تطبیق دادن نشانه‌های ظهور با وقایع: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'باقی' به 'باقی'
جز (جایگزینی متن - 'بیان' به 'بیان') |
جز (جایگزینی متن - 'باقی' به 'باقی') |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
*در این زمینه توجه به نکات زیر مهم است: | *در این زمینه توجه به نکات زیر مهم است: | ||
#منابع اصلی و قدیمی [[شیعه]] معمولاً از نشانه‌هایی محدود نام برده‌اند و برخی از این نشانه‌هایی که مطرح می‌شود، در این منابع ذکر نشده است. | #منابع اصلی و قدیمی [[شیعه]] معمولاً از نشانه‌هایی محدود نام برده‌اند و برخی از این نشانه‌هایی که مطرح می‌شود، در این منابع ذکر نشده است. | ||
#اسناد برخی از [[احادیث]] در این زمینه دارای اشکال بوده و شاید [[علت]] ذکر این [[روایات]] این باشد که اصل [[روایات]] برای تحقیق و تأمل پیرامون آن | #اسناد برخی از [[احادیث]] در این زمینه دارای اشکال بوده و شاید [[علت]] ذکر این [[روایات]] این باشد که اصل [[روایات]] برای تحقیق و تأمل پیرامون آن باقی بماند و روشن شود که همۀ گروه‌ها چه مخالفین و چه موافقین [[اهل بیت]] {{ع}} در اصل [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} اتفاق دارند<ref>بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۷، ح ۹۰. </ref>. | ||
#شاید مراد [[امام]]، واقعۀ خارجی دیگری باشد. در مواردی که سخن از وقوع یک نشانه و [[فرج]] بعد از آن شده گویا مراد، [[فرج]] و [[ظهور امام زمان]] {{ع}} نیست، بلکه یک [[گشایش]] و [[آرامش]] و راحتی برای [[مؤمنان]] مورد نظر است. از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده فرمودند: «[[منتظر]] صدایی باشید که از طرف [[دمشق]] ناگهان به شما می‌رسد و در آن گشایشی بزرگ برای شما خواهد بود»<ref>{{متن حدیث|تَوَقَّعُوا الصَّوْتَ یَأْتِیکُمْ بَغْتَهً مِنْ قِبَلِ دِمَشْقَ، فِیهِ لَکُمْ فَرَجُ عَظِیمٌ}}؛ غیبة نعمانی، ص ۲۷۹، ح ۶۶.</ref>. اینکه کلمۀ "[[فرج]]" به صورت نکره آمده و معنای آن "گشایشی" است نه "[[گشایش]] خاص" و ویژه، نشان می‌دهد این [[فرج]] معلوم نیست مربوط به [[قیام امام زمان]] {{ع}} باشد. ضمن آنکه برخی از علامت‌ها خبر از یک اتفاق و واقعه است و ربطی به [[ظهور]] [[حضرت]] ندارد؛ مانند وقوع گرمای شدید یا [[روایات]] "[[پرچم‌های سیاه]]" که به [[بنی العباس]] اشاره دارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ج۲، ص۲۶۳- ۲۶۴؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۳۷۷.</ref>. | #شاید مراد [[امام]]، واقعۀ خارجی دیگری باشد. در مواردی که سخن از وقوع یک نشانه و [[فرج]] بعد از آن شده گویا مراد، [[فرج]] و [[ظهور امام زمان]] {{ع}} نیست، بلکه یک [[گشایش]] و [[آرامش]] و راحتی برای [[مؤمنان]] مورد نظر است. از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده فرمودند: «[[منتظر]] صدایی باشید که از طرف [[دمشق]] ناگهان به شما می‌رسد و در آن گشایشی بزرگ برای شما خواهد بود»<ref>{{متن حدیث|تَوَقَّعُوا الصَّوْتَ یَأْتِیکُمْ بَغْتَهً مِنْ قِبَلِ دِمَشْقَ، فِیهِ لَکُمْ فَرَجُ عَظِیمٌ}}؛ غیبة نعمانی، ص ۲۷۹، ح ۶۶.</ref>. اینکه کلمۀ "[[فرج]]" به صورت نکره آمده و معنای آن "گشایشی" است نه "[[گشایش]] خاص" و ویژه، نشان می‌دهد این [[فرج]] معلوم نیست مربوط به [[قیام امام زمان]] {{ع}} باشد. ضمن آنکه برخی از علامت‌ها خبر از یک اتفاق و واقعه است و ربطی به [[ظهور]] [[حضرت]] ندارد؛ مانند وقوع گرمای شدید یا [[روایات]] "[[پرچم‌های سیاه]]" که به [[بنی العباس]] اشاره دارد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ج۲، ص۲۶۳- ۲۶۴؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۳۷۷.</ref>. | ||
*بنابراین، شباهت یک واقعۀ خارجی با یک علامت این احتمال را در ذهن ایجاد می‌کند که شاید این واقعه همان علامتی باشد که [[امام]] خبر داده است و لذا [[انسان]] به دنبال [[کسب آمادگی]] بیشتر برای [[ظهور]] خواهد بود و از طرفی چون صرف احتمال است لذا اگر [[ظهور]] واقع نشد [[انسان]] دچار [[سرخوردگی]] نمی‌شود و روحیۀ خود را از دست نمی‌دهد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ج۲، ص۲۶۳، ۲۶۴؛ نویسندگان آفتاب مهر، [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۱۲-۲۱۳.</ref>. | *بنابراین، شباهت یک واقعۀ خارجی با یک علامت این احتمال را در ذهن ایجاد می‌کند که شاید این واقعه همان علامتی باشد که [[امام]] خبر داده است و لذا [[انسان]] به دنبال [[کسب آمادگی]] بیشتر برای [[ظهور]] خواهد بود و از طرفی چون صرف احتمال است لذا اگر [[ظهور]] واقع نشد [[انسان]] دچار [[سرخوردگی]] نمی‌شود و روحیۀ خود را از دست نمی‌دهد<ref>ر.ک: [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ (کتاب)|معارف و عقاید ۵]] ج۲، ص۲۶۳، ۲۶۴؛ نویسندگان آفتاب مهر، [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۱۲-۲۱۳.</ref>. | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
==نمونه‌هایی از [[تطبیق]]== | ==نمونه‌هایی از [[تطبیق]]== | ||
*گروه‌هایی از [[شیعیان]] در دوره‌هایی، با [[امید]] به [[گشایش]] و [[فرج]] در کارشان و گاه با اغراض خاصی، به [[تطبیق علائم]] [[ظهور]] بر وقایع [[اقدام]] کرده‌اند. مثلا برخی [[معتقد]] بودند [[نفس زکیه]] همان [[محمد بن عبد الله بن حسن]] مثنی است و استدلال‌هایی را هم برای اثبات این مطلب آورده‌اند که کافی نیست. گروه‌های [[اسماعیلیه]]، در [[تطبیق]] گوی [[سبقت]] را از همگان ربوده و [[تطبیق]] نشانه [[طلوع خورشید از مغرب]] و نشانه‌های دیگر را بر [[فاطمیان]] و [[مهدی]] آنان [[تطبیق]] کرده‌اند. در بعضی از متون علمای عصر [[صفویه]]، مطالبی به چشم می‌خورد که بیانگر [[تطبیق]] ناصواب بعضی از [[روایات]] بر [[دولت]] صفوی است<ref>ر.ک: [[محمد م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری|م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۵۱- ۴۵۳؛ [[سید محمد میرتبار|میرتبار، سید محمد]]، [[آسیب‌شناسی جامعه منتظر (کتاب)|آسیب‌شناسی جامعه منتظر]]، ص ۷۱-۷۷.</ref>. | *گروه‌هایی از [[شیعیان]] در دوره‌هایی، با [[امید]] به [[گشایش]] و [[فرج]] در کارشان و گاه با اغراض خاصی، به [[تطبیق علائم]] [[ظهور]] بر وقایع [[اقدام]] کرده‌اند. مثلا برخی [[معتقد]] بودند [[نفس زکیه]] همان [[محمد بن عبد الله بن حسن]] مثنی است و استدلال‌هایی را هم برای اثبات این مطلب آورده‌اند که کافی نیست. گروه‌های [[اسماعیلیه]]، در [[تطبیق]] گوی [[سبقت]] را از همگان ربوده و [[تطبیق]] نشانه [[طلوع خورشید از مغرب]] و نشانه‌های دیگر را بر [[فاطمیان]] و [[مهدی]] آنان [[تطبیق]] کرده‌اند. در بعضی از متون علمای عصر [[صفویه]]، مطالبی به چشم می‌خورد که بیانگر [[تطبیق]] ناصواب بعضی از [[روایات]] بر [[دولت]] صفوی است<ref>ر.ک: [[محمد م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری|م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد]]، [[دانشنامهٔ امام مهدی (کتاب)|دانشنامهٔ امام مهدی]]، ج۷، ص۴۵۱- ۴۵۳؛ [[سید محمد میرتبار|میرتبار، سید محمد]]، [[آسیب‌شناسی جامعه منتظر (کتاب)|آسیب‌شناسی جامعه منتظر]]، ص ۷۱-۷۷.</ref>. | ||
عده‌ای بر این باورند که بسیاری از علایم غیر حتمی [[ظهور]] اتفاق افتاده است و فقط علایمِ حتمی نزدیک [[ظهور]] | عده‌ای بر این باورند که بسیاری از علایم غیر حتمی [[ظهور]] اتفاق افتاده است و فقط علایمِ حتمی نزدیک [[ظهور]] باقی مانده است. به نظر می‌آید در این باره سخن قطعی و کاملی نمی‌توان گفت؛ زیرا بسیاری از این علایم یا اصولاً در منابع معتبر ذکر نشده یا بسیار کم رنگ بیان شده و چندان مورد اعتنای علمای گذشته نبوده است و [[تاریخ]] ثابت کرده جمع شدن علائمی در کار نبوده است<ref>ر.ک: نویسندگان آفتاب مهر، [[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۱، ص ۲۱۲-۱۳؛ پژوهشگران مؤسسه آینده روشن، [[مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها (کتاب)|مهدویت پرسش‌ها و پاسخ‌ها]]، ص ۳۷۷.</ref>. | ||
==نتیجه== | ==نتیجه== | ||
*با توجه به نکات پیش‌گفته، [[تطبیق]] دادن نشانه‌های ظهور با وقایع، بدون [[دلیل]]، باعث ایجاد [[امید]] کاذب به [[تعجیل]] در امر فرج در [[جامعه]] می‌شود و به دنبال اتفاق نیفتادن [[ظهور]] بعد از این [[تطبیق]]، [[یأس]] و [[ناامیدی]] جای آن را می‌گیرد و چه بسا انسان‌هایی که این [[تطبیق]] را [[باور]] کرده‌اند، نسبت به اصل [[ظهور]]، دلسرد و [[ناامید]] و نسبت به روایت‌های [[اهل بیت]] {{ع}} دچار [[شک و تردید]] شوند<ref>ر.ک: [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۷۵ ـ ۷۶؛ [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۱۴۸؛ [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|'''اندیشه مهدویت و آسیب‌ها''']]، ص ۵۳-۵۶.</ref>. | *با توجه به نکات پیش‌گفته، [[تطبیق]] دادن نشانه‌های ظهور با وقایع، بدون [[دلیل]]، باعث ایجاد [[امید]] کاذب به [[تعجیل]] در امر فرج در [[جامعه]] می‌شود و به دنبال اتفاق نیفتادن [[ظهور]] بعد از این [[تطبیق]]، [[یأس]] و [[ناامیدی]] جای آن را می‌گیرد و چه بسا انسان‌هایی که این [[تطبیق]] را [[باور]] کرده‌اند، نسبت به اصل [[ظهور]]، دلسرد و [[ناامید]] و نسبت به روایت‌های [[اهل بیت]] {{ع}} دچار [[شک و تردید]] شوند<ref>ر.ک: [[سید حسن زمانی|زمانی، سید حسن]]، [[نشانه‌های قیام حضرت مهدی (کتاب)|نشانه‌های قیام حضرت مهدی]]، ص ۷۵ ـ ۷۶؛ [[یحیی صالح‌نیا|صالح‌نیا، یحیی]]؛ [[تنها بر فراز (کتاب)|تنها بر فراز]]، ص ۱۴۸؛ [[محمد صابر جعفری|جعفری، محمد صابر]]، [[اندیشه مهدویت و آسیب‌ها (کتاب)|'''اندیشه مهدویت و آسیب‌ها''']]، ص ۵۳-۵۶.</ref>. | ||