تسبیح در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = تسبیح

| عنوان مدخل  = تسبیح

| مداخل مرتبط = [[تسبیح در قرآن]] - [[تسبیح در معارف دعا و زیارات]] - [[تسبیح در معارف و سیره سجادی]] - [[تسبیح در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

| پرسش مرتبط  =  

== مقدمه ==

از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] است که تسبیح [[فاطمه زهرا]] {{س}} [که بعد از [[نمازها]] خوانده می‌شود] از جمله همان “ذکر کثیر” است که خداوند عزّوجل فرموده است: {{متن قرآن|اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا}}<ref>«ای مؤمنان! خداوند را بسیار یاد کنید» سوره احزاب، آیه ۴۱.</ref><ref>الکافی، ج۴، ص۵۰۰.</ref>.

# تسبیح پایان‌ناپذیر [[فرشتگان]] ([[کارگزاران]] عالم [[تکوین]])؛ [[حضرت سجاد]] {{ع}} در این مورد به [[خدا]] عرض می‌کند: «بارخدایا [[درود]] بفرست بر [[حاملان عرش]] خود، فرشتگانی که در [[تسبیح]] تو [[سستی]] نپذیرند و از [[تقدیس]] تو ملالی نگیرند و از [[پرستش]] تو در نمانند»<ref>نیایش سوم.</ref>. و نیز: «بر آنها درود بفرست و بر فرشتگانی که [[فروتر]] از آنهایند: آنان که... خواهش‌های [[دل]] از تسبیح تو بازشان ندارد و سهوها و [[غفلت‌ها]] از [[تعظیم]] تو روی‌گردانشان نسازد»<ref>نیایش سوم.</ref>.

# تسبیح خدا به هنگامی که از چیزی به شگفت در می‌آمد؛ [[امام]] {{ع}} به هنگام [[مشاهده]] هلال (ماه نو) چنین خدا را [[ستایش]] می‌کرد: «منزه است ذات [[پروردگار]]، شگفتا که در کار تو چه تدبیرها کرده و در آفرینشت چه لطافت‌ها به کار داشته، تو را کلید ماه نو قرار داده که در آن کارهای نو خواهد بود»<ref>نیایش چهل‌و‌سوم.</ref>. پدیده‌های طبیعی جلوه‌های شگفتی و [[حکمت]] آفرینش‌اند که تبدّل و تشکل‌های مختلف ماه از جمله آنان است. امام در گفت‌وگویی که با هلال ماه دارد پرده‌ای از این شگفتی را پیش‌روی ما تصویر می‌کند. همچنین در جایی که کاری عجیب و نابخردانه از کسی صورت می‌گیرد، هنگام تسبیح و تقدیس خداست. امام با شگفتی از کار کسی که [[حاجت]] به نزد حاجتمندان می‌برد چنین می‌گوید: «منزه است پروردگار من، چگونه [[نیازمندی]] دست نیاز به سوی [[نیازمند]] دیگر برد و چه‌سان [[بینوایی]] به بینوایی دیگر روی کند»<ref>نیایش سیزدهم.</ref>؟!

# تسبیح خدا به هنگام ذکر [[عظمت]] و بزرگی وصف‌ناپذیر خدا؛ شیوۀ [[امام سجاد]] {{ع}} و [[اهل‌بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]] {{عم}} چنین است که در هنگام یادکردن [[عظمت خدا]] و اوصاف حمیده او و [[افعال]] جمیلش، [[زبان]] به تسبیح و تقدیس می‌گشایند: «بارخدایا منزهی تو، شگفتا چه بزرگ است [[شأن]] و [[منزلت]] تو، چه بلند است [[مکانت]] و [[مقام]] تو و چه [[نیکو]] [[حق و باطل]] از یکدیگر جدا ساخته‌ای. منزهی تو، ای [[خداوند]] [[مهربان]]، چه فراوان است [[مهربانی]] تو؛... منزهی تو، ای [[پادشاه]]، چه بسیار است [[قدرت]] تو؛... منزهی تو ای خداوندی که دستت به [[نیکی‌ها]] گشاده است... منزهی تو، نه به حواسّ ما درآیی، نه به دست پسودن و لمس [[احساس]] شوی، نه کس بر تو مکری تواند کرد، نه کس از تو چیزی پنهان تواند داشت، نه کس تواند با تو [[راه]] خلاف پوید یا با تو [[منازعه]] کند یا بر تو چیره گردد»<ref>نیایش چهل‌و‌هفتم.</ref>. همچنین، «ای [[خداوند]]، منزهی تو، [[سلطه]] و [[قدرت]] تو را نمی‌کاهد کسی که به تو [[شرک]] آورد و پیامبرانت را به [[دروغ]] نسبت دهد.. ای خداوند منزهی تو، چه رفیع است [[مقام]] تو، چه [[قهار]] است قدرت تو، چه سخت است نیروی تو، چه نافذ است [[فرمان]] تو»<ref>نیایش پنجاه و دوم.</ref>. از میان نیایش‌های [[صحیفه]] در [[نیایش چهل و هفتم]]، که در [[روز عرفه]] ایراد شده است، چندین‌بار به توالی [[تسبیح]] [[پروردگار]] آمده است و این توالی در صحیفه منحصر به فرد می‌باشد. این تسبیح با توالی کمتر نیز، در [[دعای پنجاه و دوم]]، که مربوط به [[اصرار]] در پیشگاه خداست دیده می‌شود.

از جمله واژه‌هایی که مترادف با تسبیح به کار می‌رود واژه “تقدیس” است. [[امام]] {{ع}} در [[صحیفه]] در کنار تسبیح [[ملائکه]] از [[تقدیس]] آنان نیز یاد می‌کند: «(خداوندا [[درود]] بفرست) بر فرشتگانی که خاص خود گردانیده‌ای و به تقدیس خود از خوردن و آشامیدنشان [[بی‌نیاز]] ساخته‌ای و در درون طبقات [[آسمان‌ها]] جای داده‌ای»<ref>نیایش سوم.</ref>.

== منابع ==

{{منابع}}

== پانویس ==

{{پانویس}}

[[رده:تسبیح]]