امامت امام حسن مجتبی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص'
جز (جایگزینی متن - '{{امامت شناسی}} ==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس2}} ' به '==پانویس== {{یادآوری پانویس}} {{پانویس2}} {{امامت شناسی}}') |
جز (جایگزینی متن - '، ص:' به '، ص') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
*[[امام حسن]]{{ع}} فرزند [[علی بن ابوطالب]]{{ع}} کنیه‌اش [[ابومحمد]] و ملقب به مجتبی در نیمه [[ماه رمضان]] [[سال سوم هجری]] قمری در [[مدینه]] متولد شد<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۲.</ref> و در سال ۵۰ یا ۵۱ هجری قمری با دسیسه [[یزید بن معاویه]] توسط همسرش [[جعده]] دختر [[اشعث]]، [[مسموم]] گردیده و در [[چهل]] و هفت سالگی [[شهید]] شد<ref>قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۴۲۷؛ مفید، محمد بن محمد، المقنعه، ص۴۶۴.</ref> و در [[قبرستان بقیع]] [[دفن]] گردید<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۱۲.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *[[امام حسن]]{{ع}} فرزند [[علی بن ابوطالب]]{{ع}} کنیه‌اش [[ابومحمد]] و ملقب به مجتبی در نیمه [[ماه رمضان]] [[سال سوم هجری]] قمری در [[مدینه]] متولد شد<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۲.</ref> و در سال ۵۰ یا ۵۱ هجری قمری با دسیسه [[یزید بن معاویه]] توسط همسرش [[جعده]] دختر [[اشعث]]، [[مسموم]] گردیده و در [[چهل]] و هفت سالگی [[شهید]] شد<ref>قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع المودة، ج۲، ص۴۲۷؛ مفید، محمد بن محمد، المقنعه، ص۴۶۴.</ref> و در [[قبرستان بقیع]] [[دفن]] گردید<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۱۲.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۲۸.</ref>. | ||
==[[دلایل]] [[امامت امام حسن مجتبی]]{{ع}} == | ==[[دلایل]] [[امامت امام حسن مجتبی]]{{ع}} == | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
*۴. [[اجماع]] [[شیعه]] بر [[امامت امام حسن]]{{ع}} [[دلیل]] دیگر [[امامت]] آن [[حضرت]] است<ref>لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، ص۵۸۳.</ref>. | *۴. [[اجماع]] [[شیعه]] بر [[امامت امام حسن]]{{ع}} [[دلیل]] دیگر [[امامت]] آن [[حضرت]] است<ref>لاهیجی، عبدالرزاق، گوهر مراد، ص۵۸۳.</ref>. | ||
*۵. [[امام حسن]]{{ع}} به [[امامت]] خود [[معتقد]] بوده و [[مردم]] را به [[بیعت]] با خودش [[دعوت]] کرده است، بدون [[شک]] او در این مدعا بر [[حق]] بوده است<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۱۴۱.</ref>. | *۵. [[امام حسن]]{{ع}} به [[امامت]] خود [[معتقد]] بوده و [[مردم]] را به [[بیعت]] با خودش [[دعوت]] کرده است، بدون [[شک]] او در این مدعا بر [[حق]] بوده است<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۱۴۱.</ref>. | ||
*۶. مطابق [[دلایل عقلی]] ونقلی [[عصمت]] و [[افضلیت امام]] از [[شرایط امامت]] است و از کسانی که در زمان [[امام حسن]]{{ع}} مدعی [[امامت]] بودند، کسی جز او دارای صفات مزبور نبود و در زمان [[امام حسن]]{{ع}} جز [[معاویه]] کس دیگری ادعای [[امامت]] نداشته است و با اثبات [[فسق]]، بلکه [[کفر]] [[معاویه]]، [[امامت امام حسن]]{{ع}} مطابق با اوصاف مذکور ثابت می‌گردد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۱۴۱.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *۶. مطابق [[دلایل عقلی]] ونقلی [[عصمت]] و [[افضلیت امام]] از [[شرایط امامت]] است و از کسانی که در زمان [[امام حسن]]{{ع}} مدعی [[امامت]] بودند، کسی جز او دارای صفات مزبور نبود و در زمان [[امام حسن]]{{ع}} جز [[معاویه]] کس دیگری ادعای [[امامت]] نداشته است و با اثبات [[فسق]]، بلکه [[کفر]] [[معاویه]]، [[امامت امام حسن]]{{ع}} مطابق با اوصاف مذکور ثابت می‌گردد<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابوطالب، ج۳، ص۱۴۱.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۲۸.</ref>. | ||
*[[امام حسن]]{{ع}} در مسئله [[قضا و قدر]] با [[بیان]] مطالب مفصل، [[تفویض]] و [[جبر]] را نفی کرده و با اثبات [[اختیار]]، [[ایمان]] به قدَر را چه [[نیک]] و چه بد ([[خیر و شر]]) لازم دانسته و منکر قدَر را [[کافر]] می‌داند و در توضیح این مطلب می‌فرماید: [[خدا]] [[مردم]] را به حال خود رها نساخته و از سیطره خویش خارج ننموده و نیز آنان را به انجام کاری [[قدرت]] بخشید تا [[اوامر]] [[خدا]] را با [[اختیار]] خودشان بپذیرند و از [[نواهی]] [[خدا]] طبق [[اختیار]] خودشان دوری نمایند و اگر به [[گناه]] [[گرایش]] یابند [[خدا]] می‌تواند بین او و [[گناه]] [[مانع]] ایجاد نماید، ولی اگر چنین نکند این [[خدا]] نیست که آنان را با [[زور]] و [[جبر]] به [[گناه]] واداشته باشد<ref>تحف العقول، ص۲۳۱.</ref> و در [[تبیین]] [[رضا]] به [[قدر]] [[الهی]] می‌گوید: [[اعتماد]] بر [[نیکو]] بودن [[اختیار]] [[خداوند]] باعث می‌شود که [[انسان]] غیر از آنچه را که [[خدا]] برای او [[اختیار]] نموده [[آرزو]] نکند<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۷۱۲؛ تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۲۵۳.</ref>. | *[[امام حسن]]{{ع}} در مسئله [[قضا و قدر]] با [[بیان]] مطالب مفصل، [[تفویض]] و [[جبر]] را نفی کرده و با اثبات [[اختیار]]، [[ایمان]] به قدَر را چه [[نیک]] و چه بد ([[خیر و شر]]) لازم دانسته و منکر قدَر را [[کافر]] می‌داند و در توضیح این مطلب می‌فرماید: [[خدا]] [[مردم]] را به حال خود رها نساخته و از سیطره خویش خارج ننموده و نیز آنان را به انجام کاری [[قدرت]] بخشید تا [[اوامر]] [[خدا]] را با [[اختیار]] خودشان بپذیرند و از [[نواهی]] [[خدا]] طبق [[اختیار]] خودشان دوری نمایند و اگر به [[گناه]] [[گرایش]] یابند [[خدا]] می‌تواند بین او و [[گناه]] [[مانع]] ایجاد نماید، ولی اگر چنین نکند این [[خدا]] نیست که آنان را با [[زور]] و [[جبر]] به [[گناه]] واداشته باشد<ref>تحف العقول، ص۲۳۱.</ref> و در [[تبیین]] [[رضا]] به [[قدر]] [[الهی]] می‌گوید: [[اعتماد]] بر [[نیکو]] بودن [[اختیار]] [[خداوند]] باعث می‌شود که [[انسان]] غیر از آنچه را که [[خدا]] برای او [[اختیار]] نموده [[آرزو]] نکند<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۷۱۲؛ تاریخ مدینه دمشق، ج۱۳، ص۲۵۳.</ref>. | ||
*[[امام حسن]]{{ع}} آغاز [[تفرقه]] و [[کشتار]] در بین [[مسلمانان]] را [[اختلاف]] در مسئله [[ولایت]] و [[امامت]] می‌داند<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۶۲.</ref> و در مسئله [[امامت]] فرموده است که [[خداوند]] هیچ [[پیامبری]] را [[مبعوث]] نکرد، مگر این که از [[اهل بیت]] او برایش [[وصی]] قرار داد و [[علی]]{{ع}} [[وصی]] [[رسول خدا]] بود<ref>همان، ج۲، ص۵۳.</ref>. | *[[امام حسن]]{{ع}} آغاز [[تفرقه]] و [[کشتار]] در بین [[مسلمانان]] را [[اختلاف]] در مسئله [[ولایت]] و [[امامت]] می‌داند<ref>طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، ج۲، ص۶۲.</ref> و در مسئله [[امامت]] فرموده است که [[خداوند]] هیچ [[پیامبری]] را [[مبعوث]] نکرد، مگر این که از [[اهل بیت]] او برایش [[وصی]] قرار داد و [[علی]]{{ع}} [[وصی]] [[رسول خدا]] بود<ref>همان، ج۲، ص۵۳.</ref>. | ||
*[[امام حسن]]{{ع}} در ضمن [[بیان]] [[دوازده امام]] بعد از [[پیامبر]]{{صل}}، [[مهدی این امت]] را [[نهمین امام]] از صلب برادرش [[حسین]] دانسته<ref>خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۲۲۳.</ref> و می‌گوید [[خداوند]] [[عمر]] او را در [[غیبت طولانی]] نموده و سپس با [[قدرت]] خود او را به صورت [[جوان]] [[چهل]] ساله ظاهر می‌گرداند، تا [[مردم]] بدانند که [[خداوند]] بر هر چیزی [[قادر]] است<ref>الامامة والتبصره، ص۱؛ احتجاج، ج۲، ص۶۸.</ref> و از میان [[ائمه]]{{عم}} فقط [[مهدی]] است که در تحت [[بیعت]] هیچ کسی نبوده و به همین جهت [[خداوند]] او را [[غائب]] نموده است<ref>احتجاج، ج۲، ص۶۸.</ref>. [[بیزاری]] [[مسلمانان]] از همدیگر، [[لعن]] آنان به وسیله یکدیگر، و تف انداختن بر صورت‌های همدیگر و [[شهادت]] بر [[کفر]] یکدیگر برخی از [[نشانه‌های ظهور]] [[مهدی]] است، که توسط [[امام حسن]]{{ع}} [[بیان]] شده است<ref>الغیبه، ص۴۳۸؛ الخرائج والجرائح، ج۳، ص۱۱۵۳.</ref>. | *[[امام حسن]]{{ع}} در ضمن [[بیان]] [[دوازده امام]] بعد از [[پیامبر]]{{صل}}، [[مهدی این امت]] را [[نهمین امام]] از صلب برادرش [[حسین]] دانسته<ref>خزاز قمی، علی بن محمد، کفایة الاثر، ص۲۲۳.</ref> و می‌گوید [[خداوند]] [[عمر]] او را در [[غیبت طولانی]] نموده و سپس با [[قدرت]] خود او را به صورت [[جوان]] [[چهل]] ساله ظاهر می‌گرداند، تا [[مردم]] بدانند که [[خداوند]] بر هر چیزی [[قادر]] است<ref>الامامة والتبصره، ص۱؛ احتجاج، ج۲، ص۶۸.</ref> و از میان [[ائمه]]{{عم}} فقط [[مهدی]] است که در تحت [[بیعت]] هیچ کسی نبوده و به همین جهت [[خداوند]] او را [[غائب]] نموده است<ref>احتجاج، ج۲، ص۶۸.</ref>. [[بیزاری]] [[مسلمانان]] از همدیگر، [[لعن]] آنان به وسیله یکدیگر، و تف انداختن بر صورت‌های همدیگر و [[شهادت]] بر [[کفر]] یکدیگر برخی از [[نشانه‌های ظهور]] [[مهدی]] است، که توسط [[امام حسن]]{{ع}} [[بیان]] شده است<ref>الغیبه، ص۴۳۸؛ الخرائج والجرائح، ج۳، ص۱۱۵۳.</ref>. | ||
*[[امام حسن]]{{ع}} به برخی از [[پرسش‌ها]] پاسخ گفته که از جمله درباره [[جایگاه]] [[روح]] در هنگام [[خواب]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، ص۹۷.</ref> و پس از [[مرگ]] می‌باشد. و همچنین در ضمن این پاسخ، صخره [[بیت المقدس]] را [[عرش]] ادنای [[خدا]] دانسته که [[خداوند]] از همین محل [[زمین]] را بسط داده و به سوی همین محل آن را درهم خواهد پیچید<ref>تفسیر قمی، ج۲، ص۲۷۲؛ حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، ص۲۴۲.</ref>. | *[[امام حسن]]{{ع}} به برخی از [[پرسش‌ها]] پاسخ گفته که از جمله درباره [[جایگاه]] [[روح]] در هنگام [[خواب]]<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، ص۹۷.</ref> و پس از [[مرگ]] می‌باشد. و همچنین در ضمن این پاسخ، صخره [[بیت المقدس]] را [[عرش]] ادنای [[خدا]] دانسته که [[خداوند]] از همین محل [[زمین]] را بسط داده و به سوی همین محل آن را درهم خواهد پیچید<ref>تفسیر قمی، ج۲، ص۲۷۲؛ حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، ص۲۴۲.</ref>. | ||
*یکی از پاسخ‌های [[امام حسن]]{{ع}} در حل شبهه‌ای بوده که به وسیله یک [[یهودی]] بر [[حدیث]] {{متن حدیث|الدُّنْيَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَ جَنَّةُ الْكَافِرِ}} به این صورت وارد شده بود که این [[دنیا]] برای برخی از [[کافران]] به خاطر [[زندگی]] [[سختی]] که دارند زندان است و بر عکس برای برخی از [[مؤمنان]] به خاطر [[رفاه]] و آسایشی که دارند [[بهشت]] است. [[امام]] در حل [[شبهه]] می‌گوید که دنیای [[کافر]] در مقایسه با [[عذاب]] دردناک [[اخروی]] برای او [[جنت]] است و نیز [[رفاه]] و [[آسایش]] [[مؤمن]] در این [[دنیا]] در مقایسه [[نعمت‌های بهشتی]] زندان به حساب می‌آید<ref>شافعی، محمد بن طلحه، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، ص۳۴۰؛ ابن صباغ، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمة، ج۲، ص۷۰۴.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *یکی از پاسخ‌های [[امام حسن]]{{ع}} در حل شبهه‌ای بوده که به وسیله یک [[یهودی]] بر [[حدیث]] {{متن حدیث|الدُّنْيَا سِجْنُ الْمُؤْمِنِ وَ جَنَّةُ الْكَافِرِ}} به این صورت وارد شده بود که این [[دنیا]] برای برخی از [[کافران]] به خاطر [[زندگی]] [[سختی]] که دارند زندان است و بر عکس برای برخی از [[مؤمنان]] به خاطر [[رفاه]] و آسایشی که دارند [[بهشت]] است. [[امام]] در حل [[شبهه]] می‌گوید که دنیای [[کافر]] در مقایسه با [[عذاب]] دردناک [[اخروی]] برای او [[جنت]] است و نیز [[رفاه]] و [[آسایش]] [[مؤمن]] در این [[دنیا]] در مقایسه [[نعمت‌های بهشتی]] زندان به حساب می‌آید<ref>شافعی، محمد بن طلحه، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول، ص۳۴۰؛ ابن صباغ، علی بن محمد، الفصول المهمة فی معرفة الأئمة، ج۲، ص۷۰۴.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۲۹.</ref>. | ||
*[[امام حسن]]{{ع}} [[کرامات]] و معجزه‌هایی را که از او [[نقل]] شده از مصادیق [[استجابت دعا]] شمرده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۶۲.</ref> و در موضوعات مختلف مناظره‌ها و خطابه‌های متعددی بعد از [[شهادت]] پدرش انجام داده است. از جمله مناظره‌هایی است که [[معاویه]] با [[مشورت]] [[عمروعاص]] در جهت منکوب نمودن آن [[حضرت]] دایر می‌نموده که هر بار به زیان خود [[معاویه]] تمام گردیده است<ref>طبرسی، احمد بن علی، احتجاج، ج۳، ص۱۷- ۴۲ و ۵۲.</ref> و نیز در یکی از خطابه‌های آن [[حضرت]] که با [[توطئه]] [[معاویه]] برای [[استهزا]] و [[تحقیر]] وی انجام گرفت خود [[معاویه]] شرمسار و خشمگین می‌گردد<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۸۱۸۰.</ref>. در یکی از خطابه‌ها به [[مردم کوفه]] می‌گوید شما را با سه چیز که در [[حق]] من انجام دادید ترک می‌کنم: کشتن پدرم، [[طعن]] خودم و به [[غارت]] بردن اموالم. و باز در آخرین خطابه‌اش در [[مسجد کوفه]] به [[مردم کوفه]] می‌گوید: ای [[اهل کوفه]] از [[خدا]] بترسید در مورد [[همسایگان]] و مهمانان و در مورد [[اهل بیت]] پیامبرتان که [[خداوند]] [[پلیدی]] را از آنان برداشته و پاکیزه‌شان نموده است<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۸۱۸۰.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص | *[[امام حسن]]{{ع}} [[کرامات]] و معجزه‌هایی را که از او [[نقل]] شده از مصادیق [[استجابت دعا]] شمرده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۶۲.</ref> و در موضوعات مختلف مناظره‌ها و خطابه‌های متعددی بعد از [[شهادت]] پدرش انجام داده است. از جمله مناظره‌هایی است که [[معاویه]] با [[مشورت]] [[عمروعاص]] در جهت منکوب نمودن آن [[حضرت]] دایر می‌نموده که هر بار به زیان خود [[معاویه]] تمام گردیده است<ref>طبرسی، احمد بن علی، احتجاج، ج۳، ص۱۷- ۴۲ و ۵۲.</ref> و نیز در یکی از خطابه‌های آن [[حضرت]] که با [[توطئه]] [[معاویه]] برای [[استهزا]] و [[تحقیر]] وی انجام گرفت خود [[معاویه]] شرمسار و خشمگین می‌گردد<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۸۱۸۰.</ref>. در یکی از خطابه‌ها به [[مردم کوفه]] می‌گوید شما را با سه چیز که در [[حق]] من انجام دادید ترک می‌کنم: کشتن پدرم، [[طعن]] خودم و به [[غارت]] بردن اموالم. و باز در آخرین خطابه‌اش در [[مسجد کوفه]] به [[مردم کوفه]] می‌گوید: ای [[اهل کوفه]] از [[خدا]] بترسید در مورد [[همسایگان]] و مهمانان و در مورد [[اهل بیت]] پیامبرتان که [[خداوند]] [[پلیدی]] را از آنان برداشته و پاکیزه‌شان نموده است<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۶، ص۸۱۸۰.</ref><ref>[[حمیدالله رفیعی زابلی|رفیعی زابلی، حمیدالله]]، [[امامت امام حسن مجتبی (مقاله)|امامت امام حسن مجتبی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۴۲۹-۴۳۰.</ref>. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||