پرش به محتوا

دروغ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ آوریل ۲۰۲۰
جز
جایگزینی متن - 'است{{متن قرآن' به 'است: {{متن قرآن'
جز (جایگزینی متن - ']]' به ' [[')
جز (جایگزینی متن - 'است{{متن قرآن' به 'است: {{متن قرآن')
خط ۹۶: خط ۹۶:
*عوامل و زمینه‌های بسیاری سبب دروغگویی‌اند؛ ولی مهم‌ترین آنها از نگاه [[قرآن]] در پی می‌آیند.
*عوامل و زمینه‌های بسیاری سبب دروغگویی‌اند؛ ولی مهم‌ترین آنها از نگاه [[قرآن]] در پی می‌آیند.
===[[ شیطان]]===
===[[ شیطان]]===
*از آنجا که [[شیطان]] [[دشمن]] [[انسان]] است{{متن قرآن|إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref> «بی‌گمان شیطان، برای آدمی دشمنی آشکار است» سوره یوسف، آیه ۵.</ref> می‌کوشد به انسان‌های [[گناهکار]] نزدیک شده و [[اخبار]] و سخنان دروغی را به آنان [[القاء]] کند: {{متن قرآن|هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَى مَنْ تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ تَنَزَّلُ عَلَى كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ}}<ref>«آیا شما را بیاگاهانم که شیطان‌ها بر که فرود می‌آیند؟ بر هر دروغزن بزهکاری فرود می‌آیند که گوش می‌خوابانند و بیشتر آنان دروغگویند» سوره شعراء، آیه ۲۲۱-۲۲۳.</ref><ref>مجمع البیان، ج۷، ص۳۵۹؛ فتح القدیر، ج۴، ص۱۲۰.</ref>.
*از آنجا که [[شیطان]] [[دشمن]] [[انسان]] است: {{متن قرآن|إِنَّ الشَّيْطَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوٌّ مُبِينٌ}}<ref> «بی‌گمان شیطان، برای آدمی دشمنی آشکار است» سوره یوسف، آیه ۵.</ref> می‌کوشد به انسان‌های [[گناهکار]] نزدیک شده و [[اخبار]] و سخنان دروغی را به آنان [[القاء]] کند: {{متن قرآن|هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَى مَنْ تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ تَنَزَّلُ عَلَى كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ}}<ref>«آیا شما را بیاگاهانم که شیطان‌ها بر که فرود می‌آیند؟ بر هر دروغزن بزهکاری فرود می‌آیند که گوش می‌خوابانند و بیشتر آنان دروغگویند» سوره شعراء، آیه ۲۲۱-۲۲۳.</ref><ref>مجمع البیان، ج۷، ص۳۵۹؛ فتح القدیر، ج۴، ص۱۲۰.</ref>.
*در [[آیات]] {{متن قرآن|فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَمَا يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَى شَيْءٍ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْكَاذِبُونَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ... أُولَئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ}}<ref>«و برای خداوند سوگند می‌خورند -همان‌گونه که برای شما سوگند می‌خورند- و گمان دارند که ارزشی دارند، آگاه باشید آنانند که دروغگویند شیطان بر آنان چیرگی یافت... آنان حزب شیطان‌اند» سوره مجادله، آیه ۱۸-۱۹.</ref>. نیز [[قرآن]] کافرانی را که به [[دروغ]] [[سوگند]] می‌خورند حزب [[شیطان]] می‌خواند که [[شیطان]] بر آنان مسلط است، از این‌رو در [[سوره نور]] پس از ذکر داستان [[دروغگویی]] برخی [[مسلمانان]]، آنان را از [[پیروی]] [[شیطان]] بر حذر می‌دارد، زیرا او همیشه به [[فحشاء]] و [[منکرات]] [[فرمان]] می‌دهد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ}}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ  را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند ای مؤمنان! گام‌های شیطان را پی نگیرید و هر کس گام‌های شیطان را پی بگیرد (بداند که) بی‌گمان او  به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد» سوره نور، آیه ۱۱، ۲۱.</ref>.
*در [[آیات]] {{متن قرآن|فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَمَا يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَى شَيْءٍ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْكَاذِبُونَ اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ... أُولَئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ}}<ref>«و برای خداوند سوگند می‌خورند -همان‌گونه که برای شما سوگند می‌خورند- و گمان دارند که ارزشی دارند، آگاه باشید آنانند که دروغگویند شیطان بر آنان چیرگی یافت... آنان حزب شیطان‌اند» سوره مجادله، آیه ۱۸-۱۹.</ref>. نیز [[قرآن]] کافرانی را که به [[دروغ]] [[سوگند]] می‌خورند حزب [[شیطان]] می‌خواند که [[شیطان]] بر آنان مسلط است، از این‌رو در [[سوره نور]] پس از ذکر داستان [[دروغگویی]] برخی [[مسلمانان]]، آنان را از [[پیروی]] [[شیطان]] بر حذر می‌دارد، زیرا او همیشه به [[فحشاء]] و [[منکرات]] [[فرمان]] می‌دهد: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ}}<ref>«کسانی که [به یکی از همسران پیامبر] آن دروغ  را (وارد) آوردند دسته‌ای از شمایند ای مؤمنان! گام‌های شیطان را پی نگیرید و هر کس گام‌های شیطان را پی بگیرد (بداند که) بی‌گمان او  به کار زشت و ناپسند فرمان می‌دهد» سوره نور، آیه ۱۱، ۲۱.</ref>.
*[[فحشا]] و منکر در [[آیه]] عام است و همه [[گناهان]] و [[منکرات]] از جمله [[دروغ]] را در بر می‌گیرد <ref>الدرالمنثور، ج۵، ص۳۱.</ref>.
*[[فحشا]] و منکر در [[آیه]] عام است و همه [[گناهان]] و [[منکرات]] از جمله [[دروغ]] را در بر می‌گیرد <ref>الدرالمنثور، ج۵، ص۳۱.</ref>.
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
*[[روایات اسلامی]] نیز باز گفتن خبر از غیر معتمدان<ref>تحف العقول، ص۷۹؛ بحارالانوار، ج۷۴، ص۲۱۶.</ref> یا [[نقل]] هر شنیده‌ای<ref>صحیح مسلم، ج۱، ص۷۵؛ نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۹؛ بحارالانوار، ج۲، ص۱۵۹.</ref> را مایه گرفتاری به [[دروغ]] بر می‌شمرند؛ حتی بر پایه برخی [[روایات]] [[گمان]] مصداق [[دروغ]] است<ref>قرب‌الاسناد، ص۲۹؛ وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۵۹.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.
*[[روایات اسلامی]] نیز باز گفتن خبر از غیر معتمدان<ref>تحف العقول، ص۷۹؛ بحارالانوار، ج۷۴، ص۲۱۶.</ref> یا [[نقل]] هر شنیده‌ای<ref>صحیح مسلم، ج۱، ص۷۵؛ نهج البلاغه، ج۳، ص۱۲۹؛ بحارالانوار، ج۲، ص۱۵۹.</ref> را مایه گرفتاری به [[دروغ]] بر می‌شمرند؛ حتی بر پایه برخی [[روایات]] [[گمان]] مصداق [[دروغ]] است<ref>قرب‌الاسناد، ص۲۹؛ وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۵۹.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.
===تلقین===
===تلقین===
*تلقین برخی سخنان خود از دیگر زمینه‌های ارتکاب [[دروغ]] است<ref>اخلاق در قرآن، ج۳، ص۲۳۶؛ نمونه، ج۹، ص۳۳۸-۳۳۹.</ref>، چنان که بر اساس [[روایت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} یکی از [[علل]] [[دروغ]] گفتن [[برادران]] [[یوسف]] که وی را گرگ خورده است{{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ}}<ref> «گفتند: ای پدر!  ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (می‌دانیم) اگر (هم) راستگو می‌بودیم (سخن) ما را باور نمی‌کردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref>، ترک اولی از [[حضرت یعقوب]] بود<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۶۲۴؛ بحارالانوار، ج۱۲، ص۲۲۱؛ اخلاق در قرآن، ج۳، ص۲۳۶.</ref> که این سخن را به آنان تلقین کرد: {{متن قرآن|أَخَافُ أَنْ يَأْكُلَهُ الذِّئْبُ وَأَنْتُمْ عَنْهُ غَافِلُونَ}}<ref>«می‌ترسم شما از او غافل گردید و گرگ او را بخورد» سوره یوسف، آیه ۱۳.</ref>، زیرا آنها تا آن هنگام نمی‌دانستند که گرگ [[انسان]] را می‌خورد<ref>مجمع البیان، ج۵، ص۳۷۲؛ الدر المنثور، ج۴، ص۹؛ فتح القدیر، ج، ص۱۱.</ref>. همین مضمون از [[امام صادق]]{{ع}} نیز گزارش شده است<ref>علل الشرایع، ج۲، ص۶۰۰؛ بحارالانوار، ج۱۲، ص۲۸۳.</ref>، از این‌رو برخی گفته‌اند برای [[پیشگیری]] از ارتکاب کارهای شرّ [[شایسته]] است [[مؤمنان]] از تلقین هر کار شرّی به [[فرزندان]] خود پرهیز کنند<ref>الدر المنثور، ج۴، ص۹.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.
*تلقین برخی سخنان خود از دیگر زمینه‌های ارتکاب [[دروغ]] است<ref>اخلاق در قرآن، ج۳، ص۲۳۶؛ نمونه، ج۹، ص۳۳۸-۳۳۹.</ref>، چنان که بر اساس [[روایت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} یکی از [[علل]] [[دروغ]] گفتن [[برادران]] [[یوسف]] که وی را گرگ خورده است: {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ}}<ref> «گفتند: ای پدر!  ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (می‌دانیم) اگر (هم) راستگو می‌بودیم (سخن) ما را باور نمی‌کردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref>، ترک اولی از [[حضرت یعقوب]] بود<ref>کنزالعمال، ج۳، ص۶۲۴؛ بحارالانوار، ج۱۲، ص۲۲۱؛ اخلاق در قرآن، ج۳، ص۲۳۶.</ref> که این سخن را به آنان تلقین کرد: {{متن قرآن|أَخَافُ أَنْ يَأْكُلَهُ الذِّئْبُ وَأَنْتُمْ عَنْهُ غَافِلُونَ}}<ref>«می‌ترسم شما از او غافل گردید و گرگ او را بخورد» سوره یوسف، آیه ۱۳.</ref>، زیرا آنها تا آن هنگام نمی‌دانستند که گرگ [[انسان]] را می‌خورد<ref>مجمع البیان، ج۵، ص۳۷۲؛ الدر المنثور، ج۴، ص۹؛ فتح القدیر، ج، ص۱۱.</ref>. همین مضمون از [[امام صادق]]{{ع}} نیز گزارش شده است<ref>علل الشرایع، ج۲، ص۶۰۰؛ بحارالانوار، ج۱۲، ص۲۸۳.</ref>، از این‌رو برخی گفته‌اند برای [[پیشگیری]] از ارتکاب کارهای شرّ [[شایسته]] است [[مؤمنان]] از تلقین هر کار شرّی به [[فرزندان]] خود پرهیز کنند<ref>الدر المنثور، ج۴، ص۹.</ref><ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[دروغ (مقاله)|دروغ]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]] ج۱۲.</ref>.


==[[انگیزه‌ها]] و [[اهداف ]][[دروغگویی]]==
==[[انگیزه‌ها]] و [[اهداف ]][[دروغگویی]]==
خط ۱۲۲: خط ۱۲۲:
*چنان که [[قوم]] [[صالح]] پس از تصمیم به [[قتل]] آن [[حضرت]] با خود هم قسم شدند که برای تبرئه خود از [[جرم]] [[قتل]] به [[دروغ]] بگویند ما در این رخداد نقشی نداشته‌ایم: {{متن قرآن|قَالُوا تَقَاسَمُوا بِاللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُ وَأَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ مَا شَهِدْنَا مَهْلِكَ أَهْلِهِ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ}}<ref>«گفتند: به خداوند هم‌سوگند شوید  که به او و خانواده‌اش شبیخون می‌زنیم سپس به خونخواه او می‌گوییم که ما هنگام کشتن (وی و) خانواده‌اش حضور نداشتیم و بی‌گمان ما راستگوییم» سوره نمل، آیه ۴۹.</ref><ref>نمونه، ج۱۵، ص۴۹۵-۴۹۶.</ref>. در [[آیات]] متعدد دیگری نیز از [[دروغگویی]] برخی برای رسیدن به این [[هدف]] یاد شده است؛ مانند:
*چنان که [[قوم]] [[صالح]] پس از تصمیم به [[قتل]] آن [[حضرت]] با خود هم قسم شدند که برای تبرئه خود از [[جرم]] [[قتل]] به [[دروغ]] بگویند ما در این رخداد نقشی نداشته‌ایم: {{متن قرآن|قَالُوا تَقَاسَمُوا بِاللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُ وَأَهْلَهُ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِ مَا شَهِدْنَا مَهْلِكَ أَهْلِهِ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ}}<ref>«گفتند: به خداوند هم‌سوگند شوید  که به او و خانواده‌اش شبیخون می‌زنیم سپس به خونخواه او می‌گوییم که ما هنگام کشتن (وی و) خانواده‌اش حضور نداشتیم و بی‌گمان ما راستگوییم» سوره نمل، آیه ۴۹.</ref><ref>نمونه، ج۱۵، ص۴۹۵-۴۹۶.</ref>. در [[آیات]] متعدد دیگری نیز از [[دروغگویی]] برخی برای رسیدن به این [[هدف]] یاد شده است؛ مانند:
:*[[دروغگویی]] [[برادران]] [[یوسف]] پس از انداختن آن [[حضرت]] در [[چاه]]{{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ وَجَاءُوا عَلَى قَمِيصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ وَاللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَى مَا تَصِفُونَ}}<ref> «گفتند: ای پدر!  ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (می‌دانیم) اگر (هم) راستگو می‌بودیم (سخن) ما را باور نمی‌کردی و خونی دروغین را بر پیراهن او آوردند؛ (یعقوب) گفت: (نه چنین است که می‌گویید) بلکه (هوای) نفستان کاری را در چشمتان آراست، اکنون (کار من) شکیبی نیکوست و بر آنچه وصف می‌کنید از خداوند باید یاری جست» سوره یوسف، آیه ۱۷-۱۸.</ref>،
:*[[دروغگویی]] [[برادران]] [[یوسف]] پس از انداختن آن [[حضرت]] در [[چاه]]{{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ وَمَا أَنْتَ بِمُؤْمِنٍ لَنَا وَلَوْ كُنَّا صَادِقِينَ وَجَاءُوا عَلَى قَمِيصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ أَمْرًا فَصَبْرٌ جَمِيلٌ وَاللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَى مَا تَصِفُونَ}}<ref> «گفتند: ای پدر!  ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (می‌دانیم) اگر (هم) راستگو می‌بودیم (سخن) ما را باور نمی‌کردی و خونی دروغین را بر پیراهن او آوردند؛ (یعقوب) گفت: (نه چنین است که می‌گویید) بلکه (هوای) نفستان کاری را در چشمتان آراست، اکنون (کار من) شکیبی نیکوست و بر آنچه وصف می‌کنید از خداوند باید یاری جست» سوره یوسف، آیه ۱۷-۱۸.</ref>،
:*[[دروغ]] [[زلیخا]] که [[یوسف]] قصد سوء به وی داشته است{{متن قرآن|وَاسْتَبَقَا الْبَابَ وَقَدَّتْ قَمِيصَهُ مِنْ دُبُرٍ وَأَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَى الْبَابِ قَالَتْ مَا جَزَاءُ مَنْ أَرَادَ بِأَهْلِكَ سُوءًا إِلَّا أَنْ يُسْجَنَ أَوْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref> «و هر دو به سوی در پیش تاختند و آن زن پیراهن او را از پشت درید و شویش را کنار در، یافتند؛ زن گفت: کیفر کسی که به همسرت نظر بد داشته باشد جز آنکه زندانی شود یا به عذابی دردناک دچار گردد چیست؟» سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref><ref>نمونه، ج۹، ص۳۸۹.</ref>،
:*[[دروغ]] [[زلیخا]] که [[یوسف]] قصد سوء به وی داشته است: {{متن قرآن|وَاسْتَبَقَا الْبَابَ وَقَدَّتْ قَمِيصَهُ مِنْ دُبُرٍ وَأَلْفَيَا سَيِّدَهَا لَدَى الْبَابِ قَالَتْ مَا جَزَاءُ مَنْ أَرَادَ بِأَهْلِكَ سُوءًا إِلَّا أَنْ يُسْجَنَ أَوْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref> «و هر دو به سوی در پیش تاختند و آن زن پیراهن او را از پشت درید و شویش را کنار در، یافتند؛ زن گفت: کیفر کسی که به همسرت نظر بد داشته باشد جز آنکه زندانی شود یا به عذابی دردناک دچار گردد چیست؟» سوره یوسف، آیه ۲۵.</ref><ref>نمونه، ج۹، ص۳۸۹.</ref>،
:*[[دروغگویی]] [[منافقان]] [[صدر اسلام]] و سپر قرار دادن آن برای تبرئه خود از [[جرم]] [[کفر]] درونی: {{متن قرآن|وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً...}}<ref>«...و خداوند گواهی می‌دهد که منافقان، سخت دروغگویند * سوگندهاشان را سپر کردند..». سوره منافقون، آیه ۱-۲.</ref><ref>جامع البیان، ج۲۸، ص۳۱؛ مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۸؛ الصافی، ج، ص۱۷۷.</ref>
:*[[دروغگویی]] [[منافقان]] [[صدر اسلام]] و سپر قرار دادن آن برای تبرئه خود از [[جرم]] [[کفر]] درونی: {{متن قرآن|وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً...}}<ref>«...و خداوند گواهی می‌دهد که منافقان، سخت دروغگویند * سوگندهاشان را سپر کردند..». سوره منافقون، آیه ۱-۲.</ref><ref>جامع البیان، ج۲۸، ص۳۱؛ مجمع البیان، ج۱۰، ص۱۸؛ الصافی، ج، ص۱۷۷.</ref>
:*و [[دروغ]] آنان برای [[نجات]] از [[کیفر]] [[ارتداد]]: {{متن قرآن|يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ}}<ref>«به خداوند سوگند می‌خورند که (سخنی) نگفته‌اند در حالی که بی‌گمان کلمه کفر (آمیز) را بر زبان آورده‌اند و پس از اسلام خویش کفر ورزیده‌اند» سوره توبه، آیه ۷۴.</ref><ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۲۳۵-۲۳۶؛ اسباب النزول، ص۱۶۹-۱۷۰؛ مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.</ref>
:*و [[دروغ]] آنان برای [[نجات]] از [[کیفر]] [[ارتداد]]: {{متن قرآن|يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ}}<ref>«به خداوند سوگند می‌خورند که (سخنی) نگفته‌اند در حالی که بی‌گمان کلمه کفر (آمیز) را بر زبان آورده‌اند و پس از اسلام خویش کفر ورزیده‌اند» سوره توبه، آیه ۷۴.</ref><ref>جامع البیان، ج۱۰، ص۲۳۵-۲۳۶؛ اسباب النزول، ص۱۶۹-۱۷۰؛ مجمع البیان، ج۵، ص۹۱.</ref>
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش