بنی‌اسرائیل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

*زادگاه اصلی [[بنی اسرائیل]] منطقه [[فلسطین]] بوده؛ امّا بر اثر [[خشکسالی]] که تقریباً همه آن مناطق را فرا گرفت، مرحله نخست ورود [[فرزندان]] [[یعقوب]] به [[مصر]]، با سفر آنان برای دریافت غلاّت بوده است. این سفر به مواجهه فرستادگان [[یعقوب]] با برادرشان [[یوسف]] انجامید. در سفر دوم، [[یوسف]] به بهانه گم‌‌شدن جام خود و یافتن آن در میان بار [[بنیامین]] او را نزد خود نگه داشت. در سفر سوم، که [[فرزندان]] [[یعقوب]] به امر [[پدر]]، برای یافتن [[یوسف]] و برادرش [[بنیامین]] راهی [[مصر]] شدند، [[یوسف]] پس از معرفی خود به برادرانش از آنان خواست تا به همراه [[پدر]] و تمامی [[خاندان]] [[یعقوب]] به [[مصر]] [[مهاجرت]] کنند<ref>سوره یوسف، آیه: ۵۸ ـ ۱۰۰.</ref><ref>کتاب مقدس، پیدایش، ۴۵: ۱۷ ـ ۲۸؛ ۴۶: ۱ ـ ۲۸؛ تاریخ طبری، ج ۱، ص ۲۱۶.</ref> این [[دعوت]] نقطه شروع شکل‌‌گیری و سکونت [[قوم]] [[بنی اسرائیل]] در [[مصر]] که در آن زمان بیش از ۰ ۷ نفر نبوده‌‌اند<ref>تاریخ طبری، ج ۱، ص ۲۰۳.</ref>، به شمار می‌‌آید؛ گویا این دوره تا زمان [[حیات]] [[یوسف]] یا اندکی پس از آن به سبب [[موقعیت]] ممتاز او در [[حکومت]] برای [[بنی اسرائیل]] دوران آرام و مناسبی بوده است و آنان از مهمان نوازی [[یوسف]]{{ع}} برخوردار بوده‌‌اند: {{متن قرآن|فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَى يُوسُفَ آوَى إِلَيْهِ أَبَوَيْهِ وَقَالَ ادْخُلُوا مِصْرَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ آمِنِينَ}}<ref>«و چون نزد یوسف درآمدند پدر و مادرش را در آغوش کشید و گفت: اگر خداوند بخواهد بی‌بیم  به مصر در آیید» سوره یوسف، آیه۹۹.</ref> پس از [[مرگ]] [[یوسف]] و برادرانش به عنوان سرشاخه‌‌های اصلی و نیای [[بنی اسرائیل]]، نسل‌های بعدی به سرعت زیاد شده، قومی بزرگ و فراگیر را تشکیل می‌‌دهند. با پیدایش حکومت‌های [[جدید]]، [[حاکمان]] [[جامعه]] به بهانه [[هراس]] از [[طغیان]] [[بنی اسرائیل]] به سختگیری و برخورد شدید با آنان پرداختند تا آنجا که در مدت کوتاهی بسیاری از [[بنی‌‌ اسرائیل]] به [[بردگی]] [[مصریان]] درآمدند و [[فرزندان]] پسر آنان بعد از [[تولد]] و به [[دستور]] فرعونِ زمان [[موسی]] کشته شدند:{{متن قرآن|إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ}}<ref>«بی‌گمان فرعون در زمین (مصر) گردنکشی ورزید و مردم آنجا را دسته‌دسته کرد. دسته‌ای از آنان را به ناتوانی می‌کشاند، پسرانشان را سر می‌برید و زنانشان را زنده وا می‌نهاد، به یقین او از تبهکاران بود» سوره قصص، آیه۴.</ref> و نیز {{متن قرآن|وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَى وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَآلِهَتَكَ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَاءَهُمْ وَنَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ}}<ref>«و سرکردگان قوم فرعون گفتند: آیا موسی و قومش را وا می‌نهی تا در این سرزمین تبهکاری کنند و (موسی) تو و خدایانت را رها کند؟ گفت: پسرانشان را خواهیم کشت و زنانشان را زنده باز خواهیم نهاد و بی‌گمان ما بر آنان چیره‌ایم» سوره اعراف، آیه۱۲۷.</ref><ref>کتاب مقدس، خروج ۱: ۱ ـ ۲۲.</ref>.[[مفسران]] گفته‌‌اند: تعبیر {{متن قرآن|شِيَعًا}} حاکی از این معناست که [[فرعون]] با تقسیم [[بنی‌‌ اسرائیل]] به گروه‌های کوچک و ایجاد [[تفرقه]] در میان آنان توان [[پایداری]] در برابر خودش را از آنها گرفت<ref>جامع البیان، مج ۱۱، ج ۲۰، ص ۳۴؛ مجمع البیان، ج ۷، ص‌‌۳۷۴؛ المیزان، ج ۱۶، ص ۷.</ref>؛ همچنین به [[نقل]] از سدّی [[فرعون]] در [[خواب]] دید آتشی از سوی [[بیت المقدس]] شعله کشید و همه خانه‌‌های [[مصر]] و قبطیان را فرا گرفت؛ ولی به [[بنی اسرائیل]] آسیبی نرساند. [[منجمان]] تعبیر آن را [[قیام]] مردی از [[بیت المقدس]] دانستند که [[مصر]] و [[حکومت]] آن را نابود خواهد ساخت، برای همین [[فرعون]] [[دستور]] داد سختگیری شدیدی با [[بنی اسرائیل]] صورت گیرد<ref>جامع البیان، مج ۱۱، ج ۲۰، ص ۳۴؛ تفسیر قرطبی، ج ۱، ص‌‌۲۳۲.</ref>. این مصیبت‌ها با آغاز [[نبوت]] [[موسی]]{{ع}} به اوج خود رسیده بود. او و برادرش [[هارون]] با [[مشاهده]] این ستم‌ها تلاش زیادی برای رهایی [[بنی‌‌ اسرائیل]] داشتند که به صورت [[دعوت]] از [[فرعون]] برای [[ایمان به خدا]] و اجازه بازگشت [[بنی‌‌ اسرائیل]] به سرزمین کنعان تحقق یافت: {{متن قرآن|اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى}}<ref>«به سوی فرعون بروید که او سرکشی کرده است» سوره طه، آیه ۴۳.</ref>، {{متن قرآن|فَأْتِيَاهُ فَقُولَا إِنَّا رَسُولَا رَبِّكَ فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ وَلَا تُعَذِّبْهُمْ قَدْ جِئْنَاكَ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكَ وَالسَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى}}<ref>«بنابراین نزد او بروید و بگویید که ما فرستادگان پروردگار توایم پس، بنی اسرائیل را با ما گسیل دار و عذابشان مکن، ما برای تو نشانه‌ای از سوی پروردگارت آورده‌ایم و درود بر کسی که از رهنمود (خداوند) پیروی کند» سوره طه، آیه۴۷.</ref><ref>کتاب مقدس، خروج، ۳: ۱ ـ ۱۸.</ref>؛ امّا با رد این درخواست از سوی [[فرعون]]{{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرَيْنَاهُ آيَاتِنَا كُلَّهَا فَكَذَّبَ وَأَبَى قَالَ أَجِئْتَنَا لِتُخْرِجَنَا مِنْ أَرْضِنَا بِسِحْرِكَ يَا مُوسَى}}<ref>«و بی‌گمان ما به او  همه نشانه‌های خود را نشان دادیم امّا (آنها را) دروغ شمرد و سر باز زد گفت: ای موسی، آیا نزد ما آمده‌ای که ما را با جادوی خویش از سرزمینمان بیرون برانی؟» سوره طه، آیه۵۶-۵۷.</ref> [[موسی]] و [[هارون]] برای خارج کردن [[بنی اسرائیل]] از [[مصر]] فرار شبانه را برگزیدند. بر اساس گزارش [[تورات]]، [[فرعون]] با دیدن [[معجزات]] [[موسی]]، ناگزیر از رها کردن [[بنی اسرائیل]] شد و [[یهودیان]] این روز رهایی را به عنوان «[[عید]] پسح» [[جشن]] می‌‌گیرند<ref>ر. ک: کتاب مقدس، خروج، ۱۲: ۱ ـ ۲۸؛ قاموس کتاب مقدس، ص ۶۲۶.</ref>.