انسان در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←تغییرپذیری انسان
| خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
==[[تغییرپذیری انسان]]== | ==[[تغییرپذیری انسان]]== | ||
*اصل دیگری که [[نظام اخلاقی]] [[اسلامی]] بر آن مبتنی است، تغییرپذیری [[اخلاق]] [[انسان]] است؛ چراکه در غیر این صورت، حتی ارائه یک راهکار ساده تهذیبی، [[عبث]] و غیر عاقلانه خواهد بود تا چه رسد به تدوین یک [[نظام اخلاقی]]. برای اینکه بدانیم [[اخلاق]] [[انسان]] قابل [[تغییر]] است یا نه؟ باید منشأ ملكات و [[اخلاق]] [[انسان]] را بشناسیم و بدانیم که این ملکات از ذات [[انسان]] بر می‌آید یا بر نفس أو عارض می‌شود؟ کسی که قائل به ذاتی بودن [[اخلاق]] باشد، نمی‌تواند درباره [[تهذیب]]، [[تزکیه]] و [[تربیت اخلاقی]] بحث کند؛ چرا که ذاتی قابل [[تغییر]] نیست، {{عربی|الذاتي لا يعلل ولا | *اصل دیگری که [[نظام اخلاقی]] [[اسلامی]] بر آن مبتنی است، تغییرپذیری [[اخلاق]] [[انسان]] است؛ چراکه در غیر این صورت، حتی ارائه یک راهکار ساده تهذیبی، [[عبث]] و غیر عاقلانه خواهد بود تا چه رسد به تدوین یک [[نظام اخلاقی]]. برای اینکه بدانیم [[اخلاق]] [[انسان]] قابل [[تغییر]] است یا نه؟ باید منشأ ملكات و [[اخلاق]] [[انسان]] را بشناسیم و بدانیم که این ملکات از ذات [[انسان]] بر می‌آید یا بر نفس أو عارض می‌شود؟ کسی که قائل به ذاتی بودن [[اخلاق]] باشد، نمی‌تواند درباره [[تهذیب]]، [[تزکیه]] و [[تربیت اخلاقی]] بحث کند؛ چرا که ذاتی قابل [[تغییر]] نیست، {{عربی|الذاتي لا يعلل ولا يتغير}}<ref>ملاصدرا، اسفار، ج۲، ص۲۲۰؛ سید محمدحسین طباطبایی، نهایة الحکمة، ص۲۵۷ و ص۲۶۱.</ref>. وجود یک [[نظام اخلاقی]] و صدور [[احکام اخلاقی]] فراوان از [[پیشوایان دین]]، [[نشانه]] [[اعتقاد]] به [[تغییر]] پذیری [[اخلاق]] و عدم استناد ملکات به ذات [[انسان]] است | ||
===منشأ ملكات=== | ===منشأ ملكات=== | ||
*[[انسان]] به هنگام [[تولد]] هیچ ملکه‌ای ندارد، در طول زمان است که به ملكات فاضله آراسته یا به [[اخلاق ناپسند]] گرفتار می‌شود. درباره منشأ بروز ملكات، سه نظریه وجود دارد. | *[[انسان]] به هنگام [[تولد]] هیچ ملکه‌ای ندارد، در طول زمان است که به ملكات فاضله آراسته یا به [[اخلاق ناپسند]] گرفتار می‌شود. درباره منشأ بروز ملكات، سه نظریه وجود دارد. | ||