دروغ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

دروغ در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۳۷

۹٬۵۷۵ بایت اضافه‌شده ، ‏۸ آوریل ۲۰۲۰

←‏مباهله

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۸۹: / خط ۱۸۹: @@
 *این [[آیه]] درباره [[مجادله]] [[مسیحیان]] [[نجران]] با [[پیامبر]]{{صل}} در مورد [[حضرت عیسی]]{{ع}} و برخی موضوعات دیگر نازل شد که سرانجام، چون آنان بر سخنان و [[عقاید]] [[باطل]] خود پافشاری کردند، [[رسول خدا]]{{صل}} [[مأمور]] به [[مباهله]] گردید تا در آن، دو طرف بر [[دروغگو]] [[نفرین]] کنند<ref>التبیان، ج۲، ص۴۸۴؛ مجمع البیان، ج۲، ص۳۰۹؛ تفسیر قرطبی، ج۴، ص۱۰۳-۱۰۴.</ref>. براساس [[روایات اسلامی]]<ref>وسائل الشیعه، ج۷، ص۱۳۴؛ مستدرک الوسائل، ج۵، ص۲۶۲؛ نورالثقلین، ج۱، ص۳۵۱-۳۵۲. </ref>، [[مباهله]] به مورد ذکر شده اختصاص ندارد، بلکه [[انسان]] برای [[کشف]] [[دروغ]] از راست در موارد دیگر نیز می‌تواند به این کار [[اقدام]] کند<ref>نمونه، ج۲، ص۵۸۹-۵۹۰.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.
+==[[احکام فقهی]][[ دروغ]]==
+*[[دروغ]] گفتن با توجه به موارد و زمان‌های مختلف، نوع [[دروغ]] و اهداف و [[انگیزه]] اشخاص دارای [[احکام]] گوناگون و متفاوتی است که [[قرآن کریم]] به برخی از این موضوعات و [[احکام]] آنها اشاره دارد:
+===[[حرمت]] [[دروغ]] گفتن===
+*[[دروغ]] در غیر موارد [[ضرورت]] [[حرام]] است و افزون بر [[عقل]] و [[ضرورت]] [[ادیان]]<ref>المکاسب، ج۲، ص۱۱؛ مصباح الفقاهه، ج۱، ص۵۹۲-۵۹۳.</ref>.
+*[[آیات]] بسیاری نیز بر [[حرمت]] آن دلالت دارند؛ مانند آیاتی که [[انسان‌ها]] را از گفتار [[زور]] باز می‌دارند: {{متن قرآن|وَاجْتَنِبُوا قَوْلَ الزُّورِ}}<ref>«و از گفتار دروغ (نیز) بپرهیزید» سوره حج، آیه ۳۰.</ref>، {{متن قرآن|قَوْلَ الزُّورِ}} در [[آیه]] همان [[دروغ]] است<ref>جامع البیان، ج۱۷، ص۲۰۲-۲۰۳؛ التبیان، ج۷، ص۳۱۲؛ تفسیر قرطبی، ج۱۲، ص۵۵.</ref>؛ نیز آیاتی که [[دروغگویان]] را [[لعن]]: {{متن قرآن|لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}}<ref>لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم؛ سوره آل عمران، آیه ۶۱.<ref>؛ {{متن قرآن|لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ}}<ref>لعنت خداوند بر من اگر از دروغگویان باشم» سوره نور، آیه ۷.</ref> یا [[نفرین]] می‌کنند: {{متن قرآن|قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ}}<ref>«مرگ بر آنان که نادرست برآورد می‌کنند!» سوره ذاریات، آیه ۱۰.</ref><ref>الدر المختار، ج۶، ص۷۴۹.</ref>؛ همچنین آیاتی که پیامد [[دروغ]] را [[نفاق]] می‌شمرند: {{متن قرآن|فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}}<ref>«آنگاه به کیفر شکستن پیمانی که با خداوند بسته بودند و دروغی که می‌گفتند (خداوند) تا روزی که به لقای او برسند دورویی را در دل‌هایشان بر جای نهاد» سوره توبه، آیه ۷۷.</ref><ref>الفتاوی المیسره، ص۳۸۹-۳۹۰؛ حواریات فقهیه، ص۳۰۲-۳۰۳.</ref> و [[دروغگویان]] را سزاوار [[عذاب الهی]] می‌دانند: {{متن قرآن|...وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}}<ref>«و برای دروغی که می‌گفتند عذابی دردناک خواهند داشت» سوره بقره، آیه ۱۰.</ref><ref>فیض القدیر، ج۱، ص۶۸؛ المکاسب، ج۲، ص۱۲؛ تفسیر سیدمصطفی خمینی، ج۳، ص۳۶۳.</ref>.
+*برخی [[حرمت]] [[دروغ]] را از [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ}}<ref>«و آنچه تو را بدان دانشی نیست، پی مگیر» سوره اسراء، آیه ۳۶.</ref> برداشت کرده‌اند که [[انسان‌ها]] را از [[سخن گفتن]] بی‌علم [[نهی]] می‌کند<ref>ریاض الصالحین، ص۶۰۶.</ref>.
+*[[حرام]] و [[گناه]] کبیر بودن [[دروغ]] را از [[روایات]] فراوانی نیز می‌توان دریافت<ref>وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۴۳؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۹۰.</ref>؛ مانند روایاتی که [[دروغ]] را بدتر از شراب<ref>الکافی، ج۲، ص۳۳۹؛ بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۳۷.</ref> و [[ربا]]<ref>من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۷۷؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۴۶.</ref>، کلید هر [[شر]]<ref>میزان الحکمه، ج۳، ص۲۶۷۴.</ref>، از نشانه‌های [[منافق]]<ref>من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۳۶۱؛ تحف العقول، ص۳۱۶؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۸۵.</ref>، بزرگ‌ترین [[گناه]] زبان<ref>مستدرک الوسائل، ج۹، ص۸۵؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۱۳۳.</ref>، سبب نابودی [[ایمان]]<ref>الکافی، ج۲، ص۳۳۹؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۴۴؛ بحار الانوار، ج۶۹، ص۲۴۷.</ref> و روسیاهی در [[قیامت]]<ref>تحف العقول، ص۱۴؛ بحار الانوار، ج۷۴، ص۶۷؛ میزان الحکمه، ج، ص۲۶۷۷.</ref> دانسته و [[انسان‌ها]] را از [[دروغ]] گفتن هر چند کوچک باشد، باز می‌دارند<ref>تحف العقول، ص۲۱۶؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۵۰؛ بحار الانوار، ج۶۹، ص۲۳۵.</ref>.
+*درباره این مسئله که آیا همه دروغ‌ها [[حرام]] و از [[گناهان]] کبیر به شمار می‌روند یا نه، [[فقها]] دو نظریه دارند: مشهور [[فقیهان]] با استناد به [[آیات]] و [[روایات]] مذکور هر گونه دروغی را [[حرام]] و از [[گناهان]] کبیر دانسته<ref>سبل السلام، ج۴، ص۲۰۲؛ المکاسب، انصاری، ج۲، ص۱۲؛ المکاسب، خمینی، ج۲، ص۵۴.</ref>؛ ولی برخی تنها [[دروغ]] در مورد [[خدا]] یا [[پیامبر]] و [[امامان]] را از [[گناهان]] کبیر شمرده‌اند و دیگر دروغ‌ها را تنها از [[گناهان]] صغیر<ref>جامع المقاصد، ج۵، ص۱۵۳.</ref> و برخی نیز [[دروغ]] را در صورتی [[حرام]] دانسته‌اند که مفسده‌ای برای مخاطب یا دیگران داشته باشد<ref>فیض القدیر، ج۶، ص۵۵۹؛ فتح الباری، ج۱۰، ص۴۲۲؛ ر.ک: بحارالانوار، ج۶۹، ص۲۵۳.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.
+===[[ دروغ]] در [[حج]]===
+*[[حرمت]] [[دروغ]] در ایام [[حج]] شدیدتر است<ref>تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۳۹۲؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۸۱۱؛ کفایة الاحکام، ج۱، ص۳۰۰.</ref>، از این‌رو [[قرآن]] به حج‌گزاران [[فرمان]] می‌دهد که در حال [[احرام]] آن را ترک کنند: {{متن قرآن|الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ}}<ref>«حجّ (در) ماه‌های شناخته‌ای (انجام‌پذیر) است پس کسی که در آن ماه‌ها حجّ می‌گزارد (بداند که) در حجّ، آمیزش و نافرمانی و کشمکش (روا) نیست» سوره بقره، آیه ۱۹۷.</ref>.
+*به دیده برخی مراد از فسوق [[دروغ]] گفتن است<ref>التبیان، ج۲، ص۱۶۴؛ مجمع البیان، ج۲، ص۴۴؛ فقه القرآن، ج۱، ص۲۸۳.</ref>. این مطلب در [[روایات اهل بیت]]{{عم}} نیز هست<ref>الکافی، ج۴، ص۳۳۸؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۳۲۹؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۳.</ref>. در روایتی در [[تأیید]] این معنا به [[آیه]] {{متن قرآن|إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ}}<ref>«اگر بزهکاری برایتان خبری آورد» سوره حجرات، آیه ۶.</ref> استناد شده که [[فاسق]] در [[آیه]] به معنای "کاذب" دانسته شده است<ref>معانی الاخبار، ص۲۹۴؛ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۷؛ بحار الانوار، ج۹۶، ص۱۷۰.</ref>.
+*[[ترک دروغ]] به [[حج]] [[واجب]] اختصاص ندارد، بلکه از محرّمات [[عمره]] تمتع و [[عمره]] مفرده نیز به شمار می‌رود<ref>کتاب الحج، ج۳، ص۳۶۰؛ ج۴، ص۱۵۵؛ جامع المدارک، ج۲، ص۴۰۴.</ref>. درباره مراد از این [[دروغ]] (در [[حج]]) میان [[فقها]] دو نظریه هست: به نظر مشهور [[فقهای شیعه]] مطلق [[دروغ]] مراد است<ref>الحدائق، ج۱۵، ص۴۵۵؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۵۵؛ کتاب الحج، ج۴، ص۱۵۵.</ref>؛ اما عده‌ای آن را تنها [[دروغ بر خدا]] و [[رسول]] دانسته‌اند<ref>جامع الخلاف و الوفاق، ص۱۸۵؛ مختلف الشیعه، ج۴، ص۸۴؛ کتاب الحج، ج۴، ص۱۵۵.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.