پرش به محتوا

پیامبر در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
<div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">


==مقدمه==
==[[ویژگی‌های پیامبران]]==
*انسانی را گویند که [[خداوند]] او را [[برگزیده]] است تا [[پیام الهی]] را به [[مردم]] رسانَد و [[هدایت]] آنان را بر عهده گیرد. [[پیامبران]] از میان [[بندگان]] [[صالح]] و اولیای کامل [[برگزیده]] می‌شوند و به زبان [[مردم]] خویش سخن می‌گویند و میان آنان [[زندگی]] می‌کنند<ref>{{متن قرآن| وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ فَيُضِلُّ اللَّهُ مَن يَشَاء وَيَهْدِي مَن يَشَاء وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ }}؛ سوره ابراهیم، آیه ۴؛ {{متن قرآن|أُبَلِّغُكُمْ رِسَالاتِ رَبِّي وَأَنصَحُ لَكُمْ وَأَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ }}؛ سوره اعراف، آیه ۶۲، {{متن قرآن|قَالَ قَدْ وَقَعَ عَلَيْكُم مِّن رَّبِّكُمْ رِجْسٌ وَغَضَبٌ أَتُجَادِلُونَنِي فِي أَسْمَاء سَمَّيْتُمُوهَا أَنتُمْ وَآبَاؤُكُم مَّا نَزَّلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ}}؛ آیه ۷۱ و {{متن قرآن|فَأَنجَيْنَاهُ وَأَهْلَهُ إِلاَّ امْرَأَتَهُ كَانَتْ مِنَ الْغَابِرِينَ}}؛ آیه ۸۳؛ عقائد الامامیه‌، مظفر/ ۲۸.</ref>. بنابر [[قرآن کریم]]، [[فلسفه]] [[ارسال پیامبران]]، [[تلاوت]] [[آیات الهی]] و [[تزکیه]] [[انسان]] و [[تعلیم]] کتاب و [[حکمت]] است<ref>{{متن قرآن|هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الأُمِّيِّينَ رَسُولا مِّنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِن كَانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُّبِينٍ}}؛ سوره جمعه، آیه ۲.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 173.</ref>.
*[[دریافت وحی]]، [[علم غیب]]<ref>{{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا}}«او دانای نهان است پس هیچ کس را بر نهان خویش آگاه نمی‌کند. جز فرستاده‌ای را که بپسندد که پیش رو و پشت سرش، نگهبانانی می‌گمارد» سوره جن، آیه ۲۶ ـ ۲۷</ref> و [[عصمت]]<ref>مفید، عدم سهو النبی، ص ۲۹ ـ ۳۰؛ سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ص۳۴.</ref> از مهم ترین ویژگی‌‌های آنهاست و همچنین به والاترین صفات‌ [[انسانی]] و [[اخلاقی]] همانند:[[شجاعت]]، [[سیاست]]، [[ذکاوت]]، [[حکمت]]، [[شکیبایی]] و [[زیرکی]] متصف‌‌اند، صفاتی که لازمۀ [[رهبری]] انسان‌‌‌ها‌‌ست و هیچ [[انسانی]] در این عرصه به پای [[پیامبران]] نمی‌‌‌رسد<ref>مظفر، محمد رضا، عقائد الامامیه‌، ص۳۴.</ref> و [[رهبری]] چنین شخصی که به خزانۀ [[علم غیب]] [[الهی]] متصل‌ و از [[گناه]] و [[خطا]] و [[سهو]] و [[نسیان]] در [[امان]] است از بزرگ‌‌ترین نعمت‌‌های [[الهی]] برای [[جامعۀ انسانی]] است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۷۳.</ref>.
*[[خداوند]] [[پیامبران]] خویش را پیاپی فرستاده است تا [[مردم]] را به [[فطرت]] خویش بازگردانند و [[پیمان]] فطری آنان را به خاطرشان آورند و با [[تبلیغ]] و [[تبیین]] حقایق، [[حجت]] را بر آنان تمام کنند<ref>نهج البلاغه‌، خ ۱ و ۵.</ref>. برخی [[پیامبران]]، افزون بر اینکه پیام‌آور الهی‌اند، [[امامت]] [[مردم]] را نیز بر عهده دارند و باید [[رهبری سیاسی]]، [[اجتماعی]] و قضائی [[جامعه]] را بر گردن گیرند<ref>{{متن قرآن| وَإِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلاَ تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِّتَعْتَدُواْ وَمَن يَفْعَلْ ذَلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلاَ تَتَّخِذُواْ آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا وَاذْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُمْ مِّنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَاتَّقُواْ اللَّهَ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ }}؛ سوره بقره، آیه ۲۳۱.</ref>. [[رهبری]] شخص [[معصوم]]، از بزرگ‌ترین [[نعمت‌های الهی]] برای [[جامعه انسانی]] است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 173.</ref>.
*[[جامعه]] از این طریق، به سوی کمال پیش می‌رود و از ناهنجاری‌ها و کژروی‌ها دور می‌ماند. مقتضای [[حکمت الهی]] این است که [[انسان]] از گذر [[عقل]] و [[وحی]]، جهت خویش را به سوی کمال [[راستین]] و [[خوشبختی]] ابدی بازشناسد و به سوی آن حرکت کند و این جز به واسطه [[پیامبران]] حاصل نمی‌آید<ref>نهج البلاغه‌، خ ۱۸۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 173.</ref>.
*[[هدف پیامبران]]، این است که زمینه [[انتخاب]] آگاهانه و آزاد را برای [[انسان‌ها]] فراهم آورند؛ نه آنکه با [[توسل]] به نیروی غیر عادی، آنان را به [[پیروی]] از خویش وادارند. [[پیامبران]] به [[خزانه]] [[علم غیب]] [[الهی]] متصل‌اند و این از مهم‌ترین ویژگی‌های آنان است<ref>{{متن قرآن|عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا إِلاَّ مَنِ ارْتَضَى مِن رَّسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ رَصَدًا }}؛ سوره جن، آیه ۲۶ و ۲۷.</ref>. این گونه [[دانش]] را چون از جانب [[خدا]] است، "[[علم لدنی]]" نیز گویند. [[پیامبران]] از نیروی [[اعجاز]] بهره‌مندند و برای اثبات مدعای خویش، هر گاه [[نیاز]] افتد، از خود [[معجزه]] بروز می‌دهند. [[قرآن کریم]] از پاره‌ای [[معجزات]] یاد کرده است؛ همانند عصایی که تبدیل به اژدها می‌شود<ref>{{متن قرآن| قَالَ أَوَلَوْ جِئْتُكَ بِشَيْءٍ مُّبِينٍ قَالَ فَأْتِ بِهِ إِن كُنتَ مِنَ الصَّادِقِينَ  فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُّبِينٌ وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاء لِلنَّاظِرِينَ}}؛ سوره شعراء، آیه ۳۰ و ۳۳.</ref>، [[پیشگویی]]، زنده کردن مردگان، شفای بیماران<ref>{{متن قرآن|وَرَسُولاً إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُم بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُم مِّنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الأَكْمَهَ وَالأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لآيَةً لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ}}؛ سوره آل عمران، آیه ۴۹.</ref> و سخن گفتن نوزاد در گهواره<ref>عقائد الامامیه‌، محمد رضا مظفر/ ۳۲.</ref>. دیگر از [[ویژگی‌های پیامبران]]، [[عصمت]] است؛ بدین معنا که از [[گناه]] و [[خطا]] و [[سهو]] و نسیان در امان‌اند. [[پیامبران]] به والاترین صفات‌ انسانی و [[اخلاقی]] متصف‌اند؛ صفاتی که لازمه [[رهبری]] انسان‌هایند؛ همانند [[شجاعت]]، [[سیاست]]، [[ذکاوت]]، [[حکمت]]، [[شکیبایی]] و زیرکی. هیچ انسانی در این عرصه به پای آنان نمی‌رسد<ref>عقائد الامامیه‌، محمد رضا مظفر/ ۳۴.</ref>. [[انکار]] [[پیامبران]]، [[کفر]] و [[فسق]] و زندقه محسوب می‌شود<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 173-174.</ref>.
*[[پیامبر اسلام]]{{صل}} [[حقانیت]] [[پیامبران]] پیش از خویش را [[تصدیق]] کرده است و بدین روی بر [[مسلمانان]] نیز [[واجب]] است آنان را [[تصدیق]] کنند. [[ایمان]] به کتاب‌های آنان نیز [[واجب]] است؛ اما نه کتاب‌هایی که [[تحریف]] شده و هم اکنون در دست [[مسیحیان]] و [[یهودیان]] است<ref>عقائد الامامیه‌، محمد رضا مظفر/ ۳۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 174.</ref>.
==[[نبوت]] و [[رسالت]]==
*واژه "[[رسول]]" به معنای پیام‌آور است. برای "[[نبی]]" دو معنا برشمرده‌اند. اگر از ریشه "نبأ" باشد، به معنای کسی است که حامل خبری مهم است و اگر از ماده "نبو" باشد، به معنای کسی است که مقامی والا دارد. [[نبی]]، [[فرشته وحی]] را در [[خواب]] می‌بیند و در [[بیداری]]، تنها صدای او را می‌شنود؛ اما [[رسول]]، در [[خواب]] و [[بیداری]] [[فرشته وحی]] را می‌بیند<ref>اصول کافی‌، ۱/ ۱۷۶.</ref>. بنابراین، میان [[نبی]] و [[رسول]] رابطه عموم و خصوص مطلق برقرار است؛ بدین معنا که هر رسولی، [[نبی]] است؛ ولی هر نبی‌ای [[رسول]] نیست. [[پیامبران]]، دارای [[مقام نبوت]] نیز هستند؛ اما هر نبی‌ای دارای [[مقام رسالت]] نیست<ref>علم الیقین‌، فیض کاشانی/ ۱/ ۳۶۹- ۳۶۶.</ref>. [[شریعت]] برخی [[پیامبران]]، مناسک [[پیامبران پیشین]] را [[نسخ]] می‌کند و برخی شریعت‌ها، [[شریعت]] پیشین خود را کامل می‌سازند. [[شریعت]] [[حضرت محمد]]{{صل}} متمم و مجدد [[آیین]] حنیف [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} است<ref>نحل/ ۱۲۶.</ref>. [[قرآن کریم]]، [[شریعت اسلام]] را کامل و [[اتمام نعمت]] می‌داند و می‌فرماید: "امروز، [[اسلام]] را به عنوان [[آیین]] شما پسندیدم"<ref>{{متن قرآن|حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلاَّ مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُواْ بِالأَزْلامِ ذَلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الإِسْلامَ دِينًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ }}؛ سوره مائده، آیه ۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 174.</ref>.
==شمار [[پیامبران]]==
*[[خداوند]]، [[رسولان]] را از میان انبیای خویش [[برگزیده]] است. شمار [[رسولان]]، از [[انبیاء]] کم‌تر است. شمار [[انبیاء]] را ۱۲۴ هزار دانسته‌اند که از میان آنان ۳۱۳ تن، [[رسول]] نیز هستند<ref>آموزش عقائد، ۲/ ۱۰۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 174.</ref>.
==[[پیامبران]] [[اولو العزم]]==
*[[قرآن کریم]] از [[پیامبران]] الوالعزم به بزرگی یاد می‌کند. آنان پنج تن‌اند: [[نوح]]، [[ابراهیم]]، [[موسی]]، [[عیسی]]{{ع}} و [[حضرت محمد]]{{صل}}. [[پیامبران]] [[اولو العزم]] دارای کتاب و شریعتی مستقل‌اند و دیگر [[پیامبران]] از آنان [[پیروی]] می‌کنند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 175.</ref>.


==اثبات [[پیامبری]]==
==راه [[اثبات]] [[پیامبران]]==
*[[پیامبران الهی]] برای اثبات [[حقانیت]] مدعای خویش از وسایلی متعدد بهره می‌برند: [[معجزه]]، [[بشارت]] [[پیامبران پیشین]] و [[خُلق و خوی]] و شخصیت والای آنان. [[پیامبر اسلام]]{{صل}} از هر سه وسیله برخوردار بوده است<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 175.</ref>.
*[[پیامبران]] برای [[اثبات]] [[حقانیت]] مدعای خویش در صورت [[نیاز]] از وسایلی متعدد بهره می‌‌بردند از جمله: [[معجزه]]، [[بشارت]] [[پیامبران پیشین]] و [[خُلق و خوی]] و [[شخصیت]] والای آنان و [[پیامبر اسلام]]{{صل}} از هر سه [[وسیله]] برخوردار بوده است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۷۵.</ref>. [[قرآن کریم]] از پاره‌‌ای [[معجزات]] [[پیامبران]] یاد کرده است همانند: عصایی که تبدیل به اژدها می‌‌شود<ref>{{متن قرآن|قَالَ أَوَلَوْ جِئْتُكَ بِشَيْءٍ مُبِينٍ قَالَ فَأْتِ بِهِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ}}«(موسی) گفت: حتّی اگر چیزی روشنگر  برایت آورده باشم؟ (فرعون) گفت: اگر راست می‌گویی آن را بیاور. آنگاه او چوبدستش را فرو افکند ناگهان (دیدند که) اژدهایی است آشکار و دستش را (از گریبان) بیرون کشید ناگهان برای بینندگان سپید (و تابان) شد» سوره شعراء، آیه ۳۰ ـ ۳۳</ref>؛ [[پیشگویی]]؛ زنده کردن مردگان؛ شفای بیماران<ref>{{متن قرآن|وَرَسُولًا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَى بِإِذْنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}«و به رسالت بر بنى اسرائيلش مى‏ فرستد كه: من با معجزه ‏اى از پروردگارتان نزد شما آمده ‏ام. برايتان از گل چيزى چون پرنده مى سازم و در آن مى‏ دمم، به اذن خدا پرنده ‏اى شود، و كور مادرزاد را و برص ‏گرفته را شفا مى ‏دهم. و به فرمان خدا مرده را زنده مى‏ كنم و به شما مى‏ گويم كه چه خورده ‏ايد و در خانه هاى خود چه ذخيره كرده ‏ايد. اگر از مؤمنان باشيد، اينها براى شما نشانه‏ هاى حقانيت من است.» سوره آل عمران، آیه ۴۹.</ref>.<ref>عقائد الامامیه‌، مظفر، محمد رضا، ص ۳۲.</ref>
==[[خاتمیت]]==
*[[پیامبر اسلام]]{{صل}} [[حقانیت]] [[پیامبران]] پیش از خویش را [[تصدیق]] کرده است و بر [[مسلمانان]] نیز واجب است آنان را [[تصدیق]] کنند بنابراین [[انکار]] [[پیامبران]]، [[کفر]] و [[فسق]] و زندقه محسوب می‌‌شود<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۷۳ـ۱۷۴.</ref> و [[ایمان]] به کتاب‌‌های آنان نیز [[واجب]] است؛ اما نه کتاب‌‌هایی که [[تحریف]] شده و هم اکنون در دست [[مسیحیان]] و [[یهودیان]] است<ref>عقائد الامامیه‌، مظفر، محمد رضا، ص ۳۷.</ref>.<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۷۴.</ref>  
*[[قرآن کریم]]، [[پیامبر اسلام]]{{صل}} را واپسین [[پیامبر الهی]] می‌خواند<ref>{{متن قرآن| مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِّن رِّجَالِكُمْ وَلَكِن رَّسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا }}؛ سوره احزاب، آیه ۴۰.</ref>. همان [[پیامبر بزرگ الهی]] نیز بارها بر این [[حقیقت]] تصریح کرده است<ref>به عنوان نمونه: مستدرک حاکم‌، ۳/ ۱۰۹؛ خاتمیت.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 175.</ref>.


==منابع==
==منابع==
۱۱۴٬۴۸۳

ویرایش