توحید ذاتی در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'حضرت حق' به 'حضرت حق'
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
*مراد از "[[توحید]] عوام"، [[اعتقاد]] عامّه مردمانست که: [[خداوند]] یگانه است و هیچ موجود واجبی جز او نیست. اینان امّا به سراسر عالم وجود به گونه‌ای می‌‌نگرند که گویا ذرّه ذرّه این عالم را مستقل دانسته، برای هریک از آنها به گونه‌ای از [[ثبات]] و [[استقلال]] معتقدند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۲.</ref>. | *مراد از "[[توحید]] عوام"، [[اعتقاد]] عامّه مردمانست که: [[خداوند]] یگانه است و هیچ موجود واجبی جز او نیست. اینان امّا به سراسر عالم وجود به گونه‌ای می‌‌نگرند که گویا ذرّه ذرّه این عالم را مستقل دانسته، برای هریک از آنها به گونه‌ای از [[ثبات]] و [[استقلال]] معتقدند<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۲.</ref>. | ||
===[[توحید]] [[خواص]]=== | ===[[توحید]] [[خواص]]=== | ||
*[[خواص]] امّا این نگرش استقلالی به موجودات را عین [[شرک]] دانسته، برآنند که در دار وجود جز او - جلَّ وعلا! - موجود دیگری نیست. آری! موجودات گوناگونی که به ظاهر در این عالم دیده می‌‌شوند، تنها و تنها سرابی هستند که لحظه‌ای [[ظهور]] می‌‌نمایند و لحظه‌ای دیگر ناپدید می‌‌شوند؛ بدیهی است که جز [[جاهلان]]، هیچکس سراب را [[آب]] نمی‌پندارد و برای او ارزشی قائل نمی‌شود. از این‌رو، با مشاهده [[ملکوت]] [[جهان]]، ذرّه ذرّه این عالم را وابسته و ایستادة به او می‌‌دانند، و او را عامل حیات و بقای تمامی موجودات. [[حضرت | *[[خواص]] امّا این نگرش استقلالی به موجودات را عین [[شرک]] دانسته، برآنند که در دار وجود جز او - جلَّ وعلا! - موجود دیگری نیست. آری! موجودات گوناگونی که به ظاهر در این عالم دیده می‌‌شوند، تنها و تنها سرابی هستند که لحظه‌ای [[ظهور]] می‌‌نمایند و لحظه‌ای دیگر ناپدید می‌‌شوند؛ بدیهی است که جز [[جاهلان]]، هیچکس سراب را [[آب]] نمی‌پندارد و برای او ارزشی قائل نمی‌شود. از این‌رو، با مشاهده [[ملکوت]] [[جهان]]، ذرّه ذرّه این عالم را وابسته و ایستادة به او می‌‌دانند، و او را عامل حیات و بقای تمامی موجودات. [[حضرت حق]] در ذکر مبین می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَكَذَلِكَ نُرِي إِبْرَاهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ}}<ref>«و این‌گونه ما گستره آسمان‌ها و زمین را به ابراهیم می‌نمایانیم و (چنین می‌کنیم) تا از باورداران گردد» سوره انعام، آیه ۷۵.</ref>. | ||
*گویا مراد از ملکوتی که به [[ابراهیم]]{{ع}} نمایانده شد، صورت واقعی عالم بود؛ صورتی که نشان از بطلان محض و ایستائی آن به ذات [[حضرت | *گویا مراد از ملکوتی که به [[ابراهیم]]{{ع}} نمایانده شد، صورت واقعی عالم بود؛ صورتی که نشان از بطلان محض و ایستائی آن به ذات [[حضرت حق]] داشت. | ||
*[[ابراهیم]]{{ع}} چون به [[ملکوت]] عالم [[آگاه]] شد، به [[فقر]] موجودات و غنای [[حضرت | *[[ابراهیم]]{{ع}} چون به [[ملکوت]] عالم [[آگاه]] شد، به [[فقر]] موجودات و غنای [[حضرت حق]] [[آگاهی]] یافته او را تنها موجود [[حقیقی]] [[جهان]] یافت<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۲.</ref>. | ||
===[[توحید أخص خواص]]=== | ===[[توحید أخص خواص]]=== | ||
* [[اخص خواص]] امّا، این مرتبه از [[توحید]] را نیز آلوده به [[شرک]] می‌‌دانند؛ چه در این مرتبه، هنوز شائبه‌ای از هستی‌های دیگر - هرچند در کمال [[فقر]] و [[نیاز]] به [[حضرت | * [[اخص خواص]] امّا، این مرتبه از [[توحید]] را نیز آلوده به [[شرک]] می‌‌دانند؛ چه در این مرتبه، هنوز شائبه‌ای از هستی‌های دیگر - هرچند در کمال [[فقر]] و [[نیاز]] به [[حضرت حق]] - به چشم می‌‌آید؛ و این نشان از [[مشرک]] بودن [[انسان]] موحّد دارد!. | ||
*اینان بر آنند که [[توحید]] کامل، آنست که نه به دیدة [[استقلال]] و نه به دیدة [[فقر]] به موجودات نگریسته شود؛ که اصلاً موجود دیگری در این عالم پرهیاهو دیده نشود. | *اینان بر آنند که [[توحید]] کامل، آنست که نه به دیدة [[استقلال]] و نه به دیدة [[فقر]] به موجودات نگریسته شود؛ که اصلاً موجود دیگری در این عالم پرهیاهو دیده نشود. | ||
*رسیدن به این مرتبه و نشستن آن مطلب بر [[جان]] [[انسان]] موحّد، سخت دشوار است؛ و تنها و تنها از پی مجاهدت‌های شرعی بسیار پدید می‌‌آید. این مرتبه چون فراچنگ [[ابراهیم خلیل]]{{ع}} رسید چنین فرمود که: {{متن قرآن|إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«من با درستی آیین روی خویش به سوی کسی آورده‌ام که آسمان‌ها و زمین را آفریده است و من از مشرکان نیستم» سوره انعام، آیه ۷۹.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۳.</ref>. | *رسیدن به این مرتبه و نشستن آن مطلب بر [[جان]] [[انسان]] موحّد، سخت دشوار است؛ و تنها و تنها از پی مجاهدت‌های شرعی بسیار پدید می‌‌آید. این مرتبه چون فراچنگ [[ابراهیم خلیل]]{{ع}} رسید چنین فرمود که: {{متن قرآن|إِنِّي وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِيفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«من با درستی آیین روی خویش به سوی کسی آورده‌ام که آسمان‌ها و زمین را آفریده است و من از مشرکان نیستم» سوره انعام، آیه ۷۹.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۱ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۱، ص ۳۲۳.</ref>. | ||