ابوجهل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'وسیله' به 'وسیله'
جز (جایگزینی متن - ' آنکه ' به ' آنکه ') |
جز (جایگزینی متن - 'وسیله' به 'وسیله') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
#{{متن قرآن|فَلا صَدَّقَ وَلا صَلَّى وَلَكِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى ثُمَّ ذَهَبَ إِلَى أَهْلِهِ يَتَمَطَّى أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى ثُمَّ أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى}}<ref> نه (حق را) راست دانست و نه نماز گزارد.ولی دروغ شمرد و روی گرداند.سپس خرامان به سوی خانواده‌اش رفت.پس وای بر تو وای!دگرباره وای بر تو وای!؛ سوره قیامت، آیه:۳۱-۳۵.</ref>. گفته شده که این [[آیات]]، درباره [[ابوجهل]] است <ref>جامع البیان، مج ۱۴، ج ۲۹، ص ۲۴۷.</ref>. | #{{متن قرآن|فَلا صَدَّقَ وَلا صَلَّى وَلَكِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى ثُمَّ ذَهَبَ إِلَى أَهْلِهِ يَتَمَطَّى أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى ثُمَّ أَوْلَى لَكَ فَأَوْلَى}}<ref> نه (حق را) راست دانست و نه نماز گزارد.ولی دروغ شمرد و روی گرداند.سپس خرامان به سوی خانواده‌اش رفت.پس وای بر تو وای!دگرباره وای بر تو وای!؛ سوره قیامت، آیه:۳۱-۳۵.</ref>. گفته شده که این [[آیات]]، درباره [[ابوجهل]] است <ref>جامع البیان، مج ۱۴، ج ۲۹، ص ۲۴۷.</ref>. | ||
#[[قرطبی]] در ذیل [[آیه]] ۴۴ و ۴۵ سوره قمر از [[ابوجهل]] یاد می‌کند که در روز [[بدر]]، با اسب خویش تاخت؛ به جلو [[سپاه]] آمد و گفت: ما امروز از [[محمد]] و [[اصحاب]] او [[انتقام]] می‌گیریم و [[خداوند]] این [[آیه]] را نازل فرمود:{{متن قرآن|أَمْ يَقُولُونَ نَحْنُ جَمِيعٌ مُّنتَصِرٌ سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَيُوَلُّونَ الدُّبُرَ}}<ref>بلکه می‌گویند: ما گروهی پیروزیم! زودا که آن گروه در هم شکنند و واپس بگریزند؛ سوره قمر، آیه:۴۴-۴۵.</ref><ref>قرطبی، ج ۱۷، ص ۹۵.</ref> گرچه مکّی بودن [[سوره قمر]]، [[سخن]] پیشین را [[تضعیف]] می‌کند. از [[سعد بن ابی وقّاص]] [[نقل]] شده: من [[تأویل]] [[آیه]] را نمی‌دانستم تا اینکه [[پیامبر]]{{صل}} در روز [[بدر]] آن را در مقابل [[مشرکان]] قرائت کرد. وی از قول [[ابن عبّاس]] آورده که بین [[نزول]] [[آیه]] و واقعه [[بدر]]، هفت سال فاصله بوده است<ref>قرطبی، ج ۱۷، ص ۹۵.</ref>. | #[[قرطبی]] در ذیل [[آیه]] ۴۴ و ۴۵ سوره قمر از [[ابوجهل]] یاد می‌کند که در روز [[بدر]]، با اسب خویش تاخت؛ به جلو [[سپاه]] آمد و گفت: ما امروز از [[محمد]] و [[اصحاب]] او [[انتقام]] می‌گیریم و [[خداوند]] این [[آیه]] را نازل فرمود:{{متن قرآن|أَمْ يَقُولُونَ نَحْنُ جَمِيعٌ مُّنتَصِرٌ سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَيُوَلُّونَ الدُّبُرَ}}<ref>بلکه می‌گویند: ما گروهی پیروزیم! زودا که آن گروه در هم شکنند و واپس بگریزند؛ سوره قمر، آیه:۴۴-۴۵.</ref><ref>قرطبی، ج ۱۷، ص ۹۵.</ref> گرچه مکّی بودن [[سوره قمر]]، [[سخن]] پیشین را [[تضعیف]] می‌کند. از [[سعد بن ابی وقّاص]] [[نقل]] شده: من [[تأویل]] [[آیه]] را نمی‌دانستم تا اینکه [[پیامبر]]{{صل}} در روز [[بدر]] آن را در مقابل [[مشرکان]] قرائت کرد. وی از قول [[ابن عبّاس]] آورده که بین [[نزول]] [[آیه]] و واقعه [[بدر]]، هفت سال فاصله بوده است<ref>قرطبی، ج ۱۷، ص ۹۵.</ref>. | ||
#[[آیات]] {{متن قرآن|إِنَّا جَعَلْنَا فِي أَعْنَاقِهِمْ أَغْلالاً فَهِيَ إِلَى الأَذْقَانِ فَهُم مُّقْمَحُونَ وَجَعَلْنَا مِن بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لاَ يُبْصِرُونَ}}<ref> ما غل‌هایی بر گردن‌هایشان تا (زیر) چانه نهاده‌ایم چنان که سرشان بالا مانده است. و ما پیش رویشان سدّی و پشت سرشان سدّی نهاده‌ایم و (دیدگان) آنان را فرو پوشانده‌ایم چنان که (چیزی) نمی‌بینند!؛ سوره یس، آیه:۸-۹.</ref>. به [[اعتقاد]] برخی مفسّران، درباره [[تصمیم]] [[ابوجهل]] به [[قتل پیامبر]] هنگام [[نماز]]، [[خداوند]] بدین‌گونه وی را ناکام ساخت<ref>جامع‌البیان، مج ۱۲، ج ۲۲، ص ۱۸۳؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص۶۴۹ و ۶۵۰.</ref>. [[فخر رازی]] بر آن است که معنای این [[آیه]] و [[آیه]] بعدی، بازداشتن ایشان از اهتدا (راه‌یابی) به | #[[آیات]] {{متن قرآن|إِنَّا جَعَلْنَا فِي أَعْنَاقِهِمْ أَغْلالاً فَهِيَ إِلَى الأَذْقَانِ فَهُم مُّقْمَحُونَ وَجَعَلْنَا مِن بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لاَ يُبْصِرُونَ}}<ref> ما غل‌هایی بر گردن‌هایشان تا (زیر) چانه نهاده‌ایم چنان که سرشان بالا مانده است. و ما پیش رویشان سدّی و پشت سرشان سدّی نهاده‌ایم و (دیدگان) آنان را فرو پوشانده‌ایم چنان که (چیزی) نمی‌بینند!؛ سوره یس، آیه:۸-۹.</ref>. به [[اعتقاد]] برخی مفسّران، درباره [[تصمیم]] [[ابوجهل]] به [[قتل پیامبر]] هنگام [[نماز]]، [[خداوند]] بدین‌گونه وی را ناکام ساخت<ref>جامع‌البیان، مج ۱۲، ج ۲۲، ص ۱۸۳؛ مجمع‌البیان، ج ۸، ص۶۴۹ و ۶۵۰.</ref>. [[فخر رازی]] بر آن است که معنای این [[آیه]] و [[آیه]] بعدی، بازداشتن ایشان از اهتدا (راه‌یابی) به وسیله [[خداوند]] است<ref>التفسیر الکبیر، ج ۲۶، ص ۴۵.</ref>. [[ابوالفتوح رازی]] می‌نویسد: کنایت است و عبارت به طریق [[مبالغه]] از [[جهل]] وعناد و نفور ایشان از [[ایمان]]، تا پنداری که ممنوعند از آن به غل و قید که به هیچ وجه تن در نمی‌دهند و [[اختیار]] نمی‌کنند<ref>روض‌الجنان، ج ۱۶، ص ۱۳۶.</ref>. | ||
#در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا}}<ref>«و به جای خداوند چیزی را می‌پرستند که به آنان نه سود می‌رساند و نه زیان و کافر در برابر پروردگارش پشتیبان (شیطان) است» سوره فرقان، آیه۵۵.</ref> آورده‌اند که مقصود از [[کافر]]، [[ابوجهل]] است که با پشتوانه [[شیطان]]، [[پروردگار]] خویش را [[مخالفت]] می‌کند <ref>جامع‌البیان، مج ۱۱، ج ۱۹، ص ۳۵.</ref>. | #در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَكَانَ الْكَافِرُ عَلَى رَبِّهِ ظَهِيرًا}}<ref>«و به جای خداوند چیزی را می‌پرستند که به آنان نه سود می‌رساند و نه زیان و کافر در برابر پروردگارش پشتیبان (شیطان) است» سوره فرقان، آیه۵۵.</ref> آورده‌اند که مقصود از [[کافر]]، [[ابوجهل]] است که با پشتوانه [[شیطان]]، [[پروردگار]] خویش را [[مخالفت]] می‌کند <ref>جامع‌البیان، مج ۱۱، ج ۱۹، ص ۳۵.</ref>. | ||
#[[ابوجهل]]، به مسلمانانی که از [[پیامبر]]{{صل}} [[پیروی]] می‌کردند، [[تهمت]] زده، می‌گفت: آنان از مرد [[جادو]] شده‌ای [[پیروی]] می‌کنند که [[آیه]] {{متن قرآن| أَوْ يُلْقَى إِلَيْهِ كَنزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ رَجُلا مَّسْحُورًا }}<ref> یا چرا گنجی به سوی او (از آسمان) نمی‌افکنند یا باغی ندارد که از (بار و بر) آن بخورد؟و ستم‌پیشگان گفتند: شما جز از مردی جادوشده پیروی نمی‌کنید؛ سوره فرقان، آیه:۸.</ref> بدان اشاره دارد<ref>التعریف ص ۲۲۷.</ref>. نام [[ابوجهل]] جزو یکی از ۱۷ تن مقتسم<ref>المحبّر، ص ۲۰.</ref> (کسانی که در موسم [[حج]] راه‌های [[مکه]] را تقسیم کرده و بر ضدّ [[پیامبر]] [[تبلیغ]] می‌کرده‌اند) آمده که [[خداوند]] در [[سوره حجر]] [[آیه]] ۹۰ به آنان اشاره دارد: {{متن قرآن|كَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ}}<ref>«همچنان که (عذاب را) بر بخش‌کنندگان فرو فرستادیم» سوره حجر، آیه:۹۰.</ref> | #[[ابوجهل]]، به مسلمانانی که از [[پیامبر]]{{صل}} [[پیروی]] می‌کردند، [[تهمت]] زده، می‌گفت: آنان از مرد [[جادو]] شده‌ای [[پیروی]] می‌کنند که [[آیه]] {{متن قرآن| أَوْ يُلْقَى إِلَيْهِ كَنزٌ أَوْ تَكُونُ لَهُ جَنَّةٌ يَأْكُلُ مِنْهَا وَقَالَ الظَّالِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلاَّ رَجُلا مَّسْحُورًا }}<ref> یا چرا گنجی به سوی او (از آسمان) نمی‌افکنند یا باغی ندارد که از (بار و بر) آن بخورد؟و ستم‌پیشگان گفتند: شما جز از مردی جادوشده پیروی نمی‌کنید؛ سوره فرقان، آیه:۸.</ref> بدان اشاره دارد<ref>التعریف ص ۲۲۷.</ref>. نام [[ابوجهل]] جزو یکی از ۱۷ تن مقتسم<ref>المحبّر، ص ۲۰.</ref> (کسانی که در موسم [[حج]] راه‌های [[مکه]] را تقسیم کرده و بر ضدّ [[پیامبر]] [[تبلیغ]] می‌کرده‌اند) آمده که [[خداوند]] در [[سوره حجر]] [[آیه]] ۹۰ به آنان اشاره دارد: {{متن قرآن|كَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ}}<ref>«همچنان که (عذاب را) بر بخش‌کنندگان فرو فرستادیم» سوره حجر، آیه:۹۰.</ref> | ||