منظور از مهدویت نوعی و شخصی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
منظور از مهدویت نوعی و شخصی چیست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۲ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۳۵
، ۱۲ آوریل ۲۰۲۰←پاسخ‌های دیگر
جز (جایگزینی متن - '==پرسش‌های وابسته== {{پرسمان' به '{{پرسمان') |
|||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==پاسخ‌های دیگر== | ==پاسخ‌های دیگر== | ||
{{یادآوری پاسخ}} | {{یادآوری پاسخ}} | ||
{{جمع شدن|۱. [[علی اصغر رضوانی|آقای رضوانی]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} | {{جمع شدن|۱. حجت الاسلام و المسلمین الهامی؛}} | ||
[[پرونده:92816972.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[داوود الهامی]]]] | |||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[داوود الهامی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین امید (کتاب)|آخرین امید]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
::::::«در روایتی از [[امام حسین]]{{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: "ما [[دوازده مهدی]] داریم اول آنها امیرالمؤمنین علی بن [[ابی‌طالب]]{{ع}} و آخر آنها نهمین [[فرزند من]] است، او [[امامی]] است که [[قیام]] به [[حق]] می‌‌نماید [[خداوند]] [[زمین]] را پس از آن‌که مرده باشد، به [[وسیله]] او زنده میکند و هم به [[وسیله]] او [[دین حق]] را بر همه [[ادیان]] غالب می‌‌گرداند، هرچند [[مشرکان]] نخواهند...."<ref>{{متن حدیث|مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً أَوَّلُهُمْ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ وَ آخِرُهُمُ التَّاسِعُ مِنْ وُلْدِي وَ هُوَ الْإِمَامُ الْقَائِمُ بِالْحَقِّ يُحْيِي اللَّهُ بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَ يُظْهِرُ بِهِ دِينَ الْحَقِّ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ...}}؛ کمال الدین، به نقل از بحار، ج۵۱، ص۱۳۲.</ref>. | |||
::::::ولی واژه [[مهدی]] در مفهوم [[نجات‌بخش]] آن، عنوان خاص [[امام دوازدهم]] [[شیعه]] است که در [[آخرالزمان]] [[ظهور]] خواهد کرد و در اصطلاح [[شرع]] اطلاق [[مهدی]] به این مفهوم به هیچ‌کس جز [[امام غائب]] صحیح نیست و حتی اطلاق آن به سایر [[امامان]] نیز درست نمی‌باشد. و گاهی می‌‌شد افرادی درباره یکی از [[امامان]] احتمال [[مهدویت]] می‌‌دادند، ولی او این ادعا را با [[دلیل]] و [[برهان]] رد می‌کرد و می‌‌فرمود: من [[مهدی]] نیستم. و از این عنوان نیز مانند هر [[حقیقت]] دیگر در طول [[تاریخ]] سوءاستفاده فراوان شده و هر موقع در میان [[ملت‌ها]] [[ظلم و ستم]] زیاد شده و [[انگیزه]] روی‌کردن [[مردم]] به [[مهدی]] شدت یافته، مدعیان ایفای نقشی چنین بزرگ نیز پدید آمده است! | |||
::::::غیر از [[کیسانیه]]، [[زیدیه]] نیز واژه [[مهدی]] را در مفهوم [[نجات‌بخش]] انتهای [[تاریخ]]، در مورد [[رهبران]] خود که علیه [[عباسیان]] [[قیام مسلحانه]] کردند، همچون [[محمد نفس زکیه]] (متوفی ۱۴۵ ه) [[محمد بن [[جعفر صادق]]{{ع}} (متوفی ۲۰۳ ه) و [[محمد بن قاسم الطالقان]] که در سال ۲۱۹ ه ناپدید شد، به کار بردند <ref>مقاتل الطالبیین، ص۳۵۹؛ فرق الشیعه، ص۵۴.</ref>. | |||
::::::[[مهدی]] در اصطلاح [[مسلمانان]] به معنی شخصی است که در [[آخرالزمان]] [[ظهور]] خواهد کرد چنان‌که در [[حدیث]] آمده: "[[زمین]] بی‌داد و [[ستم]] گرفته را، پر از [[عدل و داد]] خواهد کرد"<ref>{{متن حدیث|يَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً بَعدَ مَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً}}</ref> | |||
::::::از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} [[روایت]] شده: "ولو یک روز هم از [[عمر]] [[دنیا]] باقی باشد، [[خداوند]] مردی را از [[اهل‌بیت]] من برمی‌انگیزد و [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] میکند بعد از آن‌که از [[ظلم و جور]] پرشده باشد"<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدَّهْرِ إِلَّا يَوْمٌ لَبَعَثَ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يَمْلَأُهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً}}؛ صحیح ابوداود، ج۲، ص۳۰۷؛ البیان، یوسف گنجی، ص۹۳.</ref>. و نیز [[نقل]] شده: "اگر تنها یک روز از [[عمر]] [[دنیا]] باقی بماند، [[خداوند]] آن روز را به قدری طولانی میکند تا اینکه از [[اهل‌بیت]] من مردی که نامش همنام من است، برمی‌انگیزد [[زمین]] را از [[عدل و داد]] پر میکند بعد از آن‌که از [[ظلم و ستم]] پر شده باشد"<ref>{{متن حدیث|لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَبْعَثَ اللَّهُ فِيهِ رَجُلًا مِنِّي أَوْ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي وَ اسْمُ أَبِيهِ اسْمُ أَبِي يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً}}؛ کتاب التاج، ج۵، ص۳۴۱.</ref>. | |||
::::::بنابراین [[مهدی موعود]] و [[امام زمان]] شخصی است، نه نوعی، و اینکه این واژه را در [[روایت]] فوق [[ابراهیم]] در مورد برادرش [[نفس زکیه]] به کار برده، دور از [[حقیقت]] است و یک نوع سوءاستفاده از عنوان [[مهدی موعود]] است. متأسفانه از این عنوان در طول [[تاریخ]] سوءاستفاده فراوان شده و [[مدعیان مهدویت]] بسیار بوده‌اند! | |||
::::::از [[شیعیان]] [[امامی]] می‌‌توان از [[عبیدالله بن محمد]] (۲۵۹ - ۳۲۲ ه) مؤسس [[دولت]] [[فاطمیان]] در [[مغرب]] نام برد که دعوی [[مهدویت]] کرد و [[شهر]] [[مهدیه]] را در سال ۳۰۳ ه بنیاد گذارد و بعد از ۲۴ سال درگذشت<ref>مهدی از صدر اسلام تا قرن سیزدهم هجری تألیف دارمستتر، ترجمه محسن جهانسوز، تهران، ۱۳۱۷.</ref>.[[متمهدیان]] دیگری نیز در [[اسلام]] [[ظهور]] کرده‌اند که از جمله آنها [[ابوعبدالله]] [[محمد بن تومرت]] (درگذشته در ۵۲۴ ه) از [[مدعیان مهدویت]] است که مؤسس سلسله موحدون در [[مغرب]] بود و دیگر [[مهدی سودانی]] است که از سودان دعوی [[مهدویت]] کرد و او را [[متمهدی]] خوانده‌اند که پس از [[فتح]] خرطوم در سال ۱۸۸۵ میلادی در ام درمان درگذشت و دیگر [[میرزا]] [[غلام احمد قادیانی]] (۱۸۷۹-۱۹۰۶ م) است که در [[شهر]] [[قادیان]] [[پنجاب]] [[هند]] [[تولد]] یافت، او می‌‌گفت که [[مهدی منتظر]] و [[مسیح موعود]] است و هر دو در شخص وی [[ظهور]] کرده‌اند و خود را [[حضرت مسیح]] می‌‌خواند. [[غلام]] [[احمد]] در سال ۱۹۰۶ مرد و هنوز [[پیروان]] او در [[هندوستان]] و [[پاکستان]] و [[آفریقا]] و اندونزی بسیارند و مرکز عمده ایشان در [[شهر]] لاهور از بلاد [[پاکستان]] است <ref>دکتر مشکور، تاریخ شیعه و...، ص۱۲۸.</ref>. | |||
::::::جمهور [[اهل سنت و جماعت]] [[مهدی]] را در کسی تعیین نکنند بلکه [[مهدی]] را نوعی و مجدّد [[دین اسلام]]، و [[مصلح]] عالم در [[آخرالزمان]] میدانند<ref>ر،ک. حاج [[میرزا حسین نوری]]، [[نجم الثاقب]]، در احوالات [[امام غائب]]، چاپ [[تهران]].</ref>. | |||
::::::برخلاف این نظر، [[شیعه امامیه]] [[مهدویت]] را شخصی می‌‌داند، نه نوعی و [[معتقد]] است که رشته [[عدالت]] به [[وراثت]] از [[رسول خدا]] به [[جانشین]] [[راستین]] او [[علی بن ابی‌طالب]] کشانیده شده و از او به فرزندانش تا [[قائم آل محمد]] رسیده است [[شیعه امامیه]] [[امامان]] را مانند [[پیغمبر]] [[برگزیده خدا]] میدانند و می‌گویند که [[امام]] [[ریاست]] [[عامه]] دارد و [[مقام]] او مافوق [[بشر]] عادی است و [[علمی]] را که او دارد [[علم لدنی]] است، نه اکتسابی»<ref>[[داوود الهامی|الهامی، داوود]]، [[آخرین امید (کتاب)|آخرین امید]]، ص ۲۰۹-۲۱۳</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۲. حجت الاسلام و المسلمین صمدی؛}} | |||
[[پرونده:783993038.jpg|بندانگشتی|right|100px|[[قنبر علی صمدی]]]] | |||
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[قنبر علی صمدی]]'''، در کتاب ''«[[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]»'' در این‌باره گفته است: | |||
:::::*«اگر چه [[اعتقاد]] به [[مهدویت]]، یک [[اندیشه]] عام اسلامی و فرامذهبی است، اما باید توجه داشت که در حوزه درون دینی و میان تقریر‌های گوناگون [[پیروان]] نحله‌ها و [[مذاهب اسلامی]]، تنها [[شیعه]]، [[تفسیر]] جامعی از ایده [[مهدویت]] ارائه کرده است. در حالی که [[اکثریت]] [[اهل سنت]] به "[[مهدی]] نوعی" غیر موجود که بعداً متولد خواهد شد [[معتقد]] می‌باشند، [[شیعه]] به "[[مهدویت]] شخصی" یعنی امامی حی و حاضر با خصوصیات مشخص شناسنامه‌ای [[اعتقاد]] دارند و این، یکی از ویژگی‌های مهم دیدگاه [[شیعه]] [[امامیه][ نسبت به سایر فرق اسلامی است که سبب بالندگی آن شده است. از نظر [[شیعه]]، [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}} که [[آیات]] [[قرآن]] و [[احادیث]] [[متواتر]]، [[ظهور]] او را [[بشارت]] داده است، فردی شناخته شده و معین است و هم اکنون نیز در میان ما حضور بالفعل اما غائبانه دارد. نام مبارکش، هم نام جدش [[پیامبر خاتم|رسول الله]]{{صل}} است و پدرش [[امام عسکری|امام حسن عسکری]]{{ع}} مادربزرگوارش حضرت "[[نرگس]] {{س}}" و در پانزدهم [[شعبان]] سال ۲۵۵ هجری قمری در شهر [[سامرا]] متولد شده است<ref>خصوصیات فردی و نسبی حضرت مهدی {{ع}} در منابع معتبر روایی شیعی، نظیر الکافی، الغیبة، نعمانی و طوسی، کمال الدین و... ذکر شده است.</ref>. از دوران کودکی تا سال ۳۲۹ هجری قمری بنا به مصالحی دوره [[غیبت صغری]] را سپری نموده و از آن زمان تاکنون در دوره [[غیبت کبری]] به سر می‌برد و از آن روز تاکنون، عموم [[انسان‌ها]]، خصوصاً [[جهان تشیع]] در [[انتظار]] به پایان رسیدن این ارتباط نامحسوس و صدور [[فرمان]] [[ظهور]] آن حضرت از سوی [[خداوند]] بسر می‌برند تا او بیاید و [[جهان]] پر از [[ظلم]] و [[جور]] را [[اصلاح]] و [[قسط]] و [[عدل]] را [[حاکم]] سازد. این دیدگاه [[شیعی]]، بر قطعی بودن ولادت [[امام مهدی]] {{ع}} برپایه مدارک تاریخی و [[دلایل]] قطعی استوار است. وجود [[دلایل]] و مدارک متقن تاریخی و روایی که بر مشخصات نسبی و شخصی [[امام مهدی]] {{ع}} و [[تاریخ]] و محل ولادت ایشان تصریح دارند و در منابع معتبر [[شیعه]] و [[اهل سنت]] وارد شده‌اند، موجب شده است که بسیاری از چهره‌های علمی [[اهل سنت]] نیز با [[شیعیان]] هم [[عقیده]] شوند و نسبت به این موضوع اذعان و اعتراف نمایند و بلکه کتاب‌های ارزشمند و مستقلی را نیز در این مورد به نگارش در آورند<ref>ر.ک: خورشید مغرب، ص ۱۸.</ref>. نگاه واقع گرایانه [[اندیشه شیعی]] به موضوع [[مهدویت]] و تفاوت آن با قرائت خنثی و غیر کاربردی نوع علمای [[اهل سنت]] که عنوان "[[مهدی]]" را صرفاً یک نام برای فردی از دودمان [[پیامبر]]{{صل}} میدانند که در آینده نامعلوم، از پدر و مادری ناشناخته و در زمان و مکانی نامشخص متولد خواهد شد سبب [[پویایی]] [[تفکر شیعی]] و ژرف نگری آن در [[تفسیر]] آموزه‌های کلیدی [[قرآن]] نظیر مسأله [[مهدویت]] شده است. ظرفیت‌های ذاتی [[تفکر شیعی]] و پیوند آن با [[مهدویت]] اسلامی سبب شده است که خاستگاه اصلی فرجام‌شناسی اسلامی، تنها در [[اندیشه شیعی]] تبلور یابد»<ref>[[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص ۴۲ - ۴۴.</ref>. | |||
{{پایان جمع شدن}} | |||
{{جمع شدن|۳. [[علی اصغر رضوانی|آقای رضوانی]] (پژوهشگر معارف مهدویت)؛}} | |||
[[پرونده:15207.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]] | [[پرونده:15207.jpg|100px|right|بندانگشتی|[[علی اصغر رضوانی]]]] | ||
::::::آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است: | ::::::آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است: | ||
::::::«گاهی در تعبیرات از [[مهدویت]] شخصی و نوعی استفاده می‌شود، مثلاً گفته می‌شود: [[اهل سنت]] [[مهدویت]] نوعی را قبول دارند و [[شیعه]] امامی [[مهدویت]] شخصی را، مقصود از این دو چیست؟ [[شیعه]] قائل به [[مهدویت]] شخصی است؛ یعنی [[معتقد]] است به اینکه [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}} شخصی است معیّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آینده [[ظهور]] خواهد کرد، و او کسی جز [[فرزند]] [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} نیست. ولی [[اهل سنت]] [[معتقد]] به [[مهدویت]] نوعی است؛ یعنی [[معتقد]] است که در [[آخر الزمان]] شخصی از ذریه [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} به نام [[مهدی]] متولد شده، و [[ظهور]] خواهد کرد. و اوست کسی که [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] خواهد نمود همان گونه که پر از [[ظلم]] و [[جور]] شده باشد، گرچه وجود خارجی ندارد. | ::::::«گاهی در تعبیرات از [[مهدویت]] شخصی و نوعی استفاده می‌شود، مثلاً گفته می‌شود: [[اهل سنت]] [[مهدویت]] نوعی را قبول دارند و [[شیعه]] امامی [[مهدویت]] شخصی را، مقصود از این دو چیست؟ [[شیعه]] قائل به [[مهدویت]] شخصی است؛ یعنی [[معتقد]] است به اینکه [[امام مهدی|مهدی موعود]] {{ع}} شخصی است معیّن که متولد شده و تاکنون زنده است و در آینده [[ظهور]] خواهد کرد، و او کسی جز [[فرزند]] [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} نیست. ولی [[اهل سنت]] [[معتقد]] به [[مهدویت]] نوعی است؛ یعنی [[معتقد]] است که در [[آخر الزمان]] شخصی از ذریه [[پیامبر خاتم|پیامبر اکرم]] {{صل}} به نام [[مهدی]] متولد شده، و [[ظهور]] خواهد کرد. و اوست کسی که [[زمین]] را پر از [[عدل و داد]] خواهد نمود همان گونه که پر از [[ظلم]] و [[جور]] شده باشد، گرچه وجود خارجی ندارد. | ||
::::::تعبیر [[مهدی]] نوعی و شخصی کاربرد دیگری نیز دارد که نزد عرفا متداول است. برخی از عرفای [[اهل سنت]] همچون [[مولوی]] معتقدند به اینکه در هر زمانی باید یک [[مهدی]] موجود باشد خواه از نسل [[امام علی|علی]] و خواه از نسل [[عمر]]. مقصود آنان از [[مهدی]]، همان [[قطب]] عالم امکان است، ولی [[شیعه]] قائل است که در هر زمان باید [[امام]] [[معصوم]] موجود باشد، زیرا بدون آن [[زمین]] مضطرب خواهد شد»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۸۰.</ref>. | ::::::تعبیر [[مهدی]] نوعی و شخصی کاربرد دیگری نیز دارد که نزد عرفا متداول است. برخی از عرفای [[اهل سنت]] همچون [[مولوی]] معتقدند به اینکه در هر زمانی باید یک [[مهدی]] موجود باشد خواه از نسل [[امام علی|علی]] و خواه از نسل [[عمر]]. مقصود آنان از [[مهدی]]، همان [[قطب]] عالم امکان است، ولی [[شیعه]] قائل است که در هر زمان باید [[امام]] [[معصوم]] موجود باشد، زیرا بدون آن [[زمین]] مضطرب خواهد شد»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۸۰.</ref>. | ||
{{پایان جمع شدن}} | {{پایان جمع شدن}} | ||
{{پرسمان کلیاتی از مهدویت}} | {{پرسمان کلیاتی از مهدویت}} | ||
==منبع‌شناسی جامع مهدویت== | ==منبع‌شناسی جامع مهدویت== | ||
{{پرسش‌های وابسته}} | {{پرسش‌های وابسته}} | ||