پرش به محتوا

مذهب: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۴۹۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{خرد}} {{نبوت}} <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;"> : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*کلمه "مذهب" به معنای روش، مسلک و طریقت است<ref>المصباح المنیز، ۲۵۵.</ref>. در اصطلاح [[دینی]]، تیره و شعبه‌ای از [[دین]] را مذهب گویند. از این رو، تیره‌های متعدد هر [[دین]] را "[[مذاهب]]" خوانند. گاه خود مذهب نیز تقسیم می‌پذیرد و [[پیروان]] آن مذهب، با نگاهداشت اصولی مشترک، تیره‌هایی را پدید می‌آورند که این را "انشعاب" گویند<ref>شیعه در اسلام‌، ۶۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 404.</ref>.
*'''مَذهب:''' راه، روش، [[اعتقادات]] خاصی که گروه‌های مختلف یک [[دین]] دارند، مثلاً در میان [[پیروان اسلام]]، گروهی شیعه‌اند و گروهی [[سنی]]، که هر کدام یک مذهب به شمار می‌‌رود.
*دانشی که وضعیت و حال و مقال و پیشینه [[مذاهب اسلامی]] را برمی‌رسد، "[[علم]] [[مذاهب]] و فِرَق [[اسلامی]]" نام دارد. این [[دانش]]، "[[فرقه]]" و "مذهب" را به یک معنا می‌داند و درباره مسائل [[اعتقادی]] و [[فکری]] فِرَق و [[مذاهب]]، بحث می‌کند<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی‌، ۱۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 405.</ref>.
*[[اهل سنت]]، خود به مذهب‌ها و فرقه‌های مختلف تقسیم می‌شوند، همچنان که در [[شیعه]] هم [[مذاهب]] مختلف (مثل [[زیدی]]، واقفی، فَطَحی و...) وجود دارد.
*[[اختلافات]] مذهبی گاهی بر سر [[مباحث اعتقادی]] است، مثل مذهب [[امامی]]، [[اشعری]]، معتزلی و گاهی در مسائل [[فقهی]] است، مثل [[جعفری]]، [[حنفی]]، [[حنبلی]] و... وقتی صحبت از "[[جنگ]] [[هفتاد و دو ملت]]" است، اشاره به [[اختلافات]] مذهبی میان فرقه‌های [[مسلمان]] است. این [[اختلاف]] مذهبی در [[آیین یهود]] و [[مسیحیت]] هم وجود دارد.
*مذهب [[حق]] و صحیح، همان است که از [[اهل‌بیت]] [[پیامبر]]{{صل}} سرچشمه می‌گیرد یعنی [[مذهب جعفری]] و [[اثنا عشری]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[ فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)| فرهنگ‌نامه دینی]]، ص:۲۰۴.</ref>.
 
==واژه‌شناسی لغوی==
*کلمه "مذهب" به معنای روش، مسلک و طریقت است<ref>المصباح المنیز، ۲۵۵.</ref>.
*در اصطلاح [[دینی]]، تیره و شعبه‌ای از [[دین]] را مذهب گویند. از این رو، تیره‌های متعدد هر [[دین]] را "[[مذاهب]]" خوانند. گاه خود مذهب نیز تقسیم می‌پذیرد و [[پیروان]] آن مذهب، با نگاهداشت اصولی مشترک، تیره‌هایی را پدید می‌آورند که این را "انشعاب" گویند<ref>شیعه در اسلام‌، ۶۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰۴.</ref>.
*دانشی که وضعیت و حال و مقال و پیشینه [[مذاهب اسلامی]] را برمی‌رسد، "[[علم]] [[مذاهب]] و فِرَق [[اسلامی]]" نام دارد. این [[دانش]]، "[[فرقه]]" و "مذهب" را به یک معنا می‌داند و درباره مسائل [[اعتقادی]] و [[فکری]] فِرَق و [[مذاهب]]، بحث می‌کند<ref>آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی‌، ۱۰.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۴۰۵.</ref>.
 
==[[علل]] پیدایی [[مذاهب اسلامی]]==
==[[علل]] پیدایی [[مذاهب اسلامی]]==
#[[اختلاف]] در موضوع [[خلافت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}}؛
#[[اختلاف]] در موضوع [[خلافت]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}}؛
خط ۲۳: خط ۳۱:


==پیشینه [[تاریخی]]==
==پیشینه [[تاریخی]]==
*[[ظهور]] [[مذاهب کلامی]] و [[سیاسی]] [[اسلامی]] به قرن نخست هجری باز می‌گردد. در آغاز، گروه‌های [[سیاسی]] بودند که اندک اندک به فرقه‌های مذهبی مبدل گشتند. قدیم‌ترین این فرقه‌ها عبارت‌اند از: عثمانیه که خونخواهان [[عثمان]] بودند؛ [[شیعه]] که از [[حضرت]] [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} [[پیروی]] و هواخواهی می‌کردند؛ [[خوارج]]؛ [[مرجئه]]. سپس [[فرقه‌های کلامی]] پدید آمدند؛ مانند [[قدریه]]، [[معتزله]]، جبریه و [[اشاعره]]<ref>تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام‌، ۳۷.</ref>. [[زمان ظهور]] [[مذاهب فقهی]] را باید در نیمه دوم قرن دوم و اوایل [[قرن سوم]] پی‌جست؛ زمانی که اواخر روزگار [[تابعین]] و آغاز روزگار [[نسل]] بعدی به شمار است. در این دوره، [[اختلافات]] فراوان [[فقهی]] رخ نمود و پیامد آن، [[مذاهب فقهی]] نمودار شدند و فقهای [[مکتب]] [[رأی]] و [[مکتب]] [[حدیث]] [[ظهور]] یافتند. این [[فقیهان]] به [[مرجعیت فقهی]] رسیدند و مسائل [[فقهی]] [[پیروان]] خویش را پاسخ می‌گفتند. تا قرن چهارم تنها چند مذهب [[فقهی]] بر جای ماند و دیگر [[مذاهب]] از میان رفتند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 405.</ref>.
*[[ظهور]] [[مذاهب کلامی]] و [[سیاسی]] [[اسلامی]] به قرن نخست هجری باز می‌گردد. در آغاز، گروه‌های [[سیاسی]] بودند که اندک اندک به فرقه‌های مذهبی مبدل گشتند. قدیم‌ترین این فرقه‌ها عبارت‌اند از: عثمانیه که خونخواهان [[عثمان]] بودند؛ [[شیعه]] که از [[حضرت]] [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} [[پیروی]] و هواخواهی می‌کردند؛ [[خوارج]]؛ [[مرجئه]]. سپس [[فرقه‌های کلامی]] پدید آمدند؛ مانند [[قدریه]]، [[معتزله]]، جبریه و [[اشاعره]]<ref>تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام‌، ۳۷.</ref>.
*[[مذاهب]] بر جای مانده عبارت‌اند از: [[امامیه]]، حنفیه، مالکیه، شافعیه و حنبلیه<ref>همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی‌، ۲۷۸- ۲۸۳.</ref>. مذهب [[شیعه امامیه]] در [[کلام]]، [[فقه]]، [[اخلاق]] و [[سیاست]] آموزه‌ها و احکامی ویژه دارد که از [[قرآن و عترت]] برخاسته‌اند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 405-406.</ref>.
*[[زمان ظهور]] [[مذاهب فقهی]] را باید در نیمه دوم قرن دوم و اوایل [[قرن سوم]] پی‌جست؛ زمانی که اواخر روزگار [[تابعین]] و آغاز روزگار [[نسل]] بعدی به شمار است. در این دوره، [[اختلافات]] فراوان [[فقهی]] رخ نمود و پیامد آن، [[مذاهب فقهی]] نمودار شدند و فقهای [[مکتب]] [[رأی]] و [[مکتب]] [[حدیث]] [[ظهور]] یافتند. این [[فقیهان]] به [[مرجعیت فقهی]] رسیدند و مسائل [[فقهی]] [[پیروان]] خویش را پاسخ می‌گفتند. تا قرن چهارم تنها چند مذهب [[فقهی]] بر جای ماند و دیگر [[مذاهب]] از میان رفتند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰۵.</ref>.
*[[مذاهب]] بر جای مانده عبارت‌اند از: [[امامیه]]، حنفیه، مالکیه، شافعیه و حنبلیه<ref>همبستگی ادیان و مذاهب اسلامی‌، ۲۷۸- ۲۸۳.</ref>. مذهب [[شیعه امامیه]] در [[کلام]]، [[فقه]]، [[اخلاق]] و [[سیاست]] آموزه‌ها و احکامی ویژه دارد که از [[قرآن و عترت]] برخاسته‌اند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص۴۰۵-۴۰۶.</ref>.


==منابع==
==منابع==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش