پرش به محتوا

امامت امام هادی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۹۶۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ مارس ۲۰۲۰
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰: خط ۱۰:


==مقدمه==
==مقدمه==
*امام هادی{{ع}} [[دهمین امام]] [[شیعیان]] در نیمه [[ذی حجه]] سال ۲۱۲ در اطراف [[مدینه]] در محلی به نام [[صریا]] دیده به [[جهان]] گشود<ref>طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۳۲۷؛ مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۸۵؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۹۷.</ref> و در ۴۱ سالگی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۹۸.</ref> در [[ماه رجب]] سال ۲۵۴ در [[سامرا]] به دست [[معتز بالله]]، [[خلیفه عباسی]] و با سَم به [[شهادت]] رسید<ref>سبط ابن جوزی، یوسف شمس الدین، تذکرة الخواص، ص۳۶۳؛ مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب، ج۴، ص۸۶؛ ابن شهرآشوب، سید بن محمد، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۴۴۲.</ref> نام [[مادر]] آن [[حضرت]] [[سمانه]] و طبق [[نقل]] [[کلینی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۴۹۷.</ref> [[سوسن]] بوده است.
*[[دهمین امام]] و [[جانشین]] [[رسول خدا]]{{صل}} [[حضرت علی بن محمد]]{{ع}} در سال ۲۱۲ هجری در [[مدینه منوره]] به [[دنیا]] آمد مادرش بانوی بزرگوار به نام [[سوسن]] یا [[سمانه مغربیه]] بود و معروف‌ترین [[کنیه]] آن [[حضرت ابوالحسن ثالث]]<ref>حضرت موسی بن جعفر ابوالحسن اول و امام رضا ابوالحسن ثانی است.</ref> و از [[القاب]] ایشان [[هادی]]، ابن [[الرضا]]، [[نقی]]، [[عسکری]]<ref>این لقب به این سبب است که امام هادی و فرزند ایشان امام یازدهم تحت کنترل شدید حکومت عباسی در معسکر یعنی پادگان نظامی قرار داشتند.</ref> و رضی است. در سن کودکی در [[حدود]] ۸ سالگی به [[امامت]] رسید و مدت امامتش ۳۳ سال بود و در [[حدود]] ۴۲ سالگی به [[شهادت]] نائل گشت<ref>ر.ک: کافی، ج ۱، ص ۴۹۷ و ارشاد، ج ۲، ص ۲۹۷ و بحار، ج ۵۰، ص ۱۱۳ و باز پژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان، ص ۴۸۳.</ref>.
*[[القاب]] آن [[حضرت]]: الناصح، المتوکل، النقی، [[المرتضی]] است <ref>کشف الغمة، ج۳، ص۱۶۹.</ref>.
*امام هادی{{ع}} در سال ۲۲۰ پس از [[شهادت]] [[پدر]] بزرگوارش در ۸سالگی به [[امامت]] رسید و مدت [[امامت]] آن بزرگوار ۳۳سال بوده است<ref>اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۳، ص۱۶۹.</ref><ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۷۰.</ref>.


==[[دلایل امامت]]==
معرفی ایشان هم در ضمن [[نصوص امامت]] [[امام دوازدهم]] به عنوان هو الثالث من ولدی<ref>ر.ک: کمال الدین و تمام النعمه، ج ۲، ص ۳۷۷. کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۸۱.</ref> و هم به صورت ویژه به عنوان [[امام]] و پیشوای [[امت اسلامی]] رسیده است<ref>ر.ک: کافی، ج ۱، ص۳۲۳ باب الإشارة و النص علی أبی الحسن الثالث{{ع}} و ارشاد، ج ۲، ص ۲۹۷ و اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، ج ۴، ص ۴۱۶ و بحار الانوار، ج ۵۰، ص ۱۱۸.</ref>. در اینجا به برخی از [[نصوص]] اشاره می‌شود: صقر بن ابی دلف از [[حضرت جواد]]{{ع}} شنید که می‌فرمود: {{عربی|"إِنَّ الْإِمَامَ بَعْدِي عَلِيٌّ اِبْنِي، أَمْرُهُ أَمْرِي، وَ قَوْلُهُ قَوْلِي، وَ طَاعَتُهُ طَاعَتِي وَ الْإِمَامَةُ بَعْدَهُ فِي اِبْنِهِ الْحَسَنِ أَمْرُهُ أَمْرُ أَبِيهِ، وَ قَوْلُهُ قَوْلُ أَبِيهِ، وَ طَاعَتُهُ طَاعَةُ أَبِيهِ، ثُمَّ سَكَتَ، فَقُلْتُ لَهُ: يَا اِبْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَمَنِ اَلْإِمَامُ بَعْدَ الْحَسَنِ فَبَكَى بُكَاءً شَدِيداً ثُمَّ قَالَ: إِنَّ مِنْ بَعْدِ الْحَسَنِ اِبْنُهُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ الْمُنْتَظَرُ"}}<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۸؛ کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۸۳. امام بعد از من پسرم علی است دستور او دستور من و سخنش سخن من است فرمانبرداری از او فرمانبرداری از من است و امامت پس از او در فرزندش حسن خواهد بود. و بعد از حسن فرزندش قیام کننده به حق و مورد انتظار است.</ref>.
*[[دلایل امامت]] امام هادی{{ع}} علاوه بر [[دلایل]] و نصوصی که بر [[امامت]] [[ائمه دوازده‌گانه]] [[شیعه]] وجود دارد از قرار ذیل است:
#مهم‌ترین [[دلیل]] [[امامت]] امام هادی{{ع}} تصریح و [[وصیت]] [[پدر]] بزرگوارش [[امام جواد]]{{ع}} به [[امامت]] ایشان است. [[کلینی]]<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۲۴.</ref> و [[مفید]]<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۹۸.</ref> روایاتی را که در آنها از سوی [[امام جواد]]{{ع}} تصریح به [[امامت]] امام هادی{{ع}} شده آورده‌اند. در یکی از این [[روایات]] از قول [[اسماعیل بن مهران]] آمده است که گفت: چون [[امام جواد]] خواست برای نخستین بار از [[مدینه]] به [[بغداد]] [[رود]] هنگام بیرون رفتنش به او عرض کردم فدایت شوم از این راهی که می‌روی بر تو نگرانم، پس از شما امر [[امامت]] به که منتقل می‌شود؟ [[حضرت]] با روی خندان به جانب من برگشته فرمود: آنچه تو [[گمان]] می‌کنی امسال نیست، وقتی [[معتصم]] (دومین بار) او را طلبید، پیش او رفته عرض کردم: پس از شما امر [[امامت]] با کیست؟ [[حضرت]] فرمود: پس از من [[امامت]] با پسرم [[علی]] استالأمر من بعدی إلی ابنی [[علی]]<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۸۶؛ اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۳، ص۱۶۹.</ref>.
#[[نصوص]] خاص از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بر [[امامت]] امام هادی در [[حدیثی]] که از [[سلمان]]، [[صحابه]] بزرگ [[پیامبر]]{{صل}} [[نقل]] شده، به طور صریح و روشن به [[امامت]] آن [[حضرت]] اشاره شده است<ref>قمی، ابوالقاسم علی بن محمد، کفایة الأثر، ص۴۲؛ بحرانی، سید هاشم، غایة المرام، ج۱، ص۲۴۳.</ref>.
#ابن شهرآشوب و [[امین]] الاسلام [[طبرسی]] و [[ابوالفتح اربلی]] [[اجماع]] [[شیعیان]] به [[امامت]] امام هادی{{ع}} را [[دلیل]] محکم و غیر قابل تردید بر صحت [[امامت]] ایشان دانسته‌اند<ref>ابن شهرآشوب، سید بن محمد، مناقب آل ابوطالب، ج۲، ص۴۰۲؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ص۳۵۷؛ اربلی، ابن ابوالفتح، کشف الغمة، ج۳، ص۱۹۱.</ref>.
#انحصار [[وراثت]] و [[جانشینی]] برای امام هادی<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۸۵.</ref>: زیرا [[امام جواد]]{{ع}} دو پسر به نام‌های [[علی الهادی]] و [[موسی]] ([[موسی مبرقع]]) داشته است. از آنجا که [[موسی]] هیچ گاه ادعای [[امامت]] نکرد و کسانی را که به [[امامت]] ایشان مایل بودند از خود طرد کرد<ref>اشعری، سعد بن عبدالله، المقالات والفرق، ص۹۹.</ref> بنابراین [[امامت]] منحصر به امام هادی می‌گردد.
#[[معجزات]] و خوارق عادات [[دلیل]] دیگر است، که از ایشان [[نقل]] شده است. [[شیخ مفید]] و [[ابن شهرآشوب]] [[روایات]] متعددی از طرق مختلف در این مورد ذکر کرده‌اند<ref>مفید، محمد بن نعمان، الارشاد، ج۲، ص۲۸۹- ۲۹۵؛ ابن شهرآشوب، سید بن محمد، مناقب آل ابوطالب، ج۴، ص۲۰۳- ۲۱۲.</ref><ref>[[رحمت‌الله ضیائی ارزگانی|ضیائی ارزگانی، رحمت‌الله]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص۴۷۱.</ref>.


[[اسماعیل بن مهران]] گوید: [[حضرت ابی جعفر امام جواد]]{{ع}} دو مرتبه به [[بغداد]] رفت<ref>نوبت اول مأمون عباسی امام جواد{{ع}} را از مدینه ببغداد‌طلبید و دختر ام الفضل را باو تزویج کرد، جضرت همراه ام الفضل بمدینه بازگشت و پس از چندی مأمون درگذشت و برادرش محمد معتصم جانشینش شد، او حضرت را از مدینه طلب کرد و بدست زوجه‌اش ام الفضل مسمومش نمود.</ref>.
هنگام رفتن نخستین، به [[حضرت]] عرض کردم: قربانت گردم، من در این راه بر شما نگرانم، امر [[امامت]] پس از شما با کیست؟ [[حضرت]] با لبی خندان به من متوجه شد و فرمود: آن غیبتی که گمان می‌کنی در این سال نیست. چون نوبت دوم آن [[حضرت]] را به سوی [[معتصم]] می‌بردند، نزدش رفتم و عرض کردم: قربانت گردم، شما بیرون می‌روید، امر [[امامت]] پس از شما با کیست؟ [[حضرت]] به قدری گریست که محاسنش تر شد، سپس بمن متوجه شد و فرمود: {{عربی|"عِنْدَ هَذِهِ يُخَافُ عَلَيَّ الْأَمْرُ مِنْ بَعْدِي إِلَى ابْنِي عَلِيٍّ"}}. در این سفر باید بر من نگران بود، امر [[امامت]] پس از من با پسرم [[علی]] است<ref>کافی، ج ۱، ص ۳۲۳.</ref>. خیرانی [[نقل]] می‌کند که [[امام جواد]]{{ع}} در ایام بیماری به اصحابش [[پیام]] داد: {{عربی|"إِنِّي مَاضٍ وَ الْأَمْرُ صَائِرٌ إِلَى ابْنِي عَلِيٍّ وَ لَهُ عَلَيْكُمْ بَعْدِي مَا كَانَ لِي عَلَيْكُمْ بَعْدَ أَبِي"}}<ref>همان، ص ۳۲۴ من در می‌گذرم و امر امامت به پسرم علی می‌رسد و او بعد از من بر گردن شما همان حق دارد که من بعد از پدرم بر شما داشتم.</ref>. أمیة بن [[علی]] قیسی گوید از [[امام ابوجعفر ثانی]] سؤال کردم: بعد از شما چه کسی [[جانشین]] است؟ فرمود: ابنی [[علی]]<ref>کفایة الأثر فی النص علی الأئمة الإثنی عشر، ص ۲۸۴.</ref>.
'''[[افضلیت]]''': [[برتری امام هادی]]{{ع}} در برخوردها و مباحثات علمی به وضوح برای همه قابل مشاهده بود در این جا به یک مورد اشاره می‌شود:
'''جواب [[امام]] به سؤال [[یحیی بن أکثم]]''': در مجلس [[واثق بالله]] [[خلیفه عباسی]] [[یحیی بن أکثم]] از [[فقیهان]] سؤال کرد: [[حضرت آدم]] که [[حج]] انجام داد چه کسی سر او را حلق کرد؟ همه از جواب درماندند. [[خلیفه عباسی]] گفت من فردی را می‌آورم که شما را به جواب این سؤال [[آگاه]] می‌سازد. [[امام هادی]]{{ع}} را احضار نمود و با اصرار تقاضا کرد به سؤال پاسخ دهد. [[امام هادی]]{{ع}} در جواب فرمود: {{عربی|"فَإِنَّ أَبِي حَدَّثَنِي عَنْ جَدِّي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}}: أُمِرَ جَبْرَئِيلُ أَنْ يُنْزِلَ بِيَاقُوتَةٍ مِنَ الْجَنَّةِ، فَهَبَطَ بِهَا فَمَسَحَ بِهَا رَأْسَ آدَمَ{{ع}}، فَتَنَاثَرَ الشَّعْرُ مِنْهُ"}}<ref>ر.ک: تاریخ بغداد، ج ۱۲، ص ۵۶ و کافی، ج ۴، ص ۱۹۵. همانا پدرم از جدم، از پدرش از جدش نقل فرمود که رسول الله فرمود: جبرئیل مأمور شد تا یاقوتی را از بهشت برای حضرت آدم بیاورد، و آن را بر سر حضرت آدم کشید و موهای ایشان تراشیده شد.</ref>.
'''[[امام هادی]]{{ع}} از نگاه دیگران''': اعتراف به [[برتری]] و تفوق [[امام عسکری]]{{ع}} را حتی در سخنان [[اهل سنت]] به خوبی می‌توان یافت برای مثال به چند مورد اشاره می‌شود: یافعی (م ۷۶۸) در مرآت الجنان می‌نویسد: {{عربی|"العَسکَرِيُّ أبوالحسن عليٍّ الهاديّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجَوَادِ بْنِ عليٍّ الرِّضَا بْنِ موسی الکاظمِ بْنِ جَعْفَرِ الصَّادِقِ العلويّ الحسینيّ عَاشَ أربعین سَنَةً وَ کان مُتَعَبِّداً فقیهاً إِمَاماً"}}<ref>مرآة الجنان و عبرة الیقظان فی معرفة حوادث الزمان، ص ۲۷۶.</ref>.
ابن [[طلحه]] [[شافعی]] (م ۶۵۲) در مطالب السئوول می‌نویسد: {{عربی|"وَ أَمَّا مناقبُهُ فَمِنْهَا مَا حَلَّ فی الْآذَانِ مُحِلُّ حلاها بأشنافها، وَ اکتنفه شغفا بِهِ اکتناف اللآلئ الثمینة بأصدافها، وَ أَشْهَدُ لأبی الْحَسَنِ أَنَّ نَفْسِهِ مَوْصُوفَةً بنفائس أوصافها، وَ أَنَّهَا نَازِلَةُ مِنْ الدوحة النبویة ذری أَشْرَفُهَا، وَ شرفات أَعْرِفُهَا"}}<ref>مطالب السئول، ابن طلحة الشافعی، ص ۳۰۷ الباب العاشر فی أبی الحسن علی بن محمد بن علی ابن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن أبی طالب{{عم}}.</ref>.
[[شمس]] الدین ذهبی (م ۷۴۸) در سیر اعلام النبلاء می‌نویسد: {{عربی|"اَلْمُلَقَّبُ بِالْهَادِي شَرِيفٌ جَلِيلٌ"}}<ref>سیر أعلام النبلاء، ج ۱۳، ص ۱۲۱.</ref>. و در العبر فی خبر من غبر می‌نویسد: {{عربی|"أَبُو الْحَسنِ عَليّ بن الجَوادِ مُحَمَّدِ بْنِ الرَّضِيِّ عَلِيّ بْن الكاظِم موسي بْنِ الصَّادِقِ جَعْفَرٍ الْعلوِيّ الْحُسَيْنِيّ الْمَعْرُوفُ بِالْهَادِي تُوُفِّيَ بسامرَّا وَلَهُ أَرْبَعُونَ سَنَةً وَ كَانَ فَقِيهاً وَ إِمَاماً مُتَعَبِّداً"}}<ref>العبر فی خبر من غیر، ج ۲، ص ۱۲.</ref>.
[[ابن صباغ مالکی]] (م ۸۵۵) در الفصول المهمه می‌نویسد: {{عربی|"فَضْلُ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيّ بْنِ مُحمَّد الهادي قد يُضرَبُ عَلَی الْمَجَرَّةَ قِبَابَهُ وَ مَدَّ عَلَی نُجُومِ السَّماءِ أَطنابَهُ فَما تَعُدُّ مَنْقَبَةً إِلاَّ وَ إِلَيْهِ نُحيلُها"}}<ref>الفصول المهمة ابن صباغ المالکی، ج ۲، ص ۱۰۷۳. گنبد فضل ابوالحسن علی بن محمد هادی بر کهکشان‌ها سرزده و شعاع فضائلش تا ستارگان آسمان امتداد یافته و هیچ منقبت و فضیلتی نیست مگر اینکه افتخار آمیزترین آنها برای اوست.</ref>. [[ابن حجر]] هیتمی مکی (م ۹۷۳) در صواعق می‌نویسد: {{عربی|"سُمِّيَ بِذلِكَ لِأنَّهُ لَمَّا وَجَّهَ لاشْخَاصهِ مِنَ المَدِينَةِ النَّبَوِيَّةِ الي سرّ مَنْ رَای وَ أسكنهُ بِهَا و كَانَتْ تُسَمِّي الْعَسْكَرَ فَعَرِفَ بِالْعَسْكَرِيِّ وَ كَانَ وَارِثُ أَبِيهِ عِلْماً وَ سَخَاءً"}}<ref>الصواعق المحرقه، ج ۲، ص ۵۹۸.</ref>»<ref>[[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]]، جلد ۲ ص ۸۵-۸۷.</ref>.
== پرسش‌های وابسته ==
* [[ادله امامت امام هادی کدامند؟ (پرسش)]]
==منابع==
{{ستون-شروع|1}}
* [[پرونده:1368914.jpg|22px]] [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|'''معارف و عقاید ۵''']]
{{پایان}}
== پرسش‌های وابسته ==
== پرسش‌های وابسته ==
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۶۶: خط ۸۰:
{{پایان}}
{{پایان}}
{{پایان}}
{{پایان}}
==منابع==
* [[پرونده:440259451.jpg|22px]] [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی،علی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه کلام اسلامی''']]


==پانویس==
==پانویس==
۷۳٬۶۹۳

ویرایش