پرش به محتوا

حسن و قبح عقلی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'باقی' به 'باقی'
جز (جایگزینی متن - 'حوزه' به 'حوزه')
جز (جایگزینی متن - 'باقی' به 'باقی')
خط ۳۷: خط ۳۷:
#اگر [[درک]] [[حسن و قبح]] برخی [[افعال]] برای [[عقل]] بدیهی است، نباید میان این قضیه و قضایایی، مانند کل بزرگ‌تر از جزء است و اصل تناقض، تفاوتی می‌‌بود؛ چون نباید در ضروریات تفاوتی باشد. وقتی [[تالی]] [[باطل]] باشد، مقدم چنین است. جواب این است که [[علوم]] ضروری به خاطر [[اختلاف]] در تصورات متفاوت می‌‌شوند<ref>زیرا قضایای یقینیه شش‌تاست که عبارتند از: اولیات، مشاهدات، تجربیات، حدسیات، متواترات و فطریات.</ref>. در اینجا قضیه [[حسن و قبح]] از مشهورات و قضیه کل و جزء از اولیات است.
#اگر [[درک]] [[حسن و قبح]] برخی [[افعال]] برای [[عقل]] بدیهی است، نباید میان این قضیه و قضایایی، مانند کل بزرگ‌تر از جزء است و اصل تناقض، تفاوتی می‌‌بود؛ چون نباید در ضروریات تفاوتی باشد. وقتی [[تالی]] [[باطل]] باشد، مقدم چنین است. جواب این است که [[علوم]] ضروری به خاطر [[اختلاف]] در تصورات متفاوت می‌‌شوند<ref>زیرا قضایای یقینیه شش‌تاست که عبارتند از: اولیات، مشاهدات، تجربیات، حدسیات، متواترات و فطریات.</ref>. در اینجا قضیه [[حسن و قبح]] از مشهورات و قضیه کل و جزء از اولیات است.
#اگر [[دروغ]] قبیح است، باید [[دروغ]] برای [[نجات]] [[جان]] [[نبی]] نیز قبیح باشد؛ یا برعکس، اگر راست گفتن عملی نیکوست، اگر سبب هلاک [[جان]] [[پیامبر]] شود، همچنان باید [[نیکو]] می‌‌بود؛ حال آنکه چنین نیست.
#اگر [[دروغ]] قبیح است، باید [[دروغ]] برای [[نجات]] [[جان]] [[نبی]] نیز قبیح باشد؛ یا برعکس، اگر راست گفتن عملی نیکوست، اگر سبب هلاک [[جان]] [[پیامبر]] شود، همچنان باید [[نیکو]] می‌‌بود؛ حال آنکه چنین نیست.
#پاسخ آنکه، [[حسن]] [[صدق]] و [[قبح]] [[کذب]] همچنان [[باقی]] است؛ اما از آنجا که [[حفظ جان]] [[پیامبر]] اهمیت بیشتری دارد، [[عقل]] [[حکم]] می‌‌کند فعلی که [[قبح]] کمتری دارد بر فعلی که [[قبح]] بیشتری دارد، ترجیح داده شود. [[حسن]] چنین ترجیحی خود از موارد [[حسن]] [[عقلی]] است<ref>بنگرید به: سبحانی، رسالة فی التحسین و التقبیح العقلیین، ص۸۵ - ۶۱.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۰۸.</ref>.
#پاسخ آنکه، [[حسن]] [[صدق]] و [[قبح]] [[کذب]] همچنان باقی است؛ اما از آنجا که [[حفظ جان]] [[پیامبر]] اهمیت بیشتری دارد، [[عقل]] [[حکم]] می‌‌کند فعلی که [[قبح]] کمتری دارد بر فعلی که [[قبح]] بیشتری دارد، ترجیح داده شود. [[حسن]] چنین ترجیحی خود از موارد [[حسن]] [[عقلی]] است<ref>بنگرید به: سبحانی، رسالة فی التحسین و التقبیح العقلیین، ص۸۵ - ۶۱.</ref><ref>[[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۱۰۸.</ref>.


==منابع==
==منابع==
۲۱۸٬۸۵۷

ویرایش