پرش به محتوا

ولایت در عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - 'قسم' به 'قسم')
خط ۵۰: خط ۵۰:
*بنابراین، مبنای [[ولایت]]، اصالت وجود است و همان‌طور که وجود برحسب [[ظهور]]، درجات متفاوتی دارد، [[ولایت]] نیز مشکّک بوده و بر مراتب مختلف حمل می‌گردد. لذا چنانچه وجود [[آدمی]]، از [[جایگاه]] [[پست]] بیرون رود و با عمل به [[شریعت]]، منوّر به [[نور]] [[ایمان]] شود به [[ولایت]] متصف می‌گردد و هرچه [[نور ایمان]] در او بیشتر گردد [[ولایت]] نیز در او بیشتر خواهد شد تا اینکه از مراتب [[نفوس]] زمینی و آسمانی بالاتر رفته و به عالَم [[قدس]]، واصل گردد و در نهایت به [[مقام]] ختم [[ولایت]] نائل آید<ref>[[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۴۹-۵۱.</ref>.
*بنابراین، مبنای [[ولایت]]، اصالت وجود است و همان‌طور که وجود برحسب [[ظهور]]، درجات متفاوتی دارد، [[ولایت]] نیز مشکّک بوده و بر مراتب مختلف حمل می‌گردد. لذا چنانچه وجود [[آدمی]]، از [[جایگاه]] [[پست]] بیرون رود و با عمل به [[شریعت]]، منوّر به [[نور]] [[ایمان]] شود به [[ولایت]] متصف می‌گردد و هرچه [[نور ایمان]] در او بیشتر گردد [[ولایت]] نیز در او بیشتر خواهد شد تا اینکه از مراتب [[نفوس]] زمینی و آسمانی بالاتر رفته و به عالَم [[قدس]]، واصل گردد و در نهایت به [[مقام]] ختم [[ولایت]] نائل آید<ref>[[هادی اکبری ملک‌آبادی|اکبری]] و [[رقیه یوسفی سوته|یوسفی]]، [[ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی (کتاب)| ولایت از دیدگاه علامه طباطبایی]]، ص۴۹-۵۱.</ref>.


==[[مقام]] ختم [[ولایت]]==
==[[مقام ختم ولایت]]==
* [[مقام]] خاتم [[اولیا]]، [[باطن]] [[مقام]] خاتم انبیاست، زیرا [[ولایت]]، [[باطن نبوت]] است. ظاهر [[نبوت]]، اعلام [[خبر از غیب]] و [[باطن]] آن، [[تصرف]] در [[انسان‌ها]] از طریق [[اجرای احکام]] است. به همین [[دلیل]] است که خاتم [[اولیا]] در واقع، همان [[خاتم انبیا]]<ref>ترمذی، ختم الاولیاء، ص۴۸۷.</ref> و [[حقیقت محمدیه]] است که در مظاهر همه [[انبیا]] و [[اولیا]] [[تجلی]] یافته و به تعینات اعیان ثابتۀ [[اولیا]] و [[انبیا]] [[مقید]] شده است<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، (مقدمه قیصری)، ص۱۲۷.</ref>.
* [[مقام خاتم اولیا]]، [[باطن]] [[مقام خاتم انبیا]] است، زیرا [[ولایت]]، [[باطن نبوت]] است. ظاهر [[نبوت]]، اعلام [[خبر از غیب]] و [[باطن]] آن، [[تصرف]] در [[انسان‌ها]] از طریق [[اجرای احکام]] است. به همین [[دلیل]] است که خاتم [[اولیا]] در واقع، همان [[خاتم انبیا]]<ref>ترمذی، ختم الاولیاء، ص۴۸۷.</ref> و [[حقیقت محمدیه]] است که در مظاهر همه [[انبیا]] و [[اولیا]] [[تجلی]] یافته و به تعینات اعیان ثابتۀ [[اولیا]] و [[انبیا]] [[مقید]] شده است<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، (مقدمه قیصری)، ص۱۲۷.</ref>.
* [[ولایت]] از دیدگاه [[عرفان]]، چشمه‌ای است جوشان که مایه [[حیات]]، [[رشد]] و تعالی عالم و به خصوص [[انسان]] است. در [[عرفان]]، [[ولایت]]، [[باطن]] و اساس جمیع [[کمالات]] و سرآغاز نیل به مراتب عالی است، لذا [[ولایت]] بالاترین [[کمالات]] به شمار می‌رود که [[کمالات]] دیگر مندرج در آن است. بدین ترتیب، عرفای بزرگ، [[ولایت]] را فلک عام و محیطی می‌دانند که شامل [[نبوت]] و [[رسالت]]، که از بزرگ‌ترین [[کمالات]] محسوب می‌شوند، است. البته [[نبوت]] و [[رسالت]] در [[امانت]] گران‌قدر الهی‌اند که وظایفی که برای شخص [[رسول]] و [[نبی]] به همراه دارند، محدود به همین عالم عین و [[شهادت]] است، در حالی‌ که [[ولایت]] که [[باطن]] این دو است، این [[حصر]] را ندارد و همواره باقی است<ref>سیدعلیرضا صدرحسینی، شرح مقدمه بر فصوص، ص۲۲۹ – ۲۳۱.</ref>.
* [[ولایت]] از دیدگاه [[عرفان]]، چشمه‌ای است جوشان که مایه [[حیات]]، [[رشد]] و تعالی عالم و به خصوص [[انسان]] است. در [[عرفان]]، [[ولایت]]، [[باطن]] و اساس جمیع [[کمالات]] و سرآغاز نیل به مراتب عالی است، لذا [[ولایت]] بالاترین [[کمالات]] به شمار می‌رود که [[کمالات]] دیگر مندرج در آن است. بدین ترتیب، عرفای بزرگ، [[ولایت]] را فلک عام و محیطی می‌دانند که شامل [[نبوت]] و [[رسالت]]، که از بزرگ‌ترین [[کمالات]] محسوب می‌شوند، است. البته [[نبوت]] و [[رسالت]] در [[امانت]] گران‌قدر الهی‌اند که وظایفی که برای شخص [[رسول]] و [[نبی]] به همراه دارند، محدود به همین عالم عین و [[شهادت]] است، در حالی‌ که [[ولایت]] که [[باطن]] این دو است، این [[حصر]] را ندارد و همواره باقی است<ref>سیدعلیرضا صدرحسینی، شرح مقدمه بر فصوص، ص۲۲۹ – ۲۳۱.</ref>.
* [[ولایت]]، [[رسالت]] و [[نبوت]] هرکدام مراتب و اقسامی دارند که به تَبَع آن [[اولیا]]، [[رسولان]] و [[انبیا]] واجد درجاتی هستند، لیکن از منظر [[عرفان]] صاحب واقعی تمام ولایت‌ها، [[نبوت‌ها]]، رسالت‌ها، یک [[حقیقت]] است؛ حقیقتی که [[کامل‌ترین]] [[مظهر]] و مجلای [[حضرت حق]]، متحقق به جمیع [[اسمای الهی]] و واسطه در [[فیض]] به ماسواست؛ یعنی همان [[حقیقت محمدیه]]{{صل}}<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، ص۱۶۶.</ref>.
* [[ولایت]]، [[رسالت]] و [[نبوت]] هر کدام مراتب و اقسامی دارند که به تَبَع آن [[اولیا]]، [[رسولان]] و [[انبیا]] واجد درجاتی هستند، لیکن از منظر [[عرفان]] صاحب واقعی تمام [[ولایت‌ها]]، [[نبوت‌ها]]، [[رسالت‌ها]]، یک [[حقیقت]] است؛ حقیقتی که [[کامل‌ترین]] [[مظهر]] و مجلای [[حضرت حق]]، متحقق به جمیع [[اسمای الهی]] و واسطه در [[فیض]] به ماسواست؛ یعنی همان [[حقیقت محمدیه]]{{صل}}<ref>قیصری، شرح فصوص الحکم، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، ص۱۶۶.</ref>.
* [[ولایت الهی]] [[پس از ظهور]] در [[حقیقت محمدیه]]، در مواطن مختلف با وصف‌های متعدد [[ظهور]] می‌یابد و در هر عصر و زمانی به صورت شخصی ظاهر می‌شود. آن [[حقیقت]] که در افراد مختلف ظاهر می‌شود، حقیقتی واحد است اگر چه اوصاف متعدد و متفاوت باشد، از این رو تفاوت میان اولیای [[محمدیه]] در شرایط و زمینه‌هایی است که اوصاف معینی [[ظهور]] می‌کند، ازاین‌رو گفته‌اند: {{متن حدیث|أَوَّلُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ كُلُّنَا مُحَمَّدٌ}}<ref>بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۶.</ref>.
* [[ولایت الهی]] [[پس از ظهور]] در [[حقیقت محمدیه]]، در مواطن مختلف با وصف‌های متعدد [[ظهور]] می‌یابد و در هر عصر و زمانی به صورت شخصی ظاهر می‌شود. آن [[حقیقت]] که در افراد مختلف ظاهر می‌شود، حقیقتی واحد است اگر چه اوصاف متعدد و متفاوت باشد، از این رو تفاوت میان اولیای [[محمدیه]] در شرایط و زمینه‌هایی است که اوصاف معینی [[ظهور]] می‌کند، ازاین‌رو گفته‌اند: {{متن حدیث|أَوَّلُنَا مُحَمَّدٌ وَ آخِرُنَا مُحَمَّدٌ وَ أَوْسَطُنَا مُحَمَّدٌ وَ كُلُّنَا مُحَمَّدٌ}}<ref>بحارالانوار، ج۲۶، ص۱۶.</ref>.
*مقصود از [[محمد]] بودن اشتراک در نام نیست، زیرا با {{متن حدیث|كُلُّنَا مُحَمَّدٌ}} نیست؛ بلکه مقصود این است که [[حقیقت]] [[ولایت]] که در [[حضرت ختمی مرتبت]] ظاهر شده است، در همه آنها ظاهر شده است. پس اگر گاهی [[خاتم ولایت]] [[محمدیه]] را [[امیرمؤمنان]]{{ع}} دانسته‌اند و گاهی [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[اختلاف]] واقعی نیست، زیرا آنان [[نور]] و حقیقتی یگانه‌اند که تفاوت آنها در [[شئون]] و ظهوراتی است که به [[اختلاف]] زمان‌ها و [[حکمت بالغه الهی]] مستند است. از این دیدگاه، [[خاتم ولایت]] [[محمدیه]] همان [[حقیقت محمدیه]] است که به صورت اوصیای آن [[حضرت]] ظاهر شده است. میان اوصیای او از جهت آنچه به آنها مربوط است تفاوتی نیست، تفاوت در اموری است که بیرون از ذات آنان است و به [[دلیل]] همین تفاوت، [[حضرت مهدی]]{{ع}} برای ختم این [[ولایت]] [[اولویت]] دارد <ref>محمدرضا قمشه‌ای، تعلیقات بر فصوص الحکم، ص۷.</ref>.
*مقصود از [[محمد]] بودن اشتراک در نام نیست، زیرا با {{متن حدیث|كُلُّنَا مُحَمَّدٌ}} نیست؛ بلکه مقصود این است که [[حقیقت]] [[ولایت]] که در [[حضرت ختمی مرتبت]] ظاهر شده است، در همه آنها ظاهر شده است. پس اگر گاهی [[خاتم ولایت]] [[محمدیه]] را [[امیرمؤمنان]]{{ع}} دانسته‌اند و گاهی [[حضرت مهدی]]{{ع}} [[اختلاف]] واقعی نیست، زیرا آنان [[نور]] و حقیقتی یگانه‌اند که تفاوت آنها در [[شئون]] و ظهوراتی است که به [[اختلاف]] زمان‌ها و [[حکمت بالغه الهی]] مستند است. از این دیدگاه، [[خاتم ولایت]] [[محمدیه]] همان [[حقیقت محمدیه]] است که به صورت اوصیای آن [[حضرت]] ظاهر شده است. میان اوصیای او از جهت آنچه به آنها مربوط است تفاوتی نیست، تفاوت در اموری است که بیرون از ذات آنان است و به [[دلیل]] همین تفاوت، [[حضرت مهدی]]{{ع}} برای ختم این [[ولایت]] [[اولویت]] دارد <ref>محمدرضا قمشه‌ای، تعلیقات بر فصوص الحکم، ص۷.</ref>.
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش