پرش به محتوا

حرص در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ':{{متن قرآن' به ': {{متن قرآن'
جز (جایگزینی متن - 'حضرت حق' به 'حضرت حق')
جز (جایگزینی متن - ':{{متن قرآن' به ': {{متن قرآن')
خط ۴۴: خط ۴۴:
===تنگی معیشت===
===تنگی معیشت===
*حریصان همیشه از تفرّق امور و تنگیِ معیشت در عذابند. بنا بر آنچه از برخی [[روایات]] استفاده می‌شود، گویا [[حضرت حق]] امور اینان را از آسودگی به تفرّق سوق می‌دهد، و تنگی معیشت را نصیبشان می‌سازد. از این رو به هر کاری که روی کنند تنها با بی‌توفیقی و [[شکست]] مواجه خواهند شد؛ [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه می‌فرمایند: "هر کس در گردش روزگار، [[دنیا]] بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مقصدش باشد، [[خداوند متعال]] او را [[فقیر]] ساخته از آسودگی بی‌بهره‌اش می‌سازد" <ref>{{متن حدیث| مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ الدُّنْيَا أَكْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ تَعَالَى الْفَقْرَ بَيْنَ عَيْنَيْهِ وَ شَتَّتَ أَمْرَهُ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۳۱۹.</ref>.
*حریصان همیشه از تفرّق امور و تنگیِ معیشت در عذابند. بنا بر آنچه از برخی [[روایات]] استفاده می‌شود، گویا [[حضرت حق]] امور اینان را از آسودگی به تفرّق سوق می‌دهد، و تنگی معیشت را نصیبشان می‌سازد. از این رو به هر کاری که روی کنند تنها با بی‌توفیقی و [[شکست]] مواجه خواهند شد؛ [[امام صادق]]{{ع}} در این زمینه می‌فرمایند: "هر کس در گردش روزگار، [[دنیا]] بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مقصدش باشد، [[خداوند متعال]] او را [[فقیر]] ساخته از آسودگی بی‌بهره‌اش می‌سازد" <ref>{{متن حدیث| مَنْ أَصْبَحَ وَ أَمْسَى وَ الدُّنْيَا أَكْبَرُ هَمِّهِ جَعَلَ اللَّهُ تَعَالَى الْفَقْرَ بَيْنَ عَيْنَيْهِ وَ شَتَّتَ أَمْرَهُ}}؛ اصول کافی، ج۲، ص۳۱۹.</ref>.
*سِرّ این مطلب، در آن است که حریص از ذکر [[حضرت حق]] روی گردان است، و هرکس این‌چنین باشد به چنان عاقبتی دچار خواهد شد:{{متن قرآن|وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا}}<ref>«و هر که از یادکرد من روی برتابد بی‌گمان او را زیستنی تنگ خواهد بود » سوره طه، آیه ۱۲۴.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۷.</ref>.
*سِرّ این مطلب، در آن است که حریص از ذکر [[حضرت حق]] روی گردان است، و هرکس این‌چنین باشد به چنان عاقبتی دچار خواهد شد: {{متن قرآن|وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا}}<ref>«و هر که از یادکرد من روی برتابد بی‌گمان او را زیستنی تنگ خواهد بود » سوره طه، آیه ۱۲۴.</ref><ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۷.</ref>.


==تفاوت [[قناعت]] با [[حرص]]==
==تفاوت [[قناعت]] با [[حرص]]==
خط ۵۷: خط ۵۷:
#قانع از خطر [[طغیان]] در برابر [[حضرت حق]] در [[امان]] است، و حریص همیشه در خطر این سقوط بسر می‌برد؛
#قانع از خطر [[طغیان]] در برابر [[حضرت حق]] در [[امان]] است، و حریص همیشه در خطر این سقوط بسر می‌برد؛
#قانع در [[پناه]] [[قناعت]] - که همچون سدّی [[استوار]] است-، از [[انحرافات]] [[مالی]] به‌ دور خواهد بود، و حریص در بیابان خطر [[انحرافات]] [[مالی]] این سو و آن سو می‌شود، تا سرانجام به بیابان بی‌انتها و سوزان جهنّم واصل شود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۷-۲۹۸.</ref>.
#قانع در [[پناه]] [[قناعت]] - که همچون سدّی [[استوار]] است-، از [[انحرافات]] [[مالی]] به‌ دور خواهد بود، و حریص در بیابان خطر [[انحرافات]] [[مالی]] این سو و آن سو می‌شود، تا سرانجام به بیابان بی‌انتها و سوزان جهنّم واصل شود<ref>[[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۲ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی]]، ج۲، ص ۲۹۷-۲۹۸.</ref>.
*در این زمینه روایتی زیبا، در کتاب "مصباح الشَّریعة" آمده است. از آنجا که [[روایات]] ما سراسر [[نور]] است، و این [[روایت]] نیز می‌تواند در شمار درخشان‌ترین [[احادیث]] قرار گیرد<ref>پر واضح است که این سخن، ارتباطی با صحّت اسناد کتاب "مصباح الشّریعه" به [[امام صادق]]{{ع}} و یا عدم صحّت آن اسناد نخواهد داشت؛ چه در هر حال گویا عارفی آن را از احادیث و یا مضامین احادیث امام صادق{{ع}} نقل کرده است.</ref>، ما در اینجا به [[نقل]] تمامی آن [[حدیث]] پرداخته، زان پس آفات و نتائجی که در آن برای [[حرص]] ذکر شده است را، بر می‌شماریم: [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: حریص مباش به چیزی که اگر آن را ترک کرده و تعقیب نکنی، هرآینه به تو رسیده و در پیشگاه [[خداوند متعال]] در [[خوشی]] و [[آسایش]] [[فکری]] بوده و مورد توجّه و [[لطف]] او قرار خواهی گرفت؛ و در صورتی که از خود [[حرص]] نشان دادی، از سه جهت نزد [[خداوند متعال]] مورد مؤاخذه خواهی شد: شتاب کردن و [[حرص]] داشتن در تحصیل چیزی که نباید شتاب کرد؛ در موردی که باید به [[خدا]] واگذاشت ترک [[توکل]] کردن؛ به قسمت و داده [[خدا]] [[راضی]] نشدن. و متوجّه باش که [[دنیا]] به منزله سایه تو است، و همین طوری که سایه پیوسته در پیرو و تبع تو بوده و خواه و ناخواه از تو جدا نگشته و نباید تو تابع و در پی او باشی، [[زندگی]] و معیشت [[دنیوی]] نیز چنین است. [[رسول اکرم]]{{صل}} فرمود: "شخص حریص بالأخره [[محروم]] می‌شود". آری! [[آدمی]] که حریص است گذشته از آنکه با محرومیّت به سر می‌برد، نزد [[پروردگار]] [[متعال]] نیز در هر موردی صورت گیرد مذموم و [[ناپسند]] است؛ زیرا این [[آدم]] از قرار و [[پیمان الهی]] [[تجاوز]] کرده و برخلاف فرموده [[خدا]] [[رفتار]] می‌کند. [[خداوند متعال]] می‌فرماید:{{متن قرآن|اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ}}<ref>«خداوند همان است که شما را آفرید سپس به شما روزی داد آنگاه شما را می‌میراند پس از آن زنده می‌گرداند» سوره روم، آیه ۴۰.</ref>.
*در این زمینه روایتی زیبا، در کتاب "مصباح الشَّریعة" آمده است. از آنجا که [[روایات]] ما سراسر [[نور]] است، و این [[روایت]] نیز می‌تواند در شمار درخشان‌ترین [[احادیث]] قرار گیرد<ref>پر واضح است که این سخن، ارتباطی با صحّت اسناد کتاب "مصباح الشّریعه" به [[امام صادق]]{{ع}} و یا عدم صحّت آن اسناد نخواهد داشت؛ چه در هر حال گویا عارفی آن را از احادیث و یا مضامین احادیث امام صادق{{ع}} نقل کرده است.</ref>، ما در اینجا به [[نقل]] تمامی آن [[حدیث]] پرداخته، زان پس آفات و نتائجی که در آن برای [[حرص]] ذکر شده است را، بر می‌شماریم: [[امام صادق]]{{ع}} فرمودند: حریص مباش به چیزی که اگر آن را ترک کرده و تعقیب نکنی، هرآینه به تو رسیده و در پیشگاه [[خداوند متعال]] در [[خوشی]] و [[آسایش]] [[فکری]] بوده و مورد توجّه و [[لطف]] او قرار خواهی گرفت؛ و در صورتی که از خود [[حرص]] نشان دادی، از سه جهت نزد [[خداوند متعال]] مورد مؤاخذه خواهی شد: شتاب کردن و [[حرص]] داشتن در تحصیل چیزی که نباید شتاب کرد؛ در موردی که باید به [[خدا]] واگذاشت ترک [[توکل]] کردن؛ به قسمت و داده [[خدا]] [[راضی]] نشدن. و متوجّه باش که [[دنیا]] به منزله سایه تو است، و همین طوری که سایه پیوسته در پیرو و تبع تو بوده و خواه و ناخواه از تو جدا نگشته و نباید تو تابع و در پی او باشی، [[زندگی]] و معیشت [[دنیوی]] نیز چنین است. [[رسول اکرم]]{{صل}} فرمود: "شخص حریص بالأخره [[محروم]] می‌شود". آری! [[آدمی]] که حریص است گذشته از آنکه با محرومیّت به سر می‌برد، نزد [[پروردگار]] [[متعال]] نیز در هر موردی صورت گیرد مذموم و [[ناپسند]] است؛ زیرا این [[آدم]] از قرار و [[پیمان الهی]] [[تجاوز]] کرده و برخلاف فرموده [[خدا]] [[رفتار]] می‌کند. [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ}}<ref>«خداوند همان است که شما را آفرید سپس به شما روزی داد آنگاه شما را می‌میراند پس از آن زنده می‌گرداند» سوره روم، آیه ۴۰.</ref>.
*شخص حریص در مقابل هفت آفت و گرفتاری نگران است:
*شخص حریص در مقابل هفت آفت و گرفتاری نگران است:
#[[حرص]] پیوسته موجب [[اندیشه]] و فکرهای گوناگون است، که سبب [[ناراحتی]] و زحمت و صدمه [[بدن]] می‌شود؛
#[[حرص]] پیوسته موجب [[اندیشه]] و فکرهای گوناگون است، که سبب [[ناراحتی]] و زحمت و صدمه [[بدن]] می‌شود؛
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش