بحث:صبر: تفاوت میان نسخه‌ها

==نویسنده: آقای ظرافتی==

*[[صبر]] در لغت به معنای حبس و نگهداری آمده است<ref>معجم مقاییس اللّغه، ج ۳، ص ۳۲۹، «صبر».</ref> و در اصطلاح به معنای [[شکیبایی]] و [[خودداری]] نفس است از آنچه [[عقل]] و [[شرع]] [[حکم]] می‌کند و آن را می‌طلبد، یا آنچه را که [[عقل]] و [[شرع]]، [[خودداری]] نفس از آن را اقتضا می‌کند<ref>ر.ک: فرهنگ قرآن، ج۱۸، ص۲۴۶ – ۲۵۹؛ نبی‌اللهی، علی، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۴۸۰.</ref>.  

*بسیاری از بزرگان گفته‌اند [[حقیقت]] [[صبر]]، آن است که [[آدمی]] خویشتن را از اظهار [[ناراحتی]] و [[جزع]] باز دارد؛ این مطلب [[باطن]] [[انسان]] را از [[شکایت]] و اعضاء او را از حرکات غیر معمولی که تنها به هنگام [[هجوم]] [[مصائب]] پدید می‌آید، باز می‌دارد. اما "بازداشتن خویشتن" نه [[صبر]]، که "خود را به [[صبوری]] زدن" است؛ چون [[صبر]] در [[علم اخلاق]] یکی از ملکه‌ها به شمار می‌آید، که با [[ثبات]] نفس ـ و در پی آن [[ثبات]] [[قلب]] و [[ثبات]] اندام‌ها ـ مساوی و همسان خواهد بود. از این‌رو [[تفسیر]] آنان نمی‌تواند ملکۀ [[صبر]] را توضیح دهد. شاید مراد آنان از این سخن، حبس کردن نفس و بازداشتن آن از امور غیر مرسوم بوده باشد؛ در این صورت هر چند می‌توان سخن آنان را صحیح دانست، امّا باز هم نمی‌توان گفت [[صبوری]] که بر پایه ملکه پدید آید، همان حبس کردن نفس است<ref>ر.ک: مظاهری، حسین، دانش اخلاق اسلامی، ج۴، ص۲۰۸-۲۱۱.</ref>.

==[[جایگاه]] و [[ارزش]] [[صبر]]==

*[[صبر]]، [[بردباری]] و [[شکیبایی]] از فضیلت‌هایی است که در شکل‌گیری [[شخصیت]] [[انسان‌ها]] نقشی والا دارد. [[صبر]] ظرفیتی را در [[آدمی]] ایجاد می‌کند که در سایه آن، [[فرصت]] [[تفکر]] و اندیشیدن در امور را پیدا می‌کند. [[صبر]] [[انسان]] هر [[قدر]] بیشتر باشد، [[فرصت]] [[اندیشه]] او بیشتر است و هرقدر کمتر باشد، تصمیم‌گیری صحیح و عاقلانه در امور کمتر خواهد بود. از این‌رو [[صبر]]، عامل پیروزی‌های [[انسان]] در طول [[زندگی]] است. [[امام علی]]{{ع}} می‌فرماید: «فرد [[شکیبا]] [[پیروزی]] را از دست ندهد، هر چند روزگارانی سخت بر او بگذرد»<ref>{{متن حدیث|لَا یَعْدَمُ الصَّبُورُ الظَّفَرَ وَ إِنْ طَالَ بِهِ الزَّمَان}}؛‏ نهج البلاغه، حکمت ۱۴۵.</ref>. همچنین [[حضرت]] [[صبر]] را لازمۀ [[ایمان]] می‌داند و در تعبیری [[لطیف]]، [[صبر]] و [[شکیبایی]] را همچون [[فرمانده]] [[لشکریان]] فرد با [[ایمان]] برمی‌شمارد و می‌فرماید: «بر شما باد به [[صبر]]، که [[صبر]] از [[ایمان]] چون "سر" از "[[بدن]]" است و در پیکری که سر نباشد، خیری نیست، همان‌گونه در ایمانی که [[صبر]] نباشد خیری نخواهد بود»<ref>{{متن حدیث|عَلَیْکُمْ بِالصَّبْرِ فَإِنَّ الصَّبْرَ مِنَ الْإِیمَانِ کَالرَّأْسِ مِنَ الْجَسَدِ وَ لَا خَیْرَ فِی جَسَدٍ لَا رَأْسَ مَعَهُ وَ لَا [خَیْرَ] فِی إِیمَانٍ لَا صَبْرَ مَعَه}}؛‏ نهج البلاغه، حکمت ۷۹.</ref>.