آینده: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}

 

== مقدمه ==

منظور از این مدخل آن دسته از آیاتی است که آینده [[بشریت]] را در [[مکتب]] [[پیامبر]] به روشنی ترسیم می‌کند که این خود در هر [[جهان‌بینی]] دارای اهمیت است؛ زیرا یکی از پرسش‌های مهم در [[جهان‌بینی]] [[انسان]]، نگرش به آینده [[بشریت]] و [[جهان]] است. این مسئله در فلسفه تاریخ و سنت‌های [[اجتماعی]] [[قرآن]] مطرح می‌شود و شاید از مهم‌ترین آنها پرسش از چگونگی آینده در شکل خوب و بد آن است. اهمیت این موضوع به این [[دلیل]] است که [[انسان]] با امید به آینده [[زندگی]] می‌کند و در [[مبارزه]] با [[ستم‌ها]] و کجروی‌ها، اگر دورنمایی خوش از آینده نداشته باشد، نه تنها خسته می‌شود، که از کار می‌کشد، [[یأس]] و افسردگی به سراغ او می‌آید و [[اضطراب]] و [[سرخوردگی]] اگر باعث [[تسلیم]] به [[دشمن]] نشود، دست کم موجب [[انفعال]]، و تن دادن به پلشتی‌ها خواهد شد. تنها با [[امید به آینده]] و [[اعتقاد]] به [[پیروزی]]، می‌توان با [[سختی‌ها]] و فشارها [[مبارزه]] کرد و آنها را به خوبی و [[نشاط]] تحمل کرد. این [[اندیشه]] بیش از هر چیز مشتمل بر عنصر خوشبینی نسبت به جریان کلی [[نظام]] طبیعت و سیر تکاملی [[تاریخ]] و [[اطمینان]] به فردا و طرد عنصر بدبینی نسبت به پایان کار [[بشر]] است. در این باره [[قرآن]] سخن‌های بسیار دارد و با ذکر داستان‌های امت‌های پیشین یاد آوری می‌شود و قوانین اجتماعی حرکت [[تاریخی]] را بیان می‌کند. در این بحث نکات و جهات مختلفی در [[قرآن]] مطرح شده است.

 

== سمت و سوی [[جهان]] و [[انسان]] ==

#{{متن قرآن|وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاءُوهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَانْتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا وَكَانَ حَقًّا عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>«و بی‌گمان پیش از تو پیامبرانی به سوی قوم آنان فرستادیم که برای آنها برهان‌ها (ی روشن) آوردند و ما از گناهکاران انتقام گرفتیم و یاری مؤمنان بر ما واجب است» سوره روم، آیه ۴۷.</ref>.

#{{متن قرآن|أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدًا رَابِيًا... كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ}}<ref>«از آسمان آبی فرو باراند آنگاه رودهایی- هر یک به گنجایی خویش- روان شد و سیلاب با خویش کفی انبوه فرا آورد... بدین‌گونه خداوند درست و نادرست را مثل می‌زند؛ باری، کف، کنار می‌رود اما آنچه مردم را سودمند افتد در زمین باز می‌ماند؛ بدین‌گونه خداوند مثل می‌زند» سوره رعد، آیه ۱۷.</ref>. گاه برای [[فهم]] این [[سنت الهی]] از [[تمثیل]] استفاده می‌ظشود که در این [[آیه]] به صورت غیر مستقیم و از راه مثال می‌گوید که [[آینده جهان]] و [[بشریت]] آینده‌ای روشن دارد و هر چند مسیر [[بشریت]] همراه با فراز و فرود و بسا [[جنگ و کشتار]] و [[شکست]] و [[پیروزی]] باشد، که از واقعیت [[تاریخ]] به پیروز و [[باطل]] همچون کفی بر روی [[آب]] از بین رفتنی است. این سبقه وجودی [[حق]] بر [[باطل]] را به خوبی در قالب [[تمثیل]] [[آب]] و کف توضیح داده شده است.

#{{متن قرآن|وَيُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُحِقَّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ * لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ}}<ref>«خداوند می‌خواست که حقّ را با کلمات خویش تحقّق بخشد و ریشه کافران را بر کند * تا حقّ را تحقّق بخشد و باطل را تباه گرداند هرچند بزهکاران نپسندند» سوره انفال، آیه ۷-۸.</ref>. این که فرموده، تا [[خداوند]] [[حق]] را ثابت کند و [[باطل]] را نابود گرداند، هر چند بزهکاران خوش نداشته باشند، در ادامه این بیان شده که [[خدا]] می‌خواهد [[حق]] [[اسلام]] را با کلمات خود ثابت، و [[کافران]] را ریشه‌کن کند. و منظور از "احقاق [[حق]]" آشکار کردن و تثبیت آن به ترتیب آثار [[حق]] است، و منظور از کلمات [[خدا]]، تعیین [[سرنوشت]] و سنتی است که در سیر [[تاریخ]] [[بشر]] قرار داده، تا انبیای خود را [[یاری]] کرده و [[دین حق]] را ظاهر سازد.

#{{متن قرآن|يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ * هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ}}<ref>«بر آنند که نور خداوند را با دهانهاشان خاموش کنند و خداوند کامل‌کننده نور خویش است هر چند کافران نپسندند * اوست که پیامبرش را با رهنمود و دین راستین فرستاد تا آن را بر همه دین‌ها برتری دهد اگر چه مشرکان نپسندند» سوره صف، آیه ۸-۹.</ref>. در این ۲ [[آیه]] اشاره به این [[سنت]] شده، که هر چند کسانی می‌خواهند [[نور]] [[خدا]] خاموش شود، [[ولی خدا]] با آن کار شعاع [[نور]] خود را افزایش می‌دهد، و [[دین حق]] را برتری می‌دهد. {{متن قرآن|يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ}}<ref>«بر آنند که نور خداوند را با دهانهاشان خاموش کنند و خداوند کامل‌کننده نور خویش است هر چند کافران نپسندند» سوره صف، آیه ۸.</ref> و همچنین [[وعده]] داده که عباد مرسل خود را [[نصرت]] و [[لشکریان]] خودش را غالب بگرداند: {{متن قرآن|إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ * وَإِنَّ جُنْدَنَا لَهُمُ الْغَالِبُونَ}}<ref>«که آنان یاری شده‌اند * و بی‌گمان تنها سپاه ماست که پیروز است» سوره صافات، آیه ۱۷۲-۱۷۳.</ref>.

 

== کسان این آینده ==

#{{متن قرآن|تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ}}<ref>«آنک سرای واپسین! آن را برای کسانی می‌نهیم که بر آنند تا در روی زمین، نه گردنکشی کنند و نه تباهی؛ و سرانجام (نیکو) از آن پرهیزگاران است» سوره قصص، آیه ۸۳.</ref>. شرط دیگر موفقیت این است که این مبارزان پروادار باشند، [[هوس]] باز و [[دنیاطلب]] و خود خواه نباشند. اصول [[اخلاقی]] را در [[مبارزه]] و [[هدف]] رعایت کنند. {{متن قرآن|وَالْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى}} سرانجام از آن صاحبان [[تقوا]] است؛ زیرا [[احسان]] [[محسن]]، [[احسان]] کننده را و تقوای باتقوا، متقی را به آن [[هدایت]] می‌کند، و راه می‌نماید. این جمله هر چند کوتاه با عنوان [[تقوا]] بیان شده، اما متناسب با تعیین اهداف آینده [[بشریت]] و مسیر [[مبارزه]] و حرکت [[اجتماعی]] بیان شده، یعنی تقوایی متناسب با عمل [[اجتماعی]] و مبارزه‌ای با [[پروا]] بر علیه [[باطل]].

== منابع ==

{{منابع}}

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:مفاهیم]]