بحث:آیه مودت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

==[[تفسیر]] [[آیه]]==

*[[مفسران]] تفسیرهای متفاوتی از [[آیه مودت]] پیش کشیده‌اند:

#[[قریش]]، [[پیامبر]]{{صل}} را [[تکذیب]] و با او [[دشمنی]] می‌کردند. از این رو، [[خداوند متعال]] [[دستور]] داد [[پیامبر]]{{صل}} از آنان بخواهد اگر [[ایمان]] نمی‌آورند، دست کم [[دشمنی]] نکنند؛ زیرا با [[پیامبر]]{{صل}} خویشاوندند. بدین‌سان، واژه "[[قربی]]" به معنای [[خویشاوندی]] است؛ نه [[خویشاوندان]]<ref>روح المعانی‌، ۲۵/ ۳۰؛ پیام قرآن‌، ۹/ ۲۲۶.</ref>. این [[تفسیر]] نیز مردود است؛ زیرا درخواستن مزد آنجا درست می‌نماید که کسی کاری برای کسانی انجام دهد و سودی بدانان رسانَد و در اینجا چنین نیست. [[مشرکان]] [[قریش]] [[هدایت]] نیافته و [[ایمان]] نیاورده بودند؛ بلکه [[دشمنی]] نیز می‌کردند. اگر کسی گوید که آنان [[ایمان]] آورده بودند، باید گفت: در این صورت، دیگر [[دشمنی]] تحقق ندارد تا [[پیامبر]]{{صل}} از آنان بخواهد به عنوان اجر، از آن دست بردارند <ref>المیزان‌، ۱۸/ ۴۳.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 52.</ref>.

#خطاب [[آیه]] به [[قریش]] است و مراد از [[مودت به قربی]] [[مودت]] به سبب [[خویشاوندی]] است؛ اما [[مودت]] [[پیامبر]]{{صل}} به [[قریش]]، نه [[مودت]] [[قریش]] به [[پیامبر]]{{صل}}. معنای [[آیه]] در این صورت چنین می‌شود: "من در برابر کوششم، هیچ نمی‌خواهم؛ ولی [[محبت]] من به شما روا نمی‌دارد که در [[گمراهی]] رهایتان کنم"<ref>روح المعانی‌، ۲۵/ ۳۲.</ref>. اشکال این برداشت آن است که با حد و مرزی که [[خداوند]] برای [[دعوت]] و [[هدایت]] برنهاده است، سازگار نیست؛ زیرا [[خداوند]] در [[قرآن کریم]]، [[وظیفه]] [[پیامبر]]{{صل}} را تنها [[دعوت]] دانسته و به او فرموده است که [[هدایت]] به دست تو نیست و تنها از آنِ من است<ref>{{متن قرآن| إِنَّكَ لا تَهْدِي مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَن يَشَاء وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ }}؛ سوره قصص، آیه ۵۶.</ref>. نیز فرموده است که [[پیامبر]]{{صل}} نباید از اینکه [[کفار]] [[دعوت]] او را نمی‌پذیرند، [[اندوهگین]] شود و خود را به [[سختی]] اندازد. [[وظیفه]] او تنها [[ابلاغ]] است<ref>{{متن قرآن|فَإِنْ حَاجُّوكَ فَقُلْ أَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلَّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوتُواْ الْكِتَابَ وَالأُمِّيِّينَ أَأَسْلَمْتُمْ فَإِنْ أَسْلَمُواْ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَّإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاغُ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ}}؛ سوره آل عمران، آیه ۲۰؛ {{متن قرآن|فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلاغُ الْمُبِينُ}}؛ سوره نحل، آیه ۸۲؛ {{متن قرآن|وَأَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَاحْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ }}؛ سوره مائده، آیه ۹۲ و {{متن قرآن|مَّا عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ }}؛ آیه ۹۹.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 53.</ref>.

#نظریه [[شیعه]] این است که مراد از "[[مودت به قربی]]" [[دوستی]] با [[خویشاوندان]] ویژه [[پیامبر]]{{صل}} است. این [[خویشاوندان]] عبارت‌اند از همان [[عترت]] و [[اهل بیت]]. روایاتی پر شمار از [[شیعه]] و [[سنی]] بر درستی این [[تفسیر]] گواهی می‌دهند. چنانچه روایتی را که "[[مودت به قربی]]" را به [[دوستی]] [[عترت]] و [[اهل بیت]] [[تفسیر]] کرده‌اند به روایاتی که [[مردم]] را در [[فهم قرآن]] به [[اهل بیت]] ارجاع می‌دهند پیوند دهیم، شکی نمی‌ماند که مراد از [[مزد رسالت]]، محبتی است که با آن [[مردم]] به [[اهل بیت]] مراجعه می‌نمایند و آنها را [[مرجع]] [[علمی]] و عملی خود قرار می‌دهند و از این گذر با راهنمایان [[راستین]] خویش پیوند می‌خورند و به [[سعادت دنیوی]] و [[اخروی]] می‌رسند. بدین‌سان، برخی اشکال‌ها که [[مخالفان]] بر این [[تفسیر]] وارد کرده‌اند، عقب می‌نشیند. یکی از این اشکال‌ها آن است که اگر بدین [[تفسیر]] قائل شویم، [[مقام نبوت]] را متهم ساخته‌ایم که همانند دیگر [[مردم]] برای [[آینده]] [[خویشان]] و [[فرزندان]] خود نگرانی می‌کند و [[دین خدا]] را وسیله معاش و ارتزاق آنان می‌سازد<ref>روح المعانی‌، ۲۵/ ۳۲.</ref>. این‌ اشکال مردود است؛ زیرا سود پیوند [[مردم]] با [[عترت]]، به خود آنان می‌رسد نه به [[عترت]]<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 53.</ref>.

*[[پیامبر]]{{صل}} در [[حقیقت]]، نگران [[مردم]] بوده است نه [[خاندان]] خویش. برخی نیز گفته‌اند، اگر مراد از [[قربی]] [[عترت پیامبر]]{{صل}} است، با آیه‌ {{متن قرآن|وَمَا تَسْأَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ}}<ref>«و تو از آنان برای این (رسالت خویش) پاداشی نمی‌خواهی» سوره یوسف، آیه ۱۰۴.</ref> ناسازگار است<ref>همان.</ref>. بطلان این اشکال نیز بسان اشکال پیش روشن است؛ زیرا [[مودت]] [[اهل بیت]]{{ع}} بنابر نظریه [[شیعه]] از باب مجاز "اجر" خوانده می‌شود و در [[حقیقت]]، سودی که در این میان پدید می‌آید نصیب [[مردم]] می‌شود نه [[عترت]]. علاوه آنکه [[آیه]] بنابر این نظر، مدنی است و [[مسلمانان]] [[مدینه]] به [[عصمت پیامبر]]{{صل}} [[معتقد]] بودند و چنین اتهام‌هایی را در [[حق]] [[پیامبر]]{{صل}} به هیچ روی وارد نمی‌دانستند. وانگهی، اگر بتوان این [[اتهام]] را محتمل دانست، باید در بسیاری [[آیات]] دیگر نیز آن را ملحوظ داشت؛ همانند آنجا که [[قرآن]] [[اطاعت]] مطلق از [[پیامبر]]{{صل}} را [[واجب]] می‌داند<ref>{{متن قرآن|قُلْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لاَ يُحِبُّ الْكَافِرِينَ}}؛ سوره آل عمران، آیه ۳۲ و {{متن قرآن|وَأَطِيعُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ }}؛ آیه ۱۳۲؛ {{متن قرآن|وَأَطِيعُواْ اللَّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَاحْذَرُواْ فَإِن تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُواْ أَنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ }}؛ سوره مائده، آیه ۹۲ و....</ref> و همچنین است [[آیه]] [[خمس]]<ref>{{متن قرآن| وَإِن تَوَلَّوْا فَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ مَوْلاكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ }}؛ سوره انفال، آیه ۴۰.</ref> و ازدواج‌های [[پیامبر]]{{صل}}<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 54.</ref>.