تشیع در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد'
جز (جایگزینی متن - 'واحد' به 'واحد') |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
*در [[تشیع]] نیز مثل [[مذاهب]] دیگر [[اسلام]]، فرقه‌های مختلفی وجود دارد که [[کامل‌ترین]] آنان "امامیۀ [[اثنی عشریه]]" است<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۰.</ref>. در مقاطع مختلف [[تاریخ]] [[امامیه]] به فرقه‌های متعدد منشعب شده‌اند: فرقه‌ای [[امامت]] را پس از [[امام حسین]]{{ع}} به [[محمد حنفیه]] ختم می‌دانند و او را [[امام مهدی]] می‌خوانند و آنان کیسانیه‌اند. فرقه‌ای پس از [[امام سجاد]]{{ع}}، به [[امامت زید]]، [[فرزند]] آن [[حضرت]] قائلند، به آنها را [[زیدیه]] می‌‌گویند. گروهی [[امام]] پس از [[امام صادق]]{{ع}} را، [[اسماعیل]] [[فرزند]] آن [[حضرت]] می‌دانند و آنها را [[اسماعیلیه]] می‌شناسند. جمعی [[امام کاظم]]{{ع}} را [[آخرین امام]] می‌دانند و آنان واقفیه‌اند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۹.</ref>. [[جعفریه]]، فرقه‌ای بودند که به [[امامت]] [[جعفر بن علی الهادی]]{{ع}} [[اعتقاد]] داشته و با ندیدن فرزندی از [[امام یازدهم]]، [[جعفر]] را که از طرف [[امامیه]]، ملقّب به [[کذّاب]] بود، پذیرفتند. اینان خود نظرات متفاوتی داشتند<ref>ر.ک: زندگانی نواب خاص امام زمان{{ع}}، علی غفار زاده، ص ۸۱.</ref>. این [[فرقه]] در چگونگی انتقال [[امامت]] از [[امام هادی]]{{ع}} به [[جعفر]]، [[برادر]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}}، دچار [[اختلاف]] شدند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۴۸.</ref>. | *در [[تشیع]] نیز مثل [[مذاهب]] دیگر [[اسلام]]، فرقه‌های مختلفی وجود دارد که [[کامل‌ترین]] آنان "امامیۀ [[اثنی عشریه]]" است<ref>ر.ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۱۰۰.</ref>. در مقاطع مختلف [[تاریخ]] [[امامیه]] به فرقه‌های متعدد منشعب شده‌اند: فرقه‌ای [[امامت]] را پس از [[امام حسین]]{{ع}} به [[محمد حنفیه]] ختم می‌دانند و او را [[امام مهدی]] می‌خوانند و آنان کیسانیه‌اند. فرقه‌ای پس از [[امام سجاد]]{{ع}}، به [[امامت زید]]، [[فرزند]] آن [[حضرت]] قائلند، به آنها را [[زیدیه]] می‌‌گویند. گروهی [[امام]] پس از [[امام صادق]]{{ع}} را، [[اسماعیل]] [[فرزند]] آن [[حضرت]] می‌دانند و آنها را [[اسماعیلیه]] می‌شناسند. جمعی [[امام کاظم]]{{ع}} را [[آخرین امام]] می‌دانند و آنان واقفیه‌اند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۹.</ref>. [[جعفریه]]، فرقه‌ای بودند که به [[امامت]] [[جعفر بن علی الهادی]]{{ع}} [[اعتقاد]] داشته و با ندیدن فرزندی از [[امام یازدهم]]، [[جعفر]] را که از طرف [[امامیه]]، ملقّب به [[کذّاب]] بود، پذیرفتند. اینان خود نظرات متفاوتی داشتند<ref>ر.ک: زندگانی نواب خاص امام زمان{{ع}}، علی غفار زاده، ص ۸۱.</ref>. این [[فرقه]] در چگونگی انتقال [[امامت]] از [[امام هادی]]{{ع}} به [[جعفر]]، [[برادر]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}}، دچار [[اختلاف]] شدند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۲۴۸.</ref>. | ||
*[[امامیه]] [[اثنی عشریه]]، [[شیعه]] جعفری که از [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} تا [[حضرت مهدی]] [[فرزند]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} را [[امام]] [[واجب]] الطاعة می‌دانند، یکی از فرقه‌های [[امامیه]] است که [[اکثریت]] آن را تشکیل می‌دهند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۹.</ref>. | *[[امامیه]] [[اثنی عشریه]]، [[شیعه]] جعفری که از [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} تا [[حضرت مهدی]] [[فرزند]] [[امام حسن عسکری]]{{ع}} را [[امام]] [[واجب]] الطاعة می‌دانند، یکی از فرقه‌های [[امامیه]] است که [[اکثریت]] آن را تشکیل می‌دهند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۹.</ref>. | ||
*[[عالمان]] [[سنی]] در تقسیم‌بندی [[فرقه‌های شیعه]] و نیز تعریف [[مذهب امامیه]]، یکسان عمل نکرده‌اند. برای نمونه، [[ابوالحسن اشعری]] گروه‌های اصلی [[شیعه]] را غالیه، رافضه و [[زیدیه]] می‌داند و یکی از فرقه‌های رافضه را که به [[امامت]] [[دوازده امام]] [[اعتقاد]] داشته‌اند، قطعیه می‌نامد<ref>اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین، ص۱۶-۷۰؛ درباره قطعیه، ر.ک: همان، ص۱۷.</ref>. [[ابن حزم]] اندلسی پس از تقسیم‌بندی [[فرقه‌های شیعه]]، یکی از آنها را رافضه دانسته است. او یکی از فرقه‌های رافضیه را [[امامیه]] و یکی از فرقه‌های [[امامیه]] را قطعیه ـ کسانی که به [[امامت]] [[دوازده امام]] معتقدند ـ می‌داند<ref>علی بن احمد بن حزم اندلسی، الفصل فی الملل، ج۳، ص۱۱۴.</ref> و.... از آنچه [[گذشت]]، روشن می‌شود اصطلاح [[امامیه]] میان فرق‌نویسان [[اهل سنت]]، معنایی | *[[عالمان]] [[سنی]] در تقسیم‌بندی [[فرقه‌های شیعه]] و نیز تعریف [[مذهب امامیه]]، یکسان عمل نکرده‌اند. برای نمونه، [[ابوالحسن اشعری]] گروه‌های اصلی [[شیعه]] را غالیه، رافضه و [[زیدیه]] می‌داند و یکی از فرقه‌های رافضه را که به [[امامت]] [[دوازده امام]] [[اعتقاد]] داشته‌اند، قطعیه می‌نامد<ref>اشعری، علی بن اسماعیل، مقالات الاسلامیین، ص۱۶-۷۰؛ درباره قطعیه، ر.ک: همان، ص۱۷.</ref>. [[ابن حزم]] اندلسی پس از تقسیم‌بندی [[فرقه‌های شیعه]]، یکی از آنها را رافضه دانسته است. او یکی از فرقه‌های رافضیه را [[امامیه]] و یکی از فرقه‌های [[امامیه]] را قطعیه ـ کسانی که به [[امامت]] [[دوازده امام]] معتقدند ـ می‌داند<ref>علی بن احمد بن حزم اندلسی، الفصل فی الملل، ج۳، ص۱۱۴.</ref> و.... از آنچه [[گذشت]]، روشن می‌شود اصطلاح [[امامیه]] میان فرق‌نویسان [[اهل سنت]]، معنایی واحد ندارد، اما اعم از [[اثناعشریه]] بوده و باورمندان به [[امامت]] [[دوازده امام]] را [[اثناعشریه]] یا قطعیه می‌نامند. اما در [[فرهنگ شیعی]]، [[امامیه]] بر باورمندان به [[امامت]] [[دوازده امام]] ـ از [[حضرت علی]] تا [[حضرت مهدی]]{{ع}} ـ اطلاق می‌شود<ref>عکبری بغدادی، محمد بن محمد بن نعمان، اوائل المقالات، ص۴۱.</ref> بنابراین، در اصطلاح ایشان، [[امامیه]] همان [[اثناعشریه]] هستند<ref>ر.ک: فاریاب، محمد حسین، بررسی انطباق شئون امامت در کلام امامیه بر قرآن و سنت.</ref>. | ||
*از سوی دیگر، برای [[استنباط]] [[احکام شرعی]] نیز دو دیدگاه در [[امامیه]] پدید آمد: اخباری و اصولی. مؤسس دیدگاه اخباری، ملا [[محمد امین استرآبادی]] [[صاحب]] کتاب فوائد المدنیة است. اخباریان، [[شیوه]] اصولی را برنمی‌تابیدند و [[معتقد]] بودند [[احکام شریعت]] را تنها از [[نصوص]] [[ائمه]]{{ع}} می‌توان گرفت. نفی [[تقلید]] نیز یکی از ارکان این دیدگاه است. در برابر اینان، بیش‌تر [[فقهای امامیه]]، پیرو دیدگاه اصولی بوده و هستند. بنابراین دیدگاه، منابع [[احکام شرعی]] [[اسلام]]، تنها [[نصوص]] [[معصومین]]{{ع}} نیست؛ بلکه عبارت است از: [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. برای [[استنباط]] [[احکام شرعی]] می‌توان از قواعد [[اصول فقه]] بهره جست؛ از جمله [[برائت]]، استصحاب و عمل به [[ظن]]. [[اخبار]] را باید از یکدیگر تمیز داد و [[میزان]] اعتبار و اصالت آنها را سنجید. برجسته‌ترین [[شخصیت]] [[علمی]] اصولی، که سرانجام بساط [[اخباری‌گری]] را برچید، آقا [[سید]] [[محمد باقر وحید بهبهانی]] (م. ۱۲۰۸ ق.) است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۳۲.</ref>. | *از سوی دیگر، برای [[استنباط]] [[احکام شرعی]] نیز دو دیدگاه در [[امامیه]] پدید آمد: اخباری و اصولی. مؤسس دیدگاه اخباری، ملا [[محمد امین استرآبادی]] [[صاحب]] کتاب فوائد المدنیة است. اخباریان، [[شیوه]] اصولی را برنمی‌تابیدند و [[معتقد]] بودند [[احکام شریعت]] را تنها از [[نصوص]] [[ائمه]]{{ع}} می‌توان گرفت. نفی [[تقلید]] نیز یکی از ارکان این دیدگاه است. در برابر اینان، بیش‌تر [[فقهای امامیه]]، پیرو دیدگاه اصولی بوده و هستند. بنابراین دیدگاه، منابع [[احکام شرعی]] [[اسلام]]، تنها [[نصوص]] [[معصومین]]{{ع}} نیست؛ بلکه عبارت است از: [[قرآن]]، [[سنت]]، [[عقل]] و [[اجماع]]. برای [[استنباط]] [[احکام شرعی]] می‌توان از قواعد [[اصول فقه]] بهره جست؛ از جمله [[برائت]]، استصحاب و عمل به [[ظن]]. [[اخبار]] را باید از یکدیگر تمیز داد و [[میزان]] اعتبار و اصالت آنها را سنجید. برجسته‌ترین [[شخصیت]] [[علمی]] اصولی، که سرانجام بساط [[اخباری‌گری]] را برچید، آقا [[سید]] [[محمد باقر وحید بهبهانی]] (م. ۱۲۰۸ ق.) است<ref>ر.ک: فرهنگ شیعه، ص ۱۳۲.</ref>. | ||
*[[مذهب امامیه]] [[اثناعشریه]]، مهمترین و بیشترین گروهی بودند که بر صفحه [[تاریخ]] [[تشیع]] باقی ماند و این نشانگر آن است که اقدامات صورت گرفته و مقدماتی برای [[غیبت]]، به اندازه‌ای حساب شده بود که توانست [[شیعه]] را از گرفتاری‌های [[شک و تردید]] پس از [[رحلت]] [[امام عسکری]]{{ع}} [[نجات]] دهد. [[نمایندگان]] ویژه [[حضرت]] با حرکت‌های سنجیده و رهبریت مدبّرانه خود، اوضاع نابسامان اجتماع [[شیعه]] را سامان بخشیده و [[مردم]] را از [[سرگردانی]] [[نجات]] دادند و [[اختلافات]] و انشعابات را به تدریج از بین بردند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۹.</ref>. | *[[مذهب امامیه]] [[اثناعشریه]]، مهمترین و بیشترین گروهی بودند که بر صفحه [[تاریخ]] [[تشیع]] باقی ماند و این نشانگر آن است که اقدامات صورت گرفته و مقدماتی برای [[غیبت]]، به اندازه‌ای حساب شده بود که توانست [[شیعه]] را از گرفتاری‌های [[شک و تردید]] پس از [[رحلت]] [[امام عسکری]]{{ع}} [[نجات]] دهد. [[نمایندگان]] ویژه [[حضرت]] با حرکت‌های سنجیده و رهبریت مدبّرانه خود، اوضاع نابسامان اجتماع [[شیعه]] را سامان بخشیده و [[مردم]] را از [[سرگردانی]] [[نجات]] دادند و [[اختلافات]] و انشعابات را به تدریج از بین بردند<ref>ر.ک: تونه‌ای، مجتبی، موعودنامه، ص۱۱۹.</ref>. | ||