دعا برای تعجیل فرج: تفاوت میان نسخه‌ها

==جایگاه [[دعا برای تعجیل فرج امام مهدی]]==

مجموعه‌ای از [[وظایف]] برای [[مسلمین]] در [[زمان غیبت]] وجود دارد که این [[وظایف]] فقط نسبت به [[امام غائب]] حتمی و ضروری است؛ از جملۀ این [[وظایف]]، [[دعا برای فرج]] [[حضرت حجت]]{{ع}} است [[دعا]] در لغت به معنای نداست. این واژه به معنی [[خواندن]] و خواستنی است که مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی [[دعا]] و [[نیایش]]، در [[فرهنگ اسلامی]] [[جایگاه]] والایی دارد؛ به گونه ای که [[خداوند]] به [[دعا کننده]] وعدۀ [[اجابت]] داده است: {{متن قرآن|وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ}}<ref>«و چون بندگانم درباره من از تو پرسند من نزدیکم، دعاکننده چون مرا بخواند دعا (ی او) را پاسخ می‌دهم؛ پس باید دعوت مرا پاسخ دهند و به من ایمان آورند باشد که راهیاب شوند» سوره بقره، آیه ۱۸۶.</ref> در [[عظمت]] [[دعا]] همین بس که در روایتی [[امام باقر]]{{ع}} به [[نقل]] از [[پیامبر]] فرمودند<ref>بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۲۸. </ref>«[[دعا]] جلوی [[قضای الهی]] را می‌‌گیرد». مراد از [[دعای فرج]] صرفاً [[خواندن]] زبانی [[دعا]] نیست؛ بلکه آرزویی برآمده از [[قلب]] و [[عشق]] به [[امام]] است؛ یعنی همچنان که [[امام عصر]]{{ع}} نماد همۀ [[آمال]] و آرزوهای [[انسان منتظر]] است، به همین ترتیب باید بزرگ‌ترین دغدغه [[انسان منتظر]] هم [[دعا]] برای [[تعجیل]] [[ظهور]] آن [[حضرت]] باشد<ref>ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص ۱۳۲.</ref>. [[دعا برای تعجیل فرج]] بیانگر [[آماده‌سازی]] برای [[ظهور منجی]] نیز هست؛ چراکه [[دعا]] افزون بر اینکه [[یاری]] و کمک خواستن از [[خداوند]] [[قادر]] و تواناست، موجب [[آمادگی فکری]] و [[قلبی]] شده، نوعی توجه به [[وظایف]] و [[عهد]] و [[پیمان]] را به دنبال دارد.

==[[دعا برای تعجیل فرج]] در [[روایات]]==

برخی از [[روایات]] دربارۀ دعای برای [[تعجیل فرج امام مهدی]]{{ع}} عبارت‌اند از:

#[[امام زمان]]{{ع}} در ضمن توقیعی که از [[ناحیۀ مقدسه]] صادر شد فرمودند: {{متن حدیث|"وَ أَکْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِکَ فَرَجُکُمْ"}}<ref> شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴۸۳، ح ۲.</ref>؛ «و برای تعجیل فرج بسیار دعا کنید». گرچه کلمۀ [[فرج]] به معنای مطلق [[گشایش]] است؛ اما در اینجا به قرینه [[سیاق]] [[توقیع]] و کلمه [[تعجیل]] این را می‌‌رساند که در اینجا مراد دعای برای [[ظهور]] [[حضرت]] است<ref>.ر.ک: [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص ۱۳۲.</ref>.

# یکی از [[یاران حضرت هادی]]{{ع}} از آن بزرگوار دربارۀ برنامه عملی و [[وظیفه]] عموم [[شیعیان]] در زمان [[غیبت امام عصر]] سئوال می‌کند: در [[زمان غیبت]]، [[شیعیان]] شما چه کاری انجام دهند؟ [[امام هادی]]{{ع}} می‌فرماید: «بر شما باد [[دعا]] و [[نیایش]]، و [[حفظ]] حالت [[انتظار]]»<ref>{{متن حدیث|"عَلَیْکُمْ بِالدُّعَاءِ وَ انْتِظَارِ الْفَرَجِ"}}؛ بحارالأنوار، ج ۹۵، ص ۳۳۶، به نقل از صحیفه مهدیه، ص ۹۹.</ref>.

# [[امام حسن عسکری]]{{ع}} به احمدبن [[اسحاق]] فرمود: «[[سوگند]] به خداکه فرزندم [[مهدی]]{{ع}}‌ [[غیبت]] خواهد کرد؛ غیبتی که در آن [[مسلمانان]] گرفتار می‌‌شوند، مگر کسی که [[خدای عزوجل]] او را بر [[اعتقاد به امامت]] وی [[استوار]] کند و به او [[توفیق]] دهند که برای [[تعجیل در فرج]] او [[دعا]] کند»<ref>{{متن حدیث|"وَ اللَّهُ لیغیبن غیبة لَا ینجو فیها مِنْ التهلکة إِلَّا مَنْ یثبته اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ علی الْقَوْلِ بِإِمَامَتِهِ وَ وَفَّقَهُ لِلدُّعَاءِ بتعجیل فَرْجَهُ"}} کمال الدین، ج ۲، ص ۴۸۵.</ref>. 

# [[امام صادق]]{{ع}} در روایتی یکی از [[آثار دعا]] برای [[تعجیل فرج امام عصر]] را اینگونه [[نقل]] کرده است«هر کس بعد از [[نماز صبح]] و [[نماز ظهر]] بگوید: خداوندا! بر [[محمد]] و [[خاندان]] او [[درود]] فرست و در [[فرج]] ایشان [[تعجیل]] کن، نمیرد تا [[قائم]]{{ع}} را [[درک]] کند»<ref>{{متن حدیث|"مَنْ قَالَ بَعْدَ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَ بَعْدَ صَلَاةِ الظُّهْرِ: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ لَمْ یَمُتْ حَتَّی یُدْرِکَ الْقَائِمَ"}}؛ ابو جعفر محمد بن الحسن الطوسی (شیخ طوسی)، مصباح المتهجد، بیروت، ۱۴۱۱، ص ۳۲۸. </ref>.

[[دعا برای فرج]] [[امام مهدی]]{{ع}} شرایطی دارد و صرفاً گفتن الفاظ بدون توجه به معنا و مفهوم آن کافی نیست. بر اساس آموزه‌های [[اسلام]] شرایط [[دعای فرج]] عبارت‌اند از:

#[[مسلمان]] واقعی با صراحت از [[خدای تعالی]]، [[ظهور]] [[حضرت]] را درخواست می‌‌کند. به هر زبانی که باشد [[عربی]]، [[فارسی]] یا زبان‌های دیگر.

#[[منتظر]] هنگامی که [[دعای فرج]] را از کسی می‌شنود، آمین می‌‌گوید؛ چون آمین گفتن به منزله [[دعا]] است.

#[[منتظر]] برای [[آمرزش]] گناهانی که [[ظهور]] و [[فرج]] [[امام]] را به تأخیر می‌‌اندازد، [[دعا]] کند یا گفته شده است: [[دعای فرج]] زمانی می‌‌تواند برای [[مسلمین]] در [[جایگاه]] خاص قرار بگیرد که [[دعای فرج]] به واسطۀ [[حضرت]] در درگاه [[خدا]] عرضه شود؛ یعنی اینکه [[مسلمین]] به خاطر شان والای [[امام]] از [[امام]] بخواهند که در پیشگاه [[خداوند]]، برای [[ظهور]] [[دعا]] کند<ref>صحیفه امام، ج ۱۴، ص ۴۷۵- ۴۷۶؛ ر.ک: [[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی، صحیفه امام]]، ج ۱۴، ص ۴۷۵- ۴۷۶.</ref>.

==نتیجه‌==

از مجموعه معارفی که در [[دعاها]] آمده می‌توان برداشت کرد [[دعا]] در [[تحقق ظهور]] مؤثر است؛ به عبارت دیگر، [[دعا]] یکی از اسباب [[الهی]] برای [[فرج]] [[مردم]] و [[ظهور امام مهدی]]{{ع}} است. [[شایسته]] است برای [[دعا کردن]]، شرایط آن نیز رعایت شود؛ زیرا به زبان آوردن و زمزمه کردنِ [[دعا]] بدون دقت در معانی و عمل به محتوای آن کافی نیست و چه‌بسا فایده چندانی نداشته باشد<ref>ر.ک: [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج2، ص ۲۲۸-۲۳۳ و [[انتظار و منتظران (مقاله)|انتظار و منتظران]]، ص ۲۰۹-۲۱۳؛ [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص۳۱۰؛ [[سید علی موسوی|موسوی، سید علی]]، [[فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن (مقاله)|فلسفه انتظار فرج با تأکید بر افضل اعمال بودن آن]]، ص ۲۴۴؛ [[محمد رضا اکبری|اکبری، محمد رضا]]، [[پرچم هدایت (کتاب)|پرچم هدایت]]، ص۶۸؛ [[علی هراتیان|هراتیان، علی]]، [[انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده (کتاب)|انتظار فریضه‌ای فراموش‌شده]]؛ [[عباس گوهری|گوهری، عباس]]، [[محسن دیمه کار گراب|دیمه کار گراب، محسن]]، [[رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه (مقاله)|رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه]]، ص ۱۰۳-۱۰۵؛ [[علی‌ رضا علی‌نوری|علی‌نوری، علی‌ رضا]]، [[فرهنگ مهدویت و انتظار ۱ (کتاب)|فرهنگ مهدویت و انتظار]]، ص ۵۷-۵۹[[ابوالفضل هدایتی فخرداود|هدایتی فخرداود، ابوالفضل]]، [[مهدویت در منظر امام خمینی (کتاب)|مهدویت در منظر امام خمینی، صحیفه امام]]، ج ۱۴، ص ۴۷۵- ۴۷۶[[سید محمد تقی موسوی اصفهانی|موسوی اصفهانی، سید محمد تقی]]، [[مکیال المکارم (کتاب)|مکیال المکارم]]، ج ۲، ص ۲۳۴- ۲۳۵ [با تصرف در نقل قول‌]؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۳۹۷؛ [[محبوبه رجایی|رجایی، محبوبه]]، [[مؤلفه­‌های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت (مقاله)|مؤلفه­‌های انتظار توان­مند در قرآن کریم و سنت]]؛ [[قنبر علی صمدی|صمدی، قنبر علی]]، [[آخرین منجی (کتاب)|آخرین منجی]]، ص ۱۳۲؛ [[محمد رسول آهنگران|آهنگران، محمد رسول]]، [[بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود (مقاله)|بررسی مبانی ضرورت زمینه‌سازی برای ظهور موعود]]، ص ۱۷۰-۱۷۱؛ [[محسن قرائتی|قرائتی، محسن]]، [[زندگی مهدوی در سایه دعای عهد (کتاب)|زندگی مهدوی در سایه دعای عهد]]، ص۱۶۷-۱۶۸؛ [[محمد حسین رحیمیان|رحیمیان، محمد حسین]]، [[مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر ۲ (کتاب)|مفهوم واقعی انتظار در عصر حاضر]]، ص ۳۶؛ [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص۳۱۰.</ref>.