذَا الدُّعَاءَ، وَ ذَکَرَ فِیهِ أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ عَجَّلَ فَرَجَهُ وَ فَرَجَنَا بِهِ، وَ یُسْتَحَبُّ أَنْ یُدْعَی بِهِ فِی الْأَعْیَادِ الْأَرْبَعَهِ: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین...}}<ref>صافی گلپایگانی، فروغ ولایت در دعای ندبه، ص۳۲.</ref>.
+همان طور که ملاحظه می‌‌شود هر دو [[سند]] یکی است و مراد از عبارت {{عربی| بعض اصحابنا }} در مصباح الزائرِ [[سید ابن طاووس]]، مرحوم ابن مشهدی است<ref>رجال نجاشی، ص۳۹۹.</ref>.
+[[رجال]] این [[سند]]:
+"ابو الفرج [[محمد بن علی]] بن [[یعقوب]] بن [[اسحاق]] بن ابی قره قنائی" معاصر [[نجاشی]] و از [[رجال]] [[شیعه]] است و در کتب [[رجال]] توثیق شده است.
+[[نجاشی]] می‌‌گوید:
+[[ثقه]] است و زیاد شنیده و زیاد نوشته است، چند کتاب دارد: کتاب عمل یوم الجمعه، کتاب عمل الشهور، و کتاب معجم [[رجال]] ابی [[مفضل]]، و کتاب التهجد. و اجازه همه کتبش را به من داده است<ref>خوئی، معجم الرجال، ج۱۶، ص۹.</ref>.
+و اما "[[ابو جعفر]] [[محمد بن حسین]] بن سفیان بن بَزَوفری" از [[مشایخ]] مرحوم [[شیخ مفید]] بوده، در معجم [[رجال]] در شرح حال وی می‌‌گوید: "روی عن [[احمد]] بن ادریس و روی عنه [[ابو عبد الله]] [[محمد بن محمد]] بن [[نعمان ]](المفید) و الحسین بن [[عبد الله]] و [[شیخ طوسی]] وی را در مشیخه [[تهذیب]] در طریقش به [[احمد]] بن ادریس آورده است<ref>طوسی، امالی، ص۵۶ و ۱۶۷.</ref>.
+مرحوم [[شیخ مفید]] روایت‌های زیادی از وی [[نقل]] کرده و برای او طلب [[رحمت]] نموده است.
+[[شیخ طوسی]] در امالی می‌‌گوید: {{عربی| أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُحَمَّدٍ،[المفید] قَالَ: أَخْبَرَنِی أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَیْنِ الْبَزَوْفَرِیُّ }}<ref>صافی گلپایگانی، فروغ ولایت در دعای ندبه، ص۳۴.</ref>.
+اشکال: مرحوم بزوفری این [[دعا]] را از خود [[معصوم]] اخذ ننموده است و [[روایت]] مرسل به شمار می‌‌آید.
+پاسخ: [[حضرت]] [[آیت الله]] صافی گلپایگانی این [[شبهه]] را این چنین پاسخ داده‌اند که "[[اطمینان]] حاصل است که این [[دعا]] در کتاب بزوفری با [[سند]] بوده است و پس از اینکه از کتاب او [[نقل]] شده است، [[مسامحه]] [[سند]] آن را [[نقل]] نکرده‌اند و یا اینکه آن [[قدر]] معروف و مشهور بوده است که بزوفری هم خود را از ذکر [[سند]] آن بی‌نیاز شمرده است"<ref>مجلسی، زاد المعاد، ص۳۰۳.</ref>.
+نکته مهم این است که این [[دعا]] آن چنان از نظر محتوا [[غنی]] و هماهنگ با [[قرآن]] و [[سنت]] قطعی است که ما را از بررسی سندی بی‌نیاز می‌‌نماید.
+باید یادآوری کرد که در [[سند]]، تصریحی به اینکه این [[دعا]] از کدام [[معصوم]] است، نشده. ظاهر عبارت {{عربی| أَنَّهُ الدُّعَاءُ لِصَاحِبِ الزَّمَانِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ }} که در کتاب "بزوفری" آمده، این است که از [[ناحیه مقدسه]] صادر شده است، هرچند شاید کسی بگوید از این تعبیر استفاده می‌‌شود که موضوع این [[دعا]] [[امام زمان]] {{ع}} است؛ اما اینکه این [[دعا]] از کدام [[معصوم]] است، از این عبارت چیزی نمی‌توان دریافت.
+ولی مرحوم [[علامه مجلسی]] در کتاب زاد المعاد تصریح می‌‌کند که این [[دعا]] از [[امام صادق]]{{ع}} است:
+و اما [[دعای ندبه]] که مشتمل است بر [[عقاید]] حقّه و [[تأسف]] بر [[غیبت]] [[حضرت قائم]]، به [[سند]] معتبر از [[امام]] [[جعفر صادق]]{{ع}} منقول است که این [[دعای ندبه]] را در چهار عید بخوانند؛ یعنی در روز [[عید فطر]]، روز عید قربان، روز [[غدیر]] و [[روز جمعه]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۹۰، ص۳۲۸.</ref>.
+نکته دوم: [[مشروعیت]] [[گریه]] و انواع آن
+به مناسبت این که نام این [[دعا]] ندبه و [[گریه]] است و همچنین [[گریه]] [[منتظران]] در [[فراق]] [[امام زمان]] {{ع}}، بهتر است درباره [[گریه]] نکاتی بیان گردد:
+یکی از نعمت‌های بزرگ [[الهی]] [[گریه]] است. مرحوم [[علامه مجلسی]] در [[بحارالانوار]] بیش از سی [[روایت]] در [[فضیلت]] [[گریه]] ذکر می‌‌کند<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص۲۹۰.</ref>.
+در بیان [[حضرت رسول]]{{صل}}، نداشتن [[اشک]] و اهل [[گریه]] نبودن از نشانه‌های [[شقاوت]] و [[بدبختی]] است<ref>همان، ص۴۸۱، باب البکاء.</ref>.
+[[امام صادق]]{{ع}} در این باره فرمود:
+هر چیزی وزن و پیمانه‌ای دارد، مگر اشک‌ها؛ پس همانا یک قطره [[اشک]]، دریایی از [[آتش]][[[خشم خدا]]] را خاموش می‌‌کند<ref>همان، ص۴۸۲.</ref>.
+همچنین [[امام]]{{ع}} فرمود:
+هر چشمی [[روز قیامت]] گریان است مگر سه چشم، چشمی که از [[حرام]] پوشیده شود و چشمی که در [[پیروی]] از [[خدا]] بیدار بماند و چشمی که در [[دل]] شب از [[خوف]] [[خدا]] بگرید<ref>همان.</ref>.
+در بیان دیگری ایشان می‌‌فرمایند: "[[خداوند]] علیّ اعلی به [[حضرت موسی]]{{ع}} [[وحی]] نمود: ای [[موسی]]! [[بندگان]] من به من نزدیک نمی‌شوند به چیزی که محبوب‌تر باشد نزد من از سه [[خصلت]]: بی‌رغبتی به [[دنیا]]، [[دوری از گناه]] و [[گریه]] از [[خوف]] من"<ref>همان.</ref>.
+همچنین [[امام باقر]]{{ع}} در این باره فرمود:
+هیچ قطره‌ای نزد [[خداوند]] محبوب‌تر نیست از قطره اشکی در [[دل]] شب از [[خوف]] [[خداوند]] که هدفی جز [[خدا]] نداشته باشد<ref>مائده: ۸۳.</ref>.
+در [[قرآن]] نیز از [[گریه]] [[شوق]] به [[دلیل]] [[شناخت حق]] {{متن قرآن| تَری أَعْیُنَهُمْ تَفیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَق }}<ref>توبه: ۹۲.</ref> و [[گریه]] به [[دلیل]] نداشتن چیزی برای [[انفاق در راه خدا]]  {{متن قرآن| وَ أَعْیُنُهُمْ تَفیضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَناً أَلاَّ یَجِدُوا ما یُنْفِقُون }}<ref>اسراء: ۱۰۹.</ref> [[تجلیل]] شده است.
+همچنین [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] از [[گریه]] [[پیامبر خدا]] [[حضرت یعقوب]]{{ع}} به خاطر [[فراق]] فرزندش، [[حضرت یوسف]]{{ع}}، تا [[حد ]][[نابینا]] شدن سخن می‌‌گوید؛ و بنابر یک اصل [[مسلم]] میان علمای [[فریقین]]، اگر [[قرآن]] مطلبی را بیان نمود و از آن [[انتقاد]] نکرد، به معنای تأیید آن است؛ زیرا [[قرآن]] کتاب [[تاریخ]] نیست که به [[نقل]] هر مطلبی بپردازد، بلکه کتاب [[هدایت]] و [[سعادت]] است.
+انواع [[گریه]]
+[[گریه]] دارای انواعی است که ممدوح یا مذموم بودن آن به [[هدف]] و انگیزه آن بستگی دارد. در [[آیات]] و [[روایات]] گریه‌های زیر [[ستایش]] شده است:
+۱. [[گریه]] از [[خوف]] [[خداوند]]<ref>ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۳، ص۳۳۵.</ref>؛ مخفی نماند که [[گریه]] از [[خوف]] [[خداوند]] روی دیگر سکه [[عشق]] به [[خداوند]] است؛ هرچه [[محبت]] به چیزی یا کسی بیشتر باشد، [[ترس]] از جدایی و از دست دادن او بیشتر خواهد بود.
+[[امیر المؤمنین]] [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} در دعای [[نورانی]] [[کمیل]] از [[سختی]] و غیر قابل [[تحمل]] بودن [[عذاب الهی]] ناله سر می‌‌دهد که این [[عذاب]] عذابی است که [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] نمی‌توانند آن را [[تحمل]] کنند. سپس می‌‌گوید: ای خدای من و ای [[سید]] و مولا و [[پروردگار]] من! گیرم چنین عذابی را [[تحمل]] کنم، اما چگونه [[فراق]] و دوری تو را [[تحمل]] نمایم {{متن حدیث| فَهَبْنِی یا الهِی وَ سَیِّدِی وَ مَوْلایَ وَ رَبِّی صَبَرْتُ عَلی عَذابِکَ، فَکَیْفَ اصْبِرُ عَلی فِراقِک }}<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۷۴، ص۶۳.</ref>.
+به این ترتیب باید بدانیم که بالاترین [[خوف]] از [[خداوند]] را [[چهارده معصوم]]{{عم}} دارند؛ زیرا آنان از بالاترین [[عشق]] به [[خداوند]] برخوردارند و چنین خوفی از زیباترین و شیرین‌ترین حالت‌های [[عبد]] در برابر [[مولی]] و معبود اوست.
+۲. [[گریه]] به خاطر [[ارتکاب گناه]]؛
+[[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: "ای [[علی]]! خوشا به حال صورتی که [[خداوند]] به آن نگاه کند، در حالی که به خاطر گناهی [[گریه]] می‌‌کند که احدی جز [[خدا]] از آن مطلع نیست"<ref>مائده: ۸۳.</ref>.
+۳. [[گریه]] [[شوق]] به [[دلیل]] یافتن و [[شناخت حق]]<ref>توبه: ۹۲.</ref>؛
+۴. [[گریه]] [[حزن]] و [[اندوه]] به [[دلیل]] عدم [[توان]] [[یاری]] [[حق]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۷۸.</ref>؛
+۵. [[گریه]] برای [[مصائب اهل بیت]]{{عم}}به ویژه [[مصائب]] [[امام حسین]]{{ع}}؛
+مرحوم [[علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار]]، [[باب ]]"[[ثواب]] البکاء [[علی]] مصیبته ([[امام حسین]]{{ع}}) و [[مصائب]] سائر الأئمه{{عم}}"، ۳۸ [[روایت]] در [[فضیلت]] این [[گریه]] [[نقل]] نموده است. در [[حدیث]] اولِ این [[باب ]][[امام رضا]]{{ع}} می‌‌فرماید:
+هرکسی مصائبی را که بر ما وارد شده است، یاد کند و [[گریه]] کند، در [[روز قیامت]] با ما و در درجه ما خواهد بود و کسی که [[مصائب]] ما برایش گفته شود و [[گریه]] کند یا بگریاند، در روزی که چشم‌ها همه گریان خواهد بود، چشم او گریان نخواهد بود<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۲، ص۳۵۲.</ref>.
+۶. [[گریه]] به [[دلیل]] [[غیبت امام زمان]] {{ع}}؛
+بنابر گزارش مفصل [[سدیر]] صیرفی، [[گریه]] جانسوز [[امام صادق]]{{ع}} برای [[فراق]] و [[غیبت امام مهدی]]{{صل}} و سختی‌های [[دوران غیبت]] برای [[شیعیان]]، شگفت انگیز است که همانند [[مادر]] [[جوان]] از دست داده ناله می‌‌زند و می‌‌گرید<ref>همان، ج۲، ص۳۷۰.</ref>.
+به [[نقل]] از [[حسن]] ابن [[محبوب]]، [[امام رضا]]{{ع}} به من فرمود:
+به ناچار فتنه‌ای سخت و هولناک خواهد بود که در آن هر صمیمیّت و [[دوستی]] ساقط گردد و آن هنگامی است که [[شیعه]] سومین از [[فرزندان]] مرا از دست بدهد و اهل [[آسمان]] و [[زمین]] و هر دلسوخته و اندوهناکی بر وی بگرید (مقصود [[وفات]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} است که پس از آن [[غیبت]] [[امام دوازدهم]]{{ع}} اتفاق افتاد)، سپس (درباره [[حضرت مهدی]]{{ع}}) فرمود: [[پدر]] و مادرم فدای او [[باد]]! همنام جدّم و شبیه من و [[شبیه ]][[موسی بن عمران]] است و بر او گریبان و طوق‌های [[نور]] است که از شعاع [[نور]] [[قدس]] پرتو گرفته است و هنگام فقدان "[[ماء معین]]" بسیاری از [[زنان]] و مردان [[مؤمن]]، دلسوخته و متأسّف و اندوهناک خواهند بود<ref>طوسی، امالی، ص۳۸۷.</ref>.
+۷. [[گریه]] [[عاطفی]].
+[[رسول خدا]]{{صل}} هنگام [[رحلت]] [[فرزند]] خردسالش، [[ابراهیم]]، بسیار گریست<ref>یوسف: ۱۶.</ref>.
+اما گریه‌های زیر مذموم و [[ناپسند]] است:
+۱. [[گریه]] [[نفاق]] و [[دروغ]]<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۱۶.</ref>؛
+۲. گریه [[ذلت]] به ویژه در برابر [[مستکبران]].
+به همین [[دلیل]] وقتی [[ابن زیاد]] [[ملعون]] خطاب به [[حضرت]] [[زینب]]{{س}} گفت: کار [[خدا]] را با [[برادر]] و اهل بیتت چگونه دیدی؟ [[حضرت]] بدون کمترین تأثر و گریه‌ای با نهایت [[شهامت]] و [[اقتدار]] فرمود:
+{{متن حدیث| مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلا }}<ref>کلینی، کافی، ج۲، ص۴۸۴ و ۴۹۱.</ref>
+[[دعای ندبه]] در یک نگاه
+۱. [[آداب دعا]] ({{متن حدیث| الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ،...وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً }})
+در [[آداب دعا]] بیان شده است که با [[نام خداوند]] و تحمید و [[تمجید]] او و [[صلوات بر محمد]]{{صل}} و آل او انجام گیرد که این امر، در این [[دعا]]، به [[زیبایی]] به چشم می‌‌خورد<ref>تین: ۴.</ref>.
+۲. [[سپاس]] به درگاه [[الهی]] برای [[نعمت]] بزرگ [[وحی]] و [[نبوت]] و [[ولایت]] و [[امامت]] ({{متن حدیث| اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ...وَ الْوَسِیلَهَ إِلَی رِضْوَانِکَ }}).
+[[انسان]] در [[نیکوترین]] [[سرشت]]<ref>مؤمنون: ۱۴. </ref> توسط احسن الخالقین آفریده شد<ref>توبه: ۲۰.</ref> و استعداد بالقوه‌ای در وجود او قرار داده شد که می‌‌تواند به اعلی علیین پر بکشد و [[سعادت]] و [[رستگاری]] [[دنیا]] و عقبا را نصیب خود نماید<ref>اسراء: ۹۵.</ref>.
+لازمه این امر، وجود انسان‌هایی [[برگزیده]] است که خود در اوج و قله این راه باشند و از همه هواها و تعلقات آزاد بوده و از هرگونه آلودگی، [[پاک]] و دارای [[مقام عصمت]] باشند تا بتوانند سکان‌ [[کشتی]] [[هدایت]] را به دست بگیرند و برای سالکان الی [[الله]] الگوی کاملی باشند.
+[[خداوند]] در این باره می‌‌فرماید: "به اینها بگو اگر [[ملائکه]] (مثل [[آدمیان]]) در [[زمین]] راه می‌‌رفتند و سکونت داشتند، ما از [[آسمان]] ملکی را فرود می‌‌آوردیم که [[رسول]] باشد"<ref>طباطبائی، [[المیزان]]، ج۱۳، ص۲۰۵.
+</ref>.
+یعنی اگر [[فرشتگان]] نیز در روی [[زمین]] ساکن می‌‌شدند، حتماً لازم بود از سوی [[خداوند]] هادیانی برای آنان فرستاده شود و رابطه بین [[زمین]] و [[آسمان]] و عالم [[غیب و شهود]] پیوسته برقرار باشد. در بیان مرحوم [[علامه طباطبایی]]، قید {{متن حدیث| الارض }} بیانگر این [[ضرورت]] است<ref>احزاب: ۳۳ و مفید، عدم سهو النبی{{صل}}، ص۱۵ تا ۳۱.</ref>.
+در فرازهای ابتدایی این [[دعا]]، ویژگی این [[اولیای الهی]] به ویژه [[زهد]] و بی‌رغبت بودن به مادیات، و [[علت]] این [[گزینش]] و [[اصطفاء]] که همان [[وفای به عهد]] و پیمانی است که با  خدای خود بسته‌اند بیان شده و بر این نکته تاکید می‌‌گردد که این [[حجت‌های الهی]]، واسطه درگاه [[خداوند]] و راه رسیدن به [[رضایت]] و [[خشنودی]] [[حق تعالی]] هستند.
+چنانچه در نکته ششم از بخش اول کتاب بیان شد، [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] درباره راه ارتباط با او و شیوه [[دعا کردن]] در آیاتی مانند: نساء: ۶۴، [[آل عمران]]: ۳۱، [[اعراف]]: ۱۸۰، [[حج]]: ۲۷ و... سخن می‌‌گوید.
+چند نکته در باب [[عصمت]]
+الف) [[چهارده معصوم]]{{عم}} از بالاترین درجه [[عصمت]] برخوردارند؛ زیرا از هرگونه [[گناه]]، [[خطا]]، [[سهو]] و نسیان [[پاک]] و منزه می‌‌باشند<ref>آل عمران: ۳۳.</ref> و در درجه بعد، [[انبیاء]] [[عظیم]] الشأن [[الهی]] قرار دارند.
+ب) قطعاً [[مقام]] والای [[عصمت]] [[لطف]] بزرگی از سوی [[خداوند متعال]] در [[حق]] [[امامان معصوم]]{{عم}} است؛ اما [[شایستگی]] آنان باعث شده تا این موهبت بزرگ به آنها داده شود. تعبیر {{متن حدیث| اصطفاء }} به معنای [[برگزیدن]] نیز بیانگر همین مطلب است<ref>نساء: ۱۶۵.</ref>.
+سؤال: به [[اعتقاد]] ما، از همان آغاز ولادت، [[مقام]] والای [[عصمت]] از سوی [[خداوند]] به آنان داده شده بود، پس چگونه می‌‌توان گفت [[شایستگی]] آنها سبب دریافت این [[مقام]] شده است؟
+پاسخ: [[خداوند]] علیم و خبیر در [[علم]] خود زیباترین و [[کامل‌ترین]] [[عبودیت]] و [[بندگی]] را در وجود آنان دید؛ بنابراین به [[دلیل]] ضرورتِ وجود [[معصوم]]، [[مقام عصمت]] را از همان ابتدای [[خلقت]] به آنان عطا کرد و [[مردم]] نیز به خوبی این [[حقیقت]] را در میدان عمل در [[سیره معصومان]] دریافتند. {{متن حدیث| وَ عَلِمْتَ مِنْهُمُ الْوَفَاءَ بِهِ فَقَبِلْتَهُمْ وَ قَرَّبْتَهُمْ... }}.
+ج) ریشه و سرچشمه [[عصمت]]، [[علم]] و [[آگاهی]] به حقایق هستی است. [[علم]] آنان از دو جهت با [[علم]] دیگران متفاوت است؛ یکی از نظر کمّیت و مقدار که [[علم امامان]]
+[[معصوم]]{{عم}} به [[جهل]] آمیخته نیست و آنان [[مظهر]] [[علم الهی]] هستند و از سوی دیگر، این [[علم]] از سنخ [[علم حضوری]] و [[علم]] به [[باطن]] و حقایق عالم است؛ به عبارت دیگر آنان حقایق را می‌‌بینند نه اینکه فقط بدانند. این دو ویژگی سبب می‌‌شود تا [[صدور گناه]] از [[امام]] [[معصوم]]{{عم}} با وجود [[اختیار]] او ناممکن شود، بلکه [[فکر]] [[گناه]] به ذهن او خطور نکند.
+هم چنان که هر انسانی در [[زندگی]] [[فکر]] انجام برخی از [[کارها]] را به ذهن خود راه نمی‌دهد؛ مانند [[سوزاندن]] خود. و اگر گاهی شنیده می‌‌شود که فردی خود را [[آتش]] زده، این به [[دلیل]] تصور جاهلانه اوست که [[فکر]] می‌‌کند با این کار راحت می‌‌شود!
+هر چه [[آگاهی]] و [[شناخت]] [[انسان]] کامل‌تر باشد، دوری او از [[گناه]] و [[خطا]] بیشتر می‌‌شود، در این میان [[امام]] [[معصوم]]{{ع}} در اوج این [[آگاهی]] قرار دارد و از هر [[خطا]] و گناهی [[پاک]] و منزه است. بله، چنانچه گذشت، این علمِ جامعِ [[لدنی]]، به جهت [[لیاقت]] آنها از سوی [[خداوند]] به آنان عطا شده است.
+۳. [[ضرورت وحی]] و [[نبوت]] و [[خالی نبودن زمین از حجت]] ({{متن حدیث| فَبَعْضٌ أَسْکَنْتَهُ....فَنَتَّبِعَ آیاتِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزی }}).
+در این بخشِ از [[دعا]]، به [[پیامبران بزرگ الهی]] که [[صاحب]] [[دین]] و [[شریعت]] بودند با برشمردن برخی از ویژگی‌هایشان اشاره شده است.
+این [[پیامبران]] عبارت است از:
+[[حضرت آدم]]{{ع}}، [[حضرت نوح]]{{ع}}، [[حضرت ابراهیم]]{{ع}}، [[حضرت موسی]]{{ع}}، و [[حضرت عیسی]]{{ع}}.
+در ادامه اشاره به چند مطلب ضروری است:
+۱. هر کدام از اینان [[صاحب]] [[شریعت]] بودند.
+۲. [[خداوند]] برای هر یک از آنها جانشینانی را قرار داد تا هر کدام بر اساس زمان تعیین شده، از آن [[دین]] نگهبانی کنند.
+ص: ۹۰
+۳. [[دلیل]] اینکه [[زمین]] هرگز از [[حجت]] خالی نیست، موارد زیر است:
+الف) [[دین]] پابرجا و [[استوار]] بماند؛
+ب) [[حجت]] بر [[بندگان]] تمام باشد؛
+ج) [[حق]] از بین نرود و [[باطل]] بر اهل آن [[دین]] [[غلبه]] نکند؛
+د) هیچ کس بهانه‌ای نداشته باشد که بگوید چرا [[پیامبری]] برایمان نفرستادی که ما را [[انذار]] کند! و [[راهنمایی]] برایمان قرار ندادی! که در نتیجه از [[آیات]] تو [[پیروی]] می‌‌کردیم و [[خوار]] و ذلیل نمی‌شدیم!<ref>توبه: ۳۳ و فتح: ۲۸ و صف:۹.</ref>
+با وجود [[سنت]] استمرار [[حجت]] و [[هادی]] در هر زمان، [[حجت]] بر همه تمام است و [[مردم]] می‌‌توانند از هدایت‌های او بهرمند شوند و در صورت عدم دست‌رسی، باز هم می‌‌توانند همانند [[خورشید پشت ابر]] از پرتو هدایت‌های او استفاده کنند.
+۴. [[شریعت خاتم]] [[انبیا]]، [[حضرت محمد]]{{صل}}. ({{متن حدیث| إِلَی أَنِ انْتَهَیْتَ بِالْأَمْرِ إِلَی حَبِیبِکَ وَ نَجِیبِکَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ،...وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً }}).
+[[دین اسلام]] به عنوان آخرین و [[کامل‌ترین]] [[دین]] از سوی [[خداوند]] بر [[خاتم انبیا]]، [[حضرت محمد]]{{صل}}، برای [[جن]] و انس فرستاده شد و سرانجام بر همه دین‌ها [[غلبه]] پیدا خواهد کرد و [[دین]] [[واحد]] جهانی خواهد شد<ref>عروسی حویزی، نور الثقلین، ج۳، ص۱۰۰.</ref>.
+ویژگی‌های [[پیامبر خدا]] در این فراز از [[دعا]]
+الف) حبیب و [[برگزیده خداوند]]، [[سید]] و سرور همه مخلوقات، [[برگزیده]] از میان برگزیدگان [[الهی]]، با فضیلت‌ترین شخصیتی که از سوی [[خداوند]] [[انتخاب]] شده، گرامی‌ترین کسی که [[خداوند]] به او [[اعتماد]] نموده، و مقدم بر همه [[پیامبران الهی]].
+ب) به سوی [[جن]] و انس فرستاده شده است و [[ولایت]] همه عالم از سوی [[خداوند]] به ایشان عطا شده است.
+ج) مرکب بُراق<ref>اسراء: ۱.</ref>
+در [[اختیار]] او قرار داده شده و به [[معراج]] برده شده است<ref>کلینی، کافی، ج۱، ص۲۲۳.</ref>.
+د) [[علم گسترده]] به گذشته و [[آینده]] از سوی [[خداوند]] به ایشان عطا شده است<ref>آل عمران: ۱۲۵.</ref>.
+ه) [[خداوند]] با القای [[رعب]] و [[وحشت]] در [[دل]] [[مستکبران]]، ایشان را [[یاری]] نموده و [[جبرئیل]]، [[میکائیل]] و [[فرشتگان]] ویژه [[الهی]] او را [[همراهی]] می‌‌نمودند<ref>توبه: ۳۳ و فتح: ۲۸ و صف: ۹.</ref>.
+و) [[دین]] او [[دین]] [[واحد]] جهانی خواهد شد و [[شرق]] و [[غرب]] عالم را فرا خواهد گرفت<ref>بقره: ۱۲۵ و آل عمران: ۹۶ و ۹۷.</ref>.
+ز) [[بهترین]] مکانِ عالَم یعنی [[شهر]] [[مکه]] و اولین خانه که برای [[[عبادت]]] [[مردم]] بنا شد یعنی [[کعبه]] معظمه برای او و اهل بیتش، قرار داده شد که مایه [[برکت]] و [[هدایت]] است و در آن نشانه‌های [[الهی]] از جمله [[مقام ابراهیم]] قرار دارد و هر کس در آن وارد شود [[امنیت]] خواهد داشت<ref>صحیح مسلم (یک جلدی) ص۹۴۱، کتاب فضائل الصحابه، باب ۴- فضائل علی بن ابی طالب ح۲۴۰۸.</ref>.
+۵. [[اهل بیت]] طاهرین [[پیامبر خدا]]{{عم}}. ({{متن حدیث| وَ قُلْتَ: إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ....وَ الْمَسْلَکَ إِلَی رِضْوَانِکَ }}).
+در این فراز ار [[دعا]]، [[عصمت اهل بیت]]{{عم}} با ذکر [[آیه]] سی وسوم از سوره احزاب، تاکید می‌‌گردد، سپس [[وظیفه]] [[امت]] در برابر آنان و سرِّ این ###[[313]]### و [[فلسفه]] وجودی آن بیان می‌‌شود.
 ==پرسش مستقیم==
 * [[دعای ندبه از کدامین امام است؟ (پرسش)]]
 {{پرسمان دعای ندبه}}
 == جستارهای وابسته ==
 {{:فرهنگنامه مهدویت (نمایه)}}